Курланд Майкл : другие произведения.

Шэрлак Холмс: Амерыканскiя гады

Самиздат: [Регистрация] [Найти] [Рейтинги] [Обсуждения] [Новинки] [Обзоры] [Помощь|Техвопросы]
Ссылки:
Школа кожевенного мастерства: сумки, ремни своими руками
 Ваша оценка:
  
  Змест
  
  ВОКЛАДКА
  
  Назва
  
  Аѓтарскiя правы
  
  ПРЫСВЯЧЭННЕ
  
  Змест
  
  ПРАДМОВА
  
  Увядзенне
  
  ВЯСЕЛЛЕ IНГI СИГЕРСОН
  
  МОЙ ШАђКОВЫ ПАРАСОН: АПАВЯДАННЕ МАРКА ТВЭНА
  
  СТАРЫ СЕНАТАР
  
  АМЕРЫКАНСКАЕ ПРЫГОДА
  
  СВЯТЫ БЕЛЫ СЛОН МАНДАЛАЯ
  
  ПРАКЛЁН ЭДВIНА БУТА
  
  ВЫПАДАК З ЗАБОЙЦАМ НЕХАЦЯ
  
  РЭЗКА ДЛЯ ШЫЛЬДЫ
  
  АНГЛIЙСКАЯ СЕНЬЁР
  
  ДЭТЭКТЫђ ДЫЛIЖАНСА: АПОВЕСЦЬ ПРА ЗОЛАТАМ ЗАХАДЗЕ
  
  
  
  OceanofPDF.com
  
  
  
  
  ШЭРЛАК ХОЛМС
  
  АМЕРЫКАНСКIЯ ГАДЫ
  
  OceanofPDF.com
  
  
  
  
  
  
  
  ТАКСАМА МАЙКЛАМ КУРЛАНДОМ
  
  
  
  АНТАЛОГII ШЭРЛАКА ХОЛМСА
  
  Мой Шэрлак Холмс
  
  Шэрлак Холмс: Скрытыя гады
  
  
  
  РАМАНЫ ПРАФЕСАРА МАРЫЯРЦI
  
  Пякельнае Прылада
  
  Смерць пры газавым святле
  
  Вялiкая Гульня
  
  Iмператрыца Iндыi
  
  
  
  РАМАНЫ АЛЯКСАНДРА БРАССА
  
  Занадта Рана Памёр
  
  Дзяѓчыны ѓ туфлях на высокiх абцасах
  
  
  
  МАСТАЦКАЯ ЛIТАРАТУРА
  
  Як раскрыць забойства
  
  Неабвержныя доказы
  
  OceanofPDF.com
  
  
  
  ШЭРЛАК
  ХОЛМС
  
  
  АМЕРЫКАНСКIЯ ГАДЫ
  
  
  
  КНIГI ПРА МIНАТАђРА
  НЬЮ - ЁРК
  
  
  OceanofPDF.com
  
  Гэта мастацкi твор. Усе персанажы, арганiзацыi i падзеi, намаляваныя ѓ гэтых апавяданнях, з'яѓляюцца альбо прадуктам ѓяѓлення аѓтараѓ, альбо выкарыстоѓваюцца вымышленно.
  
  
  
  ШЭРЛАК ХОЛМС: СКРЫТЫЯ ГАДЫ. Аѓтарскае права No 2010 Майкл Курланд. Аѓтарскае права на прадмова No 2010 Леслi С. Клiнгер. Усе правы абаронены. Надрукавана ѓ Злучаных Штатах Амерыкi. За iнфармацыяй звяртайцеся ѓ St. Martin's Press, 175, Пятая авеню, Нью-Ёрк, Нью-Ёрк, 10010.
  
  
  
  "Вяселле Iнгi Сигерсон" аѓтарскае права No 2009 Рычарда А. Лупоффа; "Мой шаѓковы парасон" аѓтарскае права No 2009 Дэррила Брока; "Стары сенатар" аѓтарскае права No 2009 Стыва Хокенсмита; "Амерыканскае прыгода" аѓтарскае права No 2009 Гэры Ловиси; "Святы белы слон Мандалая" аѓтарскае права No 2009 Майкла Мэллори; "Праклён Эдвiна Бута" аѓтарскае права No 2009 Кэрал Кiмсьцi; "Справа забойцы нехаця" аѓтарскае права No 2009 Пiцера Тремейна; "Выразанне для подпiсы."Copyright No 2009 Рысу Боуэна; "сеньёр Англiйская" copyright No 2009 Марты Рэндалл; "Дэтэктыѓ дылiжанса: аповесць пра Золатам Захадзе" copyright No 2009 Лiнды Робертсан.
  
  
  
  Дызайн кнiгi Джонатана Беннетта
  
  
  
  Каталагiзацыя дадзеных Бiблiятэкi Кангрэса ѓ публiкацыях
  
  
  
  Шэрлак Холмс : гады ѓ Амерыцы / Майкл Курланд, рэдактар.-1-е выд.
  
  п. гл.
  
  ISBN 978-0-312-37846-2
  
  1. Холмс, Шэрлак (выдуманы персанаж) - Мастацкая лiтаратура. 2. Прыватныя дэтэктывы - мастацкая лiтаратура. 3. Англiйская-ЗША - Мастацкая лiтаратура. 4. Дэтэктывы i мiстычныя апавяданнi, англiйская. 5. Дэтэктыѓныя i мiстычныя апавяданнi, амерыканскiя. I. Курланд, Майкл.
  
  PR1309.H55S46 2010
  823'.087208-dc22
  
  2009039821
  
  
  
  Першае выданне: люты 2010 г.
  
  
  
  10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
  
  OceanofPDF.com
  
  Любiць разам з Лiндай
  
  OceanofPDF.com
  
  
  ПРАДМОВА Аѓтар: Леслi С. Клiнгер
  
  Увядзенне Аѓтар: Майкл Курланд
  
  Змест
  
  
  
  ВЯСЕЛЛЕ IНГI СИГЕРСОН Аѓтар: Рычард А. Лупофф
  
  МОЙ ШАђКОВЫ ПАРАСОН: АПАВЯДАННЕ МАРКА ТВЭНА Аѓтар: Дэрыл Брок
  
  СТАРЫ СЕНАТАР Аѓтар: Стыѓ Хоккенсмит
  
  АМЕРЫКАНСКАЕ ПРЫГОДА Аѓтар: Гэры Ловизи
  
  СВЯТЫ БЕЛЫ СЛОН МАНДАЛАЯ Аѓтар: Майкл Мэллори
  
  ПРАКЛЁН ЭДВIНА БУТА Аѓтар: Carole Buggé
  
  ВЫПАДАК З ЗАБОЙЦАМ НЕХАЦЯ Аѓтар: Пiтэр Тремейн
  
  РЭЗКА ДЛЯ ШЫЛЬДЫ Аѓтар: Рыс Боуэн
  
  АНГЛIЙСКАЯ СЕНЬЁР Аѓтар: Сакавiка Рэндалл
  
  ДЭТЭКТЫђ ДЫЛIЖАНСА: АПОВЕСЦЬ ПРА ЗОЛАТАМ ЗАХАДЗЕ Аѓтар: Лiнда Робертсан
  
  OceanofPDF.com
  
  
  ПРАДМОВА
  
  Тыя, хто вывучае жыццё Шэрлака Холмса, хутка разумеюць, што дакладных фактаѓ мала. Мы прымаем звычай выкарыстоѓваць iмёны "Шэрлак Холмс" i "Джон Х. Ватсан" для абазначэння Вялiкага Дэтэктыва i Добрага Доктара, выдатна ведаючы, што сапраѓдныя асобы гэтых людзей былi схаваныя за псеѓданiмамi пры папушчальнiцтве сэра Артура Конан Дойла. Мы можам зрабiць выснову, што годам нараджэння Холмса, хутчэй за ѓсё, быѓ 1854 год, Ватсана - некалькiмi гадамi раней. Мы з дастатковай упэѓненасцю ведаем, што супрацоѓнiцтва гэтых дваiх пачалося ѓ 1881 годзе; што ѓ 1891 годзе Холмс знiк у Рейхенбахского вадаспаду, каб вярнуцца толькi ѓ 1894 годзе; i што ѓ канцы 1903 цi 1904 года Холмс сышоѓ на пенсiю. За дваццаць тры гады сваёй актыѓнай практыкi (па яго ѓласных словах) ён расследаваѓ больш за 500 рэзанансных спраѓ, хоць запiсу толькi аб 56 былi апублiкаваныя. Зафiксаваныя два выпадкi звальнення пасля выхаду на пенсiю, адзiн у 1907 цi 1908 годзе, i адзiн, якi пачаѓся ѓ 1912 годзе i якi скончыѓся напярэдаднi Вялiкай вайны ѓ 1914 годзе.
  
  Першы ѓ свеце дэтэктыѓ-кансультант пакiнуѓ нам мала звестак аб сваiм паходжаннi i юнацтва. Яго бацькi былi "вясковымi сквайрами", яго бабуля была сястрой французскага мастака Дакладна. У яго ёсць брат Майкрофт, на сем гадоѓ старэйшы за яго. Ён правёѓ два гады ѓ каледжы, затым зняѓ пакой на Мантэгю-стрыт у Лондане, дзе правёѓ месяцы бяздзейнасцi. Ён часта наведваѓ Брытанскi музей, займаѓся дробнымi справамi для ѓ асноѓным незапоминающихся клiентаѓ (хоць "Рытуал Масгрейва", якi адносiцца да гэтага перыяду, несумненна, з'яѓляецца адным з найвялiкшых трыѓмфаѓ Холмса: раскрыццё знiкнення / забойства i аднаѓленне даѓно страчанага нацыянальнага здабытку адным махам) i марыѓ пра велiч. Можна горача жадаць даведацца пабольш аб забойствах Тарлтона, Вэмберри, виноторговце, старой рускай жанчыны, дзiѓнае здарэнне з алюмiнiевым мылiцай або Риколетти з клышаногай i яго агiднай жонкай, але ѓ аналах доктара Ватсана аб гэтых рэчах нiчога не гаворыцца.
  
  Вядома, Злучаныя Штаты i амерыканцы часта згадваюцца ѓ запiсаных апавяданнях аб жыццi i працы Холмса. Адзiн навуковец налiчыѓ пятнаццаць выпадкаѓ, звязаных з амерыканскiмi персанажамi або сцэнамi. Амерыканскiя злыднi з'яѓляюцца на ангельскiх берагах у "Эцюдзе ѓ пунсовых тонах", "Пяць апельсiнавых костачках", "Танцуючых чалавечкаѓ", "Чырвоным коле", "Трох гарридебах" i "Далiна страху". Холмс наняты амерыканскiм клiентам у "Масце Тора" i прыходзiць на дапамогу двум амэрыканцам у "Высакароднай холостяке", да вялiкага жаху свайго ангельскага клiента. "Заѓсёды прыемна сустрэць амерыканца, - усклiкае Холмс у гэтым выпадку, - таму што я адзiн з тых, хто верыць, што вар'яцтва манарха i грубая памылка мiнiстра ѓ далёкiя гады не перашкодзяць нашым дзецям калi-небудзь стаць грамадзянамi адной i той жа сусветнай краiны пад сцягам, на якiм будзе намаляваны зорна-паласаты сцяг Вялiкабрытанii". У "Танцуючых чалавечкаѓ", верагодна, у 1898 годзе, ён сцвярджае, што ѓ яго быѓ па меншай меры адзiн амерыканскi сябар, Уiлсан Харгрив з Нью-Ёркскага палiцэйскага кiравання, якi прадугледжвае больш раннi незарэгiстраваны вiзiт у Злучаныя Штаты. Вызначана, што Холмс наведаѓ Амерыку ѓ 1912 годзе пад выглядам амерыканца iрландскага паходжання па iменi Алтамонт, пачаѓшы з знаходжання ѓ Чыкага, затым пераехаѓшы ѓ Бафала.
  
  Цiкавасць да Злучаных Штатаѓ быѓ амаль усеагульным. У вiктарыянскую эпоху Злучаныя Штаты значна пашырылiся, набыѓшы Тэхас, Калiфорнiю i iншыя паѓночна-заходнiя тэрыторыi у Мексiкi, а таксама паѓднёва-заходнiя землi, якiя сталi штатамi Айдаха, Вашынгтон i Арэгон, у Англii. Была развiта велiзарная сiстэма дарог, каналаѓ i чыгунак, i перад Грамадзянскай вайной у краiну хлынулi нямецкiя i iрландскiя iмiгранты, а таксама кiтайскiя рабочыя. Затым адбылася палярызацыя краiны з-за праблемы рабства (адмененага Англiяй у 1833 годзе), i ѓ вынiку Грамадзянская вайна забрала жудасныя страты з абодвух бакоѓ. Поѓдзень разлiчваѓ на падтрымку Англii, чакаючы, што экспарт бавоѓны стане вызначальным фактарам. Англiя марудзiла, i хоць яна прызнала Саюз i Канфедэрацыю ваюючымi бакамi, доѓгачаканага дыпламатычнага прызнання Поѓдня як незалежнай дзяржавы так i не адбылося.
  
  Многiя ангельскiя сем'i, у якiх былi сваякi як на Поѓначы, так i на Поѓднi, адчувалi змешаныя сiмпатыi. Пасля вайны адносiны са Злучанымi Штатамi нармалiзавалiся, i па меры росту амерыканскай эканомiкi Англiя здабывалi выгаду з трансатлантычнай гандлю. На працягу дзесяцiгоддзi пасля вайны iмiгранты з Усходняй i паѓднёвай Еѓропы пачалi прыбываць у Злучаныя Штаты ѓ рэкордных колькасцях. Гарады на ѓсходзе працягвалi iмклiва расцi, але многiя iмiгранты далучылiся да вялiкай мiграцыi амерыканцаѓ на захад. Падарожжа ѓ Амерыку, хоць i былi стомнымi, сталi адносна звычайнай справай. Артур Конан Дойл, напрыклад, неаднаразова здзяйсняѓ паездкi ѓ Злучаныя Штаты, каб наведаць сяброѓ (такiх як Рэдзьярд Кiплiнг, якi пасялiѓся ѓ Вермонце), прасоѓваць свае кнiгi i выступаць перад амерыканскай грамадскасцю на самыя розныя тэмы. Тым не менш, для Конан Дойла гэта ѓсё яшчэ лiчылася дастаткова экзатычнай краiнай, каб убачыць рынак для трох кнiг, якiя распавядаюць пра яго паездках у Амерыку, апошняя з якiх была апублiкаваная ѓ 1924 годзе.
  
  Нягледзячы на адносiны памiж Амэрыкай i Англiяй, няправiльныя ѓяѓленнi i мiфы аб Амерыцы захавалiся ѓ розумах ангельцаѓ i пранiклi ѓ канон Шэрлака. Напрыклад, Эцюд у пунсовых тонах - гэта гiсторыя пра злых мормонах, якiя прымушаюць Люсi Ферье да палiгамii. Гэта адлюстроѓвае сучасныя страхi перад белым рабствам, распаѓсюджаныя ѓ папулярных сенсацыйных мемуарах У. Джармена "ЗША, Абсцэс дзядзькi Сэма", або "Пекла на Зямлi для ЗША, дзядзька Сэм" (Эксетер: надрукавана прыватным чынам, 1884) i ѓяѓнай цвярозай кнiзе прападобнага К. П. Лайфорда "Праблема мармонаѓ" (Нью-Ёрк: Phillips & Hunt, 1886). Геаграфiя Эцюда ѓ пунсовых тонах таксама скажоная: амерыканскiя горы i пустынi размешчаны там, дзе iх наогул няма. "Пяць апельсiнавых костачак" адлюстроѓваюць неразуменне далейшага iснавання Ку-клукс-клана ѓ Амерыцы яшчэ ѓ 1890-х гадах. Амерыка таксама разглядаецца як прыстанiшча для злачынцаѓ, у тым лiку Эйба Слейни ("Танцуючыя мужчыны"), тыповага чыкагскага гангстара, предвосхитившего Аль Капоне; фальшываманетчыка "Кiлера" Эванса ("Тры Гарридеба"); i мафiёзi Джузэпэ Горджиано ("Чырвонае кола"), якi пераязджае ѓ Амерыку з Iталii.
  
  У асноватворным зборнiку эсэ Вiнцэнта Старрета аб Холмсе, 221B: Даследаваннi Шэрлака Холмса (Нью-Ёрк: кампанiя Macmillan, 1940), Крыстафер Морлi, як вядома, разважаѓ: "цi Быѓ Шэрлак Холмс амерыканцам?"Хоць вывучэнне Морлi гэтага пытання непераканаѓча, ён мяркуе, што мацi Холмса, магчыма, была амерыканкай. Морлi паказвае, што Холмс, магчыма, падарожнiчаѓ па Злучаных Штатах памiж каледжам i Мантэгю-стрыт, i яго магло зацiкавiць адкрыццё Унiверсiтэта Джона Хопкiнса ѓ Балтыморы ѓ 1876 годзе i Стогадовая выстава ѓ Фiладэльфii. Iншыя навукоѓцы згодныя з iдэяй, што Холмс наведаѓ Амерыку, хоць "даказаная" паездка звычайна, па дзiѓнаму супадзенню, здзяйсняецца ѓ родны горад вучонага! Больш сур'ёзна, у артыкуле, азагалоѓленай "Раннi амерыканскi Холмс" (Baker Street Journal 29, No 4 [снежань 1979]), Уэйн Меландер дае захапляльны справаздачу аб сваiх здагадках адносна вiзiту Холмса ѓ Злучаныя Штаты ѓ 1876 годзе. Меландер сцвярджае, што паездка распасцiралася на захад да Дэнвера i ѓключала экскурсii ѓ Балтымор, Фiладэльфii, Чыкага, Канзас, Бостан i далiну Вермисса (гл. Далiна Страху для абазначэння месцазнаходжання апошняй).
  
  Не менш, чым Франклiн Дэлано Рузвельт, сцвярджаѓ, што Холмс быѓ амерыканцам. У лiсце ад 18 снежня 1944 года Эдгару В. Смiту, тагачаснаму кiраѓнiку нерэгулярных фармiраванняѓ Бэйкер-стрыт, Рузвельт пiсаѓ:
  
  Пры далейшым вывучэннi я схiльны перагледзець сваю ранейшую ацэнку таго, што Холмс быѓ подкидышем. На самай справе ён нарадзiѓся амерыканцам i выхоѓваѓся сваiм бацькам або прыёмным бацькам у падпольным свеце, такiм чынам навучаючыся ѓсiм прамудрасцям высокаразвiтога амерыканскага крымiнальнага мастацтва.
  
  У раннiм узросце ён адчуѓ жаданне зрабiць што-то для чалавецтва. Ён быѓ занадта добра вядомы ѓ вышэйшых колах гэтай краiны i таму палiчыѓ за лепшае дзейнiчаць у Англii. Яго рысы былi ѓ першую чаргу амерыканскiмi, а не англiйскiмi. Я адчуваю, што далейшае вывучэнне гэтага прэтэндэнта прынясе добрыя вынiкi ѓ гiсторыю.
  
  19 сакавiка 1945 года Рузвельт зноѓ напiсаѓ Смiту:
  
  Я рады даведацца, што мой пастулат аб крымiнальным мiнулым Холмса ѓ Амерыцы выклiкаѓ такiя гарачыя дыскусii. Гэта толькi паказвае, што цiкавасць да ѓсёй вобласцi Шерлокианы сталы.
  
  Хоць былi апублiкаваныя новыя матэрыялы, якiя пралiваюць святло на многiя аспекты жыцця аднаго доктара Ватсана Конан Дойла, многае застаецца схаваным у гiсторыi Ватсана i Холмса, iх сем'яѓ i iх сувязяѓ у Амерыцы. Да тых часоѓ, пакуль не будуць выяѓленыя больш пераканаѓчыя доказы, якiя вывучаюць "Вялiкага дэтэктыва" i "Добрага доктара" павiнны здавольвацца здагадкамi, падобнымi тым, што прадстаѓлены ѓ гэтым зборнiку.
  
  -ЯЭСЛИ С. ДАЗАТРЫМАђСЯ
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Увядзенне
  
  I зноѓ я заклiканы апраѓдаць нашы бездапаможныя спробы пераймаць Настаѓнiку. У нейкiм сэнсе апраѓданне немагчыма; чатыры рамана i пяцьдзесят шэсць апавяданняѓ стварылi свет, якi так любяць тыя з нас, хто вымушаны жыць у гэтым свеце i наведваць Шэрлака Холмса i яго ѓладаннi толькi на старонках кнiгi цi назiраць за бледнымi падабенства гiсторый, разыгрываемых для нас на сцэне або экране. Некаторыя думаюць, што распаѓсюджвацца аб работах Майстра - значыць апаганьваць яго памяць.
  
  Але з iншага боку, нiякiх апраѓданняѓ не патрабуецца. Усяго чатыры рамана? Усяго пяцьдзесят шэсць кароткiх апавяданняѓ? Як можна чакаць, што мы будзем iснаваць на такой беднай ежы? Канон павiнен быць пашыраны. Павiнен быць невычэрпны запас гiсторый пра Холмса, гэтак жа як павiнны быць паветра i вада. I гэта павiнны быць самыя выдатныя гiсторыi пра Холмсе, якiя мы можам стварыць. Магчыма, гэта не сапраѓднае пяро Майстра, але ѓсё ж пажыѓнае для иссушенной i галоднай душы.
  
  Прыкладна кожны год мы абавязаны малiць лепшых аѓтараѓ нашага часу ненадоѓга пабыць у краiне Холмса, вярнуцца i паведамiць аб сваiх знаходках.
  
  На старонках гэтай кнiгi сабрана i перапiсана змесцiва скрыначкi, бiтком набiтай прыгодамi. Тут сабраны ѓспамiны са ѓсiх неабсяжных прастораѓ Паѓночнай Амерыкi: гарадоѓ, вёсак, сельскай мясцовасцi, штатаѓ i тэрыторый; заселеных пасёлкаѓ, бясплодных земляѓ i неапрацаваных межаѓ. Напiсаныя пяром i чарнiлам на лiнолеѓме i якiя захоѓваюцца ѓ сховiшчах Чыкагскага жывёлагадоѓчых банка або старанна надрукаваныя на выпрасаванай мяснiцкай паперы светлым талстога свiнцовага алоѓка i загорнутыя ѓ цырату, каб ляжаць непрачытанымi ѓ окованном жалезам драѓляным куфры, поѓным iржавых кавальскiх iнструментаѓ, яны падобныя ѓ апiсаннi амерыканскiх подзвiгаѓ маладога англiчанiна па iменi Шэрлак Холмс.
  
  У сваiм родным Злучаным Каралеѓстве Холмсу трэба было набыць вядомасць як паспяховаму дэтэктыву-кансультанта, якi стаѓ пiянерам многiх крымiналiстычных метадаѓ, якiя выкарыстоѓваюцца да гэтага часу.
  
  Можна толькi меркаваць, калi менавiта Холмс прыехаѓ у Злучаныя Штаты, але гэта вызначана адбылося на працягу года або двух пасля таго, як ён пакiнуѓ Мидлотианский унiверсiтэт (або, магчыма, як некаторыя мяркуюць, Кембрыдж - гэта спрэчна, як i тое, цi атрымаѓ ён навуковую ступень або проста з'ехаѓ, каб пераследваць свае ѓласныя iнтарэсы). Дакладная дата яго вяртання ѓ Лондан невядомая, але гэта, безумоѓна, адбылося прыкладна праз год пасля яго сустрэчы з доктарам Джонам Ватсан, якi павiнен быѓ стаць яго былым супрацоѓнiкам i памочнiкам.
  
  Тое, што ён правёѓ некалькi гадоѓ за Атлантыкай, не выклiкае сумненняѓ; пра гэта сведчыць яго веданне мовы, манер i звычаяѓ Злучаных Штатаѓ. Такiм чынам, было разумна выказаць здагадку, што пошук у дзённiках i ѓспамiнах 1870-х i пачатку 1880-х гадоѓ можа даць некаторы прадстаѓленне аб такiм запамiнальным чалавеку. I гэта пацвердзiлася.
  
  
  Калi я дазволю сабе на iмгненне адцягнуцца ад свету, якi мы стварылi, i вярнуцца ѓ свет, якi мы з удзячнасцю пакiдаем ззаду:
  
  
  Стварэнне новых гiсторый, дзеянне якiх разгортваецца ѓ свеце Шэрлака Холмса, - займальнае занятак для пiсьменнiка, хоць i поѓнае небяспек. Цяпер я разрываюся памiж словамi "Забаѓка лёгка зразумець, але небяспека?" i "Небяспека лёгка зразумець, але забаѓка?" Магчыма, мне варта адступiць i разгледзець кожны з iх па асобнасцi.
  
  Забаѓка: Пiсьменнiк-фантаст - стваральнiк светаѓ. Гэта гучыць як неабмежаваная свабода i ѓлада - deus ex scrivener, так сказаць. Але ѓ адрозненне ад Бога - ва ѓсякiм выпадку, наколькi нам вядома, - у гэтага стваральнiка ёсць натоѓп людзей, якiя зазiраюць яму праз плячо i крытыкуюць кожны ручай i луг, кожную рыбу i рыбалова, кожны сюжэтны ход i рысу характару. "Гэты бiскуп Ламлi, якога вы ѓяѓляеце на дванаццатай старонцы," кажа пухленькая маленькая жанчына з пранiзлiвым позiркам i бародаѓкай ѓ няздатным месцы. - ён не вядзе сябе так, як нi адзiн бiскуп, з якiм я калi-небудзь быѓ знаёмы, а я вывучаѓ бiскупаѓ". Або, як паказвае чалавек з скрыѓленай губой i ѓ старым скураным лётным шлеме з вялiзнымi ахоѓнымi ачкамi: "У вас ёсць Дзiк Деннисон, пiлот аѓтажыры Ventrix на Паѓночным полюсе у вераснi 1927 года, калi ѓсiм вядома, што аѓтажыры Ventrix быѓ запушчаны ѓ вытворчасць толькi ѓ красавiку 1929 года".
  
  Гэта "ѓсе ведаюць" больш за ѓсё раздражняе пiсьменнiка. Што ж, рызыкну выказаць здагадку, што, калi б я спынiѓ наступныя дваццаць мiнакоѓ ля галоѓнага ѓваходу на Сакс-Пятую авеню, не больш дзесяцi-дванаццацi ведалi б дакладную дату выпуску аѓтажыры Ventrix.
  
  Але Конан Дойл выканаѓ за нас усю цяжкую працу па стварэння свету. У свеце Шэрлака Холмса Дойл даѓ нам гатовую, цалкам заземленную сельскую мясцовасць, поѓную яркiх прадметаѓ i каларытных людзей. Як выказаѓся часопiс The Economist у сваiм нумары ад 4 кастрычнiка 2007 года,
  
  Гiсторыi пра Шэрлака Холмса па-ранейшаму валодаюць незвычайнай сiлай. Сцэнар нiколi не бывае больш эфектыѓным, але абстаноѓка застаецца нязменнай: ѓтульная, пакрытая дыванамi, асветленая камiнам гасцёѓня на Бэйкер-стрыт, якую дзеляць Холмс i Ватсан, парадаксальна падобны на лона свет вiктарыянскага халасцяка, размешчаны над анархiчным злачынным светам, поѓным гвалту i амаральнасцi.
  
  Мы можам чапляцца да ацэнкi часопiсам напiсанага, але ѓсё, я думаю, пагодзяцца з незвычайнай сiлай, якой яно працягвае валодаць.
  
  -МАЙКЛ КУРЛАНД
  На 112 - м годзе Магiстра
  Верасень 2008 г.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  
  
  ШЭРЛАК ХОЛМС
  
  АМЕРЫКАНСКIЯ ГАДЫ
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Чаму Шэрлак Холмс ѓпершыню адправiѓся ѓ Амерыку? Мiстэр Лупофф кажа нам, навошта яшчэ, як не для таго, каб прысутнiчаць на вяселлi? Але ѓзнiклi ѓскладненнi . . .
  
  ВЯСЕЛЛЕ IНГI СИГЕРСОН
  
  Аѓтар:
  
  РЫЧАРД А. ЛУПОФФ
  
  Адзiны гучны стрэл. Аскепкi падаюць, сутыкаюцца, куляюцца, чырвоныя, зялёныя, фiялетавыя, жоѓтыя, блiскучыя, якiя адлюстроѓваюць мiгатлiвы газавы святло, падаюць на паркет, i ѓсё гэта пад гукi якi грае аркестра, чатырыста галасоѓ выконваюць гiмн ...
  
  
  Я была жанчынай за прылаѓкам, абслугоѓвала пакупнiкоѓ, прымала плацяжы i заворачивала выпечку, калi ѓ двары пачуѓся званок паштальёна. Я адмаѓляюся называць сябе "мэнiнгам". Такое ѓжыванне пазбаѓляе значэння жаночы род i мае на ѓвазе, што я ѓ некаторым родзе нiжэй i падуладны мужчыну.
  
  
  Мiстэр Толливер прыставiѓ веласiпед да задняй дзверы i, выдаткаваѓшы хвiлiну на тое, каб разабрацца ѓ сваiм мяшку з поштай, падышоѓ i ѓручыѓ мне невялiкую пачак лiстоѓ. Ён усмiхнуѓся скрозь сiвыя вусы. " З мамай усё ѓ парадку, мiс Холмс?
  
  "Яна аддала перавагу б працаваць," адказаѓ я, - але доктар настойвае, каб у гэтыя апошнiя тыднi яна адпачывала. Ён кажа, што, як толькi новоприбывшая прыбудзе сюды, у яе будзе досыць працы".
  
  "Так. I тата, што ён можа сказаць?"
  
  " Ён у змове з доктарам Миллуордом. Як i я. Мама настойвае на тым, каб рыхтаваць для ѓсiх нас, але, па меншай меры, яна пагадзiлася саступiць свае абавязкi ѓ краме.
  
  " Паклапацiцеся аб сваёй мацi, мiс Элiзабэт. Яна мiлая лэдзi.
  
  Я працягнула мiстэру Толливеру бясплатную пышку, i ён узяѓ свой ровар i з'ехаѓ.
  
  У гэты дзень у краме было шматлюдна. Усё, што мог зрабiць юны Шэрлак, - гэта замешваць цеста, утрымлiваць у парадку духоѓкi i выстаѓляць на вiтрыну свежыя тавары. Тата чаргаваѓ сыход за мамай з дзённым сном, каб набрацца сiл i справiцца з цяжкiмi абавязкамi па выпечцы на ноч. I, вядома ж, Майкрофт сядзеѓ у кутку, якi сышоѓ за офiс, працуючы, як звычайна, над бухгалтэрыяй пякарнi i вывучаючы формулы новых прадуктаѓ.
  
  Майкрофт таксама займаѓся нашай перапiскай, заказваѓ тавары i аплачваѓ рахункi. Наш сямейны бiзнэс быѓ досыць паспяховым, але самым патрабавальным ѓ гэтым ажыѓленым раёне Лондана. Канкурэнцыя таксама была вострай.
  
  Да таго часу, калi магазiн закрыѓся на ѓвесь дзень, на Лондан апусцiлася цемра, i газавыя лiхтары адкiдвалi мяккiя ценi перад нашым домам. Газ таксама быѓ усталяваны ѓ памяшканнi, нягледзячы на незадаволенасць пажылых жыхароѓ, якiя настойвалi на тым, што новае асвятленне было ненатуральным i непрыемным па параѓнаннi з традыцыйнымi алейнымi лямпамi.
  
  Бацька прачнуѓся пасля дзённага сну. Мама прыгатавала наварысты суп з аранжавай гарбузы i поджарила нам па кавалку ялавiчыны з бульбай i зелянiнай. Вядома, была выпечка з нашага ѓласнага крамы. Майкрофт, як звычайна, хутка заняѓ сваё месца за сямейным сталом. Здаецца, што Майкрофт праводзiць ѓсю сваю жыццё ѓ нерухомай паставе, за выключэннем рэдкiх i невытлумачальных "экспедыцый". Праз нерэгулярныя прамежкi часу ён цяжка падымаѓся, апранаѓ галаѓны ѓбор, браѓ у рукi кiй i знiкаѓ на гадзiну цi на дзень.
  
  Наколькi я памятаю, быѓ адзiн выпадак, калi яго не было цэлы год. Мае бацькi лiчылi яго знiклым без вестак, калi ён увайшоѓ у краму, фамiльярна павiтаѓ некалькiх нашых пастаянных пакупнiкоѓ i вярнуѓся на сваё звычайнае месца без усялякiх тлумачэнняѓ. Мой старэйшы брат такi ж мажны, як мой малодшы худы; калi б яны толькi абмянялiся некалькiмi камянямi авоирдупуа, я думаю, iм абодвум было б лепш.
  
  Але гэтай ноччу мне давялося паклiкаць Шэрлака, якi пайшоѓ у свой пакой, каб папрактыкавацца ѓ гульнi на скрыпцы.
  
  Я не ведаю, што больш засмучае: гукi царапанья i скрыгату, якiя ён называе музыкай, або непрыемныя пахi ад эксперыментаѓ, якiя ён час ад часу праводзiць. Чаму мае бацькi падарылi мне гэтага надакучлiвага малодшага брата, знаходзiцца за межамi чалавечага разумення. Я спадзяваѓся толькi, што наступным дадаткам да сямейства Холмсаѓ будзе больш прыемны суразмоѓца. Па волi Лёсу, дзяѓчынка!
  
  Вядома, гэтая позняя цяжарнасць i непрадбачаная. Тым не менш, мацi праяѓляе ѓсе прыкметы задавальнення ад перспектывы з'яѓлення ѓ доме яшчэ аднаго Холмса. Бацька турбуецца аб выдатках. Майкрофт, здаецца, нiчога не заѓважае.
  
  Што тычыцца брыдкага Шэрлака, я мяркую, што ён прывык да прывiлеям, звязаных з тым, што ён самы малодшы член сям'i. Калi згадваецца той факт, што ён страцiць гэта адрозненне, выраз яго твару нагадвае выраз чалавека, якi адкусiѓ фрукт, думаючы, што гэта апельсiн, толькi для таго, каб выявiць, што гэта лiмон.
  
  Шчыра кажучы, я прызнаюся, што мой малодшы брат не зусiм бязмозглы. Наколькi я памятаю, аднойчы ён папрасiѓ мяне дапамагчы яму ѓ яго так званай лабараторыi. Ён патлумачыѓ, што распрацоѓвае метад перадачы энергii з дапамогай гукавых хваль. Ён арганiзаваѓ эксперымент, у ходзе якога ѓсталяваѓ металiчны прадмет у клямку, акружаную гукапаглынальным вацiну. Ён стаяѓ непадалёк, здабываючы агiдныя гукi з сваёй скрыпкi. Ён найграваѓ ноты ѓсё вышэй i вышэй, пакуль, да майго здзiѓлення, металiчны прадмет не пачаѓ моцна вiбраваць.
  
  "Цяпер, сястра, я хачу, каб ты ѓстала па iншы бок апарата i параѓнала гэтую ноту са сваёй флейтай".
  
  Я падпарадкаваѓся з аналагiчнымi вынiкамi.
  
  "А зараз," абвясцiѓ Шэрлак, " за гарошыны супрацiву. Мы станем па абодва бакi ад апарата i па маiм сiгнале абодва ѓключым лейтматыѓ".
  
  Я не стаѓ папраѓляць яго солецизм, а проста раздражнёна пакруцiѓ галавой, згаджаючыся.
  
  Шэрлак паднёс скрыпку да падбародка, правёѓ смычком па струнах i удастоiѓ мяне кiву i падмiргваннi. Гротескность яго костлявого асобы, скажонага такiм чынам, нашмат пераѓзыходзiць мае бедныя славесныя здольнасцi. Сапраѓды, жах гэтага трэба хутчэй прадставiць, чым апiсаць.
  
  Мы абодва ѓзялi вырашальную ноту, ён - на сваёй скрыпцы, а я - на сваёй флейце. Праз некалькi секунд металiчны прадмет пачаѓ моцна вiбраваць, затым засвяцiѓся чырвоным жарам i, нарэшце, расплавiѓся i серабрыстым дажджом ѓпаѓ на падлогу.
  
  У гэты момант у пакой увайшла мама. "Элiзабэт, Шэрлак, дарагiя, хто-небудзь з вас бачыѓ маю каштоѓную сярэбраную лыжачку з Срэбнага юбiлею Яе Вялiкасцi?"
  
  На жаль, вось яно, бясформенная лужыца расплаѓленага металу на падлозе лабараторыi Шэрлака.
  
  
  Трапеза працякала дастаткова прыемна, кожны член сям'i па чарзе апiсваѓ свой дзень, як гэта прынята ѓ нас з даѓнiх часоѓ. Размова зайшла аб сусветных справах па меры таго, як яны прасочвалiся ѓ наш дом праз размовы нашых клiентаѓ, калi Майкрофт абвясцiѓ, што знайшоѓ сярод дзённых паступленняѓ пасланне, адрасаванае нашым бацькам.
  
  
  Майкрофт, безумоѓна, самы блiскучы чалавек, якога я калi-небудзь сустракаѓ. Я не магу ѓявiць, каб ён правёѓ сваё жыццё ѓ нашай сямейнай пякарнi, але на дадзены момант ён аказвае неацэнную паслугу. Ён таксама можа быць самым нязносным з мужчын, пераѓзыходзячы нават надакучлiвага Шэрлака. Выцiраючы з падбародка кроплi тлушчу, ён нешта прамармытаѓ i паляпаѓ сябе тут i там, шукаючы пасланне.
  
  Нарэшце ён знайшоѓ яго. Ён дастаѓ з унутранай кiшэнi i працягнуѓ бацьку.
  
  Гэта быѓ канверт, акуратна адрасаваны мiстэру i мiсiс Рэджынальд Бисли Холмс, Сямейная пякарня Холмсаѓ, Олд-Ромилли-стрыт, Лондан, Англiя. Маркi былi незнаёмага адцення i дызайну, пазначаныя чым-то пад назвай "цэнты". Зваротны адрас у горадзе Нью-Ёрк у Злучаных Штатах Амерыкi даѓ разгадку таямнiцы дзiѓных марак.
  
  Затым рушыѓ услед нумар, якi можна было б разыграць у якасцi камiчнага нумары ѓ мюзiк-холе Чипсайда. Бацька паляпаѓ сябе па грудзях, увесь час мiргаючы. "Я не магу знайсцi свае акуляры," нарэшце абвясцiѓ ён, працягваючы канверт маме.
  
  Мама пакiвала галавой. "Я павiнна займацца сваiмi кухоннымi справамi. Магчыма, хто-небудзь з дзяцей прачытае гэты лiст усiм нам".
  
  Нейкiм чынам гэтая абавязак выпала на маю долю. Якiм-то чынам, здаецца, у гэтым доме так заѓсёды бывае.
  
  Я ѓскрыѓ канверт. Ён быѓ незвычайна шчыльным i з больш тонкай паперы, чым самая звычайная карэспандэнцыя. З канверта я атрымаѓ паштоѓку. Рэльефнымi лiтарамi на ёй было напiсана наступнае:
  
  MR I MRS. Дж.ОРГЕН С.ИГЕРСОН
  RРАВНЯЙТЕСЬ На ЗАДАВАЛЬНЕННЕ АД ВАШАЙ КАМПАНII
  На ВЯСЕЛЛI IХ ДАЧКI,
  МИСС IНГАЛIЗАБЕТ ЗАЙДЖЕРСОН
  ТАБ МР. ДжэйОНАТАН УI ХОПКИНС
  ЯВедаю КаштоѓнасцьNEW YОРКА
  АбН ЗДНЯ, ДВАЦЦАТАГА чэрвеняЧЭРВЕНЯ 1875 года
  
  Я прачытаѓ паштоѓку ѓслых. Пачуѓшы гэта, мама запляскала ѓ ладкi. "Дачка майго дарагога брата выходзiць замуж! Здаецца, толькi ѓчора яна была дзiцем".
  
  "Я так i ведаѓ", - усклiкнуѓ я. "Я ведаѓ, што з маёй стрыечнай сястрой Iнгай вось-вось адбудзецца выдатная падзея".
  
  "Сапраѓды, радасная падзея, але, вядома, мы пашлем свае спачуваннi", - заявiѓ бацька. "Да дваццатага чэрвеня ѓсяго некалькi тыдняѓ. Мама нi за што не змагла б адправiцца ѓ акiянскае падарожжа, i я б, пры абставiнах, якiя склалiся, нават не разглядаѓ магчымасць паездкi ѓ Амерыку, пакуль яна заставалася дома ".
  
  Мама пацягнулася за канвертам, i я працягнуѓ яго ёй. У гэты момант з яго выпаѓ лiсток паперы, ледзь не закрануѓшы мiску з гароднiнай, i прызямлiѓся перад костлявым Шэрлакам. Ён схапiѓ яго i адмовiѓся аддаваць, пакуль бацька не загадаѓ яму зрабiць гэта. Нягледзячы на гэта, мне прыйшлося пацягнуць за лiсток, перш чым ён адпусцiѓ яго.
  
  Запiска была напiсана знаёмым почыркам маёй кузiны. Дарагая Элiзабэт, я чытаю пра сябе, Мой Джонатан - самы выдатны мужчына. Ён дасведчаны друкар i рэдактар, i мы плануем пераехаць на Захад, як толькi пажэнiмся. Калi ласка, калi ласка, дарагая кузiна, знайдзi спосаб прыехаць на маю вяселле. Маё сэрца будзе разбiта, калi ты гэтага не зробiш. Я хачу, каб ты была там у якасцi маёй нявесты. Запiска была падпiсана ѓ звычайнай манеры майго кузена карыкатурным малюнкам, малявалiся нас дваiх, фамiльярна якiя ѓзялiся за рукi.
  
  Хоць мы нiколi не сустракалiся, я веру, што ѓ нас была экстрасенсорная сувязь на працягу ѓсёй нашай жыцця. Мая мацi i бацька Iнгi былi двайнятамi. Мацi засталася тут, у Англii, у той час як яе брат эмiграваѓ у Злучаныя Штаты, дзе ажанiѓся на амерыканцы, мiс Таннер. Мы, дзве стрыечныя сястры, нарадзiлiся ѓ адзiн дзень i, наколькi мы змаглi вызначыць, у адзiн i той жа момант. Маю стрыечную сястру звалi Iнга Элiзабэт, а мяне - Элiзабэт Iнга.
  
  Запрашэнне на вяселле маёй дарагой кузiны стала пацвярджэннем веды, якое я выношвала ѓ працягу некалькiх тыдняѓ.
  
  Сабраѓшыся з духам, я абвясцiѓ, што, з прычыны няздольнасцi маiх бацькоѓ зрабiць гэта, я буду прадстаѓляць ангельскую галiна сям'i на вяселлi Iнгi.
  
  Бацька пакiваѓ галавой. "Аб гэтым не можа быць i гаворкi, Элiзабэт. Мы падбяром падыходны падарунак для тваёй кузiны i адправiм яго трансатлянтычным транспартам. Ты не паедзеш у Амерыку, ва ѓсякiм выпадку, не адна".
  
  Мацi перабiрала завязкi, ѓтрымлiвальныя яе фартух на месцы, у роспачы завязваючы i развязваючы iх. "Iнга - адзiны дзiця майго брата, Рэджынальд. Яна адзiная стрыечная сястра Элiзабэт. Было б сумна, калi б яна не змагла прысутнiчаць на гэтым мерапрыемстве".
  
  "Не," настойваѓ бацька, "маладой жанчыне падарожнiчаць адной у такiх умовах было б у вышэйшай ступенi непрыстойна".
  
  " Тады, магчыма, яе брат мог бы паехаць з ёй. Майкрофт - адказны малады чалавек. Несумненна, ён быѓ бы прыдатным кампаньёнам для Элiзабэт, i я не сумняваюся, што мае брат i нявестка прынялi б яго ѓ свой дом ".
  
  Прызнаюся, што нават у гэты момант мне было пацешна думаць аб тым, як Майкрофт садзiцца на карабель i адпраѓляецца ѓ Амерыку. Майкрофт, чые штодзённыя перамяшчэння рэдка мяняюцца маршрутам з спальнi ѓ кабiнет, з кабiнета да абедзеннага стала, з абедзеннага стала ѓ гасцiную i з гасцiнай ѓ спальню.
  
  Майкрофт адным словам адхiлiѓ прапанову нашай мамы, i далейшае абмеркаванне не прынесла карысцi.
  
  Пасля вячэры i кава мы пайшлi ѓ гасцiную на наш звычайны сямейны гадзiну. Часам па вечарах мама чытае ѓслых папулярнае мастацкi твор. У iншых выпадках я гуляю знаёмыя мелодыi на сваёй флейце, часам суправаджаюцца агiдным скрипением Шэрлака. Зрэдку Майкрофт соизволяет пацешыць нас дэкламацыяй. Ён захаваѓ на памяць поѓнае сход Дыялогаѓ Платона, "Жыццяпiсы" Плутарха, навуковыя працы вялiкага мiстэра Чарльза Дарвiна i "Прыгоды Алiсы ѓ краiне цудаѓ" прападобнага Доджсона, якiя я больш за ѓсё люблю.
  
  Але ѓ гэты вечар у нас была толькi адна тэма для размовы. Гэта была вяселле майго стрыечнага брата.
  
  Мацi i бацька выключылi сваю прысутнасць на вяселлi, бацька забаранiѓ мне падарожнiчаць адной, а Майкрофт адмовiѓся нават думаць аб гэтым падарожжы, i ѓ гэтай галаваломкi заставалася толькi адно магчымае рашэнне. Я праглынуѓ свой гонар i прапанаваѓ Шэрлаку суправаджаць мяне.
  
  Я напалову спадзявалася, што ён не прыме гэтую iдэю. Шчыра кажучы, я спадзявалася на гэта больш, чым напалову. Але мой дарагi малодшы брат скарыстаѓся выпадкам, каб памучыць мяне, даѓшы сваю згоду. Вядома, ён зрабiѓ гэта з дэманстрацыяй нежадання, якi мяжуе з пакутнiцтвам.
  
  Мацi, здавалася, была гатовая дабраславiць гэты план, калi бацька падняѓ пытанне пра грошы. Кошт праезду для двух чалавек, якiя вандруюць з Англii ѓ Амерыку i назад, склала б значную суму. Магчыма, якое-то час можна было б кiраваць пякарняй без нас з Шэрлакам. Але ѓ касе проста не было дастаткова сродкаѓ, каб забяспечыць праезд для нас з Шэрлакам.
  
  Бацька падняѓся з крэсла i заявiѓ: "Мы пашлем шчаслiвай пары прыдатны падарунак, магчыма, соусник або паднос".
  
  " Пакуль няма. "Словы Майкрофта, вымаѓленыя тым жа глыбокiм голасам, якi ён выкарыстаѓ для сваiх завучаных дэкламацый, бацькi прымусiлi спынiцца.
  
  " Яшчэ няма? - Рэхам адгукнуѓся бацька.
  
  "Сэр, - адказаѓ Майкрофт, - не варта так хутка адмаѓляцца ад таго, каб наша сям'я была прадстаѓлена на вяселлi. Памятай, што Iнга таксама мая стрыечная сястра, i я хацеѓ бы ѓбачыць сваю сястру i яе стрыечнага брата разам у гэты шчаслiвы дзень ".
  
  Бацька пацягнуѓся за ачкамi, развёѓ iх дужкi i надзеѓ сабе на твар, каб лепей разгледзець свайго старэйшага сына. "Я спадзяюся, Майкрофт, ты не плануеш абрабаваць банк ад iмя Элiзабэт i Шэрлака". Бацька рэдка жартуе, але я мяркую, ён думаѓ, што толькi што зрабiѓ гэта.
  
  "Калi ласка, даверся мне, бацька. Я нiчога не абяцаю, але рызыкну выказаць здагадку, што Элiзабэт i Шэрлак будуць на вяселлi Iнгi". Ён палез у кiшэню камiзэлькi i дастаѓ рэпу. Паглядзеѓшы на яго, ён пакiваѓ галавой. "Сёння занадта позна", - сказаѓ ён. "Дай мне дваццаць чатыры гадзiны, бацька. Большага я не прашу".
  
  На наступную ранiцу наша пякарня, як звычайна, была цалкам запоѓненая прадуктамi бацькоѓскага вытворчасцi. Я заняѓ сваё месца за прылаѓкам; Шэрлак - сваё месца ѓ зоне, адведзенай для працы з таварамi; а Майкрофт - за сваiм сталом, займаючыся сваiмi адмiнiстрацыйнымi абавязкамi. Аб ѓчорашнiм сямейным сходзе больш нiчога не гаварылася.
  
  У апоѓднi Майкрофт устаѓ, узяѓ капялюш i кiй i шырокiмi крокамi выйшаѓ з крамы. Ён растварыѓся ѓ патоку пешаходаѓ на Олд-Ромилли-стрыт. Больш ён не з'яѓляѓся да таго часу, пакуль уся сям'я не сабралася за абедзенным сталом.
  
  Мама поджарила кураня з дробнай бульбай, падала гарачую i халодную зелянiна i, вядома ж, булачкi з маслам. Яна заняла сваё месца на чале стала; бацька - у канцы; мы з Шэрлакам - тварам адзiн да аднаго праз абрус i талеркi. Бацька як раз узяѓ у рукi апрацоѓчыя прыналежнасцi i пацягнуѓся за птушкай у карычневай скарыначцы, калi Майкрофт увайшоѓ у пакой. Ён пацёр рукi, усмiхнуѓся кожнаму члену сям'i па чарзе i заняѓ сваё месца.
  
  За ежай ён шмат гаварыѓ, але яго адзiнай тэмай было перавагу мамiнай прыгатавання ежы i бацькавай выпечкi. "Мы не з'яѓляемся ѓладальнiкамi фiнансавага стану," заявiѓ ён, "але мы шчаслiвая сям'я, у нас ёсць утульны дом, паспяховы бiзнэс, кампанiя адзiн аднаго i лепшая кухня, па маiм сцiплым думку, ва ѓсiм свеце".
  
  Магчыма, ён перабольшыѓ, але нiхто за сталом не стаѓ з iм спрачацца. Нават Шэрлак.
  
  Пасля вячэры сям'я сабралася ѓ гасцiнай, i ѓ гэты час Майкрофт хутчэй стаяѓ, чым сядзеѓ, i зрабiѓ сваю аб'яву.
  
  "Усё зроблена", - сказаѓ ён. "Я сустрэѓся сёння днём з пэѓнымi людзьмi, i справа зроблена".
  
  "У вас ёсць для нас квiткi?" Спытаѓ Шэрлак. Яго голас менш дысанансам i раздражняльны, чым яго гульня на скрыпцы, але не настолькi.
  
  " Квiткi? Няма, Шэрлак. Квiткi табе не спатрэбяцца.
  
  "О, гэта загадка, Майкрофт?" Шэрлак гучна рыпнуѓ зубамi.
  
  " Калi хочаш, юнак. Цi, калi ты аддаеш перавагу, я проста растлумачу сутнасць справы словамi, зразумелымi нават такога сцiслага iнтэлекту, як твой.
  
  "Калi ласка," ѓмяшалася я. " Майкрофт, не опускайся да ѓзроѓню дзiцяцi. "Хоць, - падумаѓ я, - худы бинпол i так самы высокi член нашай сям'i". "Проста раскажы нам, што ты зрабiѓ".
  
  "Вельмi добра". Майкрофт апусцiѓся ѓ крэсла. Мама падала каву i салодкую выпечку з крамы, i Майкрофт паклаѓ на мову абрыкосавае ласунак. Ён з вiдавочным задавальненнем праглынуѓ i праглынуѓ. - Як вам, магчыма, вядома, - сказаѓ ён, - "Грэйт Истерн" адпраѓляецца з Лондана дваццаць чацвёртага мая. Яна перасякае Атлантычны акiян за адзiнаццаць дзён i прыбывае ѓ Нью-Ёрк чацвёртага чэрвеня. Я мяркую, у вас з стрыечнай сястрой Iнгай будзе дастаткова часу, каб папрацаваць з цёткай Таннер над пасагам.
  
  " Так, так, Майкрофт. Але як можам Шэрлак, - я здрыгануѓся ад гэтай думкi, - i я падарожнiчаць на Грэйт Истерн, калi ѓ нас няма бiлетаѓ i грошай, каб iх купiць?"
  
  "На борце "Грэйт Истерн" за вячэрай гучыць музыка i праводзяцца забаѓляльныя мерапрыемствы ѓ выкананнi аркестра мiстэра Клемента Зiгфрыда. Ты дасведчаная флейтыстка, дарагая сястра, у той час як юнаму Шэрлаку, - Майкрофт прыкметна здрыгануѓся, - часам атрымоѓваецца атрымаць з свайго iнструмента вядомую мелодыю. Я дамовiѓся аб тым, каб вы абодва сталi ѓдзельнiкамi аркестра мiстэра Зiгфрыда. Праезд i харчаванне будуць забяспечаны, а таксама будзе выплачана сцiплая стыпендыя ".
  
  У пакоi запанавала маѓчанне, якое, нарэшце, парушыѓ сам Майкрофт: "Аднак ёсць адно нязначнае меркаванне".
  
  Шэрлак ѓхмыльнуѓся.
  
  Я чакаѓ.
  
  "Для вашага карыстання будзе прадастаѓлена невялiкая каюта, але вам прыйдзецца дзялiць яе. У iнтарэсах захавання прыстойнасцяѓ мяркуецца, што вы будзеце падарожнiчаць як браты".
  
  Я застагнаѓ.
  
  Шэрлак засмяяѓся.
  
  "Тады чаму не як сёстры?" - Спытала я.
  
  Майкрофт ѓхмыльнуѓся. У яго самая чароѓная, абаяльная ѓсмешка, у майго старэйшага брата. " Цудоѓная думка, Элiзабэт. Вельмi пацешна. Ён зрабiѓ паѓзу, каб отхлебнуть кавы. "На жаль, ужо вырашана, што браты Холмсы, Шэрлак i Эллери, выступяць з аркестрам Зiгфрыда".
  
  Адзiнаццаць дзён, падумаѓ я. Падарожжа зойме адзiнаццаць дзён. Гэта азначала б адзiнаццаць дзён на тое, каб сысцi за мужчыну, i адзiнаццаць начэй на тое, каб дзялiць душную карабельную каюту з непрыемным Шэрлакам. Я здрыгануѓся.
  
  Так усё i было ѓладжана. Я пераканаѓ сваю добрую сяброѓку Кларысу Макдугалд, якая жыве праз дзве хаты ад нас i з якой я шмат гадоѓ хадзiѓ у школу, заняць маё месца ѓ краме. Яе брат заменiць Шэрлака. Бацька ѓхвалiѓ гэтую дамоѓленасць. Я ганаруся сваiм майстэрствам абыходжання з iголкай i нажнiцамi, якому навучыѓся ѓ мацi. Мы ѓдваiх перараблялi мужчынскую вопратку, каб адпавядаць маiм патрэбам i хаваць мой падлогу.
  
  Дваццаць чацвёртага мая мы з Шэрлакам ѓсталi задоѓга да свiтання i адправiлiся па жалезнай дарозе з Лондана ѓ Саѓтгэмптан. Апынуѓшыся ѓ гэтым паѓднёвым горадзе, было немагчыма не пазнаць пункт нашага прызначэння.
  
  Для мяне "Грэйт Истерн" быѓ вялiкiм i знакамiтым караблём, але Шэрлаку, вядома, ён падаѓ магчымасць прачытаць навуковую лекцыю.
  
  "Грэйт Истерн", несумненна, з'яѓляецца найвялiкшым дасягненнем мараплаѓства з часоѓ Ноева каѓчэга". О, гэты гугнявы голас! "Яе дызайнер, генiяльны Изамбард Кингдом Брюнель, загiнуѓ у раннiм узросце, несумненна, па меншай меры часткова з-за стрэсу, звязанага з яго прадпрыемствам. Дно карабля было разарвана невядомай дагэтуль падводнай гарой падчас аднаго з яго першых плаванняѓ, i толькi блiскучая канструкцыя падвойнага корпуса мiстэра Брунэла выратавала яго ад затаплення. Яна была разлiчана на перавозку да чатырох тысяч пасажыраѓ, але, на жаль, нiколi не мела камерцыйнага поспеху".
  
  Дзякуй табе, дарагi брат. Я стрымаѓся, каб не прыдушыць гэтага всезнайку-пустазелле.
  
  Тым не менш, нягледзячы на тое, што я бачыѓ шмат малюнкаѓ марскога пачвары, пры першым поглядзе на яго ѓ мяне перахапiла дыханне.
  
  Шэрлак i я былi апранутыя ѓ падобную вопратку. На нас былi тѓiдавага касцюмы, брыджы-да каленяѓ з эластычнай гумкай i доѓгiя панчохi, простыя гальштукi, шапкi на галовах i броганы на нагах. Я знаходзiла мужчынскую вопратку нязручнай i непрактычнай. Я марыла аб прыстойным сукенка i вясновай капелюшы ѓ кветачку, нават пра блузцы i джэмпер. Але калi гэты непрыемны касцюм быѓ цаной за тое, што мяне прынялi за Эллери, а не за Элiзабэт, то гэта была цана, якую я была гатовая заплацiць.
  
  Хоць Шэрлак на самай справе быѓ маладзейшы за мяне прыкладна на пяць гадоѓ, на яго верхняй губе ѓжо пачалi праступаць бакенбарды, у той час як маё ѓласнае твар, вядома, не было заплямлена падобнымi нарастамi. Такiм чынам, было вырашана, што Шэрлак Холмс сыдзе за старэйшага з братоѓ i сясцёр-музыкаѓ, у той час як Эллери Холмс будзе малодшым. Я адчуѓ, што гэта яшчэ адна абраза для мяне.
  
  У нас з Шэрлакам кожны нёс у заплечнiку з туалетнымi прыладамi i зменай касцюмаѓ, а таксама па асобным футляру з нашымi музычнымi iнструментамi. Нас папярэдзiлi, што карабельны аркестр павiнен быѓ з'явiцца ѓ належных вячэрнiх касцюмах, i дзякуючы ѓмеламу кiраѓнiцтву мамы i маiм уласным доѓгiм гадзiнам шыцця мы з Шэрлакам так обставились. Я ѓпэѓнены, што мы складалi жывапiсную пару.
  
  Ля трапа "Грэйт Истерн" нас сустрэѓ карабельны афiцэр, якi праводзiѓ нас у нашы каюты. Там мы пазнаёмiлiся з мiстэрам Клементом Зiгфрыдам, нашым маэстра. Ён выглядаѓ выматаныя чалавекам. У яго былi даволi доѓгiя цёмныя валасы, што, я мяркую, не было рэдкасцю сярод членаѓ музычнай брацii, i раскошна абвiслыя вусы, якiя здавалiся занадта цяжкiмi для яго маленькага асобы i тонкай шыi.
  
  Ён усмiхнуѓся i пацiснуѓ руку Шэрлаку i маю ѓласную. Ён сказаѓ: "Холмс, старэйшы i малодшы, так, сардэчна запрашаем. Я бачу, вы захапiлi з сабой свае iнструменты. Добра! Вы, вядома, не знаёмыя з рэпертуарам майго аркестра. Ён зрабiѓ паѓзу i сверился з рэпай, якую выцягнуѓ з парчового камiзэлькi. "У нас рэпетыцыя праз дваццаць дзве i адну трацiну хвiлiны ѓ вялiкiм салоне. Размесцiце свае рэчы ѓ сваёй каюце i, калi ласка, неадкладна зьявiцеся!" Ён гаварыѓ са своеасаблiвым акцэнтам, вiдавочна кантынентальным.
  
  Ён павярнуѓся на абцасах i пайшоѓ прэч.
  
  Гэта быѓ вельмi дзiѓны маленькi чалавечак.
  
  Паколькi "Грэйт Истерн" быѓ такiм вялiзным - не даѓжэй двух футбольных палёѓ, размешчаных ѓшчыльную адзiн да аднаго, - i умяшчаѓ такое колькасць пасажыраѓ, месцы былi не ѓ пашане. Я чакаѓ, што мне давядзецца жыць у цеснаце з дзесяткамi смярдзючых самцоѓ. Замест гэтага мы з Шэрлакам апынулiся ва ѓласнай камфартабельнай каюце. У кожнага з нас, вядома, была б свая ложак. I пражыѓшы дваццаць два гады ѓ якасцi малодшай сястры Майкрофта i семнаццаць гадоѓ у якасцi старэйшай сястры Шэрлака, я не саромелася трываць звычайнае прысутнасць мужчыны.
  
  Мы аднеслi нашы пажыткi ѓ каюту, знайшлi члена экiпажа на палубе, i нас накiравалi ѓ вялiкi салон. Гэта было прасторнае памяшканне, вiдавочна нагадвае аб днях славы Вялiкага Усходу. Сцены былi ѓпрыгожаны фрызамi з выявай класiчных сцэн. Сатыры i карыятыды стаялi ѓ класiчных позах, падтрымлiваючы высокi купалападобны столь салона. Гэты столь быѓ зроблены з вiтражнага шкла - пышнага дызайну, якiм ганарылася б любая архiтэктурная выстава ѓ краiне.
  
  Музыкi сабралiся на невялiкiм узвышэннi. Мы з Шэрлакам, па-вiдаць, прыбытку апошнiмi. Маэстра Зiгфрыд стаяѓ перад намi, напалову схаваны чорным пюпiтрам, з рэпай у руцэ. Гадзiннiк гучна зажужжали. Маэстра выключыѓ iх нацiскам рычага i вярнуѓ у кiшэню. Ён агледзеѓ прысутных музыкаѓ i задаволена кiѓнуѓ.
  
  "Джэнтльмены," абвясцiѓ ён, " у гэтым падарожжы з намi трое новых музыкаѓ. Я прадстаѓлю iх вам". Ён падняѓ дырыжорскую палачку i пастукаѓ ёю па сваiм пюпитру.
  
  "Мiстэр Холмс маёр".
  
  Шэрлак злёгку пакланiѓся, трымаючы скрыпку на ѓзроѓнi пляча.
  
  " Мiстэр Холмс Малодшы.
  
  Я пераймаѓ свайму брату, паказваючы сваю флейту калегам-музыкам.
  
  " Мiстэр Альберт Саксен.
  
  Мажны музыкант, якi стаяѓ у другiм шэрагу, злёгку пакланiѓся, трымаючы ѓ паветры блiскучы карнет. Ён насiѓ вусы i бараду. Як ён мог манеѓраваць сваiм карнет скрозь гэта валасатае ѓпрыгожванне, было для мяне загадкай.
  
  Гаворачы ѓ сваёй манеры з дзiѓным акцэнтам, маэстра Зiгфрыд абвясцiѓ, што кожны з нас знойдзе перад сабой ноты. "У вас будзе шэсць хвiлiн i дваццаць тры секунды, каб азнаёмiцца з нотамi. Потым мы рэпетуем".
  
  Якiм дзiѓным чалавекам ён быѓ! I ѓсё ж варта было яго ѓказанням. Мае бацькi телеграфировали на запрашэнне маёй кузiны Iнгi на вяселле, выказаѓшы свае шкадавання. Я таксама адправiѓ Iнзе асабiстае паведамленне, у якiм паведамiѓ, што мы з Шэрлакам прыбудзем на Грэйт Истерн i што мы з найвялiкшай радасцю чакаем яе шлюбу.
  
  I, вядома, што я была б шчаслiвая, ѓсхваляваная, ѓсцешаная i захоплена ѓдзельнiчаць у якасцi ганаровай нявесты. Я таксама быѓ упэѓнены, што яе жанiх, мiстэр Ван Хопкiнс, апынецца выдатным чалавекам, якога я быѓ бы рады прыняць у якасцi стрыечнага брата, калi б такое становiшча было прадугледжана правiламi сямейных адносiн.
  
  Па сiгнале "Грэйт Истерн" адышоѓ ад прычала i рушыѓ у пралiѓ па кiрунку да Портсмуту, абмiнуѓ сушу i накiраваѓся ѓ заходнiм кiрунку. Да таго часу, калi мы праязджалi Пензанс, аркестр ужо разагрэѓся. Маэстра Зiгфрыд быѓ строгiм кiраѓнiком. Канцэртмайстра не было; ён сам трэнiраваѓ i падштурхоѓваѓ музыкаѓ, кiваючы галавой ад радасцi, гневу або страсцi пры кожным пасажы, пакуль яго доѓгiя валасы не луналi вакол галавы, як крылы раз'юшанай чорнай птушкi.
  
  Калi рэпетыцыя скончылася, маэстра паклаѓ дырыжорскую палачку на пюпiтр i дастаѓ з кiшэнi рэпу. Ён нацiснуѓ на рычажок, i металiчная вечка гадзiн з гравiроѓкай адкрылася. Ён вывучыѓ цыферблат гадзiн, затым кiѓнуѓ i абвясцiѓ: "Джэнтльмены, вы зберацеся тут, гатовыя выступiць праз адзiн гадзiну i пяцьдзесят шэсць хвiлiн i адзiнаццаць секунд".
  
  Ён сунуѓ гадзiны ѓ кiшэнь, павярнуѓся на абцасах i пайшоѓ.
  
  Хоць я ѓстала, каб мама прыгатавала мне касцюм для вячэры, я нiколi не апранала гэты дзiѓны чорна-белы касцюм на працягу доѓгага перыяду часу i не спрабавала выконваць у iм нават самую нязначную працу. Якiм дзiѓным i нязручным яно было з жорсткiм каѓнерыкам-крылцам, мiнiяцюрным чорным гальштукам, атласнымi штрыфлямi i калючымi ваѓнянымi штанамi. Што, чорт вазьмi, адбываецца з прадстаѓнiкамi мужчынскага полу, што яны аддаюць перавагу апранацца ѓ такiя непрактычныя ѓборы!
  
  Пасажыры Great Eastern ѓжо пачалi прасочвацца ѓ вялiкi салон, калi аркестр сабраѓся строга своечасова, згодна з эксцэнтрычным ѓказанням нашага маэстра. Я выявiѓ, што сяджу побач з iншым флейтыстаѓ, джэнтльменам з круглымi ружовымi шчокамi. Я не мог сказаць, цi быѓ ён заѓчасна пасiвелым, дзiѓна добра захавалiся, цi, магчыма, проста уладальнiкам скандынаѓскай крывi i светлых валасоѓ, такiх бледных, што нагадвалi снег.
  
  Я ѓбачыѓ, што мой брат Шэрлак быѓ пагружаны ѓ секцыю скрыпак, альт i вiяланчэлi. "Добра, - падумаѓ я, - iх дастаткова , каб заглушыць яго". Цi, можа быць, у яго хопiць розуму трымаць свой смычок крыху далей ад струн i наогул не вырабляць нiякага шуму!
  
  Афiцыянты разносiлi пасажырам напоi i ежу. "Грэйт Истерн" настолькi велiзарны, што на яго палубе трымаюць сапраѓдны жывёльны двор з буйным рагатым быдлам i хатняй птушкай, забяспечваючы яго свежай правiзiяй падчас плавання.
  Маэстра спланаваѓ праграму, у якой апошнiя творы вялiкiх кампазiтараѓ Еѓропы спалучалiся з папулярнымi мелодыямi, прыдатнымi для выканання ѓ мюзiк-холах Англii i Амерыкi. Для некаторых адбораѓ патрабавалася выкананне толькi партый аркестра. Маэстра запрасiѓ струнную секцыю для новага квартэта маладога чэшскага музычнага фалькларыста Дво
  ák. За гэтым рушыла ѓслед поѓнае аркестравае выкананне амерыканскай мелодыi Люкам Скулкрафтом. Гэта вясёлае твор пад назвай "Oh! Гэты кавун!" - сапраѓды узрушыѓ мяне.
  
  
  У перапынках памiж нумарамi, калi я не быѓ заняты перебиранием лiстоѓ на сваiм пюпитре, я аглядаѓ столiкi добра апранутых наведвальнiкаѓ. Нягледзячы на тое, што "Грэйт Истерн" апынуѓся камерцыйным правалам як пасажырскi лайнер, яго выкарыстоѓвалi для шэрагу iншых мэтаѓ з значна вялiкiм поспехам. Тое, што яна была пераабсталяваная па свайму першапачатковаму прызначэнню, выклiкала смутак. Хадзiлi чуткi, што яе збiраюцца прадаць i ператварыць у нейкае падабенства камерцыйнай яхты, плавучага рэкламнага шчыта, прышвартаванага ѓ курортным мястэчку, магчыма, Брайтане цi Торкi. Гэта самы вялiкi карабель у свеце, якi некалькi разоѓ наведвала сама Яе Вялiкасць i Яго Высокасць прынц Валiйскi!
  
  Тым не менш капiтан Хэлпин i яго афiцэры захоѓвалi выгляд вялiкiх марскiх маракоѓ. Iх форма была вытанчанай, такой жа акуратна скроенной i отутюженной, як у любога марскога афiцэра, зiхацелi гузiкi, а ордэна выглядалi як ѓзнагароды ѓручаюцца пераможцам вялiкiх марскiх бiтваѓ. Сам капiтан быѓ дородным мужчынам, барадатым i вусатым ѓ манеры, якая стала папулярнай пры прынц Валiйскi. Час ад часу яго бачылi шпацыруюць па палубе "Грэйт Истерн" ѓ кампанii сваёй жонкi, трох цудоѓных дачок i iх пышнага сабаку Гаральда. Як я зайздросцiла гэтым тром дзяѓчынкам, iх свабодзе быць самiмi сабой, а не разыгрываць з сябе хлапчукоѓ!
  
  Iншымi наведвальнiкамi салона былi добра апранутыя i дагледжаныя лэдзi i джэнтльмены. Я выказаѓ здагадку, што некаторыя з iх маглi быць эмiгрантамi, намеревающимися пачаць новае жыццё ѓ Заходнiм паѓшар'i. Канада i Ньюфаѓндленд здалiся мне прывабнымi, асаблiва першыя. Злучаныя Штаты з iх краснокожими iндзейцамi, многiмi тысячамi былых чарнаскурых рабоѓ i iрландскiмi бандамi, павiнна быць, небяспечная i захапляльная нацыя. Дастаткова хутка я павiнен пераканацца ѓ гэтым сам!
  
  Адзiн мужчына, якога я заѓважыѓ, вёѓ асаблiва ажыѓленую гутарку. Ён сёк паветра рукамi ѓ такт музыцы i торгаѓ галавой уверх-унiз ѓ кожны момант, згаджаючыся сам з сабой. Вiдавочна, у яго не было спадарожнiка, але ён сядзеѓ за столiкам з некалькiмi парамi, якiя, мяркуючы па ѓсiм, адчувалi дыскамфорт ад яго папрокаѓ. Калi ён спыняѓся, каб перавесцi дух, ён расцягваѓ вусны, агаляючы зубы, у якiх адбiвалася газавы святло салона, прымушаючы мяне задумацца, не прасвiдраваѓ цi ён iх новым электрычным апаратам мiстэра Джорджа Грына i не запоѓнiѓ цi металiчнай амальгамы.
  
  Маю ѓвагу прыцягнула паляпванне дырыжорскай палачкi маэстра па пюпитру. Мы павiнны былi выканаць сюiту Вольфганга Моцарта "Дуэты для флейты". Ружовашчокi флейтыст, якi стаяѓ побач са мной, падбадзёрваючы ѓсмiхнуѓся, i мы пагрузiлiся ѓ моры найпрыгажэйшых мелодый, калi-небудзь складзеных.
  
  Мне прыемна канстатаваць, што мы пачалi i скончылi разам, выступ не было катастрофай, i большасць нашых слухачоѓ сапраѓды апусцiлi свае iнструменты i приглушили свае размовы, пакуль мы гулялi. Маэстра Зiгфрыд усмiхнуѓся i жэстам запрасiѓ нас ѓстаць i пакланiцца ѓ канцы сюiты, i зала шчодра запляскаѓ. Мой калега-флейтыст пацiснуѓ мне руку i назваѓ сваё iмя, Джэнкiнс. Ён, вядома, ужо вывучыѓ маё.
  
  Той ноччу я сядзеѓ на ложку i складаѓ лiст маме i таце. Я адпраѓлю яго, калi "Грэйт Истерн" дасягне Нью-Ёрка. Мяне распiрала ад шчасця. Я быѓ у вялiкiм свеце. Маё музычнае выступленне заслужыла прызнанне. Нават прысутнасць на суседняй койцы надакучлiвага Шэрлака не магло сапсаваць майго вясёлага настрою.
  
  Па меры працягу падарожжа нашы днi на борце карабля не былi непрыемнымi. Нашы стравы былi цудоѓнага якасцi i шчодрымi па порцыях. У вольны ад рэпетыцый i выступленняѓ час мы, музыкi, маглi свабодна блукаць па шырокiм палубам Great Eastern, браць кнiгi з яго бiблiятэкi i нават даследаваць гiганцкiя машынныя аддзялення. Яны былi шырокiмi. Судна перавозiѓ вялiкую колькасць вугалю для топкi велiзарных катлоѓ, якiя прыводзiлi ѓ дзеянне яго здвоеныя вяслярныя колы i вяслярны шруба. У карабля нават былi высокiя мачты, але яго ветразi рэдка распускалiся.
  
  Час ад часу я сустракаѓся са сваiм сябрам мiстэрам Джэнкiнс. Мы нават часам выпiвалi па келiху вiна, абмяркоѓваючы вялiкi карабель, маэстра Зiгфрыда i розных удзельнiкаѓ аркестра. У мiстэра Джэнкiнс, здавалася, былi смачныя кавалачкi плётак, па большай частцы не непрыемных, аб кожным з нашых калегаѓ-музыкаѓ, за выключэннем корнетиста мiстэра Сакса. Калi я спытаѓ, цi ведае мiстэр Джэнкiнс што-небудзь пра гэта джентльмене, ён хутка змянiѓ тэму.
  
  Наш музычны рэпертуар быѓ разнастайны, i кожнае вячэрнi прадстаѓленне ѓключала як аркестравыя, так i сольныя выступы. Маэстра Зiгфрыд праявiѓ сябе дасведчаным пiянiстам, iнтэрпрэтаваць творы Ёзэфа Гайдна, Фрэдэрыка Шапэна i некалькiх Бахаѓ, у першую чаргу майго каханага, недаацэненай Карла Пiлiпа Эмануэля.
  
  Падчас сольных выступленняѓ маэстра я мог назiраць за публiкай. Зноѓ i зноѓ маю ѓвагу прыцягваѓ мужчына з металiчнымi зубамi.
  
  Яго паводзiны мала змянялася кожны вечар. Ён прыходзiѓ у прызначаную гадзiну i займаѓ сваё месца, адзiны мужчына без суправаджэння, якi сядзеѓ за сталом з трыма парамi. У пачатку трапезы яго выгляд быѓ рэспектабельным, але ён непазбежна ѓжываѓ вялiкую колькасць алкагольных напояѓ. Па меры гэтага ён станавiѓся ѓсё больш ажыѓленым i, па-вiдаць, ваяѓнiчым. Увечары, блiжэй да канца нашага падарожжа, за два днi да таго, як мы павiнны былi прыстаць да берага ѓ Нью-Ёрку, шасцёра яго спадарожнiкаѓ дружна ѓсталi i выйшлi з-за стала, пакiнуѓшы яго дымiцца сярод пустых бутэлек i брудных сурвэтак.
  
  Рана ранiцай наступнага дня мы з Шэрлакам шпацыравалi па палубе "Грэйт Истерн". Правы борт быѓ адведзены пад суднавае жывёлагадоѓчыя ранча, як я яго сабе ѓяѓляѓ. Па левым борце знаходзiлася шпацырная палуба, такая доѓгая i шырокая, што яе сталi называць Оксфард-стрыт.
  
  Шэрлак разважаѓ аб даступнасцi навуковых iнструментаѓ на дзiкiх вулiцах Нью-Ёрка. Я цярплiва слухаѓ, цi слухаѓ вполуха, прыкiдваючыся, што яго маналог мяне цiкавiць больш, чым на самай справе. "Грэйт Истерн", павiнна быць, плыѓ па цёплага атлантычнага плынi, магчыма, легендарнаму Гальфстрыму, таму што паветра быѓ цёплым i такiм вiльготным, што, здавалася, у iм амаль вiсеѓ густы туман. Фiгуры з'яѓлялiся i знiкалi па меры таго, як яны наблiжалiся або аддалялiся ѓ тым, што я ѓ рэшце рэшт стаѓ называць змешчаным лонданскiм туманам.
  
  Да нас падышла добра апранутая пара. Джэнтльмен ветлiва пакланiѓся. " Мiстэр Холмс, i мiстэр Холмс, цi не так?
  
  Мы з братам прызналi, што мы сапраѓды Холмсы.
  
  "Аднак на самай справе вас клiчуць не маёр i не Мiнор?" Вiдавочна, гэтыя людзi былi амерыканцамi, якiя вярталiся на радзiму. Калi б яны былi брытанцамi, яны былi б знаёмыя з звычайным пазначэннем старэйшага i малодшага братоѓ.
  
  "Мяне клiчуць Шэрлак Холмс", - патлумачыѓ мой польскi брат. "Майго малодшага брата завуць Эллери".
  
  " Боутрайт. Бертрам i Бонi Боутрайт з Бэк-Бэй, Бостан, - прадставiѓся джэнтльмен.
  
  Было шмат дотыкаѓ капелюшоѓ i поцiскаѓ рукi. Мне давялося нагадаць сабе, што я быѓ адным з трох мужчын у прысутнасцi ѓсяго адной жанчыны. Мне б хацелася iдэнтыфiкаваць сябе па свайму падлозе; я мог уявiць, як Бонi Боутрайт, павiнна быць, сумуе па грамадству такi ж жанчыны, але я вырашыѓ захаваць сваю маскiроѓку.
  
  Боутрайты запрасiлi Шэрлака i мяне далучыцца да iх у iх прагулцы па "Оксфард-стрыт". Абодва гэтых бостанца былi досыць ветлiвыя, каб зрабiць мне вялiзны камплiмент з нагоды майго выканання дуэтаѓ Моцарта з мiстэрам Джэнкiнс для флейты. Аб гульнi Шэрлака на скрыпцы не згадвалася. Добра, падумаѓ я, што маэстра не вылучыѓ майго брата нi для аднаго сола.
  
  Нос нашага вялiзнага карабля грацыёзна рассякаѓ ваду. Час ад часу над поручнямi карабля падымалася тонкая бруя, нагадваючы ѓсiм i кожнаму, што на самой справе мы знаходзiмся не дома, а за шмат сотняѓ мiль ад блiжэйшай сушы.
  
  Нарэшце наш размова, якi складаѓся па большай частцы з-за таго, што часам называюць свецкай гутаркай, перайшоѓ на суразмоѓцу Боутрайтов за вячэрай.
  
  "Добра, што мы амерыканцы", - абвясцiѓ мiстэр Боутрайт. "Гэты хлопец- як яго завуць, дарагая?"
  
  "Beaufort. Джон Гонта Бофарт, па меншай меры, такiм ён сябе ѓяѓляе.
  
  " Дзякуй табе, мая дарагая. Beaufort. ТАК. Як я ѓжо казаѓ, добра, што мы амерыканцы, i ваша ангельская палiтыка з вашымi герцагам, прынцамi i таму падобным мала што значыць для нас.
  
  "I чаму ж гэта?" - пропищал Шэрлак сваiм раздражняльным голасам.
  
  " Ну, малады чалавек, гэты нiкчэмнасць Бофор, падобна, ѓявiѓ сябе каралём Англii.
  
  Запанавала потрясенное маѓчанне.
  
  Затым мы з Шэрлакам адначасова усклiкнулi: "Што?"
  
  "Так, менавiта так ён i кажа".
  
  Мiсiс Боутрайт кiѓнула, згаджаючыся з мужам. " Так, ён сцвярджае, што з'яѓляецца законным каралём Англii.
  
  "Вядома, ён мае на ѓвазе гэта як жарт", - уставiѓ я.
  
  " Думаю, што няма. Вы бачылi яго паводзiны? Ён так расхваляваѓся, што перакулiѓ бутэльку вiна i сапсаваѓ сукенка маёй небаракi.
  
  " Значыць, ён кажа сур'ёзна?
  
  "Вельмi".
  
  "На чым ён засноѓвае сваю заяву?"
  
  " Ён кажа, што з'яѓляецца законным спадчыннiкам Плантагенетов. Што кожны манарх, пачынаючы з Генрыха Сёмага, быѓ узурпатарам i ашуканцам. Што пасля смерцi Рычарда Трэцяга карона па праве павiнна была перайсцi да Маргарэт Поѓл, восьмы графiнi Солсберы. Што яе абезгалоѓлiванне ѓ 1541 годзе было недаравальным злачынствам i што толькi прызнанне гэтага хлопца, гэтага- як там яго клiкалi, дарагая?
  
  "Джон Гонта Бофарт," паслухмяна падказала Бонi Боутрайт.
  
  " Так, гэты хлопец, Бофарт, сцвярджае, што карона належыць яму па праву, i што, як толькi яго прызнаюць законным манархам Вялiкабрытанii i яе iмперыi, ён прыме iмя Рычард Чацвёрты. Ён недаверлiва пакiваѓ галавой. "Працягваѓ мармытаць пра дамах. Ты думаеш, ён забудоѓшчык?"
  
  " Не, дарагая, - адказала Бонi Боутрайт.
  
  Бертрам Боутрайт праiгнараваѓ яе. " Не разумею, з чаго б забудоѓшчыку скардзiцца на каралёѓ, а, Холмсы?
  
  У гэты момант я адчуѓ сябе абавязаным аказаць беднай, усiмi забытай мiсiс Боутрайт належнае павага. Паклiкаѓшы на дапамогу сваю прытворны мужчынскае годнасць, я перабiѓ: "Мiсiс Боутрайт, што вы хацелi сказаць з нагоды нерухомасцi?
  
  Яе падзяку нават за гэта невялiкае прызнанне яе каштоѓнасцi была вiдавочнай. Яна сказала: "Згадка Бофортом дамоѓ было накiравана супраць дынастый брытанскай манархii. Па крайняй меры, такое было маё адукацыю, нават у Бостане. Ён нешта мармыча пра анжуйцах, Ланкастерах i Йорках. Ён катэгарычна супраць тых, хто прыйшоѓ пазней. За Тюдоров, Сцюартаѓ i Ганноверов.
  
  Бертрам Боутрайт сказаѓ: "Цалкам дакладна, мая дарагая, зусiм дакладна". Затым пакiваѓ галавой. "Мае манеры, мае манеры", - усклiкнуѓ ён, паляпаѓ сябе па грудзях. З унутранай кiшэнi ён дастаѓ хупавы партабак з жоѓтага металу i зялёнага каменя - я выказаѓ здагадку, што золата i нефрыту - i адкрыѓ яго. " Не хочаце цi закурыць, мiстэр Холмс? Я сам аддаю перавагу тарпеда, але вы можаце аддаць перавагу прадукт паменш i мякчэй. Магчыма, гэта панатела."
  
  Ён працягнуѓ партабак Шэрлаку i мне. У iм былi самыя розныя цыгарэты. Кожны з нас дастаѓ з яго па цыгары.
  
  "Лепшая Гавана," абвясцiѓ Бертрам Боутрайт. Ён дастаѓ з iншага кiшэнi пачак "люцыпара" i шоргнуѓ цыгарэтай, каб прыкурыць.
  
  Шэрлак адкусiѓ кончык сваёй панателы, нахiлiѓся да пылающему "люцыпару", якi мiстэр Боутрайт трымаѓ для яго, i уцягнуѓ полымя ѓ цыгару.
  
  Я падумаѓ, што гэта будзе вышэйшым выпрабаваннем майго маскараду. Я пераймаѓ свайму брату i здолеѓ раскурить цыгару. Я чакаѓ, што абрынемся на палубу ѓ прыступе кашлю, але замест гэтага густ дыму здаѓся мне не такiм ужо непрыемным.
  
  Неѓзабаве мы развiталiся з Боутрайтами i вярнулiся ѓ нашу каюту. Шэрлак сядзеѓ на сваiм ложку, робячы незразумелыя вылiчэннi ѓ нататнiку, пакуль я пiсаѓ чарговае пасланне нашым бацькам у Лондан.
  
  У той вечар я вырашыѓ крыху раней прыбыць у вялiкi салон. Наша падарожжа падыходзiла да канца. Мы разлiчвалi прыстаць да берага на другi дзень наступнага дня, i на караблi запанавала дзiѓная атмасфера. Гэта была сумесь меланхолii i ѓзбуджэння; першае, я мяркую, было выклiкана немiнучым распадам маленькага воднага супольнасцi, што ѓтварыѓся на нашым караблi; другое - калi жанчыны i мужчыны думалi аб дамах, якiя iх чакалi, цi пра прыгоды, якiя яны маглi перажыць у экзатычнай i неразвiтымi краiне.
  
  Мiстэр Бофарт з'явiѓся, як звычайна. Я падумаѓ, што напярэдаднi вечарам ён напiѓся амаль да страты прытомнасцi, i хутчэй чакаѓ, што ён альбо наогул прапусцiць сённяшнюю трапезу, альбо прыбудзе узрушаны i раскаивающийся. Аднак нiякiх падобных сiмптомаѓ не было бачна.
  
  Боутрайты з Бостана i iншыя пары, якiя сядзелi за iх столiкам, прыбытку па чарзе. Яны абмянялiся прывiтаннямi адзiн з адным i нават адважылiся ветлiва кiѓнуць самозваному манарху, якi ѓшанаваѓ iх сваiм грамадствам.
  
  Музыка, абраная маэстра для вечара, па большай частцы была стрыманай, хоць кульмiнацыяй выступу стала камерная аранжыроѓка Патэтычная сiмфонii Пятра Iльiча Чайкоѓскага - не змрочнага творы, як мелася на ѓвазе ѓ назве, але на самой справе натхняльнай кампазiцыi.
  
  Мiстэру Бофорту - я ѓсё яшчэ думаѓ пра яго як пра "чалавека з металiчнымi зубамi" - атрымалася пазбегнуць якiх-небудзь выблiскаѓ гневу i выдалiцца яшчэ да таго, як падалi кавы i брэндзi.
  
  Наступны дзень павiнен быѓ стаць нашым апошнiм паѓнавартасным днём у моры. "Грэйт Истерн" паказаѓ сябе цудоѓна, i я быѓ засмучаны думкай, што гэта, па ѓсёй верагоднасцi, будзе яе апошнiм перасячэннем акiяна, акрамя аднаго. Гэта, вядома, было б яе зваротным шляху ѓ Англiю. Я доѓга не клаѓся спаць, складаючы чарговае пасланне сваiм бацькам, затым ляжаѓ на сваiм ложку, прадстаѓляючы вяселле, на якую я ехаѓ.
  
  Калi б я сапраѓды была сяброѓкай нявесты маёй кузiны, мне, вядома, спатрэбiѓся б прыдатны касцюм. Ведаючы маю кузiну Iнгу па шматгадовай перапiсцы, я ведала, што ѓ нас з ёю падобныя прапорцыi. Iнга магла б паслужыць натуршчыц замест мяне, i мяне чакала б цудоѓнае сукенку. У гэтым я была ѓпэѓненая.
  
  Я перайшоѓ з стану няспання ѓ царства сну, не ѓсведамляючы гэтага пераходу, i мне снiлiся прыемныя сны аб маючых адбыцца мне выпрабаваннях у грамадстве выдатнай кузiны, якую я ведаѓ усю сваю жыццё па перапiсцы, але з якой мне яшчэ трэба было сустрэцца ѓласнай персонай.
  
  Ранiца нашага запланаванага прыбыцця ѓ Нью-Ёрк выдалася гарачым, з яркiм сонцам, выдатным блакiтным небам i нават вялiкiм белым альбатросам, кружащим над нашым караблём, традыцыйным сiмвалам ѓдачы ва ѓсiх марскiх прадпрыемствах. Я снедаѓ у кампанii майго брата i некалькiх iншых удзельнiкаѓ ансамбля маэстра Зiгфрыда.
  
  Магчыма, тое, што я змагла ѓзяць з сабой на вячэру толькi кубак духмянага iндыйскага гарбаты i палоѓку лустачкi тоста, злёгку намазанного апельсiнавым джэмам, было прыкметай нервовасцi з майго боку. Цi трэба апiсваць колькасць яечнi-болтуньи, лустачкi запечанай вяндлiны, бульбы i печыва з цёплым мёдам, якiя Шэрлак з'еѓ у суправаджэннi некалькiх кубкаѓ густога, дымлiвага гарачага шакаладу mit Schlagsahne.
  
  Маё дарожнае рыштунак было невялiкiм, таму я змог досыць хутка абкласцi ѓсе ѓ заплечнiк. Наступны гадзiну я правёѓ, шпацыруючы па Оксфард-стрыт. У якой-то момант мне не пашанцавала перасекчыся з жахлiвым мiстэрам Бофортом. Вiдавочна, ён пазнаѓ мяне, вядома, з-за майго з'яѓлення кожны вечар з аркестрам Great Eastern.
  
  Ён прыѓзняѓ капялюш i адарыѓ мяне адной з сваiх металiчных усмешак. У гэты момант я адчула дрыжыкi, так як спалохалася, што ён разгадаѓ маю маскiроѓку i даведаѓся ѓва мне прадстаѓнiцу жаночага полу. Калi б гэта было так, то занадта лёгка мог бы рушыць услед самы непрыемны размову.
  
  Але ён толькi злёгку пакланiѓся, калi мы праходзiлi мiма, i пайшоѓ у процiлеглых кiрунках. "Мiстэр Холмс," прашыпеѓ ён.
  
  "Мiстэр Бофарт," адказаѓ я.
  
  Я iшоѓ так хутка, як толькi мог, спадзеючыся, што ён не павернецца i не рушыць услед за мной. На шчасце, ён гэтага не зрабiѓ.
  
  У той дзень, здавалася, цягнулiся гадзiны, i ѓсё ж я быѓ заспеты знянацку, калi зразумеѓ, што наступiла ноч i мне пара вяртацца ѓ сваю каюту i апранаць вячэрнi ѓбор.
  
  Па традыцыi, апошнi вечар плавання быѓ адзначаны ѓрачыстым вячэрай. Прысутнiчалi капiтан Хэлпин i яго афiцэры, кожны ѓ цудоѓнай форме. Жонка капiтана i тры iх дачкi былi апранутыя самым чароѓным чынам. Пасажыры, якiя запоѓнiлi салон, былi таксама апранутыя ѓ свае лепшыя ѓборы.
  
  На вячэру былi пададзеныя халодны амар, смажаны кабанчык, барановыя адбiѓныя са свежым мятным соусам, зялёны гарошак i тушеный бульбу. Шампанскае лiлося ракой. Трапеза скончылася кава, брэндзi i порцыямi бiсквiтаѓ.
  
  Былi вымаѓленыя тосты за Яе Вялiкасць, мiстэра Дызраэлi, амерыканскага прэзiдэнта мiстэра Гранта i вiцэ-прэзiдэнта Вiльсана. Асаблiвы тост быѓ узняты ѓ памяць аб вялiкiм Изамбарде Кингдом Брюнеле. Рэзалюцыя з выразам падзякi капiтану Хэлпину, яго афiцэрам i экiпажу была прапанавана i прынята пасажырамi шляхам радасных воклiчаѓ.
  
  Аркестр маэстра Зiгфрыда выканаѓ серыю нумароѓ, па чарзе хвалююць i пацешных. Нашым амерыканскiм пасажырам было вiдавочна прыемна пачуць бойкi песню Мессерса "Разделай гэтага апосума". Лукас i Херш. Гучныя воклiчы вiталi музыку пад вадой Георга Фрыдрыха Гендэля. Маэстра вырашыѓ завяршыць праграму салютам Злучаным Штатам Амерыкi i нашаму ѓласным блаславенне выспе. На жаль, у амерыканцаѓ няма агульнапрынятай нацыянальнай песнi. Многiм з iх, як мне ѓдалося зразумець, падабаецца выконваць вершы паэта Ф. С. Кi на матыѓ "Анакреонтической песнi", але самi гэтыя словы лiчацца антибританскими. А была iнструментальнай вiзуалiзацыi сваёй так званай "Баявы гiмн Рэспублiкi," Мiсiс Напамiн Хоу ѓласнай Грамадзянскай вайны.
  
  Нарэшце наступiѓ вялiкi момант - аркестравае выкананне нашага ѓласнага слаѓнага гiмна. З гэтай нагоды маэстра вырашыѓ дадаць свае пианистические таленты да талентам астатнiх удзельнiкаѓ аркестра, дирижируя, як гаворыцца, "з клавiятуры". Далей усiм прысутным было прапанавана вымавiць патрыятычныя словы.
  
  На працягу ѓсяго вечара я час ад часу кiдаѓ погляды на мiстэра Джона Гонты Бофорта, чалавека з блiскучымi зубамi. Ён шмат выпiѓ, гэта было вiдавочна, але да гэтага моманту паводзiѓ сябе цалкам прымальна.
  
  Усе ѓсталi.
  
  Маэстра падняѓ руку ѓ знак прывiтання, i загучалi хвалюючыя першыя ноты.
  
  Я бачыѓ, як мiстэр Бофарт пакiнуѓ сваю вечарыну i, п'яна спатыкаючыся, накiраваѓся да выхаду з вялiкага салона. Ён нязграбна узлез на свабодны дырыжорскi подыум i пачаѓ размахваць рукамi, нiбы дирижируя аркестрам.
  
  Пачулася чатырыста галасоѓ:
  
  Божа, захоѓвай нашу милостивую каралеву,
  Няхай жыве наша высакародная каралева,
  Божа, захоѓвай каралеву.
  
  Мiстэр Бофарт сунуѓ руку ва ѓнутраны кiшэню свайго вячэрняга пiнжака i выцягнуѓ старадаѓнi двуствольный пiсталет. Ён накiраваѓ яго ѓверх i стрэлiѓ. Пачуѓся адзiны гучны бавоѓна. Аскепкi падаюць, сутыкаюцца, куляюцца, чырвоныя, зялёныя, фiялетавыя, жоѓтыя, блiскучыя, якiя адлюстроѓваюць мiгатлiвы газавы святло, падаюць на паркет, i ѓсё гэта на фоне гукаѓ якi грае аркестра, чатырохсот галасоѓ, якiя выконваюць гiмн ...
  
  Палова аркестра перастала гуляць. Палова залы перастала спяваць. Iншая палова, магчыма, не падазраючая аб тым, што адбылося, магчыма, занадта ашаломленая раптоѓнасць ѓчынку Бофорта, гуляла цi спявала далей:
  
  Пайшлi ёй перамогу,
  Шчасце i славу,
  каб яна Доѓга панавала над намi.
  
  Бофарт апусцiѓ пiсталет, накiраваѓшы яго перад сабой. Ён крыкнуѓ: "Deo, regi, patriæ! Склонитесь перад вашым законным манархам, Рычардам Чацвёртым, рэксам Ангельскай!"
  
  Мiстэр Альберт Сакс, наш корнетист, выступiѓ наперад, яго масiѓная грудзi выпятилась, як у надзьмутага голуба. Ён раскiнуѓ рукi, святло салона адбiѓся ад яго срэбнага карнета. " Страляй, - скамандаваѓ ён, - калi трэба. Я твая мэта. Цэлься добранька!
  
  Але затрымка дала Шэрлаку час падняць сваю скрыпку i смычок, а мне - сваю флейту. Па яго недарэчным сiгнале я ѓдыхнуѓ у адтулiну для паветра ѓ маiм iнструменце, i ён правёѓ смычком па струнах свайго. Два гуку сышлiся на мiстэрам Джона Гонте Бофорте. Ён закрычаѓ ад болю i падкiнуѓ пiсталет ѓ паветра. Калi яна звалiлася на паркет, ён звалiѓся з дирижерского памоста i пакацiѓся па падлозе, у агонii сцiскаючы скiвiцу, калi з рота ѓ яго павалiѓ дым.
  
  Праз некалькi iмгненняѓ члены экiпажа схапiлi яго i выпiхнулi з каюты, каб скончыць падарожжа ѓ кайданах, чаго ён цалкам заслугоѓваѓ.
  
  Праз гадзiну я сядзеѓ на сваiм ложку, дрыжучы. Я вырашыѓ скончыць сваю шарады на дзень раней i быѓ апрануты ѓ зручны жаночы касцюм. Шэрлак зняѓ свой акцёрскi нарад i апрануѓся ѓ тѓiдавага пiнжак.
  
  Пачуѓся стук у дзверы. Шэрлак устаѓ i адкрыѓ. У дзвярах стаяѓ ружовашчокi мiстэр Джэнкiнс, мой калега-флейтыст. Ён кiѓнуѓ, усмiхаючыся, i сказаѓ: "Мiстэр Холмс, i..." - Ён на iмгненне завагаѓся, - "цi Магу я выказаць здагадку, мiс Холмс. Не будзеце цi вы так ласкавы скласцi мне кампанiю?"
  
  Мiстэр Джэнкiнс нiчога не патлумачыѓ, але ѓ яго паводзiнах было нешта такое, што пераканала майго брата i мяне падпарадкавацца.
  
  Без лiшнiх слоѓ мы суправадзiлi мiстэра Джэнкiнс ѓ каюту, якая ахоѓваецца двума ѓзброенымi афiцэрамi карабля. На стук мiстэра Джэнкiнс дзверы адчынiлiся, i мы паѓсталi перад двума барадатымi дородными джэнтльменамi. Яны былi дзiѓна падобныя вонкава. Адным з iх быѓ капiтан Роберт Хэлпин, капiтан "Грэйт Истерн". Iншым быѓ мiстэр Альберт Саксен, таленавiты корнетист.
  
  Мiстэр Джэнкiнс звярнуѓся да апошняга персанажу. "Ваша вялiкасць, дазвольце прадставiць мiстэра Шэрлака Холмса i мiс Холмс".
  
  "Элiзабэт, калi ласка," паправiѓ я.
  
  Мы з Шэрлакам знаходзiлiся ѓ прысутнасцi не каго iншага, як прынца Валiйскага, вiдавочнага спадчыннiка трона Вiкторыi. У нумары знаходзiлiся мiсiс Хэлпин i тры мiс Хэлпин, а таксама жанчына, у якой я даведаѓся галоѓную прыгажуню лонданскай сцэны.
  
  Прынц сардэчна пацiснуѓ руку Шэрлака, затым пацягнуѓся i заключыѓ мяне ѓ свае велiзарныя абдымкi. У мяне не было слоѓ.
  
  "Як я магу аддзячыць вас абодвух", - сказаѓ Яго высокасць. "Мой канюшы, якога вы ведаеце як мiстэра Джэнкiнс, быѓ досыць ласкавы, каб сказаць мне, хто вы абодва. Ваша смеласць i знаходлiвасць проста неверагодныя.
  
  Не з тых, хто прытрымлiвае мову ѓ такi момант, Шэрлак спытаѓ: "Хто быѓ гэты п'яны дурань, ваша высокасць?"
  
  Прынц выдаѓ смяшок, затым стаѓ больш сур'ёзным. " Вiдавочна, ён самазванец Плантагенетов.
  
  "Злачынец!" Шэрлак абурыѓся.
  
  "Магчыма", - сказаѓ прынц. "Цi, што больш верагодна, вар'ят. Не мне судзiць. Я ѓпэѓнены, што з часам усё наладзiцца". Ён уздыхнуѓ. "Я хацеѓ бы належным чынам узнагародзiць вас абодвух, але ѓ дадзены момант я падарожнiчаю iнкогнiта, i любая цырымонiя была б непадыходнай. Але калi мы вернемся ѓ Ангельшчыну, будзьце ѓпэѓненыя, вы атрымаеце ад мяне вестку".
  
  Шэрлак пакапаѓся ѓ сваiм тѓiдавага пiнжаку ѓ пошуках алоѓка i паперы. " Вось, ваша высокасць, я дам вам адрас.
  
  Прынц махнуѓ рукой. " Не трэба. Не трэба, малады чалавек. Я добра ведаю твайго старэйшага брата.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Чаму Шэрлак Холмс ѓпершыню адправiѓся ѓ Амерыку? Мiстэр Лупофф кажа нам, навошта яшчэ, як не для таго, каб прысутнiчаць на вяселлi? Але ѓзнiклi ѓскладненнi . . .
  
  МОЙ ШАђКОВЫ ПАРАСОН
  Апавяданне Марка Твэна
  
  Аѓтар:
  
  ДЭРЫЛ БРОК
  
  Лондан
  18 мая 1897 г.
  
  У мяне на радзiме ѓ нашы днi так шмат сабак-сышчыкаѓ, што цi хто-небудзь можа адкрыць дзверы без таго, каб якой-небудзь патэнцыйны пинкертоновский дурань - гэтая парода павiнна быць болванкой, каб працягваць так размнажацца, - не вывалiѓся з подстроенного прытулку. Гэты пачатковец шпiк, аднак, быѓ створаны па ѓласным праекце, i з тых часу, як я ѓпершыню сутыкнуѓся з iм, у гэты самы дзень, дваццаць два гады таму, ён набыѓ благую славу, пыхкаѓ паѓсюль, як цуд з танных серыялаѓ, хадзячая, фыркающая, сыскная легенда, калi судзiць па тым, што сцвярджаюць усе аматары пыхтения, асаблiва доктар Джон Х. Ватсан, гэты нястомны пыхтящий рухавiк.
  
  Гэты ѓзор дэтэктыва - Холмс - тады яшчэ быѓ невядомы, i ѓ вынiку нашага сутыкнення, якое я прыраѓноѓваю да чарадзе ныючых карэнных зубоѓ, я нейкiм чынам стаѓ адным з яго першых плацяць клiентаѓ. Не тое каб я добраахвотна пагадзiѓся на гэтую маловероятную ѓзнагароду, цi заплацiѓ яму наѓпрост, або нават ведаѓ пра гэта амаль да канца гэтага змрочнага эпiзоду.
  
  
  
  18 Мая 1875 года . . . .
  
  Мае ѓспамiны пра той дзень амаль iдэальныя. Менавiта ѓ вясновы аѓторак, калi прырода прыбралася ѓ свае новыя ѓборы, фартуна звяла нас разам на бейсбольным матчы ѓ Хартфордзе, куды я перавёз сваю сям'ю годам раней. Свiтанак прынёс з сабой пласт шацi, а ранiшнiя газеты прадказвалi лiѓнi - не тое каб было лёгка знайсцi таблiцы надвор'я сярод слупкоѓ, пестрящих безгустоѓным выкрыццямi апошнiх карупцыйных спраѓ Гранта, - але мая дарагая Ливи справiлася з задачай i настаяла, каб я ѓзяла з сабой свой прызавы парасон.
  
  У мяне не было годнага апраѓдання для ѓхiлення ад працы, за выключэннем таго, што абяцанне сённяшняга матчу было занадта моцным. Наша родная "дзявятка", "Дарк Блюз", акрыяла ад леташняга нiжняга фiнiшу i якiм-то чынам катапультировалась да старту ѓ Нацыянальнай асацыяцыi з лiкам 12: 0. Iм трэба было сустрэцца з чэмпiёнамi Бостана "Чырвонымi панчохамi", якiя самi атрымалi яркую перамогу з лiкам 16-0. Матч быѓ носкологическим - i я згараѓ ад нецярпення ѓбачыць гэта.
  
  Я рушыѓ па дарожках, увитым кветкамi вiшнi i персiка. Залатыя стрэлы пракалолi зацягнутае аблокамi неба, i я адчуѓ, як паветра награваецца. Дзень быѓ створаны для задавальнення, насычанага жыццёвымi сокамi, благоухающего салодкай страчанай любоѓю. Хоць мой парасон быѓ лiшнiм, я пакруцiѓ iм, каб надаць разыначку постацi, якую я выразала ѓ сваiм iльняным пыльнике i новых зялёных акулярах. Я кiваѓ мiнакам, якiя вiталiся са мной, часцей за ѓсё называючы свой псеѓданiм: "Выдатнае ранiцу, Марк".
  
  Цэнтр горада быѓ размаляваная, як у мадам у гасцiнай, упрыгожаны гiрляндамi з сцягоѓ i вымпелаѓ, якiя абвясцiлi непераможнасць Цёмна-сiнiх. Я далучыѓся да натоѓпу на Вiлiс-авеню, якая накiроѓвалася да бейсбольнай пляцоѓцы недалёка ад Датч-Пойнт. У некалькiх месцах у мяне паѓстала непрыемнае адчуванне, што за мной назiраюць - гэта значыць больш, чым звычайна, - i я ѓзяѓ на сябе праца, каб пераканацца, што мой кашалёк знаходзiцца ѓ звычайным кiшэнi. Адзiн раз я павярнуѓся, але не знайшоѓ нiчога, што магло б выклiкаць падазрэннi, акрамя некалькiх шумных вулiчных хлапчукоѓ, якiх станавiлася ѓсё больш па-за межамi тэрыторыi. Я назiраѓ, як атрад лятучых палiцэйскiх спрабаваѓ перашкодзiць юным захопнiкам пракрасцiся праз дошкi высокага плота, пад iмi цi памiж iмi. Яны таксама пастаралiся супакоiць тых, хто не купiѓ квiткi загадзя, i цяпер выявiлi, што офiс продажаѓ зачынены.
  
  "Але гэта ж славутая гульня ѓ лапту!" Я пачула пратэстуючы голас вiдавочна ангельскага паходжання i, павярнуѓшыся, убачыла высокага хударлявага маладога чалавека ѓ тѓiдавага гарнiтуры лонданскага крою, якi вёѓ перамовы з падазронага выгляду лоточником. "Чаму, чорт вазьмi, твая цана так высокая?"
  
  Ён дакажа, што ён Холмс.
  
  Увайшоѓшы ѓ браму, я накiраваѓся да Будкi - новай крытай трыбуне, пабудаванай спецыяльна для гэтага выпадку. Квiткi на яго, першапачаткова якiя каштавалi 75 цэнтаѓ, прадавалiся даражэй за пяць даляраѓ, i самы тупы дурань мог бачыць, што гэтыя месцы былi злачынна перапрададзена. Цяпер яны былi лiтаральна нарасхват. Круцячыся так, што нават змяя пачырванела б, я дабраѓся да адведзенага мне месца наверсе. Адтуль я мог бачыць 50-центовой "адбельваюць дошкi", якiя атачалi Павiльён, таксама запоѓнены неѓтаймаваным чалавецтвам, а за iмi, за лiнамi, нацягнутымi вакол аутфилдов, мужчыны стаялi плячом да пляча ѓ 25-центовой "загоны для жывёлы". Накiданым вокам я ацанiѓ колькасць тых, хто сабраѓся ѓ дзесяць тысяч чалавек - несумненна, самае вялiкае за ѓсю гiсторыю спартыѓнага мерапрыемствы ѓ Новай Англii.
  
  Хто прысвойваюць ѓсе грошы гейтса?
  
  Нiбы натхнёны гэтай думкай, мой сусед злева, тоѓсты банкiр па прозвiшчы Эшкрофт, прадставiѓся - цi, хутчэй, паѓторна прадставiѓся, заявiѓшы, што мы пазнаёмiлiся мiнулай зiмой, - i прадставiѓ сваю жонку з тварам колеру сливового алею, якая сядзела па другi бок ад яго. Яна кiнула на мяне кiслы погляд праз лорнет з слановай косцi, яе агульнае паводзiны нагадвала хром-рэкламу галапiруючай дыспенсii. Заѓважыѓшы, як скiвiцы Эшкрофта подрагивают пры кожным вымаѓленнi, я сапраѓды ѓспомнiѓ яго: мы з iм апынулiся зачыненыя ѓ клубнай пакоi, i я вельмi шкадаваѓ аб гэтым вопыце. З палiтычнага пункту гледжання ён разглядаѓ высокiя тарыфы як доказ Божага промыслу. Асабiста ён быѓ заѓзятым тупы.
  
  На поле выбеглi красноногие бостоны, затым з'явiлiся Хартфорды, прыбраныя ѓ сваёй цёмна-сiняй форме. Я задаволена адкiнуѓся на спiнку крэсла, запалiѓ цыгару (усяго пятую за дзень; я пачуѓ радзе Ливи скарацiць спажыванне) i ѓдыхнуѓ водар тытуню, вострай гарчыцы i свежеструганной хвоi Павiльёна. Трава на далёкiм полi отливала смарагдава-зялёным. У маiх вушах гучалi крыкi прадаѓцоѓ - Газаваную ваду сюды! New York ginger snaps!.
  
  Як выдатна, думаѓ я, высочваючы крапивников на кроквах трэба мной, як мiла прагульваць урокi, як самы неачэсаны школьнiк. Як мой уласны Том Соер, пра прыгоды якога я амаль скончыѓ пiсаць - павiнен быѓ бы зараз быць дома i працаваць над гэтым- але замест таго, каб выцiскаць гiсторыю Тома ѓ сябе ѓ кабiнеце, тут я быѓ вольны, будучы Томам. Праца над юнацкiм раманам закiнуѓ мяне глыбока на тэрыторыю маёй ѓласнай маладосьцi. Сённяшняе спартыѓнае мерапрыемства, хоць i праводзiцца высокааплатнымi прафесiяналамi, абудзiла ѓспамiны аб гарадскiх гульнях з мячом у Ганiбалам, у якiя гулялi соннымi летнiмi днямi ѓ тыя занадта кароткiя гады, перш чым памёр мой бацька i я стаѓ вучнем наборщика, маё дзяцiнства фактычна скончылася.
  
  "Прабач", - вымавiѓ нечы голас, калi мяне штурхнулi, i я адчула, як чыя-то рука на iмгненне сцiснула маё плячо. Я падняѓ вочы i ѓбачыѓ ангельца, якога мiмаходам бачыѓ за варотамi; павiнна быць, ён дапамагаѓ разносчику. Втиснувшись справа ад мяне, ён выглядаѓ не больш задаволеным, чым я, з-за сцiснутых абставiнаѓ. " Твой? Костлявым пальцам ён паказаѓ на парасон, примостившийся у задняга краю лаѓкi. Я падзякавала яго i прыбрала яго ѓ бяспечнае месца.
  
  Лянiва гледзячы на хлапчукоѓ, якiя спрабуюць ѓзлезцi па выветрившимся дошках, окаймляющим пляцоѓку, я адчуѓ, як у мяне зарадзiлася iдэя. Пабел сцэна, дзе тым аддадзены ѓ працягу дня, яго цётка Полi не хапала iмбiра; ацкi прыручыць ён быѓ, i яго рамонт ужо выслiзгваѓ ад мяне. У абмен на ѓдзел толькi ѓ адным матчы, хiба нельга было наняць гэтых вулiчных хлапчукоѓ пафарбаваць плот за лiчаныя гадзiны? Хлопцы з радасцю аддалi б свой труд; любы нягоднiк, якi прапусцiѓ мерапрыемства, памёр бы ад знявагi! Прыйшоѓ адказ: Плот цёткi Полi = 30 ярдам у даѓжыню i 9 футам у вышыню. Канец дня= тры яркiх пласта. Усмiхнуѓшыся, я выцягнуѓ з кiшэнi агрызак алоѓка i надрапаѓ на адваротным баку лiста паперы фразу, якая прыйшла мне на розум: Калi б у яго не скончылася пабел, ён разбурыѓ бы кожнага хлопчыка ѓ вёсцы. Узрадаваны, я сунуѓ таблiцу паказчыкаѓ у кiшэню камiзэлькi i сказаѓ сабе часцей прыходзiць на бейсбольную пляцоѓку. Тут, клянуся славай, сапраѓды можна рабiць карысную працу.
  
  Робячы свае запiсы, я адчуѓ цiкаѓны погляд маладога ангельца. Цяпер я скарыстаѓся момантам, каб вывучыць яго. На мой погляд, ён быѓ прыкладна на пятнаццаць гадоѓ маладзейшы за мяне, гадоѓ дваццацi пяцi-дваццацi пяцi. Яго адзенне была па апошняму слову еѓрапейскай моды, але некалькi дрэнна выглажена. Паблiзу ён быѓ яшчэ танчэйшыя, чым падалося на першы погляд. Бледнасць яго рэзкiх рысаѓ - досыць рэзкiх, каб супернiчаць з маiм уласным ястрабiных аблiччам, - наводзiла на думку, што ён праводзiѓ свае днi ѓ закрытым памяшканнi. У яго грифельно-шэрых вачах, здавалася, чыталася томная насцярожанасць, намекавшая на востры розум, але, магчыма, на тое, што яго нялёгка распачаць.
  
  Я збiраѓся прадставiцца, калi натоѓп пачаѓ крычаць: "Гуляй У МЯЧ!"
  
  "Ёсць нейкая прычына для затрымкi?" спытаѓ хударлявы ангелец.
  
  Радасныя воклiчы ѓспыхнулi, калi першы цёмна-сiнi бэтэр закiнуѓ мяч на другую базу, але сцiхлi, калi инфилдер "Бостана" памчаѓся назад, каб зрабiць прызавы кiдок.
  
  Эшкрофт змрочна выказаѓ меркаванне, што калi бостонцы будуць так так гуляць на полi, то нашы гусi ѓжо напалову ѓ духоѓцы.
  
  "Ваш гулец з бiтай памылiѓся", - рашуча запярэчыѓ ангелец. "У яго б лепш атрымаѓся гарызантальны ѓдар".
  
  "Гусiныя яйкi ѓ першым iнiнгу!" - прастагнаѓ Эшкрофт пасля таго, як наступныя два Цёмна-сiнiх вылецелi.
  
  - Падачы, " сказаѓ ангелец.
  
  Падчас гульнi гасцей сутычкi памiж гульцамi з нiзоѓ, няправiльны розыгрыш скайболла i карнавал бегу з базы забяспечылi Бостану перавага ѓ тры прабегу.
  
  "Прадаѓцы пула аддаюць iм перавагу ѓ суадносiнах 100 да 70", - сказаѓ Эшкрофт з удаванай паблажлiвасцю, як быццам толькi фiнансiсты шанавалi такiя заблытаныя пытаннi. "Пры такiм раскладзе-"
  
  "Я павiнен разумець," умяшаѓся ангелец, " што заклад праводзяцца адкрыта?"
  
  Фарба залiла шыю i шчокi Эшкрофта. " Вы знаходзiце ѓ гэтым недахопы, сэр?
  
  "У той меры, у якой гэта заахвочвае злачынныя класы, - адказаѓ ангелец, - я сапраѓды гэта раблю".
  
  - Тут? - Перапытаѓ Эшкрофт. " Якiя злачынныя групоѓкi?
  
  "Прашу вас, паглядзiце самi". Ангелец паказаѓ на хлопчыкаѓ, сноѓдаюць ад Павiльёна да КПЗ. Кiдаючы крадком касыя погляды, яны пра што-то абмянялiся з адным з прысутных мужчын, усе зрабiлi вельмi хутка, затым рушылi назад да Будкi. "Патрабуецца невялiкая пранiклiвасць, каб выказаць здагадку, што яны кiшэннiкi, якiя скупаюць несумленным шляхам нажытае". Яго тон казаѓ аб тым, што толькi прасцяк стаѓ бы аспрэчваць гэта. "Азартныя гульнi не могуць нiчога зрабiць, акрамя як павялiчыць колькасць падобных злачынстваѓ".
  
  У Эшкрофта не было гатовага адказу. Дзёрзкасць незнаёмца зрабiла напружанымi асобы i выпрямила спiны нi ѓ яго, нi ѓ яго жонкi. Я з хвiлiну назiраѓ за хлопчыкамi; немагчыма было сказаць, вiнаватыя яны цi невiнаватыя. Яны сапраѓды кiдалi насцярожаныя погляды па баках, але я б на iх месцы паступiѓ гэтак жа, калi б у мяне не было уваходнага квiтка. Не жадаючы абвастрэння адносiн памiж маiмi суседзямi, я працягнула руку. " Мяне клiчуць Клеменс.
  
  "Холмс". Ён коратка пацiснуѓ мне руку, затым страпянуѓся, папрасiѓшы ѓзор попелу ад маёй цыгары. "Для маёй калекцыi", - патлумачыѓ ён. "Гэта дасць 102 асобных гатункi тытунёвага попелу". З гэтымi словамi ён дастаѓ флакон i насыпаѓ патрэбную колькасць, пакiнуѓшы мяне разважаць: Збор попелу? Мне падабалася выхваляцца, што за час маёй працы пiлотам я сутыкаѓся з усiмi тыпамi людзей, але гэты Холмс, магчыма, новенькi ѓ маёй калекцыi.
  
  Змрочная чарада Цёмна-сiнiх рушыла ѓслед па парадку, прымусiѓшы Эшкрофта у прыѓзнятым настроi iрваць на сабе валасы i заахвоцiць Холмса сказаць: "Калi б яны паспрабавалi здзяйсняць абыходы з хованкi замест глыбокiх прамежкавых удараѓ, яны маглi б скарыстацца гэтымi прабеламi". Ён паказаѓ на правае поле. "Дарэчы, - дадаѓ ён, - калi мяч перелетит праз агароджу, цi будзе гульня шасцёркай?"
  
  Пакуль я разважаѓ над гэтымi загадкамi, Эшкрофт прамармытаѓ нешта наконт адпраѓкi замежнiкаѓ дадому. Прызнаюся, я таксама пачынаѓ трохi раздражняцца. Мяне раздражняла, што маю дзiцячую гульню выклiкалi на суд i палiчылi адсутнiчае.
  
  "Жудасная поспех!" Эшкрофт застагнаѓ, калi яшчэ адзiн "Бостан" шчасна трапiѓ у мэта.
  
  "Тут", - запярэчыѓ Холмс. "Поспех - прадукт стратэгii. Ваш клуб праяѓляе яе вельмi мала, як у атацы, гэтак i ѓ абароне".
  
  Перш чым Эшкрофт паспеѓ намацаѓ адказ, нашу ѓвагу прыцягнулi галасы, якiя даносiлiся з поля.
  
  "У чым справа?" спытаѓ Холмс.
  
  "Рабарбар", - сказаѓ я, як быццам якi-небудзь дурань мог ведаць гэта, i быѓ задаволены яго озадаченностью.
  
  "Гэта вызначана не крыкет", - сказаѓ нарэшце Холмс.
  
  Гэта было занадта для Эшкрофта, якi абрынуѓ на мяне залп узнёслай рыторыкi, якой я нiколi б не чакаѓ ад яго. "Вы маеце рацыю, малады чалавек!" - раѓнуѓ ён. "Бейсбол - гэта не крыкет. Гэта грубае i спрэчнае, дэмакратычнае баѓленне часу. Так, гэта патрабуе каманднай гульнi, але таксама i iндывiдуальнага мужнасцi. Яна непокорна ѓ сваёй жыццёвасцi. Яна не абцяжарана арнаментам i традыцыямi, як ваш крыкет, а жывая i жыццярадасная! Гэта наша гульня! Сапраѓдны партрэт, сэр, нашага нацыянальнага характару!"
  
  Што ж, я палiчыѓ гэта першакласнай аргументацыяй i ѓ цэлым быѓ схiльны пагадзiцца. Але Эшкрофт памыляѓся, думаючы, што прабiѓ з пенальцi. Холмс не спяшаючыся змераѓ свайго супернiка сваiмi шэрымi вачыма i сказаѓ: "Ваш "праѓдзiвы партрэт" быѓ бы значна больш захапляльным з элементамi поспеху, а не проста энергii". Ён дадаѓ "сэр", не адкрыта насмешлiва, але па-суседску. "I ваша нацыянальная гульня", - ён паказаѓ на брыльянт, дзе працягваѓся спрэчка, - "была б палепшана за кошт больш дасканалага пагаднення па яе правiлах".
  
  ђзбуджэнне натоѓпу перарасло ѓ шыпенне, стогны i цюгаканне.
  
  Холмс зрабiѓ жэст далонямi ѓверх. Бачыце?
  
  Цёмна-сiнi капiтан дастаѓ кнiгу правiлаѓ. "Прачытайце гэта ѓслых!" - крыкнуѓ нейкi жартаѓнiк; iншы дадаѓ: "Раздайце гэта па крузе, i мы ѓсе прачытаем!" Франт з нафабренными вусамi i ѓ складаным цылiндры павярнуѓся i паказаѓ на мяне. "Дай Марку прачытаць гэта! Ён што, нiчога не разумее ѓ словах?" Гэта выклiкала смех, i галовы павярнулiся ѓ мой бок.
  
  " Вас добра ведаюць. "Свiнцовыя вочы Холмса ѓтаропiлiся на мяне.
  
  "Я трохi пiсака", - сцiпла прызнаѓся я.
  
  "Гэты чалавек паказаѓ на гэта", - суха сказаѓ ён. "Плямы на вашых пальцах i абшэѓках раней таксама паказвалi мне на гэта".
  
  Я паглядзела ѓнiз. I сапраѓды, на маёй правай манжете былi бачныя выцвiлыя чорныя плямы, а на пальцах засталiся сляды чарнiлаѓ ад запiсаѓ у нататнiку тым ранiцай.
  
  "Я мог бы таксама выказаць здагадку, што вы пачыналi як наборшчык", - сказаѓ Холмс.
  
  Павiнен прызнаць, што гэта ѓзрушыла мяне. Адкуль ён даведаѓся аб маiм тыпе вызначэння ѓзросту?
  
  "Дробязнае назiранне", - сказаѓ ён, заѓважыѓшы маё замяшанне. "Гэтыя мазалi на вашым вялiкiм пальцу левай рукi - старыя, моцна вышчэрбленыя - маглi паѓстаць не ад чаго iншага, як ад таго, што вы сцiскалi цяжкiя скрынкi з кампазiцыямi".
  
  Я кiѓнуѓ, лiчачы яго подзвiг разумным, але не такiм характэрным. З iншага боку, нiхто iншы нiколi гэтага не рабiѓ.
  
  "Дарэчы," працягваѓ ён, " якi ѓ вас акцэнт? Я магу адрознiваць сорак два лонданскiх дыялекту, але, прызнаюся, многiя тут, у Амерыцы, мне пакуль недаступныя, а ваш, мiстэр Клеменс, унiкальны.
  
  Я сказаѓ яму, што на базе знаходзiцца Мiсуры, акруга Пайк, з даданнем некалькiх негрыцянскiх дыялектаѓ, навеяных ѓражаннямi ад падарожжа. " А вашыя, Холмс? Я таксама не лiчыѓ сябе лайдаком, калi справа даходзiла да высвятлення радаводу мужчыны. " Мяркую, вы самi правялi некалькi гадоѓ у сельскай мясцовасцi - больш, чым у Лондане. Я пачакаѓ, пакуль ён усмiхнецца з выглядам "нядрэнна", затым надзеѓ на яго сваю шапку. " Ты вырас у Линкольншире, цi не так? Сярод свiты збраяносцаѓ?
  
  "Так бо зусiм побач!" - усклiкнуѓ ён. "На самой справе, недалёка ад Еркшырскiх балотаѓ, недалёка ад Лiнкольншыра. Цудоѓная праца, Клеменс!" Ён не мог бы выглядаць больш здзiѓленым, будзь я малпай, распевающей евангельскiя гiмны. Ён прызнаѓся, што правёѓ дзяцiнства ѓ сельскай мясцовасцi, перш чым паступiць ва ѓнiверсiтэт, якi нядаѓна кiнуѓ. Перш чым вярнуцца i асталявацца ѓ Лондане, ён узяѓ на сябе смеласць пабачыць розныя куткi свету. " Вы сказалi, вам спадабалася ѓ Англii?
  
  Гул натоѓпу стаѓ предвкушающим, калi гульцы зноѓ занялi свае пазiцыi.
  
  "У мяне былi самыя хулiганскiя выхадкi". Я ѓстрымаѓся ад таго, каб сказаць, што ѓ Лондане мяне вiталi як "найвялiкшага сатырыка з часоѓ Свiфта i Вальтэра", але я распавёѓ, як у мяне з'явiѓся мой цудоѓны парасон: а менавiта, калi лонданскi рэпарцёр спытаѓ, чаму я нашу з сабой танную мадэль з бавоѓны, я адказаѓ, што гэта адзiны выгляд, якi англiчане не сталi б красцi, - i гэта было перадрукаваны пад ѓсеагульны смех. Неѓзабаве пасля гэтага на бяседзе мне падарылi тое, што я насiѓ сёння.
  
  "Мой брат даслаѓ мне выразку з унiверсiтэта аб гэтым", - сказаѓ Холмс. "Мяркую, гэта ёсць у маiх файлах, у раздзеле "Амерыканцы".
  
  Гэта прагучала не зусiм пахвальна, але я прапусцiѓ гэта мiма вушэй i прадставiѓ парасон для яго агляду. Пасля кароткага погляду ён вярнуѓ яго назад.
  
  "Ну, i што ты пра гэта думаеш?"
  
  "Цалкам здавальняюча".
  
  Спяшаюцца хлапчукi проталкивались праз цеснае прастору ззаду нас. Групы з iх насiлiся туды-сюды на працягу ѓсяго дня, выбiраючы новыя маршруты, каб выслiзнуць ад дамагаюцца копаѓ. Я зразумеѓ, што ѓ мяне зноѓ паѓстала адчуванне, што за мной назiраюць, i пераканаѓся, што мой кашалёк ѓ бяспецы. Холмс глядзеѓ услед хлапчукам з вiдавочным захапленнем.
  
  "Здавальняюча?" Сказаѓ я з некаторым натхненнем. "Не чэмпiёнская мадэль?"
  
  Убачыѓшы, што ѓскудлацiѓ мае пёры, ён працягнуѓ костлявую руку за парасонам i агледзеѓ яго блiжэй. "Выраблена James Smith & Sons. Вельмi добрыя. Яны лiдзiруюць у сваёй вобласцi. Я знаёмы з iх Новым установай на Оксфард-стрыт - больш таго, я правёѓ там даследаванне. Ён узважыѓ парасон. " Навес з тонкага шоѓку. Не з альпаки або промасленного палатна, якiя выкарыстоѓваюць менш вядомыя вытворцы. Яго рука слiзганула ѓздоѓж стрыжня i вылучыла распоркi. "Але звярнiце ѓвагу, Клеменс, што гэтыя сталёвыя рэбры нядаѓна распрацаваны Hanway. Не кiтовы вус ручной працы. Ён з грэблiвым пстрычкай дакрануѓся пазногцем да аднаго з бурштынавых наканечнiкаѓ, зачынiѓ пашыральнiкi i працягнуѓ ручку мне. "Дызайн пiсталетны дзяржальнi, самы распаѓсюджаны зараз, гэта простая костка. Нiякiх разьбяных фiгурак з слановай косткi або чорнага дрэва, як на лепшых мадэлях Smith & Son ".
  
  Я кiпела ад абурэння. Як нахабна, што ен назваѓ мой трафей другога гатунку!
  
  "Прабачце, - сказаѓ ён, - але вы самi спыталi". Затым, нiбы для таго, каб адцягнуць мяне, ён закрануѓ тэму новых пiшучых машынак i спытаѓ, цi ведаю я пра iх. Маё настрой узняѓся на прыступку, я сказаѓ яму, што ѓ мяне ёсць такi, i што, рэгулярна трэнiруючыся на двух пальцах, я навучыѓся выбiваць "Хлопчык стаяѓ на падпаленай палубе" са хуткасцю васемнаццаць слоѓ у хвiлiну. Чаму гэта яго зацiкавiла?
  
  Яго густыя бровы сышлiся на пераноссi. "Я бачу магчымасцi ѓ iх выкарыстаннi ѓ злачынных мэтах".
  
  Я паглядзеѓ на яго; яго твар было зусiм цвярозым i засяроджаным. Цi быѓ гэты чалавек ахоплены вар'ятам бачаннем злачынцаѓ паѓсюль? "Ты сказаѓ, што 'вывучаѓ" кампанiю "Смiт i сыны", - нагадаѓ я яму. " У напрамку якога прадпрыемства? Ты плануеш заняцца гандлем парасонамi?
  
  Гэта выклiкала кароткi смяшок. " Не зусiм.
  
  "Што ж тады?"
  
  " Дэтэктыѓ-кансультант.
  
  Я некалькi iмгненняѓ перажоѓваѓ гэта, дазваляючы яму павiснуць у паветры памiж намi, думаючы пра тое, як ён хацеѓ вывучыць мой родны дыялект, як яму не цярпелася стрэсцi попел з маёй цыгары. "Ты разыскиваешь доказы?" Спытаѓ я. "У напярэдаднi здзяйснення злачынстваѓ?"Я, вядома, чытаѓ Па, сее-што з яго мне нават спадабалася, i я атрымаѓ уяѓленне аб тым, як можа працаваць дэдуктыѓны розум. Не тое каб у мяне яго было. Як i, наколькi я мог зразумець, алавяныя героi iлюстраваных часопiсаѓ, напоѓненых надуманымi подзвiгамi гарадскiх дэтэктываѓ, чыгуначных дэтэктываѓ, сышчыкаѓ прэрый - можа быць, нават вавёрчыных сышчыкаѓ. Бачачы, наколькi гэта багатая жылка, я зрабiѓ такiя-сякiя пошукi ѓласнай дэтэктыѓнай гiсторыi, выклiкаѓшы майго старога персанажа-жабу-скакуна i назваѓшы гэтую гiсторыю Сайман Уiлерам, дэтэктыѓ-аматар. Спрабаваѓ гэта як аповяд i п'есу, i ѓ кожным выпадку гэта быѓ аглушальны правал, што не зрабiла маё сэрца больш тым, хто любiць дэтэктывы.
  
  "Як можна распазнаць i ацанiць доказы, не маючы сiстэматычных ведаѓ?" Холмс казаѓ. "Такiм чынам, ды, ѓ тонкасцях вырабу парасонаѓ можа быць знойдзены ключавы элемент". Ён пагразiѓ паказальным пальцам, як школьны настаѓнiк. " I ѓ прадметах больш загадкавых.
  
  Нападаючы "Бостана" адправiѓ мяч у цэнтр поля, i 4 знiкла з сцяжка "Бостана" на зялёным тэлеграфным табло за сцяжком парушэннi правiлаѓ на левым флангу i была заменена на 5. Пад iм сумна вiсеѓ хартфордский 0.
  
  "Вы сапраѓды верыце," сказаѓ я, " што злачынствы могуць быць раскрытыя галоѓным чынам з дапамогай разумовых здольнасцяѓ?"
  
  "Я ведаю гэта", - сказаѓ ён з раздражняльным самазадаволенасцю. "Калi ѓсе iншыя магчымасцi лiквiдуюцца ѓ працэсе старанна прымяняецца дэдукцыi, адзiная астатняя павiнна быць праѓдай, якой бы неверагоднай яна нi была". Гэта вырвалася ѓ яго з грукатам, як вершык з нядзельнай школы.
  
  "Магло быць праѓдай", - паправiѓся я. "Магло быць i чыстай лухтой. Паслухайце, Холмс, калi б усё было так проста, як вы сцвярджаеце, кожны подлы злодзей i грабежнiк з падваротнi быѓ бы злоѓлены ѓ пастку ѓ iмгненне вока - i буйныя ашуканцы таксама. Хiба пiнкертоны не нанеслi ѓдар па бандзе Джэймса мiнулай зiмой? Я таксама ткнуѓ пальцам, упэѓнены, што загнаѓ яго ѓ кут. " У газетах пiсалi, як яны кiнулi бомбу ѓ дом яго мацi i адарвалi ёй руку, але Джэсi яны не дасталi.
  
  "Я адважыѓся б нагадаць вам, што ѓсё залежыць ад таго, хто выкарыстоѓвае дэдукцыю", - сказаѓ ён. "Палiцыя можа бачыць, але, як правiла, яна не назiрае. А дэдукцыя ѓ крымiнальных справах рэдка бывае просты - на самай справе яна складаная i патрабавальная, але ѓ канчатковым рахунку надзейная ". Ён быѓ ѓсхваляваны, - па меншай меры, для сябе - яго ноздры злёгку раздзьмувалiся, як у арабскага каня, якога я калi-небудзь бачыѓ. "Як сказаѓ Флабэр, "Чалавек даражэй за ѓсё на свеце-творчасць даражэй за ѓсё на свеце". Чалавек - нiшто, праца - усё".
  
  "Так, ён напiсаѓ гэта Жорж Санд". Я адчуѓ немалая радасьць, убачыѓшы здзiѓлены погляд Холмса. Цяпер я вырашыѓ перасягнуць яго перад флиндерсом, запомнiѓшы некаторыя фразы Флобера, перадрукаваныя ѓ лонданскiх газетах. - Па-мойму, гэта гучыць так: "Чалавек не САПРАђДНЫ, якi любiць цябе".
  
  Яго хмурны погляд на мой растягивающий словы французская ператварыѓся ѓ незадаволены, калi ён ацанiѓ маю дакладнасць. Я зноѓ здзiвiла яго, i на гэты раз ён не быѓ зачараваны. Не трэба было быць цэлай галерэяй навукоѓцаѓ, каб зразумець, што ён не прывык, каб яго папраѓлялi, i што гэта пасавала яму прыкладна як выпадак крапiѓнiцы.
  
  - Але, нягледзячы на тое, што ты ѓсяго толькi чалавек, - дадаѓ я для постраху, - я так разумею, ты прэтэндуеш на гэтую выключную здольнасць назiраць i рабiць высновы?
  
  "Цяпер ты обвиняешь мяне ѓ нясцiпласцi", - парыраваѓ ён. "Я не лiчу сцiпласць цнотаю. Логiк павiнен бачыць рэчы такiмi, якiя яны ёсць. Недаацэньваць сябе - такое ж адхiленне ад iсцiны, як i перабольшваць свае сiлы ".
  
  "У маёй сферы дзейнасцi," сказаѓ я яму, " iсцiна часта становiцца прадметам смеху, i рэчы рэдка выстройваюцца ѓ нешта падобнае на прамую лагiчную ланцужок. Цi пагадзiцеся вы, што жыццё пабудавана не так, як -"
  
  Як i варта было чакаць, мая логiка патанула ѓ выбуху крыкаѓ, калi Хартфорды нарэшце пачалi праяѓляць свой характар. Цёмна-сiнi нападаючы адбiѓ доѓгi мяч, якi адправiѓ двух раннер дадому. Узрушаны пiтчар "Бостана" абвясцiѓ тайм-аѓт.
  
  "Бачыш?" Я паказаѓ на брыльянт i працягнуѓ прыводзiць новыя аргументы. Хто б мог прадказаць - належачы толькi на лагiчную дэдукцыю - такi зрух у лёсе? Хiба чалавечы лёс не была менавiта такой? Ва ѓладзе непрадбачаных, хаатычных выблiскаѓ божага? Як можна было б, выявiѓшы "доказы", аднавiць парадак, калi не было нiякага пэѓнага парадку, з якога можна было б пачаць?
  
  Ён кiнуѓ на мяне спапяляльны позiрк, як быццам мае прапановы былi занадта невуцкiя, каб iх разглядаць. Я неустрашимо дадала яшчэ. Я адзначыѓ, што ѓ дэтэктыѓных гiсторыях ёсць акуратныя развязкi, усё прадумана да дробязяѓ да канца. Але гэта спартыѓнае спаборнiцтва, як нiшто iншае, сведчыла пра глупства прымаць такi падыход сур'ёзна. Як можна было б прымянiць "логiку" для атрымання "iсцiны" тут, калi большая частка base ball кiдала выклiк рацыянальнасцi?
  
  Холмс разгублена кiѓнуѓ, i я вырашыѓ, што ён паказвае белы сцяг. У яго вачах быѓ задуменны, адхiлены погляд. Здавалася, ягоная ѓвага была засяроджана не на мне i не на гульцах, а на рухах бадзяжных хлапчукоѓ. Цi быѓ яго замкнёны розум зацыклены на дзецях-злачынцаѓ?
  
  Некалькiмi отбивающими пазней "Хартфард" адправiѓ мяч у яблыню прама за плотам, зраѓняѓшы лiк - 5: 5. Як нам гэта спадабалася! "Ура!" - Крыкнуѓ я, падпарадкоѓваючы свае iнстынкты бунтара мясцовым звычаям. " Ура! "Эшкрофт закрычаѓ i закалацiѓ па маiм плячы мясiстымi кулакамi. Я не мог прыгадаць такога галавакружнага настроi падчас гульнi ѓ мяч з таго далёкага дня, калi Тым Бланкеншип, мая мадэль для "Гека Фiна", запусцiѓ мячом у кухоннае акно ѓдавы Холлидей i разбiѓ бутэлечку з абязбольвальным пра яе падваконнiк. Стары жоѓты кот ѓдавы, Страшны суд, паспрабаваѓ гэта рэчыва i адправiѓся высвятляць адносiны з кожнай сабакам у мястэчку.
  
  Калi мы зноѓ паселi пасля апошняга аѓту, i я праверыѓ, цi няма парасонiка, я выявiѓ, што яго няма. Я зноѓ ускочыѓ, як быццам мяне наведалi раз'юшаныя шэршнi, i ѓтаропiѓся на дашчаныя лаѓку.
  
  "Што-то не так?" спытаѓ Эшкрофт.
  
  "Ты не мог бы ѓстаць?"
  
  " Прашу прабачэньня?
  
  Я паспрабавала зазiрнуць за яго надмерна шырокiя сцягна. " Буду ѓдзячная, калi ты приподнишься.
  
  Калi ён неахвотна саступiѓ мне месца, я з замiраннем сэрца заключыѓ, што парасон затрымаѓся не пад iм, а, павiнна быць, дзе-то ѓ цемры пад лаѓкамi Павiльёна. Як спусцiцца? Я агледзеѓ схiл пада мной: забiты так шчыльна, што не было i намёку на праходы. Дабрацца да падножжа было б сапраѓдным пеклам - i перакрэслiць усе думкi аб вяртаннi.
  
  Холмс крануѓ мяне за локаць. "Я павiнен паведамiць вам, што адзiн з гэтых абадранцаѓ зноѓ уварваѓся сюды як раз у той момант, калi вы былi ѓцягнутыя ѓ... - ён зрабiѓ паѓзу, падбiраючы слова, - у "апладысменты".
  
  "Хлопчык сцягнуѓ яго?"
  
  "У гэтым выпадку я б спынiѓ яго", - сказаѓ Холмс. "Я павярнуѓся i ѓбачыѓ яго пасля таго, як ён прайшоѓ мiма. Рукi ѓ яго былi пустыя, але я б паставiѓ гинею на тое, што ён выпусцiѓ парасон - i я б рызыкнуѓ выказаць здагадку, што гэта было зроблена наѓмысна.
  
  Я спрабаваѓ разабрацца ѓ гэтым. Схiльнасць ангельца знаходзiць злачынцаѓ на кожным кроку выклiкала падазрэннi, але ён прапанаваѓ праѓдападобнае тлумачэнне знiкнення парасонiка. Калi гэта праѓда, то ѓ гэты момант яго забiраѓ бы сам злачынец або саѓдзельнiк. Што рабiць?
  
  "Вось, не маглi б вы ..." Я апусцiѓся на каленi i сагнуѓся амаль удвая, спрабуючы схаваць твар пад лаѓку. Эшкрофт бурчаѓ i супрацiѓляѓся маiм намаганням сваiмi нагамi-стойкамi. Якая сядзiць ззаду яго мiсiс Эшкрофт, чыё клетку сукенка займала добрых тры фута лаѓкi i облегало яе, як цыркавы шацёр - у iм яна не змагла б схавацца ад ветру блiжэй чым на восем балаѓ, - пачала выказваць свае думкi голасам, у якiм чулася ѓся мядовая слодыч файла "вырадак No 6". Дададзены заѓвага: Надзеньце цётцы Полi сталёвыя акуляры, яе амаль падкасiѓ рэѓматызм, i дробку яе за твар!
  
  З пакутлiвага становiшча лейцара я быѓ узнагароджаны вузкiм аглядам апраметнай Павiльёна. Прыжмурыѓшыся, я разглядаѓ бутэлькi, кардонныя скрынкi, бляшаныя банкi, абгорткi i бог ведае што яшчэ, i мне здалося, што я ѓбачыѓ ручку, якая тырчыць з кучы змоклых газет, напалову пагружаных у лужыну. Я спадзяваѓся, што дажджавая вада, а не тытунёвы сок - цi чаго горай. Калi мае вочы прывыклi, я ѓбачыѓ, што гэта ѓсяго толькi адламаны пугу ад калыскi.
  
  Я схiлiѓ галаву набок, каб лепш бачыць. Дзве цёмныя фiгуры прытаiлiся каля пярэднiх сядзенняѓ. У iх не было каѓнерыкаѓ i падыходных галаѓных убораѓ - на тым, што паменш ростам, была жокейская шапачка таго фасону, якi выкарыстоѓваецца для баллист, - i, вядома ж, у iх не было бiлетаѓ. Я мог бы захапляцца iх адвагай, калi б не той, што паменш, якi сцiскае пад пахай мой парасон.
  
  " Гэй, хлопцы! - Паклiкаѓ я.
  
  Яны павярнулiся i ѓтаропiлiся на маё перакошаны твар, падвешанае пад лаѓкамi, як святочная лямпачка. Той, што паменш, вiнавата паглядзеѓ на парасон, што-то хутка сказаѓ iншаму, нацягнуѓ нiжэй жокейскую шапачку, каб схаваць твар, i падрыхтаваѓся да ѓцёкаѓ.
  
  "Я не копы", - сказаѓ я ѓпэѓнена. "Iдзi сюды".
  
  Той, што пабольш, выхапiѓ парасон у таго, што паменш, i асцярожнымi крокамi падышоѓ крыху блiжэй.
  
  "Гэта маё", - сказаѓ я яму. "Я абавязаны табе за тое, што ты выратаваѓ гэта". Мы вывучалi адзiн аднаго. Я мог бачыць, што гэта быѓ шчарбаты, веснушчатый, брудны тып. Пасля некаторага разважаннi ён, здавалася, прыйшоѓ да нейкай высновы пра мяне i ткнуѓ пальцам у свой брудны нос.
  
  "Ну, натры сваю д'ябальскую шкуру!" Гэта прагучала гучней, чым я меѓ намер, i я пачуѓ, як мiсiс Эшкрофт узрушана ахнула. Рухам, годным Iндыйскага гумовага чалавечка Барнум, я пацягнуѓся назад i вывудзiѓ кашалек, штурхнуѓшы пры гэтым Эшкрофта. " Хлопчыкi? Маiм голасам, сочащимся даверам, я сказаѓ: "Гэты парасон, якi ты трымаеш у руках? Гэта выгаднае прапанову - прынесцi яго мне".
  
  "Колькi?"
  
  Я памахаѓ банкнотай. " Цэлы даляр.
  
  "Давай паглядзiм на твой кошт", - сказаѓ хлопчык. "Кiнь яго".
  
  "Гэты стары кот не стане бiцца". Я чмыхнуѓ на яго дзёрзкасць. "Хутчэй за даставай парасон сюды, i наяѓныя твае".
  
  Хлопчык параiѓся са сваiм малодшым таварышам, якi пакiваѓ галавой; здавалася, яны спрачалiся. "Адкуль мы можам ведаць, што ты заплацiш?" - запатрабаваѓ адказу той, што буйней, круцячы парасон у брудных руках. Iншы адступiѓ назад, яго твар азмрочыла цень.
  
  "Я казаѓ табе аб гэтым".
  
  "Ён сядзеѓ, яна сядзела", - насмешлiва уздыхнуѓ хлопчык.
  
  "Гэта падарунак на памяць!" Я глыбока ѓздыхнула, каб здушыць свой гнеѓ. "Гэта каштоѓна - але толькi для мяне. Я квадратная, як скрынка з-пад галантарэi. Я дам табе грошы".
  
  Хлопчык схiлiѓ галаву набок. "Аддай гэта першым".
  
  "Чорт бы пабраѓ тваю многосложную нахабства!" Отшатнувшись, я стукнуѓся галавой аб край лаѓкi i што ёсць мачы вылаяѓся.
  
  "З вашага ДАЗВОЛУ!" сказаѓ Эшкрофт.
  
  Я ѓтаропiѓся на свой парасон, думках прадставiѓшы каля лонданскiх банкетчиков, i з уздыхам шкадавання выпусцiѓ даляр. Цiкава, што юны нягоднiк у сваiх iрваных штанах выглядаѓ так падобна на маiх таварышаѓ па Ганiбалам у дзяцiнстве - сапраѓды, што-то ѓ яго хударлявым складам цела, рыжеватых валасах i хлапечым рысах асобы нагадала мне мяне самога, - але гэты хлопчык вёѓ свае справы як самы подлы гандляр-янкi. Банкнота ѓпала ѓ яго сцiснутую руку i знiкла.
  
  Да гэтага часу iншыя нахiлiлiся, каб паглядзець на прычыну бязладзiцы. Рэзкiя рысы асобы Холмса з'явiлiся побач трэба мной. Ён пасунуѓся, каб знайсцi месца, цi стаяѓ на руках? Хлопчыкi параiлiся унiзе, той, што паменш, пацягнуѓ за парасон, перш чым зноѓ адступiць у цень.
  
  "У чым праблема?" Спытаѓ я.
  
  Выбух освистывания падняѓ большасць iншых асоб.
  
  "Падымiся сюды i забяры свае наяѓныя!"
  
  Хлопчык падняѓ галаву. "Хачу яшчэ," коратка сказаѓ ён.
  
  " Ах ты, абрэзаны, пякельны, вераломны- - Мае далiкатныя словы былi заглушаныя новымi выбухамi незадаволенасцi натоѓпу. "Гэта занадта шмат для мяне, - сказаѓ я яму, калi шум ацiх, - каб зразумець, чаму менавiта ты патрабуеш выкуп за прынца, каб вярнуць маю ѓласнасць!"
  
  "З-за рызыкi", - адказаѓ ён. "Калi ѓ нас адбяруць квiткi, яны засунуць нас у каталажку". Пры гэтых словах хлопчык паменш распачаѓ яшчэ адну няѓдалую спробу з парасонам.
  
  "Добра, два даляра". Махляр з абрэзам ѓбачыць, як я ператваруся ѓ бекон з фасоллю. Я пацягнуѓся да партманеце, але не знайшоѓ iншага банкноты дробнага вартасцi. "Холмс!" Я сказаѓ, ведаючы, што лепш не прасiць гэтую жмущуюся да грошай азадак Эшкрофта: "Пазыч мне долар - я ѓсё роѓна выйграю гэтую гульню!" Я працягнуѓ да яго руку над лаѓкай запасных.
  
  "Ты выкарыстоѓваеш няправiльны падыход", - сказаѓ ён, але працягнуѓ сярэбраную манету.
  
  Я зноѓ прыгнуѓся як можна гучней, але з натоѓпу пачулася освистывание. Хлопчык паменш ѓбачыѓ свой шанец i на гэты раз атрымаѓ поспех у тым, каб забраць парасон ѓ пярэднюю частку Павiльёна, дзе памiж азадкамi гледачоѓ я заѓважыѓ мелькнувшие на хатняй пляцоѓцы малiнавыя шкарпэткi.
  
  "Вярнiся!" Я закрычала, размахваючы рукамi.
  
  - Ты не пярэчыш? Калена Эшкрофта балюча ткнулось мне ѓ рэбры.
  
  "Мы б усе хацелi атрымаць асалоду ад працэсам", - крыкнула мiсiс Эшкрофт, яе з'едлiвы тон vaelsya мне ѓ мозг.
  
  Я прыѓзняѓся ѓ знак пратэсту, стукнуѓ сябе па чэрапе ѓ тым жа месцы i крыкнуѓ: "атрымлiвай Асалоду ад iмi, а не той часткай мяне, якую ты бачыш лепш за ѓсё!" Гэта выклiкала абураныя воклiчы, i мне здалося, што лязо штыка вонзилось мне ѓ зад. Я разгарнулася, яшчэ раз стукнуѓшы сябе па сваёй беднай галаве, i ѓбачыла, што яны глядзяць на мяне зверху ѓнiз, мiсiс Парасон Эшкрофт трымаѓ высока двума рукамi. Я здыму з iх мерку, змрочна паклялася я i, зноѓ паглядзеѓшы ѓнiз, выявiла, што хлопец старэй забраѓ парасон.
  
  "Трымай," сказаѓ я яму i кiнуѓ другi даляр.
  
  Ён ледзь зiрнуѓ на яго, але з трывогай агледзеѓся ѓ пошуках свайго таварыша. " Я хачу пяць.
  
  "ЗА ШТО, У IМЯ ГРОМУ?" Калi я адчуѓ зваротны ѓдар парасонiка, чырвоная смуга затуманiла мой розум. Мае ногi откинулись таму i сустрэлi моцны супрацiѓ, адначасова абдзiраючы галёнкi i абрушваючы на мяне град удараѓ.
  
  - З цябе даволi! " сказаѓ Эшкрофт i ѓзяѓ мяне за лодыжкi.
  
  "Рукi прэч!" Я люта вырывалася, спрабуючы вызвалiцца. "Я сарву скуру з вас абодвух!" Затым, бачачы, што хлопчык паварочваецца i ѓцякае: "НЕ ТЫ!" Ён накiраваѓся да супрацьлеглым баку павiльёна з парасонам у руцэ. "ПАЧАКАЙ!" Схапiѓшыся за лаѓку, я ѓбачыѓ, як ён знiк звонку ѓ натоѓпе. "ВЯРНIСЯ! СПЫНIЦЕСЯ! Я вырвалася з рук Эшкрофта, выпрасталася i кiнулася ѓнiз па трыбуне Павiльёна, а раз'юшаныя гледачы закипали у мяне за спiной. "Гiдкi нягоднiк!" - вiскнула жанчына, чыю капялюшык з малюнкам я збiѓ набок.
  
  Да таго часу, як я павалiѓся на зямлю, ад хлопчыкаѓ не засталося i следу. Палiцыя, вядома, нiчога не бачыла. Пакуль гульня завяршалася познiмi падачамi, я моѓчкi стаяѓ ля падножжа Павiльёна, i горкiя галашэнне - Аднясiце мяне дадому памiраць i да таго падобнае - круцiлiся ѓ мяне ѓ галаве. Я цьмяна разумеѓ, што Бостан перамагае, але маё ѓяѓленне прыцягнуѓ рабарбар, якi працягваѓ вывяргацца, дзявяткi, роящиеся на ромбе ѓ змяняюцца фармацыях чырвонага i сiняга. Хiба рыцарскiя турнiры ѓ старыя часы не выклiкалi такога супярэчлiвага вiдовiшча? У сваiх штодзённiка я рабiѓ нататкi для аповеду аб сярэднявечнай Англii, у якiм сучасны янкi ѓяѓляе смяротнае агнястрэльную зброю i iншыя любаты дзевятнаццатага стагоддзя, правакуючы катастрафiчны канфлiкт. Цi павiнен я папрасiць яго прынесцi базавы шар да круглага стала? Падзялiце коней на супернiчаюць дзявяткi? Думка аб тым, каб сцерцi iх адным ударам, захапiла мяне, i я зноѓ дастаѓ аловак i таблiцу паказчыкаѓ. Калi я перастаѓ рабiць нататкi i зноѓ падняѓ вочы, каманды ѓжо пакiнулi поле, а Павiльён быѓ амаль пусты. Я стаяѓ сярод груды сапсаваных прадуктаѓ, абгортак ад прамасленай паперы, недакуркаѓ цыгар, змятых картак вынiкаѓ i газет, i сэрца ѓ мяне ѓпала. Але затым, паступова, пачатак выяѓляцца цуд аднаѓлення гледжання. Неѓзабаве я быѓ заняты распрацоѓкай плана, як вярнуць свой скрадзены прыз.
  
  Яго дызайн набыѓ прыемную форму, калi маю ѓвагу прыцягнула рух за лаѓкамi. Там хто-то быѓ. Зладзеяватыя отродья? З колотящимся сэрцам я абышоѓ будынак, каб зазiрнуць пад яго, i ѓбачыѓ Холмса, якi сядзеѓ на кукiшках каля каламутнай лужыны i вывучаѓ зямлю праз павелiчальнае шкло. " Выглядваѓ сома? - Спытаѓ я з некаторай рэзкасцю.
  
  Ён кiнуѓ апошнi погляд, павольна выпрастаѓся i паглядзеѓ на мяне каменнымi вачыма; я лiчыѓ, ён ведаѓ, што я страцiѓ памяркоѓнасць да яго. Справа ѓ тым, што да таго часу мяне больш за ѓсё ѓ iм абурала ѓсё: яго культурны склад, яго маладосць, яго рост, яго аднастайна чорныя валасы (мае ѓласныя каштанавыя, з сiвiзной на скронях), яго пагардлiвыя англiйскiя манеры паводзiн i - гэта больш за ѓсё - яго чортава самаѓпэѓненасць. Усё гэта было насажено на круцiѓ i поджаривалось на павольным агнi.
  
  "Вы пагарджаеце мае метады", - сказаѓ ён. "Прашу, дазвольце мне праверыць вашыя назiрання. Exempli gratia, не маглi б вы апiсаць абутак маладых людзей?
  
  Вядома, гэта павысiла маю тэмпературу яшчэ на некалькi градусаѓ. Iх абутак? Нiякiх вобразаѓ у галаву не прыходзiла. "Тут, унiзе, было змрочна, - запратэставаѓ я, "усе гэтыя цела загароджвалi святло наверсе". Холмс холадна агледзеѓ мяне i пачакаѓ. "Мне здаецца, на iх былi звычайныя броганы".
  
  Ён са шкадаваннем пакiваѓ галавой, як быццам я прызнаѓ сябе ашуканцам. "Вельмi добра, тады якога колеру былi iх кашулi?"
  
  Я паспрабавала зразумець, але ѓ галаве ѓ мяне быѓ безнадзейны бязладдзе. " Ну, не крамная адзенне, у гэтым я магу паклясцiся. Кашуля хлопчыка большага памеру была - ну, шэрая, мне здаецца.
  
  "Алiѓ," паправiѓ ён, выглядаючы самаздаволеным, як пiражок.
  
  "I якая ваша мэта?" Спытаѓ я. "Павысiць сваю квалiфiкацыю ѓ blind man' s bluff?"
  
  "Хутчэй, каб павысiць, як ты выказаѓся, маю здольнасць назiраць". Рэзкасць яго тоны адпавядала майму.
  
  "Назiраць за чым?" Я паказаѓ на месца, якое ён аглядаѓ. "Нават калi табе ѓдасца знайсцi сляды маленькiх ублюдкаѓ - што тады?"
  
  "Менавiта гэтае пытанне", - адказаѓ ён. "Што тады? Назiраючы за тым, дзе яны стаялi, я змог зрабiць пэѓныя адкрыцця".
  
  Я хмыкнуѓ. "Напрыклад?"
  
  Яго тонкiя вусны сцiснулiся, як у задаволенай рэптылii, якая накiдваецца на чарговае страва. "У цяперашнi час было б несвоечасова раскрываць мае метады i вынiкi". Ён быѓ галоѓным, каб абыграць групу. "Гэта можа дрэнна адбiцца на гэтай справе".
  
  - Справа? - Горача паѓтарыѓ я. - Тут няма нiякай справы! Ты запрог сваю клячу не ѓ тую павозку, калi думаеш, што я буду ѓкладваць грошы ѓ твае дурныя выдумкi, каб вярнуць свой парасон.
  
  "Магчыма, табе будзе карысна даведацца," сказаѓ ён ледзяным тонам. - што я маю намер прапанаваць свае паслугi толькi тады, калi мяне папросяць.
  
  "Ну, мяне нiхто не пытаѓся", - агрызнуѓся я ѓ адказ. "I ѓ мяне ёсць свае метады. Вось што я вам скажу: я гатовы паспрачацца на любыя стаѓкi, якiя вы захочаце, што я атрымаю свой парасон назад у працягу трох дзён - i я спраѓлюся з гэтым, не выходзячы з дома для ператрусу! Каму, чорт вазьмi, патрэбен якi-то самазваны дэтэктыѓ?
  
  Гэта раззлавала яго! Мы абмянялiся лютымi поглядамi, нашы асобы былi адточаны да мяжы. Мiнакi маглi б прыняць нас за пару пеѓняѓ, якiя ѓступiлi ѓ бой.
  
  "Мяркуючы, што ён у вас сапраѓды ёсць," сказаѓ Холмс, " якi ваш план?"
  
  Я падумваѓ не казаць яму пра гэта, але гонар заахвоцiла мяне накiдаць гэта ѓ агульных рысах.
  
  Замест таго, каб здацца перад генiяльнасцю майго плана, ён прама сказаѓ: "Я сумняваюся, што гэта спрацуе".
  
  "Скарыся або заткнiся", - выпалiѓ я ѓ адказ.
  
  Ён пацёр свой доѓгi падбародак i задумаѓся. "Я думаѓ працягнуць сваё падарожжа," сказаѓ ён нарэшце, "але я згодны застацца ѓ вас на тры днi - i больш, калi спатрэбiцца - i дамагчыся поспеху там, дзе вы пацярпiце няѓдачу".
  
  Мы абмянялiся поцiскам рукi. Яго рука была больш, але чыста прыродная грубасць зрабiла мяне роѓнай яму. Я спытала, што ён мае на ѓвазе.
  
  "Назiранне i дэдукцыя", - адказаѓ ён, як бы называючы слупы сусвету. "I ужываючы метады, якiя некаторыя маглi б разгледзець ..." Яго погляд прасачыѓ за задержавшейся купкай вулiчных хлапчукоѓ, перелезающих праз плот. " ... нерэгулярныя.
  
  Я ледзь стрымаѓся, каб не зарагатаць. " А стаѓкi?
  
  "Калi гэта справа скончыцца", - сказаѓ ён. "вы будзеце ведаць iх даволi добра". Затым ён павярнуѓся i рушыѓ прэч доѓгiмi, хуткiмi крокамi, нахiляючыся наперад, яго хударлявы твар рассекало паветра, як нос клiпера.
  
  Па праѓдзе кажучы, я не чакала зноѓ убачыць яго.
  
  
  
  
  УЗНАГАРОДА ђ ДЗВЕСЦЕ ПЯЦЬ ДАЛЯРАђ - У аѓторак на вялiкiм матчы з мячом на базе, пакуль я крычаѓ "ура", два хлопчыка забралi якi належыць мне карычневы шаѓковы ПАРАСОН англiйскай вытворчасцi i забылiся вярнуць яго. Я заплачу 5 даляраѓ за вяртанне гэтага парасона ѓ добрым стане ѓ мой дом на Фармингтон-авеню. Мне не патрэбныя хлопчыкi (у актыѓным стане), але я заплачу дзвесце долараѓ за iх астанкi.
  
  СЭМЮЭЛ КЛЕМЕНС. Л.
  
  Першы дзень я чакаѓ у выдатным размяшчэннi духу. Другi - у некалькi змякчэнне настроi. Трэцi - у нарастаючай лiхаманцы ѓзбуджэння. Чацвёрты i пяты - у балоце адчаю. Увечары шостага дня пад маiмi варотамi з'явiѓся абарваны конюх, якi сцвярджаѓ, што валодае жыццёва важнай iнфармацыяй толькi для мяне.
  
  Я iмгненна ацанiѓ яго знешнасць: тыповая капялюш з апушчанымi палямi для паганятага коней, оттеняющая густыя бровы, нос бульбай i бакенбарды тыпу "адбiѓную з баранiны"; галава хiтра нахiленая, пастава злёгку сутулая, адна нага падгарнуць. З вайны, падумаѓ я.
  
  "Я не попрошайничаю, шэф", - сказаѓ ён. "Проста сумленны конюх". Яго голас быѓ хрыплым i з прымешкай слiзi, частка якой ён як раз у гэты момант выпусцiѓ на дробны iмпартны жвiр маёй пад'язной дарожкi. Яго акцэнт быѓ злёгку бауэр, але ноткi ѓ iм гучалi фальшыва. "Вы гэты Клеменс?" спытаѓ ён i дастаѓ з кiшэнi пiнжака запэцканы газетны квадрацiк з маiм паведамленнем.
  
  "У цябе ёсць парасон?" Запярэчыла я, падыходзячы блiжэй, каб зазiрнуць яму пад поля.
  
  Ён зрабiѓ паѓкроку назад.
  
  " Ну што, Холмс, у вас гэта ёсць?
  
  Гэта ѓдарыла падобна ѓдару маланкi, збiѓшы яго з ног. Ён павольна выпрастаѓся i прыбраѓ са свайго асобы тэатральныя бровы, бакенбарды i закасаваны нос, на яго адкрытых рысах было напiсана засмучэнне, як у аблуднiка школьнiка. Ён паказаѓ на сваю неахайную вопратку, i калi ён загаварыѓ, яго голас паступова набыѓ звычайную ѓпэѓненасць. "Сярод конюхаѓ пануе дух таварыства", - сказаѓ ён. "Станьце адным з iх, i вы зможаце даведацца многае з таго, што трэба ведаць. Будучы беспрацоѓным конюхам, я выявiѓ менавiта тое, што шукаѓ ".
  
  "Тады ѓ цябе сапраѓды ёсць парасон!" Мяне ахапiѓ прылiѓ пачуццяѓ. "Выдатныя навiны!"
  
  "У мяне ёсць гэта для цябе", - сказаѓ ён i дастаѓ яшчэ адну паперу, на гэты раз свежую i акуратна складзеную.
  
  ЛIСТ АБ ЗГОДЗЕ
  Нiжэйпадпiсаныя рэальныя згаджаецца:
  
  • Купiце ѓ Лондане парасон Smith & Sons city мадэлi No 17b з ручкай у выглядзе галавы тукана з фiялкавы дрэва i сярэбраным раменьчыкам на поясе (25,50 фунтаѓ стэрлiнгаѓ + ѓпакоѓка i дастаѓка) пры першай жа магчымасцi.
  
  • Пасля дастаѓкi размесцiце аб'яву ѓ Courant, паказаѓшы дакладны час пэѓнага дня.
  
  • У гэты дзень i ѓ паказаны час пакладзеце парасон ѓ прыдатнай ѓпакоѓцы пад Галоѓную трыбуну Бейсбольнай пляцоѓкi.
  
  • Пакiньце памяшканне i вярнуцца не раней, чым праз два гадзiны ѓ паказанае месца, каб знайсцi там свой арыгiнальны парасон i вярнуць яго назад.
  
  (Падпiсана) _______________ Сёння ________________ 1875 г.
  
  Я прачытала гэта ѓ другi раз, затым трэцi, мой захапленне загас, калi я напружыла зрок, спрабуючы атрымаць з гэтага сэнс. "Фиалковое дрэва? Галава Тукана?" Я выдыхнула. " Дваццаць пяць фунтаѓ? Гэта амаль сто даляраѓ! 'Вярнiце яго арыгiнальны парасон'. . . . Я пакруцiѓ галавой, як сабака, ачышчальная ваду. "Гэта ѓ тваiм разуменнi розыгрыш?"
  
  "Наадварот, - адказаѓ ён, - гэта была ваша спроба розыгрышу, якая прывяла да гэтага. Як толькi пэѓныя факты апынулiся ѓ маiм распараджэннi, стала вiдавочна, што ваша апублiкаваная пагроза не была ѓспрынятая як легкадумнасць прадстаѓнiкамi нiжэйшых класаѓ - у прыватнасцi, дзяѓчынай, якая паквапiлася на ваш парасон. I, што больш важна, яе бацька.
  
  "Дзяѓчына?" Рэхам паѓтарыѓ я. "Якая дзяѓчына! Ты што, спятил?"
  
  "Нi ѓ найменшай ступенi", - спакойна сказаѓ ён. "Калi б вы прыслухалiся да мяне пасля матчу з мячом, вы б даведалiся, што я сабраѓ цiкавыя дэталi па частковага адбiткi абутку маленькага дзiцяцi. Тры дэталi, калi быць дакладным. Па-першае, я заѓважыѓ, што падэшва ѓ гэтай таннай абутку тыпу McKay была ѓжо, чым у большасцi хлопчыкаѓ. Па-другое, прыкметная дуга ва ѓзоры з дзiрачак для пазногцяѓ паказвала на завостраны, а не квадратны шкарпэтку ѓ дзяѓчыны. Па-трэцяе, крыху большая глыбiня ззаду прадугледжвала магчымасць прыпаднятага абцаса, што таксама характэрна для жаночай абутку."
  
  Холмс зрабiѓ паѓзу, каб асэнсаваць гэтыя адкрыцьця.
  
  " Акрамя таго, было яшчэ тое, як яна схапiла парасон. Вы, вядома, гэтага не заѓважылi. Яго тон казаѓ аб тым, што я была iдэалам кавалера сярод тупиц. "I ѓсё ж мне адразу стала вiдавочна, што, хоць яна i была напалохана, яна хацела чаго-то нават больш, чым ѓцячы - яна хацела гэты парасон. Вось чаму яе брат - так, гэта быѓ той, iншы - спрабаваѓ паѓплываць на яе, прапаноѓваючы больш грошай. Але яна была непахiсная. Так атрымалася, што ваш шаѓковы парасон быѓ самым цудоѓным прызам, калi-небудзь украшавшим яе вобраз, - магчыма, ён быѓ узяты з "Тысячы i адной ночы", - i як толькi яна ѓзяла яго ѓ рукi, то, натуральна, захацела забраць яго сабе. У рэшце рэшт, яе брат, а пазней i бацька, патураць ёй.
  
  Холмс адарыѓ мяне сваёй змяiнай усмешкай.
  
  "Да таго часу, калi з'явiлася ваша аб'ява, я ведаѓ, што мне трэба ѓвайсцi ѓ свет гэтых дзяцей-разбойнiкаѓ. Хто мог бы даць неабходную iнфармацыю? Паганятыя коней, вядома, так i паступiлi - у вынiку гадзiн i даляраѓ, якiя я выдаткаваѓ ѓ публiчных дамах, дзе яны збiраюцца. Прытрымлiваючыся iх ѓказанням, мне ѓдалося ѓцерцiся ѓ давер, зноѓ жа за пэѓную плату, да бандзе маладых щеголей, якiя, як толькi паверылi, што я не выклiчу палiцыю, далi мне зразумець, што я меѓ рацыю: парасон скрала пара брат-сястра. Чарговыя грашовыя траты прывялi мяне ѓ iх бруднае жыллё ".
  
  "Калi табе патрэбныя твае растрачаную грошы," сказаѓ я яму, - то цябе нiхто не прасiѓ-"
  
  "Я не шукаю ѓзнагароджання", - умяшаѓся ён. " Я як раз збiраѓся сказаць, што прыбыѓ туды як раз своечасова, каб адгаварыць ѓгневанага бацькi - яму паведамiлi аб вашым апавяшчэннi - ад яго пагроз задаць вам чосу.
  
  Мне не спадабалася, як гэта прагучала, i таму я праiгнараваѓ гэта. "Калi не з-за грошай, - запатрабаваѓ я, - навошта ты працягваѓ ѓмешвацца ѓ гэта?"
  
  "Сапраѓдная прычына?" Ён адлюстраваѓ намёк на змяiную ѓсмешку, але ѓ яго вачах было якое-то iншае выраз, якое я не магла расшыфраваць. "Каб збегчы ад руцiны паѓсядзённым жыццi, я мяркую", - павольна вымавiѓ ён. "Гэтыя маленькiя праблемы дапамагаюць мне зрабiць гэта".
  
  Мой парасон - маленькая праблема! Неверагоднае пыху гэтага чалавека! "Як толькi вы даведалiся пра месцазнаходжанне злодзеяѓ," сказаѓ я з задзiрлiвым выглядам, " чаму вы не звярнулiся ѓ палiцыю?"
  
  "I выконваць за iх працу?" - спытаѓ ён. "Галоѓная прычына ѓ тым, што я даѓ слова джэнтльмена, што не буду гэтага рабiць. Акрамя таго, iснаваѓ пытанне аб вашым выклiку". Ён кiѓнуѓ на паперу ѓ маёй руцэ. "На шчасце для вас, я змог зачытаць ex tempore з спiсу мадэляѓ парасонаѓ Smith & Son i зрабiць некалькi накiдаѓ. Дзяѓчына была зачараваная, але, натуральна, не хацела аддаваць тое, што знаходзiлася ѓ яе распараджэннi. У рэшце рэшт, мы ѓзгаднiлi вынiк, якiм вы размяшчаеце - павiнен сказаць, што мадэль з галавой тукана даволi элегантная, - i дзяѓчына змагла пераканаць свайго бацькi пагадзiцца на здзелку. I вось мы тут. Таямнiца раскрытая. Парасон ѓ межах вашай дасяжнасцi."
  
  Я ѓтаропiѓся на запiску з згодай. "Спатрэбiцца месяц, каб даставiць сюды новую з Лондана", - кiсла сказаѓ я. "Гэтая цана - сапраѓдны бандытызм!"
  
  " Гэта ѓсяго толькi палова таго, што вы прапанавалi заплацiць за астанкi злодзеяѓ.
  
  "Гэта было пацешна! Нiхто б не падумаѓ, што я кажу сур'ёзна!"
  
  "Некаторыя так i зрабiлi", - адказаѓ ён. "I былi вельмi сур'ёзныя ѓ сваiм абурэньнi. Зладзейская гонар, калi можна так выказацца". Ён кiнуѓ на газету шматзначны погляд.
  
  "Якi пакутуе Майсей", - прамармытаѓ я ѓ сваiм адчаi i папрасiѓ ручку, каб падпiсаць яго нiкчэмную запiску.
  
  "Калi здарыцца так, што вы аддасце перавагу новы парасон," сказаѓ ён, "вы можаце адмовiцца ад свайго абяцаннi i не вырабляць абмен".
  
  Я сам пра гэта падумаѓ. Беспризорница ѓсё роѓна атрымала б свой несправядлiва здабыты прыз, а ѓ мяне была б больш грандыёзная мадэль. Але тон Холмса казаѓ, што нi адзiн джэнтльмен не апусцiѓся б так нiзка. Акрамя таго, я хацеѓ вярнуць сваю старую мадэль. I мне нiколi асаблiва не падабалiся туканы.
  
  
  
  Усе гэтыя гады праз гэты стары валацуга застаецца практычным i сентыментальным iншым. Гэта нагадвае мне пра маiх першых пераможных вiзiты сюды, а таксама аб тых пяшчотных гадах у Хартфордзе, калi мая сям'я была яшчэ маладая. Тут, у яго родным клiмаце, ён рэгулярна падвяргаецца фiзiчным нагрузак, i нiхто нiчога не каментуе, акрамя як хвалiць яго спелы ѓраджай.
  
  Некалькi разоѓ за апошнiя тыднi, шпацыруючы каля Риджентс-парку, я заѓважаѓ Холмса ѓ бакавых вокнах, якiя праязджалi мiма экiпажаѓ. Мы значна старэйшыя за з выгляду, але даведаемся адзiн аднаго. Я не магу парасон ѓ яго бок, i ён усмiхаецца той тонкай усмешкай, вяртаючы яго дадому, якую ён не забыѓся.
  
  Iронiя заключаецца ѓ тым, што толькi ѓ гэтым месяцы Smith & Sons прадставiла новую раскошную мадэль, якi ѓзначальвае лiнейку мужчынскiх парасонаѓ. На ручцы з цiкаѓ дрэва намаляваны хупава выразаны бюст Шэрлака Холмса. Хоць я i не з'яѓляюся верагодным кандыдатам на куплю, павiнен прызнацца, што думка аб тым, каб зацiснуць галаву Холмса ѓ кулаку, мяне моцна прыцягвае. Што тычыцца самога падабенства - я ѓважлiва вывучыѓ яго праз вiтрыну Smith & Sons - яно ѓзбуджае, як ваенная музыка на парадзе! Ён настолькi велiчны i высакародны па задуме, што посрамляет агульны клас разьбяных профiляѓ! Так бо па сваёй царскасцi ён супернiчае з Цэзарам! Толькi самы зламысны прасцяк не пагодзiцца з тым, што гэта захапляльнае цуд - i яшчэ больш галавакружнае ѓ сваiм здзiѓленнi па параѓнаннi з арыгiналам.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  I хто ведае, у якiя далейшыя прыгоды Шэрлак Холмс можа апынуцца ѓцягнутым, апынуѓшыся ѓ Хартфордзе? Стыву Хокенсмиту прыходзiць у галаву добрая iдэя.
  
  СТАРЫ СЕНАТАР
  
  Аѓтар:
  
  СТЫђ ХОККЕНСМИТ
  
  Мой дарагi Брат:
  
  Перш за ѓсё, дазвольце мне хутка развеяць вашы асцярогi. Гэта пасланне не перадае навiн, якiх вы, без сумневу, чакалi i баялiся. Стары сенатар ѓсё яшчэ жывы. Слаба, хваравiта, часам з горыччу i, можна сказаць, амаль неахвотна, але ён жыве.
  
  Я таксама пiшу не для таго, каб прасiць вас пакiнуць Вашынгтон. Бацька настойвае, каб яго немач не перашкодзiла вашай падрыхтоѓцы да ѓступлення ѓ пасаду. Як бы вам нi хацелася быць побач з iм, ведайце: старому сенатару дастаѓляе вялiкае суцяшэнне свядомасць таго, што Малады кангрэсмен нават цяпер iдзе па яго слядах.
  
  Ён таксама знаходзiць суцяшэнне ѓ пастаяннай кампанii i добрых пажаданнях сваiх шматлiкiх прыхiльнiкаѓ. Мiстэр Хейс i мiстэр Грант перадалi свае найлепшыя пажаданнi, як i мноства старых сяброѓ з Вечарынкi, а the Hookers i the Beechers (сярод iншых) з'яѓляюцца пастаяннымi наведвальнiкамi. I, вядома, хто-то з нас - мама, Элiза або я - заѓсёды побач са Старым сенатарам.
  
  Але, на жаль, гэта, павiнен вам сказаць, боль. Бацька з цяжкасцю дыхае. Ён не можа зрабiць больш двух крокаѓ без старонняй дапамогi. У яго няма апетыту, i тое, што ён есць, прыносiць толькi новыя пакуты i прынiжэньня. Ён заѓсёды стамляецца, але не можа моцна спаць.
  
  Недастаткова сказаць, што наш бацька памiрае. Я думаю, што вялiкая частка яго ѓжо мёртвая. Застаецца толькi, каб апошняя частка цела саступiла месца i дух пакiнуѓ нас.
  
  I ѓсё ж, пакуль гэты дух застаецца - а ён робiць гэта горача, не аслабяваючы, нават калi яго посуд раскладаецца, - Стары сенатар з намi. I ѓ гэтым я знайшоѓ дабраславеньне, як бы мне нi хацелася пакласцi канец яго пакутам. Бачыце, нават у цiсках сваiх апошнiх пакут наш бацька пакiнуѓ ззаду больш за старую крыѓду.
  
  Гэта тое, аб чым я хачу вам расказаць, а таксама (каб спусцiцца ѓ вобласць дробязяѓ) трохi шакавальных плётак, якiя, без сумневу, дойдуць да вас праз Хартвеллов, або Гiлбертаѓ, або якiх-небудзь iншых старых хартфордских прыхiльнiкаѓ. Пастаѓся да iх перешептываниям са скептыцызмам, Брат, i прымi мой аповед за чыстую манету, таму што мы са Старым сенатарам былi там.
  
  Натуральна, вы маглi б чакаць, што ѓ апошнi час бацька не будзе знаходзiцца нiдзе, акрамя сваёй пасцелi. Але на мiнулым тыднi ён адчуваѓ сябе дастаткова добра, каб двойчы ѓ дзень падыхаць свежым паветрам, i доктар Даллингер прыйшоѓ да высновы, што прагулка сапраѓды можа пайсцi старым сенатару на карысць.
  
  "Нiчога стомнага, майце на ѓвазе", - сказаѓ нам доктар, скончыѓшы свой амаль штодзённы вiзiт да бацькi. "Пiкнiк. Гаворка. Канцэрт. Што-тое, што дазволiць яму выйсцi з хаты на некалькi гадзiн, не занадта стамляючы яго. Мужчыну не патрэбныя фiзiчныя практыкаваннi. Гэта заручыны ".
  
  "Я ведаю толькi адно", - абвясцiла Элiза i выбегла з пакоя.
  
  Неѓзабаве яна вярнулася з ёй размову, напрыклад,"Куранты", раскрытым на артыкуле, якую я даведаѓся ... таму што я з вялiкай цiкавасцю прачытаѓ яе амаль чатыры тыднi таму. Загаловак: ВЫБIТНЫ АКЦЁР ТЭАТРА I КIНО ВЫЙДЗЕ НА СЦЭНУ ХАРТФАРД.
  
  Здавалася, пасля заваявання Нью-Ёрка сваiм магутным Орсино руска-англiйскi акцёр Майкл Сасанофф адправiѓся са сваёй пастаноѓкай "Дванаццатай ночы" ѓ турнэ па Штатам. Другi прыпынкам павiнен быѓ стаць Нацыянальны тэатр Хартфард. Да прадстаѓлення заставалася ѓсяго некалькi дзён.
  
  "Бацьку пара iсцi," сказала Элiза. " Вiлi можа яго адвезцi.
  
  Як вы так часта казалi, з нашай хiтрай сястрыцы, несумненна, выйшаѓ бы лепшы палiтык з усiх нас, настолькi хiтрай i настойлiвай яна можа быць у дасягненнi мэты - такi, напрыклад, як поѓнае прымiрэнне памiж Старым сенатарам i яго Марнатраѓным сынам.
  
  Мама прачытала аб'яву з выглядам ледзь хаваецца пагарды' якое заѓсёды характарызавала стаѓленне нашых бацькоѓ да "дошак аб'яваѓ".
  
  "Элiза, - сур'ёзна сказала яна, калi скончыла, i паглядзела на мяне, "я думаю, гэта цудоѓная iдэя".
  
  I вось было вырашана, што менавiта я павiнен запрасiць Старога сенатара на тэатральны вечар. (Я не ведаю, як хутка бацька пагадзiѓся з гэтым планам, таму што мацi расказала яму аб гэтым у адзiноце iх пакояѓ. Залiшне казаць, што гэта было фактам, якi адбыѓся яшчэ да таго, як пра гэта загаварылi, паколькi адзiны член сям'i, якi можа параѓнацца па сiле перакананнi з Элiзай, - гэта жанчына, якая яе нарадзiла.)
  
  Не раз, у наступныя днi, я дзякаваѓ Бога, што гэта была "Дванаццатая ноч" i не "Лiр" шаноѓны спадар Sasanoff б ашчасцiѓ нас. Камедыя, якую мы са старым сенатарам маглi б вытрымаць разам. З iншага боку, трагедыя аб няѓдзячных, нязгодлiвых дзецях была б сапраѓднай пыткай.
  
  Мы месяцамi не казалi аб разладзе памiж намi, бацька i я. Я звольнiлася са сваёй трупы, вярнулася ѓ Хартфард, каб быць з iм, i ад гэтага, здавалася, было дастаткова. Цi Буду я зноѓ займацца акторствам пры першай магчымасцi - "пры першай магчымасцi", зразумела, маючы на ѓвазе пасля яго смерцi, - ён не пытаѓся. Магчыма, падумаѓ я, ён баяѓся пачуць мой адказ. Магчыма, падумаѓ я, у яго не хапiла сiл спрачацца з гэтым. Магчыма, падумаѓ я (няправiльна, цяпер я ведаю), яму проста больш не было справы.
  
  Калi б бацька спытаѓ пра маiх планах, мой адказ, магчыма, здзiвiѓ бы яго, таму што ѓ мяне не было нiякiх планаѓ пакiдаць Луiсвiлля, акрамя як быць побач з iм. Пасля таго, як я выдаткаваѓ гады, марна спрабуючы пераканаць нашых бацькоѓ, што мая будучыня - у Тэатры, Тэатр, здавалася, казаѓ мне, што я моцна памыляѓся: адзiнае "будучыня", якое ѓ мяне было з iм, як аказалася, было ѓ якасцi малавядомага гульца камунальнай сектара ѓ акцыянерных кампанiях ѓ глыбiнцы. Буду цi я калi-небудзь зноѓ гуляць, я не ведаѓ.
  
  Вечарам, у дзень прадстаѓлення, Джэйсан адвёз нас у тэатр у рокэуэе. У вас бы сагрэлася сэрца, калi б вы ѓбачылi, як Стары сенатар спускаецца па прыступках ганка, зноѓ апрануты ѓ свежевыглаженный чорны касцюм, а не ѓ як заѓжды, пакамечаны i запэцканую начную кашулю. Яго руху былi павольнымi i скаванымi, але ѓпэѓненымi, а галава заставалася высока паднятай нават у тыя некалькi iмгненняѓ, калi ён спатыкаѓся. Хоць мы з Элiзай былi побач з iм, яму нават удалося забрацца ѓ карэту без старонняй дапамогi.
  
  Як толькi я ѓладкаваѓся побач з iм, бацька двойчы пастукаѓ па даху сваёй кiем, i мы адправiлiся ѓ шлях. Я выглянуѓ i ѓбачыѓ, што Элiза усмiхаецца нам- калi "рокуэй" ад'язджаѓ, у той час як у мамы было такое суровае выраз твару, што можна было падумаць, быццам мы з бацькам толькi што селi на паром праз раку Стыкс.
  
  Па дарозе ѓ тэатр мы амаль не размаѓлялi. Iшлi пустыя размовы пра ѓнукаѓ; аб Рэнд, Тернбуллах i iншых суседзях, мiма дамоѓ якiх мы праязджалi; аб той цi iншай дробязi дня (бекон на сняданак быѓ жудасна салёным i г. д.). Але нiчога не было сказана пра тое, куды мы iдзем. Я амаль вырашыла, што бацька зусiм забыѓся пра нашых планах на вечар.
  
  "Няѓжо восень так хутка?" - спытаѓ ён у якой-то момант, гледзячы на вяне лiсце на дрэвах уздоѓж дарогi.
  
  "Так", - сказаѓ я. "Цяжка паверыць, што лета ѓжо скончылася".
  
  Бацька адкiнуѓся на спiнку крэсла, выглядаючы дзiѓна ѓстрывожаным, i ѓ глыбiнi душы я задалася пытаннем: калi ён не ведае час года, то цi ведае ён наогул год?
  
  I ѓсё ж чвэрць гадзiны праз з карэты выйшаѓ зусiм iншы чалавек. Спiна бацькi была прамей, погляд ясней, хада больш бадзёры, чым за апошнiя месяцы. Пакуль мы падымалiся на дванаццаць прыступак да дзвярэй тэатра, нас вiталi па меншай меры два тузiны разоѓ, i сам губернатар Эндрус, здавалася, казаѓ за ѓсiх, калi прагрымеѓ: "Чорт вазьмi, як прыемна бачыць сярод нас Старога сенатара!"
  
  Рэакцыя на мяне, вядома, была больш стрыманай, там, дзе рэакцыя наогул была прыкметная. Прывiтання былi зарэзерваваны для бацькi. Мяне вiталi толькi выпадковым кiѓком ... або ухмылкай.
  
  Аааа, наравiсты сын вяртаецца з поджатым хвастом, я мог амаль пачуць Skeffingtons i Западов i ѓсiх астатнiх думак. I ѓсё ж ён з усiх сiл iмкнецца размясцiць Старога сенатара да тэатру.
  
  Вядома, адзiн з самых прыязных прыёмаѓ, якога я мог чакаць, быѓ бы ад Клеменсов, i ѓсё ж я адчуѓ палёгку, не ѓбачыѓшы iх там. Як вы добра ведаеце, менавiта мiстэр Клеменс забяспечыѓ мне першае прафесiйнае супрацоѓнiцтва ѓ Бостане, а пазней арганiзаваѓ маё вучнёѓства ѓ кампанii мiстэра Дебара ѓ Новым Арлеане. З тых часоѓ адносiны памiж iм i Старым сенатарам былi нацягнутымi.
  
  Больш таго, у мяне была свая эгаiстычная, баязлiвая прычына пазбягаць "мiстэра Твэна": я не хацеѓ прызнаваць, якi невялiкi поспех, здавалася, прынеслi яму грошы. Калi б не Прыгоды Тома Соера, баюся, я б разбурыѓ гэтага чалавека.
  
  Увогуле, мы ѓздыхнулi з палёгкай, калi шчасна ѓладкавалiся на сваiх месцах (натуральна, у адной з ложаѓ - мама па-iншаму i не хацела). У той вечар тэатр быѓ самым прамянiстым, кожны газавы лiхтар ззяла, як зорка, авансцена ззяла абяцаннямi, i на iмгненне мне ѓдалося забыцца ѓ тым вострым хваляваннi, якое дасягае свайго апагею як раз перад тым, як падымаецца заслона i адкрываецца новы свет.
  
  "Такiм чынам, - сказаѓ бацька, - сцэны, якiя вы разыгрывае на захадзе ... Яны такiя ж ѓражлiвыя, як нашы Нацыянальныя?"
  
  "Няма", - прызнаѓся я. "Не зусiм".
  
  Стары сенатар нешта прабурчаѓ, i як раз у гэты момант - нiбы спачуваючы майму настрою - святло пацьмянеѓ.
  
  Хацеѓ бы я сказаць, што п'еса падняла мне настрой. Да жаль, у iм ѓвасобiлася ѓсё, што я знаходжу ганебным ѓ сваiм паклiканнi. "Орсино" мiстэра Сасаноффа ѓяѓляла сабой чыста свiную вяндлiну, нарэзаную тоѓстымi лустачкамi i пададзеную з шчодрай порцыяй рубца на гарнiр. Вялiкi акцёр тэатра быѓ не проста деспотичен, але i абуты ѓ цяжкiя чаравiкi, хадзiѓ узад-уперад па сцэне з такой перабольшанай развязнасцю, што таптаѓ не толькi маснiчыны, але i любыя сляды дасцiпнасцi Барда. Яго трупа, як i варта было чакаць, рушыла ѓслед яго прыкладу, прадставiѓшы спектаклi такога маштабу, што дзiѓна, як усе яны маглi змясцiцца на адной сцэне.
  
  Аднак было адно паказальнае выключэнне, i менавiта тут - з з'яѓленнем кiслага, злоснага Мальволио - падзеi прынялi нечаканы абарот, якi працягваѓся не толькi да канца спектакля, але i ѓсю астатнюю ноч i далей. Што тычыцца Мальволиоса, то ён быѓ малады, - я б выказаѓ здагадку, што майго ѓзросту. I ѓсё ж у яго выступленнi было дзiѓнае спалучэнне зачаравальнай iнтэнсiѓнасцi i па-майстэрску вытрыманай манеры, якiя больш падышлi б такому дасведчанаму старому ѓдзельнiку кампанii, як мiстэр Сасанофф. Калi б ён сыграѓ некалькi момантаѓ, залiшне моцна заломваючы рукi i закочваючы вочы, я б усклаѓ вiну на яго мэнэджара / зорку, а не на яго, таму што зусiм прынiжаны ход выглядаѓ бы так жа недарэчна, як Эдвiн Бут у шоѓ Панч i Джудзi.
  
  Я быѓ не адзiным, каго астатнiя рабавання трупы не пацешылi. Бацька нават нi разу не ѓсмiхнуѓся, i ѓ перапынку памiж выступленнямi я спытаѓ яго, што ён думае аб тым, што адбываецца.
  
  "Крыху па-дзiцячы, цi не праѓда?" сказаѓ ён. "Я маю на ѓвазе... 'Сэр Тобi Белч"?
  
  Я змрочна кiѓнуѓ, ведаючы, што ѓ наступных дзеяннях будзе значна больш падобных ювенилий.
  
  "I ѓсё ж мне падабаецца гэты злыдзень," працягваѓ бацька. " Мальволио. I тут ён нагадаѓ мне, што ѓ нашага шаноѓнага старога бацьку свой уласны пацешны гумар, якi ён выяѓляѓ занадта рэдка ѓ апошнiя гады. " Добрапрыстойны пуританин, як i нашы продкi.
  
  "Так. Акцёр, якi гуляе яго - я думаю, што ён лепшы ѓ акцёрскiм складзе на сённяшнi дзень ".
  
  "Вядома, ты так думаеш", - сказаѓ бацька. "Ён тваё люстраное адлюстраванне".
  
  Каментар патрос мяне. Не таму, што я ѓспрыняѓ гэта як удар па маiм акцёрскiм эгаiзму - хоць, мяркую, так яно i было. Па праѓдзе кажучы, я проста не заѓважыѓ падабенства.
  
  Калi Мальволио вярнуѓся на сцэну праз некалькi хвiлiн, я ѓбачыѓ гэта. Ён быѓ вышэйшы за мяне, але больш хударлявага целаскладу, з скiвiцай, якая больш нагадвала завостраную лiтару V, чым маю масiѓную лiтару U. Але ва ѓсiм астатнiм - шэрыя вочы, арлiны нос, цёмныя валасы, доѓгiя канечнасцi - мы былi тым, што штампаваныя бюракраты ѓ Вашынгтоне назвалi б копiяй пад капiрку.
  
  У нас нават было агульнае iмя: у праграме яго назвалi Уiльям Эскотт. Рэшту спектакля я правёѓ, дзiвячыся таму, што такi талент, як у яго, можа заквiтнець на такiм бесплодном нiве, як трупа мiстэра Сасаноффа, i я не змог стрымаць воклiчы "Брава!", калi ён откланивался. Астатняя аѓдыторыя, аднак, зберагла свае апладысменты для зоркi - Сасаноффа, якому зладзiлi такую бурную авацыю, што можна было падумаць, што сам Шэкспiр толькi што выйшаѓ на сцэну. Прызнаюся, ва мне ѓскалыхнулася глыбокая горыч ад таго, што так шмат у гэтай зале тых, хто лiчыѓ мяне дурнем за тое, што я зрабiѓ кар'еру ѓ тэатры, не змаглi ѓбачыць, хоць на самай справе ѓ адным з iх, рознiцы памiж бляскам i выхвальствам.
  
  Апладысменты старога сенатара былi, мякка кажучы, млявымi. Не таму, што ён быѓ так стомлены вячэрнiмi (меркаванымi) забаѓкамi. Калi заслона апусцiѓся ѓ апошнi раз, ён адчуѓ сябе значна адпачылым ... праспаѓшы ѓвесь апошнi акт. Тым не менш, я падумаѓ, што лепш не падвяргаць яго ѓздзеянню штурхалiся ордаѓ, што ѓварвалiся да выхаду, i мы з iм засталiся на сваiх месцах, чакаючы, пакуль натоѓп парадзеѓ.
  
  Гэта быѓ бы iдэальны момант, каб скарыстацца прадстаѓленай Элiзай магчымасцю, абмеркаваць нашу старую сварку - маю кар'еру (або яе адсутнасць) - i як-то ѓладзiць гэтае пытанне. I ѓсё ж у мяне не хапiла смеласцi. Як можна апраѓдаць жыццё на сцэне, калi на ёй толькi што разгарнулася пародыя накшталт "Дванаццатай ночы" Сасанова?
  
  Так што мы проста сядзелi там у цiшынi, пакуль не пачуѓся стук у дзверы, i хто б мог уварвацца, як статак буйвалаѓ, у вячэрнiх касцюмах, як не Гарацый i Элеанора Тернбулл! I няма - яны не зайшлi ѓ тэатр па памылцы, думаючы, што там праходзiць баль дэбютантак, або пресвитерианское набажэнства, або спаленне ведзьмы, або якое-то iншае мерапрыемства, якое яны маглi б палiчыць сацыяльна прымальным. Тыя самыя Тернбуллы, якiя калi-то былi так шакаваныя, што я - заѓзяты i нераскаяны выканаѓцы, якiм трэба было праявiць цiкавасць да сваёй дачкi, цяпер знаходзiлiся ѓнутры тэатра, а запрэжкi дзiкiх коней, якая прыцягнула iх туды, нiдзе не было вiдаць.
  
  Хочаце верце, хочаце не, але яны былi там добраахвотна. I больш таго, яны ладзiлi прыём у гонар Сасаноффа i яго акцёраѓ у сябе дома . . . i яны прасiлi нас прыйсцi!
  
  "Мы б паслалi запрашэнне," сказаѓ мiстэр Тернбулл бацьку, - але, шчыра кажучы... "
  
  Адкрытым ён, аднак, не быѓ гатовы - ён спынiѓ сябе няёмкiм кашлем. Але было досыць лёгка прасачыць за ходам яго думак.
  
  Мы выказалi здагадку, што вы стаiце на парозе смерцi, сенатар ... I ваш нехуцавы сын, наколькi нам вядома, з такiм жа поспехам мог прайсцi праз гэта даѓным-даѓно, наколькi нам вядома.
  
  "Мне вельмi шкада", - сказала я, выкарыстоѓваючы ѓсё сваё акцёрскае майстэрства, каб схаваць скрыгат зубоѓ. "Але час ужо такi познi, i мой бацька-"
  
  "Прымаю запрашэнне", - правуркатаѓ Стары сенатар. "Я б вельмi хацеѓ сустрэцца з гэтым Сасановым, i я ѓпэѓнены, што мой сын таксама хацеѓ бы".
  
  "Цудоѓна!" - усклiкнула мiсiс Тернбулл. "Што ж, ваша прысутнасць надасць мерапрыемству амаль рэспектабельны выгляд!"
  
  Тернбуллы засмяялiся - мiстэр Тернбулл, як мне здалося, даволi сарамлiва, - затым паспешлiва развiталiся i паспяшалiся прэч, каб пераканацца, што ѓсё гатова да прыёму гасцей.
  
  "Было час," разважаѓ бацька, - калi такiя людзi, як Гарацый i Элеанора Тернбулл, нагой не ступалi ѓ тэатр, не кажучы ѓжо пра тое, каб запрашаць тэатралаѓ да сабе дадому".
  
  Я моѓчкi кiѓнуѓ, не канстатуючы вiдавочнага: быѓ час - не так даѓно, - калi наша сям'я таксама была такой.
  
  Стары сенатар стомлена пакiваѓ галавой.
  
  "Мяркую, усё мяняецца", - сказаѓ ён. "Людзi мяняюцца".
  
  "Бацька ..." пачаѓ я, не ѓпэѓнены, што словы, якiя рушаць услед за гэтым.
  
  Не думаю, што ён мяне пачуѓ.
  
  "Што ж, нам нельга гультаяваць", - сказаѓ ён i з дрыготкiм бурчаннем падняѓся на ногi. "Тернбуллы залежаць ад нас у забеспячэннi iлюзii прыстойнасцi".
  
  "Разлiчваю на цябе", - сказаѓ я.
  
  Гэта ён, несумненна, чуѓ - i проста палiчыѓ за лепшае праiгнараваць.
  
  Не прайшло i паѓгадзiны, як мы былi ѓ гэтым перапоѓненым музеi фарфору, крышталя i высокай якасцi - маёнтак Тернбуллов. Як вы можаце сабе ѓявiць, знаходзiцца там было горка-салодка: ѓ апошнi раз, калi мяне пусцiлi ѓнутр, гэта была сустрэча з мiс Мэры Тернбулл (наколькi я разумею, цяпер мiсiс Дэвiд Кроуэлл з Бостана).
  
  I ѓсё ж я не стаѓ зацыклiвацца на старых крыѓдах. Вядома, трэба было падумаць пра Бацьку, з яго шаркающей хадой i слязлiвымi вачыма, вечна якiя шукаюць блiжэйшы свабодны крэсла. I больш за тое, куды б мы нi пайшлi ѓ доме, хто б нi спыняѓ Старога сенатара, каб аддаць данiну павагi, паблiзу я мог адрознiць гэты самы ап'яняльны гук: тщеславную, але мiлую балбатню акцёраѓ, а мы разважаем аб акцёрскай гульнi.
  
  У фае, сталовай i гасцiных тоѓпiлася каля пяцiдзесяцi гасцей, i дзесяць членаѓ трупы Сасаноффа былi раѓнамерна размеркаваны памiж iмi. Я ѓпэѓнены, вы можаце прадставiць маё з'едлiвае весялосць, калi я бачу, як юныя атожылкi сямействаѓ Адамс i Эсбери тоѓпяцца вакол iнжэню, якая грала на альце, або Фостеров i Милтонов, хiхiкалi над якой-небудзь жартам, кiнутай дородным музыкам, якi незадоѓга да гэтага ѓвасобiѓ "Адрыжку".
  
  Акцёры, здавалася, ужо не былi тымi пракажонымi, якiмi былi калi-то ... Пры ѓмове, што ѓ iх англiйская акцэнт i такiя заступнiкi, як Тернбуллы. Або, магчыма, падумаѓ я пра сябе, справа была не столькi ѓ ѓзвышшы некаторых низкорожденных, колькi ѓ падзеннi высокородных. Колькi сем'яѓ, прадстаѓленых на прыёме, бачылi, як iх стан звярнулася ѓ дым разам з станам Хартфордской страхавой кампанii ад пажару, якая забяспечвала iх некалi велiзарны стан, у вялiкiм Чыкагскiм пекле восем гадоѓ таму? Колькi з iх проста падтрымлiвалi бачнасць пасля таго, як былi знiшчаны падчас апошняй фiнансавай панiкi, якая засталася ѓсяго на некалькi месяцаѓ ззаду?
  
  Наколькi я ведаѓ, нават самi Тернбуллы маглi быць усяго ѓ кроку ад прытулку. Вядома, прыёму не хапала щегольства свецкiх раѓтаѓ мiнулага. Тут не было нi ледзяных скульптур, нi iмпартнай iкры або жывых амараѓ, нi музыкаѓ, якiя выконваюць з густам падабраныя, сталыя камерныя творы.
  
  I ѓсё ж, былыя ва ѓжываннi або няма, для Сасаноффа i яго трупы была ляжыць чырвоная дарожка, i я не мог зайздросцiць iх грамадскаму прызнанню. Будучы "тэатральнымi дзеячамi", яны былi, у пэѓным сэнсе, маiмi супляменнiкамi, i якой бы дрэннай я нi знаходзiѓ iх пастаноѓку, цяпер я радаваѓся за iх, як за таварышаѓ.
  
  Што ѓ геаметрычнай прагрэсii пагаршае iронiю таго факту, што менавiта я, з усiх прысутных, прымудрыѓся жорстка абразiць iх.
  
  Усё пачалося з таго, што мiстэр Тернбулл нязграбна падышоѓ да Сасанову, каб прадставiцца. Рэзка кантрастуючы са сваiм друзлым гаспадаром, акцёр быѓ невысокiм, стройным мужчынам - ростам не больш за пяць з чвэрцю футаѓ i хударлявым, як уиппет. Аднак, магчыма, каб кампенсаваць свой мiнiятурны рост, Сасанов быѓ завялiкi ва ѓсiх iншых адносiнах. Ён пераступiѓ з нагi на нагу, узмахнуѓ рукой над галавой i пакланiѓся так нiзка, што практычна склаѓся ѓдвая, як складзеная небяспечная брытва.
  
  "Да вашых паслуг, сенатар", - нараспеѓ прамовiѓ Сасанофф ѓ дыван. "Спадзяюся, вам спадабалiся нашы сцiплыя валтузнi на сцэне гэтым вечарам?"
  
  Стары сенатар прыѓзняѓ кустистую сiвую брыво, гледзячы на мяне, верагодна, задаючыся пытаннем, цi з'яѓляецца такое лiслiвасць нормай сярод тэатральнай публiкi. Мне давялося задацца пытаннем, цi было гэта сапраѓднай прычынай, па якой бацька наогул прыняѓ запрашэнне Тернбуллов - каб ён мог сам убачыць, з якiмi людзьмi я вырашыѓ звязаць сябе. Калi так, то ён не мог не быць расчараваны.
  
  "Гэта было прыемнае забаѓка", - суха сказаѓ ён. На iм быѓ яго лепшы выгляд маѓклiвага янкi, выраз, якое выпраменьвае ѓсю цеплыню i жыццерадаснасць мармуровай плiты.
  
  "А вы?" Сказаѓ Сасанофф, як заѓсёды, калi акцёры шукаюць больш успрымальную аѓдыторыю - у дадзеным выпадку, па мне. "Што вы думаеце аб нашай маленькай пастаноѓцы?"
  
  "Ну што ж... "
  
  Я ѓсмiхнуѓся, старанна падбiраючы словы. Стары сенатар, вядома, не карыстаецца "шчырасцю" i не паважае тых, хто яе выкарыстоѓвае. Дзеля яго я павiнна была быць сумленнай ... Настолькi, наколькi магла.
  
  "Гэта было вельмi энергiчна. Я не мог адарваць вачэй ад сцэны".
  
  Азiраючыся назад, можна сказаць, што гэта было занадта празрыста, калi казаць пра двухсэнсоѓных камплiментах. Сасанофф пакасiѓся на мяне са злёгку затуманеным раздражненнем, як быццам я быѓ якой-то таямнiчай, няспраѓнай машынай: гадзiнамi, якiя чхаюць, калi павiнны празванiць.
  
  "Сын сенатара сам песцiцца акцёрскiм майстэрствам", - сказаѓ мiстэр Тернбулл. "Я ѓпэѓнены, што ён знайшоѓ ваш выступ вельмi павучальным".
  
  "Так. Цалкам", - сказала я, спадзеючыся, што маё кiпенне было не так вiдавочна, як здавалася. Чатыры гады працы ѓ кампанiях па ѓсёй краiне, магчыма, i не зрабiлi мяне зоркай, але наѓрад цi гэта праца "дылетанта"!
  
  "Ааааа", - сказаѓ Сасанофф такiм тонам, якi меѓ на ѓвазе, што гэтая новая крупiца iнтэлекту ѓсё тлумачыць. "Такiм чынам, скажы мне ... што ты даведаѓся ад нас сёння вечарам?"
  
  "Было павучальна убачыць, як праца такога тыпу ѓвасабляецца ѓ жыццё з такой выдатнай энергiяй".
  
  Сасанов быѓ гатовы да такога фiнт.
  
  "Аб? Працягвайце, " сказаѓ ён з нейкiм варожым смехам, i цяпер я пазнала ѓ iм самае усюдыiсная - i небяспечнае - з тэатральных стварэнняѓ: тонкокожего Нарцыса. Калi ён адчуваѓ, што яму адмаѓляюць у пахвалу або пагардзе, у любым з iх, ён адчуваѓ сябе абавязаным выкалупваць iх, як свiння труфелi. "Што, па-вашаму, зрабiла нашу 'энергiю' такi 'павучальнай"?"
  
  "Ну ... Гульня акцёраѓ была такой моцнай на працягу ѓсяго фiльма. У асвячонай стагоддзямi традыцыi меладрамы. I ѓсё ж "Дванаццатая ноч" - такое лёгкае ласунак ".
  
  "Ты хочаш сказаць, што мы перайгралi?" Сасанофф зароѓ, i галовы ѓ пакоi пачалi паварочвацца ѓ наш бок.
  
  "Я кажу, што менш ... магутны падыход мог бы лепш падысцi да матэрыялу".
  
  "А калi не магутнае", - прагрымеѓ Сасанофф, раптам разгуляѓшы сцэну, як што-то з "Рычарда III", - "тады якiм яшчэ павiнна быць сапраѓднае ѓяѓленне?"
  
  "Натуральна," цiха сказаѓ я.
  
  - Натуральны?
  
  Сасанофф шырока развёѓ рукi i покачался ѓзад-наперад на сцёгнах, цяпер звяртаючыся не толькi да мяне, але i да ѓсiх, хто знаходзiѓся ѓ межах чутнасцi - павiнна быць, ён так роѓ, уключаючы ѓсе насельнiцтва Хартфард.
  
  "Акцёрская гульня не мае нiчога агульнага з тым, каб здавацца "натуральнай", хлопец! Акцёрская гульня - гэта дынамiзм, жыццёвая сiла, напорыстасць, смак. Калi б ты хацеѓ назiраць, як людзi паводзяць сябе "натуральна", ты б не пайшоѓ у тэатр. Вы можаце ѓстаць на куце любой вулiцы, i неѓзабаве вам да смерцi дадзене навакольны вас "натуралiзм"! Гледачы прагнуць магii сцэны. Шырокi жэст. Велiчная пастава. Героi i злыднi, багi i багiнi. Звышнатуральнае. Цi вас гэтаму не вучылi ѓ вялiкiх тэатрах амерыканскага глухаманi?"
  
  "Слухайце, слухайце!" - крыкнуѓ хто-тое, i я павярнуѓся, каб убачыць, што большасць маiх "таварышаѓ" у нашай iмправiзаванай аѓдыторыi - мае калегi-акцёры - ѓтаропiлiся на мяне з непрыкрытым пагардай.
  
  "Я не згодны з тым, што акцёрская гульня - гэта такая простая рэч, якую так лёгка падрабiць, як дэш", - сказаѓ я Сасанову, i маё навучанне, па меншай меры, прынесла свае плады: я думаю, што мне сапраѓды ѓдалося здавацца спакойным i удумлiвым, а не злым i прынiжаным. "Я аддаю перавагу думаць, што гаворка iдзе аб праѓдзе ... Аб чым-тое, што напышлiвасць хутка разбурае".
  
  Сасанофф нахiлiѓся так блiзка, што я падумала, што яго лоб можа ѓперцiся мне ѓ грудзi.
  
  "Я не збiраюся стаяць тут i выслухоѓваць, як якi-то нiчога не ведае шчанюк называе мяне хамфатером", - тэатральна прашаптаѓ ён, адступiѓ назад, яшчэ раз пакланiѓся бацьку, а затым разгарнуѓся на абцасах i унесся прэч.
  
  Як бы моцна я нi ненавiдзеѓ яго гульню, я павiнен быѓ аддаць гэтаму чалавеку належнае: у яго сапраѓды быѓ талент да "вялiкiм жэсту". У якi рушыѓ за гэтым момант цiшынi маiм самым вялiкiм страхам было тое, што хто-небудзь сапраѓды можа зааплодировать.
  
  Па крайняй меры, я быѓ пазбаѓлены ад гэтага прынiжэньня. У рэшце рэшт, зноѓ падняѓся нiзкi гул размоѓ, за якiм рушылi ѓслед звон бакалаѓ, рыпенне крэслаѓ i тысячы iншых гукаѓ, якiя звычайна iгнаруюцца на адным званым вечары, але якiя я вiтала цяпер усiм сэрцам, таму што гэта азначала, што мая сцэна з Сасаноффом сапраѓды скончылася.
  
  "Так рады, што вы змаглi прыйсцi", - нацягнута сказаѓ мiстэр Тернбулл i накiраваѓся да мiсiс Тернбулл, якi назiраѓ за вечарынкай з хованкi ѓ чары з пуншам. Хмурны погляд, якiм яна ѓзнагародзiла свайго мужа, а затым накiнуѓся на мяне, прымусiѓ бы атакавалага тыгра ѓ жаху падцiснуць хвост.
  
  "Прабач", - сказаѓ я бацьку. "Магчыма, нам лепш сысцi".
  
  "Не извиняйся", - зароѓ Стары сенатар. Але сярдзiты выраз на яго твары было зарэзервавана - я з палёгкай убачыѓ гэта - толькi для Сасаноффа. "Ты настаяѓ на сваiм перад дурнем. Гэта тое, чым можна ганарыцца, а не саромецца ". Ён поерзал на сваiм сядзеннi, як быццам раптам выявiѓ, што знаходзiцца на мяжы зрыву, затым паглядзеѓ на мяне. " Ты сапраѓды верыш у тое, што сказаѓ гэтаму болвану аб акцёрскай гульнi?
  
  "Кожнае слова".
  
  Бацька задуменна кiѓнуѓ, i я ѓсё яшчэ чакаѓ, што ён скажа далей, калi хто-то шырокiмi крокамi падышоѓ i спынiѓся побач са мной.
  
  "Сэр", - пачуѓ я мужчынскi голас - мужчына з ангельскай акцэнтам. Без сумневу, член трупы Сасаноффа, якi прагне выступiць у ролi секунданта свайго гаспадара. Я павярнуѓся, напалову чакаючы ѓдару пальчаткай па твары.
  
  Замест гэтага я выявiѓ нашага юнага Мальволио, Уiльяма Эскотта ... з працягнутай да мяне правай рукой.
  
  " Я магу пацiснуць вам руку?
  
  "Я б вельмi хацеѓ пацiснуць вашу, калi вы сапраѓды гэтага хочаце", - сказаѓ я, асцярожна пацiскаючы яго руку. "Вы лепшы акцёр у трупе Сасаноффа, мiстэр Эскотт".
  
  "О, няма. Не самы лепшы". Эскотт крыва ѓсмiхнуѓся. "Проста самы невосприимчивый да ѓказанням".
  
  Калi наша поцiск рукi скончылася - яно было моцным, але вызначана сяброѓскiм, - Эскотт павярнуѓся i працягнуѓ руку бацьку.
  
  "Сенатар," сказаѓ ён, калi яны пацiснулi адзiн аднаму рукi, "з вашага сына выйшаѓ бы выдатны крытык".
  
  "Магчыма, ён бы так i зрабiѓ", - адказаѓ бацька. "Толькi ён лiчыць, што яго месца на сцэне".
  
  "Iду ѓ заклад, яму там месца значна больш, чым некаторым iншым, якiх мы маглi б назваць".
  
  "Мiстэр Эскотт," сказаѓ я, здзiѓлена кiваючы галавой, - вы неверагодна ветлiвыя з чалавекам, якi толькi што абразiѓ вашага мэнэджара ... магчыма, усю вашу трупу. Ты нiколькi не пакрыѓдзiѓся?"
  
  Эскотт зноѓ усмiхнуѓся. "Нi ѓ якiм выпадку! Я заiнтрыгаваны, вось хто я".
  
  Ззаду яго, на другiм баку гасцiнай, я мог бачыць Сасаноффа, сжавшегося ѓ камяк са сваiм Альтам, i некалькiх iншых калегаѓ па акцёрскаму складу, усе яны забойна хмурылiся на мяне - i на Эскотта.
  
  Я ледзь прыкметна кiѓнуѓ у бок калег Эскотта. "Верагодна, вам не варта было б так прыязна размаѓляць са мной".
  
  Эскотт грэблiва махнуѓ рукой у бок iншых акцёраѓ, выраз яго асобы з палохалай хуткасцю стала халодным, амаль пагардлiвым.
  
  "Я навучыѓся ѓсяму, чаго мог, у такiх, як яны. У апошнi час мае думкi сталi больш супадаць з вашымi, калi тое, што вы сказалi хвiлiну назад, з'яѓляецца якiм-небудзь паказчыкам. Класiчны стыль акцёрскай гульнi не дае праѓдзiвага адлюстравання чалавечнасцi. Гэта скажонае люстэрка, якое пашырае тое, што мала, скажаюць тое, што з'яѓляецца своеасаблiвым. У адрозненне ад Сасанова, я мог пастаяць на любым рагу вулiцы i знайсцi бясконцы нагода для захаплення, незлiчоныя прасвятленнi ѓ працу чалавека. З iншага боку, гратэскныя выхадкi нашай кампанii - гэта ѓсяго толькi пантамiма. Калi б хто-небудзь выяѓляѓ эмоцыi, размахваѓ рукамi i пляскаѓ вачамi на публiцы, як мы гэта робiм на сцэне, яго б неѓзабаве адправiлi ѓ вар'ятню!"
  
  Да канца гэтага маналогу Эскотт i сам крыху расчулiѓся, i яго запалыя шчокi i высокi лоб паружавелi ад ѓзбуджэння. Я быѓ здзiѓлены запалам, з якой ён гаварыѓ, як i Стары сенатар.
  
  "Малады чалавек," сказаѓ бацька, - мне здаецца, што вас больш цiкавяць людзi, чым акцёрская гульня".
  
  Эскотт кiѓнуѓ, як яму здалося, з сумным весялосцю.
  
  "Правiльнае вывучэнне чалавека - гэта сам чалавек", - уздыхнуѓ ён. "На самой справе, гэта тое, што прыцягнула мяне на сцэну ѓ першую чаргу. Я зыходзiѓ з здагадкi, што вывучэнне акцёрскага майстэрства - гэта вывучэнне чалавека. Але цяпер у мяне з'явiлiся сумневы ".
  
  "Вы былi блiзкiя", - сказаѓ я. "Проста ѓсё наадварот. Вывучэнне чалавека - гэта вывучэнне акцёрскага майстэрства".
  
  Эскотт прыжмурыѓся i злёгку схiлiѓ галаву набок, нiбы шукаючы новы ракурс, каб зiрнуць на што-тое, што ён не мог цалкам сфакусаваць.
  
  "Не маглi б вы падрабязней расказаць пра гэта?"
  
  "Зусiм няма. Толькi... " Я паглядзела на бацьку. Мне так шмат трэба было сказаць, але было цi цяпер час для гэтага? " ... Баюся, я ѓсыпiла б вас абодвух.
  
  "Я ѓжо некалькi тыдняѓ не адчуваѓ сябе такiм бадзёрым", - цвёрда сказаѓ Стары сенатар, выпростваючыся ѓ сваiм крэсле.
  
  "Тады добра", - сказаѓ я, i надышла мая чарга весцi маналог.
  
  Я казаѓ пра рэчы, якiмi нiколi раней не адважваѓся падзялiцца з Бацькам, баючыся, што ён палiчыць гэта дурным, прысвячаючы глыбокiя разважаннi такой трывiяльнай рэчы, як разгульванне роляѓ. Я нават нiколi не казала яму, што менавiта ён абудзiѓ ва мне цiкавасць да акцёрскаму майстэрству, з яго звычкай ѓстаѓляць доѓгiя, удумлiвыя, драматычныя паѓзы ѓ прамовы, якiя, я ведала, ён ведаѓ на памяць. Я заѓсёды думала, што ён не ѓспрыме гэта як камплiмент.
  
  I ѓсё ж, калi я выклаѓ гэта i многае iншае - свае iдэi аб правдоподобии эмоцый i характару i аб важнасцi ператварэння кожнай рэплiкi не ѓ заяве, а ѓ новае, натуральна тое, што адбываецца адкрыцьцё, - наш бацька быѓ такi ж зацiкаѓленай аѓдыторыяй, як i Эскотт. Увагу старога сенатара, яго непадробную цiкавасць да маiх думак настолькi вызвалiлi мяне, што я нават выявiѓ, што раскрываю таемныя даследаваннi, якiмi я займаѓся, што, як я даѓно меркаваѓ, шакавала б нашых бацькоѓ да такой ступенi, што яны былi б пазбаѓленыя спадчыны.
  
  "Вы адкрылi медычную практыку?" Эскотт здзiвiѓся, выглядаючы адначасова ѓстрывожаным i глыбока уражаны.
  
  " Усяго на некалькi дзён. Пакуль працую ѓ кампанii ѓ Клiѓлендзе. Хацеѓ даведацца, цi змагу я сысцi за медыка.
  
  Я павярнулася да бацькi, якi, нарэшце, нахмурыѓся, як я i чакала ѓвесь гэты час. Праѓда, зусiм ледзь-ледзь, з адценнем цiкаѓнасцi.
  
  "Не хвалюйся, я накiроѓваѓ ѓсiх сваiх "пацыентаѓ" да сапраѓдным лекарам", - сказаѓ я яму. "I пасля гэтага я працягваѓ рабiць з сябе больш бяскрыѓднага чалавека. Я быѓ простым кавалём, iрландскiм чыгуначнiкам, сляпым жабраком...
  
  "I што ж ты даведаѓся з гэтых маленькiх прыгод?" Бацька спытаѓ сур'ёзна ... хоць i не абавязкова няѓхвальна.
  
  "Паспяховая акцёрская гульня, якая стварае веру, - гэта не спектакль. Гаворка iдзе аб правдоподобии i сумленнасцi. Як толькi акцёр навучыцца засяроджвацца ѓ сваiм выступе на тым, што рэальна, i ѓстараняць тое, што такiм не з'яѓляецца, тое, што застанецца, будзе Праѓдай ".
  
  "Зразумела", - сказаѓ бацька. Зрэшты, я не ведаѓ, маглi цi мае слова мець сэнс для каго-небудзь, акрамя iншага акцёра.
  
  Са свайго боку, Эскотт запаѓ у маѓклiвую задуменнасць, кiваючы з такiм безуважлiвым выглядам, што гэта сведчыла не столькi аб згодзе са мной, колькi з якiм-то яго уласным меркаваннем. Калi гэта было так, то гэта павiнна было застацца прыватным справай, паколькi ѓ Эскотта так i не было магчымасцi агучыць гэта.
  
  Падымаѓся заслону над вячэрняй сапраѓднай драмай.
  
  "Што?" зароѓ хто-то з другога канца пакоя. - Вы хочаце сказаць, што нас абрабавалi?
  
  Мы ѓсе павярнулiся - i пад "усiмi" я маю на ѓвазе ѓсiх у доме - на гук. Выйшаѓшы ѓ фае, я мог бачыць праз дзверы гасцiнай, як чырванатвары, пырскаючы слiнай, Гарацый Тернбулл трызнiѓ ва ѓсю глотку, а яго жонка ѓ жаху глядзела на гэта.
  
  "Злодзей! Злодзей у маiм уласным доме! Я павiнен быѓ здагадацца, што менавiта так будзе отплачено за наша гасцiннасць!"
  
  I з гэтымi словамi мiстэр Тернбулл патупаѓ да галоѓнай лесвiцы, пакiнуѓшы мiсiс Тернбулл ззаду. Яго жонка некаторы час глядзела яму ѓслед, затым павольна павярнулася, шырока раскрыѓшы вочы i рот, да абступалi яе гасцям.
  
  "Ммм", - сказала яна, спрабуючы адлюстраваць ѓсмешку, якая так i не атрымалася. Затым яна паспяшалася за сваiм мужам.
  
  Можна было падумаць, што яе аѓдыторыя была проста сходам асаблiва добра зробленыя топиариев, таму што нiхто не рухаѓся i не прамаѓляѓ нi слова паѓхвiлiны. Калi хто-то, нарэшце, пачынаѓ дзейнiчаць, гэта быѓ чалавек у пакоi, найменш прыдатны для скачка ... або стаяння, калi ѓжо на тое пайшло.
  
  "Дапамажы мне падняцца," сказаѓ Стары сенатар.
  
  Я ѓзяла яго за адну руку, Эскотт ступiѓ наперад i ѓзяѓ за iншую. Калi мы бацькi паставiлi на ногi, ён шоргаѓ да дзвярэй. Мы з Эскоттом абмянялiся озадаченными поглядамi, затым паслухмяна рушылi ѓслед за iм.
  
  Калi мы выйшлi ѓ фае i накiравалiся да лесвiцы, Стары сенатар - як гэта часта здаралася ѓ мiнулыя гады - пачаѓ збiраць прыхiльнiкаѓ. Некалькi высакародных людзей з Хартфард рушылi ѓслед за намi, як быццам мы iшлi маршам на ѓзяцце Ерусалiма.
  
  Аднак, калi мы дабралiся да лесвiцы, бацька спынiѓся i павярнуѓся тварам да свайму маленькаму iмправiзаванага палiцу.
  
  "Дзякую вас, джэнтльмены", - сказаѓ ён. "Але я падазраю, што зараз патрабуецца некаторая абачлiвасць. Калi ласка, пачакайце тут. Я прышлю за вамi, калi спатрэбiцца дапамога".
  
  Мужчыны кiѓнулi i пробормотали у знак згоды, некаторыя выглядалi расчараванымi тым, што iм адмовiлi ѓ ролi копьеносца, iншыя адчувалi палёгку ад таго, што iх пакiнулi ѓ баку ад чаго-небудзь, так вiдавочна пахкага скандалам.
  
  Бацька сабраѓся сыходзiць, але чыё-то твар у натоѓпе спынiла яго напаѓпаварота.
  
  "Мiстэр Сасанофф," сказаѓ ён, - магчыма, вам варта далучыцца да нас. Я ѓпэѓнены, вы хацелi б, каб гэтае пытанне было вырашана хутка".
  
  " Сапраѓды, я б так i зрабiѓ, сенатар. Дзякую вас.
  
  Сасанофф ступiѓ наперад з высока паднятай галавой, прамой спiной i вачыма, поѓнымi горкага папроку мне i Эскотту абодвум. I ѓсё ж ён не быѓ дастаткова добрым акцёрам, каб цалкам схаваць нервовасць, якая хавалася за маскай абурэння.
  
  Як толькi мы з Эскоттом дапамаглi бацьку доковылять да верху лесвiцы, знайсцi нашых гаспадара i гаспадыню было дастаткова лёгка. Мiстэр Тернбулл вылiѓся тырадай аб подлых злодзеях i здраднiкаѓ, i нам заставалася толькi прыслухоѓвацца да гукаѓ яго шаленства.
  
  Тернбуллы знаходзiлiся ѓ пакоi ѓ канцы калiдора, i, увайшоѓшы услед за iмi, мы апынулiся (i тут прабачце мне нетвердость маiх рук, бо дрыжыкi страху ахапiла мяне) у будуары шлюбнай пары. Я не буду апiсваць гэта, каб яно не пераследвала вас у начных кашмарах, скажу толькi адно: тут было чыста i упорядоченно, усе рэчы, здавалася, былi на сваiх месцах - за выключэннем скрыначкi для каштоѓнасцяѓ з чырвонага дрэва на камодзе ѓ куце. Яна была адкрыта, усе скрынi вылучаны, i мiстэр Тернбулл хадзiѓ узад-наперад перад фiльмам, воблакi абразы, як рэжысёр, лаюцца другараднага актора перад усiм акцёрскiм складам.
  
  Бацька прымусiѓ яго замаѓчаць, пастукаѓшы кiем па падлозе i прамовiѓшы нiзкае, але сталёвае "Тернбулл".
  
  Тернбуллы павярнулiся да нас, выглядаючы занадта ѓсхваляванымi, каб нават раззлавацца з-за таго, што мы ѓвайшлi ѓ iх сьвятыню без запрашэння.
  
  "Што ѓсё гэта значыць?" Спытаѓ бацька.
  
  "Крадзеж з узломам, вось што," абурыѓся мiстэр Тернбулл i скiраваѓ спапяляючы позiрк на Сасаноффа. "Хто-то скраѓ каштоѓнасцi маёй жонкi".
  
  Я адчуѓ, што чырванею. Вядома, абвiнавацяць Сасаноффа або каго-небудзь з яго кампанii. Хто яшчэ можа быць такiм ганебным, такiм няѓдзячным, такiм пазбаѓленым маралi, як сцiплы акцёр?
  
  "Будзьце асцярожныя са сваiмi намёкамi, сэр", - слаба блефаваѓ Сасанофф зрывiстым голасам. Адзiны шырокi жэст, на якi ён, здавалася, быѓ здольны цяпер, гэта выскачыць з блiжэйшага акна. "Паклёпнiчае на мяне i маiх гульцоѓ", - тут ён прызнаѓ Эскотта панурым кiѓком. "- не верне цацанкi вашай жонкi".
  
  "Паклёпнiчае на вас? Ха!" - усмiхнуѓся мiстэр Тернбулл. "Я не думаѓ, што ѓ такiх, як вы, ёсць рэпутацыя, якую можна заплямiць!"
  
  - Тернбулл, " зноѓ зароѓ бацька. " Зачынi рот i збярыся з думкамi.
  
  Мiстэр Тернбулл, нахмурыѓшыся, павярнуѓся да старога сенатару. Мiстэр Тернбулл ѓсвядомiѓ, кiм ён быѓ - тэр'ерам, дрыготкiм на льва, - i прымусiѓ сябе зрабiць глыбокi, заспакаяльны ѓдых.
  
  "Так-то лепш," сказаѓ бацька. - А цяпер... раскажы мне, што здарылася.
  
  " Тут няма чаго расказваць. Элеанора паднялася сюды i выявiла, што ѓсе яе каштоѓнасцi знiклi.
  
  "Так?" Сказаѓ Эскотт, i калi я паглядзела на яго, то выявiла, што ѓсе яго выраз твару змянiлася. Яго вочы гарэлi запалам i мэтанакiраванасцю, на якiя толькi намякала яго папярэдняя пропаведзь аб акцёрскiм майстэрстве. Ён быѓ далёкi ад таго, каб адчуваць сябе няёмка, апынуѓшыся ѓцягнутым у гэтую скандальную сцэну, здавалася, ён быѓ ѓсхваляваны гэтым - нават удзячны за гэта. Ён выглядаѓ для ѓсяго свету нецярплiвым акцёрам, якiя чакаюць свайго гадзiны, ведаючы, што яго рэплiка хутка прагучыць.
  
  "Напэѓна, не прапалi ѓсе каштоѓнасцi", - сказаѓ ён мiсiс Тернбулл.
  
  "Што ты маеш на ѓвазе?" - спытала яна, ачуѓшыся ад жахлiвай сьвядомасьць, якая ахапiла яе за апошнiя некалькi хвiлiн.
  
  "Жамчужныя каралi, якое было на цябе сёння ѓвечары," сказаѓ Эскотт. " Яго таксама не маглi скрасцi.
  
  Я паглядзеѓ на якiя звiсаюць вусiкi на горле мiсiс Тернбулл, падобным на горла жабы-быка - звычайна я стараюся не глядзець на гэта любой цаной, вы разумееце - i заѓважыѓ, што маршчынiстая плоць аголена. Нiякага караляѓ там не было.
  
  "Жэмчуг ѓ бяспецы", - сказала мiсiс Тернбулл. "Зашпiлька зламалася. Вось чаму я паднялася сюды - i знайшла сваю скрыначку для каштоѓнасцяѓ у такiм выглядзе".
  
  " Менавiта так? - Настойваѓ Эскотт. " З высунутымi скрынямi?
  
  Верхняя губа мiсiс Тернбулл злёгку изогнулась ѓ падабенстве ѓсмешкi.
  
  " Няма. Я меѓ на ѓвазе пустую. Шкатулка з каштоѓнасцямi была зачынена.
  
  "Ааааа", - уздыхнуѓ Эскотт, кiваючы з задавальненнем, якога больш нiхто з прысутных не падзяляѓ.
  
  "Шчыра кажучы, я не ведаю, навошта мы трацiм наш час на ѓсю гэтую балбатню". Мiстэр Тернбулл матнуѓ галавой у бок Сасаноффа з такой сiлай, што яго вялiкiя скiвiцы не пераставалi трэсцiся, здавалася, цэлую хвiлiну. "Мы ѓсе ведаем, каго варта дзякаваць за гэта".
  
  "Сэр!" - запратэставаѓ Сасанов, топнув сваёй маленькай ножкай. "Вы заходзiце занадта далёка!"
  
  Мне прыйшлося пагадзiцца. Паблажлiвасць да акцёраѓ я змог вытрымаць - у мяне было шмат практыкi. Але здагадка, што жыццё на сцэне якiм-то чынам прыраѓноѓваецца да злачыннай жыцця, было залiшне.
  
  "Вы працягваеце настойваць на тым, што вашы госцi маюць да гэтага нейкае дачыненне, Тернбулл, але пры гэтым не прыводзiце нiякiх доказаѓ", - агрызнуѓся я. " Вы бачылi каго-небудзь з акцёраѓ у гэтай частцы дома? Цi хаця б на лесвiцы? Цi вашыя абвiнавачваннi так ж пустыя, як i ваш...
  
  У старога сенатара пачаѓся раптоѓны - i падазрона своечасовы - прыступ кашлю, якi заглушыѓ мае апошнiя словы (якiмi, дарэчы, былi "вялiкая, тоѓстая галава").
  
  "Не, я не бачыѓ нiкога з акцёраѓ на другiм паверсе", - проскрежетал мiстэр Тернбулл, калi бацька скончыѓ бiць сябе па кулаку. "Я быѓ занадта заняты, гуляючы ролю гаспадара".
  
  Затым выраз яго твару змянiлася, ператварыѓшыся з кiслага у хiтрае, амаль ѓрачыстая.
  
  "На самой справе, цяпер, калi я думаю пра гэта, усё на iмгненне адцягнулiся", - сказаѓ ён мне. "Калi ѓ вас з мiстэрам Сасаноффом адбылася невялiкая спрэчка. Якая зручная магчымасць для каго-небудзь праслiзнуць наверх i па-хуткаму абрабаваць дом.
  
  Па мне прабегла дрыготка, як ад разраду статычнага электрычнасцi або аплявухi, i я выявiѓ, што злосна крочу да Тэрнбулу як раз у той момант, калi Сасанофф зрабiѓ тое ж самае.
  
  "Абуральна!" - завыѓ акцёр.
  
  " Калi вы намякаеце, што я маю да гэтага нейкае дачыненне, Тернбулл!..
  
  "Божа, тут поѓна молi", - ветлiва сказаѓ Эскотт.
  
  Гэта заява была настолькi будзённым, але ѓ той жа час настолькi вiдавочна нi да чаго не адносяцца, што спынiла нас з Сасановым на паѓдарозе.
  
  "Што?" - спыталi мы як адзiн.
  
  Эскотт кiѓнуѓ на газавыя свяцiльнi ѓздоѓж сцен. Вакол кожнага з iх пырхалi па меншай меры тры маленькiх карычнева-шэрых фiгуркi.
  
  "Так шмат матылькоѓ", - сказаѓ ён. Ён павярнуѓся да Тернбуллам. "Яны для вас праблема?"
  
  "Часам яны пранiкаюць ѓнутр, як i варта было чакаць", - асцярожна адказаѓ мiстэр Тернбулл, нiбы размаѓляючы з бомбай, якая нейкiм чынам павiнна падарвацца, калi няправiльныя словы зляцiць з яго вуснаѓ. "Я б не назваѓ гэта праблемай".
  
  "Я разумею".
  
  Эскотт звярнуѓ увагу на блiжэйшы акно. Звонку яшчэ некалькi матылькоѓ бiлiся аб шкло, прыцягнутыя святлом лямпаѓ у пакоi.
  
  Эскотт накiраваѓся да дзвярэй.
  
  " Спадзяюся, вы прабачце мяне. У мяне ёсць... тэорыя, якую я хацеѓ бы праверыць.
  
  "Глядзiце! Глядзiце!" - закрычаѓ мiстэр Тернбулл. "Ён ѓцякае!"
  
  Эскотт замарудзiѓ крок, але Стары сенатар махнуѓ яму рукой, каб ён ехаѓ далей.
  
  "'Здзяйсняе ѓцёкi'? - Спытаѓ бацька, калi акцёр пайшоѓ. " Сур'ёзна, Гарацый. Ты што, заахвоцiѓся да "Жахлiвым пенi"? А цяпер скажы мне ... Што ты прапануеш рабiць?
  
  " Ну, вядома, вышвырните гэтых нягоднiкаѓ з майго дома!
  
  "I якiх 'нягоднiкаѓ' ты маеш на ѓвазе?" Спытаѓ Сасанов, упёршы сцiснутыя кулакi ѓ сцягна i шырока раскрыѓшы вочы. У яго атрымлiвалася ѓсё лепш адлюстроѓваць бессаромнасць, але я ѓсё роѓна адчуваѓ яго панiку. Нават намёк на скандал заплямiѓ б увесь яго тур - магчыма, усю яго кар'еру.
  
  "Мяркуючы, што яны нягоднiкi ... А я такога здагадкi не раблю", - сказаѓ бацька мiстэру Тэрнбулу, нахмурыѓшы свой грозны лоб, - "Навошта вам выкiдваць iх, калi ѓ аднаго з iх пры сабе могуць быць каштоѓнасцi Элеаноры?"
  
  "Гэтыя акцёры з iх сцэнiчнымi трукамi ..." - прамармытаѓ мiстэр Тернбулл. "Яны, верагодна, ужо схавалi здабычу там, дзе мы яе нiколi не знойдзем".
  
  "Баюся, тут я павiнен пагадзiцца з вамi", - сказаѓ Эскотт. "Больш чым па адным пункце".
  
  I ён вярнуѓся ѓ пакой, несучы ѓ руках пухлы белы пакет.
  
  Толькi не пакет, я ѓбачыла, калi ён падышоѓ i паклаѓ яго на ложак. Гэта быѓ начны каѓпак, завязаны наглуха.
  
  Эскотт развязаѓ вузел, перавярнуѓ шапачку ... i вывалiѓ кольцы, чокеры, бранзалеты, брошкi i iншыя разнастайныя ѓпрыгажэннi.
  
  "Мае ѓпрыгажэннi!" - усклiкнула мiсiс Тернбулл (больш чым марна) i, падбегшы да Эскотт, радасна схiлiлася над сваiмi цацанкамi. Гэта выглядала так, нiбы яна хацела схапiць iх i прыцiснуць да грудзей, як мацi, воссоединившаяся з страчаным дзiцем. "Дзе ты iх знайшоѓ?"
  
  "Яны былi ѓсяго ѓ дваццацi футах ад мяне", - сказаѓ ёй Эскотт. "У ружовых кустах пад адным з вокнаѓ спальнi".
  
  Я ѓтаропiѓся на гэтага чалавека, разявiѓшы рот, як быццам ён быѓ не акцёрам, а самым спрытным фокуснiкам, якога я калi-небудзь бачыѓ, таму што мне здалося, што ён толькi што стварыѓ знiклыя скарбы з паветра.
  
  "Але як вы даведалiся, што iх трэба шукаць менавiта там?"
  
  "Матылькi, вядома", - сказаѓ Эскотт, апурыста усмiхаючыся iронii ѓласнага "вядома". Для астатнiх з нас не было нiякага "вядома", што стала занадта ясна пасля хвiлiны ашаломленага маѓчання.
  
  "Яны ѓвайшлi, калi злодзей адкрыѓ акно?" Я, нарэшце, наважыѓся.
  
  Эскотт схiлiѓ галаву набок, як бы кажучы: "Менавiта так".
  
  "Лухта сабачая!" - зароѓ мiстэр Тернбулл. "Ён ведаѓ, што яны ѓ кустах, таму што сам кiнуѓ iх туды!"
  
  Самодовольная ѓсмешка Эскотта нават не здрыганулася.
  
  "Але чаму я - цi хто-небудзь iншы - павiнен гэта рабiць?"
  
  "Каб ты мог пракрасцiся назад i забраць здабычу пазней, вядома!"
  
  Эскотт пакiваѓ галавой i прищелкнул мовай.
  
  "Няма, няма, няма. У гэтым не было б неабходнасцi, наколькi ведаѓ наш узломшчык. Памятаеце, крадзеж выявiлi толькi праз некалькi гадзiн пасля таго, як прыём скончыѓся i вы клалiся спаць, - калi б у вашай жонкi не ѓзнiклi праблемы з яе жэмчугам. Калi б вiнаватай бокам быѓ адзiн з гасцей, ён проста мог бы набiць кiшэнi i сысцi з "здабычай', як вы так маляѓнiча выказалiся. Яму не было б неабходнасцi ѓскладняць свой план рызыкоѓным вяртаннем у маёнтак пасля таго, як яго злачынства было раскрыта.
  
  "Але тады... я не разумею," сказаѓ я. " Калi злодзей не быѓ адным з гасцей, тады хто?-
  
  Стары сенатар адкашляѓся.
  
  "Вашы каштоѓнасцi вернутыя, гэта галоѓнае", - сказаѓ ён мiсiс Тернбулл. "I нават калi б гэта было не так, я мяркую, Гарацый прыняѓ меры засцярогi, застрахаваны усю калекцыю".
  
  "Чаму б i няма. У рэшце рэшт ён не вытрымаѓ i купiѓ полiс ... "
  
  Вочы мiсiс Тернбулл пашырылiся, калi яна - i мы нарэшце зразумелi, хто на самай справе быѓ злачынцам.
  
  "... у мiнулым месяцы, " скончыла яна шэптам.
  
  "Прыкладна ѓ той жа час, калi было абвешчана аб вiзiце мiстэра Сасаноффа ѓ Хартфард", - сказаѓ я. "Якая iронiя".
  
  "Я не думаю, што гэта падыходнае слова", - суха сказаѓ Эскотт.
  
  Гэта слова, з пункту гледжання мiстэра Тэрнбула, вядома, было б "зручным". Здавалася, лёс падкiнула яму iдэальных казлоѓ адпушчэння для афёры, якая падвоiла б кошт каштоѓнасцяѓ яго жонкi - пасля таго, як былi сабраныя страхавыя грошы, а самi рэдкасцi былi паволi распрададзеныя за горадам.
  
  Мы ѓсе павярнулiся, каб паглядзець на мiстэра Тэрнбула, якi не мог сустрэцца з намi поглядам, таму што глядзеѓ прама ѓнiз.
  
  "Што ж, дзякуй богу, цяпер няма неабходнасцi прыцягваць страхавую кампанiю - цi ѓлады ", - сказаѓ бацька. "Не трэба скандалу. Няма, калi мы спусцiмся ѓнiз i пасмяемся над гэтым маленькiм непаразуменнем... Дакладна, Гарацый?
  
  "Цалкам дакладна, цалкам дакладна", - сказаѓ г-н Тернбулл, усё яшчэ звяртаючыся да половицам.
  
  "Так. Непаразуменне, вось i ѓсё, што гэта было", - дадала мiсiс Тернбулл. I яна кiнула на свайго мужа погляд, якi ясна даваѓ зразумець, што яму не пазбегнуць самага суровага правасуддзя, здзейсненага збянтэжанай i раз'юшанай жонкай.
  
  Бацька павярнуѓся да мiстэру Сасаноффу. "Значыць, мы ѓсе пагадзiлiся? Гэтае пытанне вырашана?"
  
  "Я не буду нясцiплым, калi вы гэта маеце на ѓвазе", - сказаѓ акцёр, падняѓ падбародак, выпнуѓ грудзi i прыняѓ высакародную, панскi выправу свайго Орсино або Генрыха V. "Таму што я чалавек гонару".
  
  Стары сенатар не папрацаваѓ задаць тое ж пытанне Эскотту - сведчанне, я ѓпэѓнены, вы зразумееце, таго, як хутка малады ангелец заваяваѓ яго павагу.
  
  Замест гэтага бацька, здавалася, проста замкнулася ѓ сабе, як саспелы плод, якi зморшчваецца прама на вачах.
  
  "Выдатна", - сказаѓ ён, яго голас раптам ахрып i стамiѓся. "Зараз, я думаю, мне пара iсцi".
  
  Неѓзабаве мы ѓсе зноѓ былi ѓнiзе, i пасля некалькiх смешкi i падмiргваннях нарадзiѓся мiф, якi, верагодна, ужо дасягнуѓ вашых вушэй: што Тернбуллы, падпiтыя за сваiм заняткам, вырашылi, што на iх напалi цыганы ... хоць на самай справе пакаёѓка проста адклала любiмыя цацанкi лэдзi для палiроѓкi. Гэтая гiсторыя распаѓсюдзiлася па хаце яшчэ да таго, як мы з бацькам дабралiся да ѓваходных дзвярэй.
  
  Эскотт праводзiѓ нас да выхаду, i пакуль мы чакалi, калi Джэйсан подогонит "рокуэй", ён застаѓся з намi на краю пасыпанай гравiем дарожкi.
  
  "Малайчына, малады чалавек. Малайчына, - сказаѓ яму бацька. "Тваё прымяненне логiкi было вельмi уражлiвым".
  
  Эскотт адвесiѓ нам лёгкi сарамлiвы паклон.
  
  "I ѓсё ж я не магу адкараскацца ад думкi, сенатар, - сказаѓ ён, - што вы нейкiм чынам даведалiся праѓду яшчэ да таго, як былi знойдзеныя каштоѓнасцi лэдзi".
  
  " Так, у мяне былi свае падазрэннi. Тое, як Гарацый адрэагаваѓ на навiну аб "крадзяжы": бушаваѓ, тупаѓ нагамi i наогул падымаѓ шум. Як быццам ён хацеѓ скандалу". Бацька зiрнуѓ на мяне, i нават у цьмяным святле я ѓбачыла, як у яго стомленых вачах успыхнулi iскрынкi. "Гэта нагадала мне сее-што, што адзiн мудры чалавек аднойчы сказаѓ мне пра тонкiм мастацтве акцёрскай гульнi. Што ѓ добрым, праѓдзiвым выкананнi галоѓнае - праѓдападабенства, а не напышлiвасць ".
  
  "Такiм чынам, план Тэрнбула сарваѓся, таму што ён переусердствовал", - сказаѓ я. "Беражыцеся, мiстэр Эскотт. Сасанофф можа наняць яго на ролю новага Мальволио ѓ трупе".
  
  Гэта была слабая жарт, заклiканая адцягнуць ад бляску ѓ маiх уласных вачах - водблiску вiльгацi, якая раптам пагражала там назапасiцца.
  
  "А", - сказаѓ я, адварочваючыся. "А вось i наш трэнер".
  
  Бацька i Эскотт пацiснулi адзiн аднаму рукi, калi "рокуэй" з грукатам падкацiѓ да нас.
  
  " Да пабачэння, мiстэр Эскотт. У мяне такое пачуццё, што аднойчы мы зноѓ пачуем ваша iмя.
  
  " Сумняваюся, сэр. Ва ѓсякiм выпадку, не 'Уiльям Эскотт'. Гэта ѓсяго толькi сцэнiчны псеѓданiм, i я не думаю, што ён мне спатрэбiцца надоѓга, звольнiць мяне Сасанофф або няма. Ангелец працягнуѓ мне руку. " Мяне клiчуць Шэрлак Холмс.
  
  "Было прыемна пазнаёмiцца з вамi, мiстэр Холмс", - сказаѓ я.
  
  " ђзаемна, сэр. Я амаль не сумняваюся, што аднойчы зноѓ пачую ваша iмя.
  
  "Вы вельмi добрыя", - сказала я, спачатку падумаѓшы, што яго словы проста лiслiвасць. I ѓсё ж Холмс так пiльна глядзеѓ мне ѓ вочы, нават пасля таго, як нашы рукi расцiснуѓ, што я адчуѓ, як быццам памiж намi захавалася нейкая шчырая сувязь - нешта такое, што Холмс павёз з сабой з Хартфард.
  
  Ён застаѓся, каб дапамагчы бацьку забрацца ѓ карэту, i нават калi "рокуэй" крануѓся з месца, ён застаѓся звонку, адзiн, каб паглядзець, як мы выязджаем.
  
  "Якi незвычайны чалавек", - сказаѓ я.
  
  Бацька цяжка апусцiѓся на сваё месца, бясформенны i млявы, i на iмгненне я падумала, што ён заснуѓ у тую ж секунду, як падняѓся на ногi.
  
  "Некаторыя нараджаюцца вялiкiмi, некаторыя дасягаюць велiчы, а некаторым гэта велiч навязваюць', - сказаѓ ён, працытаваѓшы адну з рэплiк Эскотта / Холмса з п'есы, паказанай у той вечар. " Я думаю, наш юны сябар там вельмi блiзкi да таго, каб дамагчыся свайго.
  
  Ён працягнуѓ дрыготкую руку i паклаѓ яе мне на плячо.
  
  "Як i iншыя".
  
  Маё горла i грудзi сцiснулiся, i, нягледзячы на ѓсе мае трэнiроѓкi, я выявiла, што не магу вымавiць нi слова. Усё, што я магла зрабiць, гэта пакласцi сваю руку на яго i трымаць так да таго часу, пакуль ён не стомiцца, яго рука не апусцiцца i ён не засне.
  
  На наступны дзень ён, здавалася, ачуѓся ад шматгадовага сну, таму што быѓ бадзёры i ѓ добрым настроi, чым за апошнiя месяцы. I ѓсё ж гэта не магло працягвацца доѓга. Да ночы ён выглядаѓ змардаванай, а на наступную ранiцу наогул не ѓставаѓ з ложка. Наступныя днi прынеслi рэзкi спад.
  
  Калi хваляванне, з якiм я падвергла яго, нанесла шкоду яго далiкатнай здароѓю, я павiнна ѓзяць вiну на сябе. I ѓсё ж я не магу шкадаваць аб той ночы - i, я шчыра веру, бацька не захацеѓ бы мяне.
  
  Старога сенатара хутка адправяць на супакой, я ведаю. I больш таго, ён ведае. Тое, што апошнiя рэшткi варожасцi памiж намi былi лiквiдаваны першымi, з'яѓляецца суцяшэннем для ѓсiх нас, бацькi i Мацi, Элiзы i мяне. Я спадзяюся, што вы таксама знойдзеце там некаторы суцяшэнне, бо, несумненна, маё наступнае паведамленне вам будзе бясконца карацей i горш.
  
  А да тых часоѓ ведайце: нiшто, акрамя Смерцi, не зможа зноѓ раскалоць Gillettes, i нават тады падзел будзе - як гэта даказана цяпер - толькi часовым.
  
  Твой адданы брат,
  Уiльям
  27 верасня 1879 года
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Мiстэр Ловиси прапануе альтэрнатыѓную тэорыю аб тым, як Холмс дабраѓся да Злучаных Штатаѓ. Тут вы пазнаёмiцеся з мадэллю, па вобразу i падабенству якой быѓ створаны Шэрлак Холмс: доктарам Джозэфам Бэлам.
  
  АМЕРЫКАНСКАЕ ПРЫГОДА
  
  Аѓтар:
  
  ГЭРЫ ЛОВИЗИ
  
  : ЧАСТКА IЛондан, 1876 г.
  
  Ёнхутка будзе тут, так што, калi ласка, пастарайся вырабiць добрае ѓражанне, - папярэдзiѓ Майкрофт Холмс свайго малодшага брата, - хоць бы дзеля мяне. Гэта выдатная магчымасць для цябе ".
  
  "Тады вельмi добра", - адказаѓ Шэрлак, калi iх праводзiлi госця ѓ пакой для наведвальнiкаѓ клуба "Дыяген".
  
  Доктар Джозэф Бэл быѓ хударлявым, высокiм мужчынам з адчувальнымi пальцамi музыкi. Яго шэра-сталёвыя вочы валодалi дакладнай факусоѓкай; яны маглi iскрыцца весялосцю i прыязнасцю або станавiцца халоднымi з-за абсалютнай пранiклiвасцi. У Бэла былi вуглаваты нос i адпаведны яму падбародак. Ён быѓ з тых людзей, якiя выклiкаюць неадкладнае павагу.
  
  "Мiстэр Холмс," Бэл прадставiѓ Майкрофта, хоць яго погляд кiнуѓся да маладому чалавеку, якi стаяѓ непадалёк, чакаючы, калi яго прадставяць.
  
  "Гэта мой брат Шэрлак", - сказаѓ Майкрофт, упершыню прадстаѓляючы маладога чалавека доктару. Яны пацiснулi адзiн аднаму рукi.
  
  " Рады пазнаёмiцца з вамi, мiстэр Холмс. Я чуѓ цiкавыя рэчы пра вас ад Майкрофта, " ласкава сказаѓ Бэл.
  
  "А я пра вас, доктар Бэл", - адказаѓ Холмс-малодшы.
  
  "Ну, а цяпер," умяшаѓся Майкрофт, - баюся, я павiнен адвiтацца. Калi ласка, прабачце мяне, але не саромейцеся, каб заставацца ѓ пакоi, каб абмеркаваць вашыя справы.
  
  Iмгненне праз двое мужчын стаялi тварам да твару сам-насам у пакоi.
  
  Доктар Бэл прачысцiѓ горла, рыхтуючыся загаварыць, але першым загаварыѓ хлопец.
  
  " Мяне прымусiлi паверыць, што вы маеце патрэбу ѓ маiх паслугах?
  
  "Гэта дакладна", - адказаѓ Бэл. "Мiсiя, аднак, зусiм неафiцыйная".
  
  Тонкая, амаль непрыкметная ѓсмешка кранула вусны Холмса.
  
  "Такiм чынам, мiстэр Холмс... Шэрлак," павольна пачаѓ Бэл, " у мяне праблема. Хто-то вельмi дарагi для мяне трапiѓ у бяду ѓ чужой краiне, i я адзiны чалавек, на дапамогу якога яна можа разлiчваць ".
  
  "Хто гэты чалавек?" - спытаѓ я.
  
  "Мая сястра, Дыяна Стрикленд. Яна актрыса, далёка ѓ Амерыцы, у Нью-Ёрку, калi быць дакладным".
  
  " I што ж вам ад мяне трэба, доктар?
  
  "Ваша дапамога, ваша таварыства ѓ маiм падарожжы ѓ Амерыку", - мякка сказаѓ ён. "Мне патрэбен хто-то, на каго я магу разлiчваць, каму я магу давяраць - хто не пагрэбуе дзейнiчаць, калi гэта неабходна. Ты ѓмееш звяртацца з рэвальверам?
  
  "Я нядрэнна звяртаюся з пiсталетам".
  
  Бэл павольна кiѓнуѓ. " А што тычыцца таго, што я выбраѓ цябе для гэтай справы, ты павiнен ведаць, што маiм першым выбарам быѓ твой брат Майкрофт.
  
  Холмс засмяяѓся. " Якi даволi рашуча адмовiѓ вам!
  
  "Цалкам дакладна", - прызнаѓ Бэл, некалькi збянтэжаны. "Тым не менш, ён шчыра рэкамендаваѓ вас, i цяпер, калi я сустрэѓся з вамi асабiста, я прызнаю, што не расчараваны".
  
  Холмс кiѓнуѓ: "Добра, доктар, тады калi мы пачынаем?"
  
  "Дамоѓленасцi былi прынятыя, мы выязджаем заѓтра з Лiверпуля ... "
  
  
  
  : ЧАСТКА IIНа борце "Океаника", 1876 год
  
  "Гэта даволi ѓражлiвае судна", - сказаѓ Холмс, шпацыруючы з доктарам Бэлам па палубе магутнага парахода.
  
  Oceanic быѓ прыгожым трехмачтовым акiянскiх лайнерам, якi быѓ пабудаваны для кампанii White Star Line, у 1870 годзе, i першым суднам, якое з раскошай i вытанчанасцю перавозiѓ трансатлантычных пасажыраѓ.
  
  Бэл i Холмс шпацыравалi па шпацырнай палубе. Штармавое мора i дождж папярэднiх двух дзён нарэшце ацiхлi, падаѓшы iм гэтую першую магчымасць атрымаць асалоду ад сонечнай i спакойнай палубай карабля.
  
  Шэрлак Холмс усмiхнуѓся i лёгенька падштурхнуѓ Бэла локцем. "Што ж, гэта, безумоѓна, непрыемны тып, калi я калi-небудзь бачыѓ яго", - сказаѓ ён, калi яны праходзiлi мiма гнюснага выгляду хлопца, прихрамывающего ѓздоѓж поручняѓ карабля.
  
  "О, я ѓ гэта не веру, Шэрлак", - адказаѓ Бэл.
  
  "Што ты маеш на ѓвазе?"
  
  "Ну, гэты чалавек, вiдавочна, салдат на пенсii", - проста сказаѓ Бэл. "Мяркуючы па яго выгляду, ён быѓ сяржантам, ваяваѓ у Iндыi, без сумневу, быѓ паранены падчас бунту i, на жаль, быѓ адкiнуты ѓ бок, як занадта многiя з нашых старых гераiчных ветэранаѓ. Ён заслугоѓвае нашай жалю i размяшчэння, а не пагарды. Цяпер ён шукае новае жыццё ѓ Амерыцы, i я, напрыклад, апладырую яго працавiтасцi ".
  
  Холмс спынiѓся i пiльна паглядзеѓ на доктара. " Так вы ведаеце гэтага чалавека?
  
  " Так бо я нiколi не бачыѓ яго да гэтага моманту.
  
  " Спадзеючыся на ваша слова?
  
  "Сумленнае слова, Шэрлак," сур'ёзна адказаѓ Бэл.
  
  Холмс павольна пакруцiѓ галавой. " Тады як вы растлумачыце ѓсё, што расказалi аб iм? Адкуль вы можаце ведаць, што такiя рэчы верныя, зыходзячы з здагадак?
  
  "Я нiколi не мяркую!" Рэзка адказаѓ Бэл, вiдавочна абражаны.
  
  "Я не хацеѓ вас абразiць," хутка паправiѓ Холмс. " Я проста хачу зразумець.
  
  "Ну, усё гэта даволi элементарна", - адказаѓ Бэл, калi яны працягнулi iсцi.
  
  "Вы глядзiце на гэтага чалавека са сваiмi эмоцыямi i, я мог бы дадаць, вельмi павярхоѓна. Гэта дае вам iлжывае ѓяѓленне аб iм. Хутчэй, вы павiнны адкiнуць усе эмоцыi i пачуццi i назiраць толькi факты. Звяртайце ѓвагу на дэталi. Толькi збiраючы факты, вы зможаце ѓсталяваць iсцiну. Пачуццi будуць выдаваць вас кожны раз, мой юны сябар. Я бачу, што, як i многiя твайго ѓзросту, ты погрязаешь ѓ сваiх пачуццях i эмоцыях ".
  
  "Паэты раяць нам патураць сваiм эмоцыям i давяраць сваiм пачуццям", - запярэчыѓ Холмс.
  
  " Паэты? Ах, так, "сказаѓ Бэл з крывой усмешкай," але паэты памыляюцца.
  
  "Як ты можаш так казаць?"
  
  "Пачуццi здрадзяць цябе, попомни мае словы", - сказаѓ Бэл больш рашуча.
  
  "Што ж," мякка сказаѓ Холмс, - баюся, я не згодны.
  
  Бэл паблажлiва засмяяѓся. "Атрымлiваючы асалоду ад ап'яняльным водарам ружы, нiколi не забывай аб калючых шыпах".
  
  Холмс кiѓнуѓ, затым нецярплiва папрасiѓ: "Навучыце мяне вашым метадам. Раскажыце мне аб гэтым салдата".
  
  Бэл усмiхнуѓся, задаволены тым, што ѓзяѓ на сябе ролю настаѓнiка. "На самой справе ѓсё даволi проста. У яго вопратцы ёсць невялiкiя дэталi яго мiнулай ваеннай формы, я мяркую, Сорак шостага пяхотнага палка".
  
  "Ах, так, цяпер я бачу значок у яго на поясе", - цiха сказаѓ Холмс. "Я не заѓважыѓ яго раней, гэта такая дробязь".
  
  " У тым-то i справа, Шэрлак, што ты заѓсёды павiнен заѓважаць дробязi.
  
  Малады чалавек кiѓнуѓ, па-новаму зiрнуѓшы на свайго старэйшага таварыша. " Раскажы мне яшчэ.
  
  "Ну, калi я не памыляюся, гiсторыя гэтага палка ѓключае ѓ сябе той факт, што ён служыѓ падчас Iндыйскага бунту ѓ 1857 годзе. Дзе, без сумневу, наш таварыш атрымаѓ сваё раненне. Заѓважылi кульгавасць на правай назе? Мужчына выглядае амаль на дваццаць гадоѓ старэй пенсiйнага ѓзросту, таму лагiчна выказаць здагадку, што з таго часу ён выйшаѓ на пенсiю. Больш за таго, ён, па-вiдаць, адзiнокi, без сям'i ".
  
  " Адкуль ты ведаеш, што ѓ яго няма сям'i?
  
  " Зразумела, нiкога на борце. Паглядзiце на гэтага хлопца, на яго iрваную вопратку, на яго благiя манеры. Нi адна кахаючая жонка, адважуся гэта сказаць, наогул нi адна жонка, не дапусцiла б, каб яе мужа бачылi ѓ такiм стане. Вы дзе-небудзь бачыце жонку? Не, ён самотны чалавек, даѓно кiнуты, " проста сказаѓ Бэл.
  
  Холмс гэта абдумаѓ. " А як наконт таго факту, што вы сказалi, што ён быѓ сяржантам?
  
  Бэл засмяяѓся. "На правым рукаве яго патрапанага старога пiнжака ѓсё яшчэ бачны цень ад нашывак, якiя з яго даѓно знялi".
  
  Холмс раптам падышоѓ да хромающему мужчыну i завязаѓ з iм размову. Калi ён вярнуѓся, яго твар раскраснелось ад ѓзбуджэння. "Вы мелi рацыю ва ѓсiх выпадках!"
  
  "Такiм чынам, што вы зараз думаеце пра маiх метадах?" Спытаѓ Бэл.
  
  Холмс ѓжо збiраѓся адказаць, калi iх увагу прыцягнулi мужчынскiя крыкi.
  
  "Доктар Бэл!" Гэта быѓ Торсон, карабельны казначэй, якi ѓцёк да iх па драѓлянай палубе, задыханы i, вiдавочна, звар'яцелы.
  
  "Сюды, мiстэр Торсон," крыкнуѓ Бэл. - Што гэта? - спытаѓ я.
  
  "Вы патрэбныя неадкладна!" - крыкнуѓ ён. Затым, панiзiѓшы голас, асцярожна дадаѓ: "Адбыѓся жудасны няшчасны выпадак. Чалавек мёртвы!"
  
  "Паказвайце дарогу, мой дарагi," сказаѓ Бэл i кiнуѓся прэч, а Холмс хутка рушыѓ услед за iм.
  
  Калi яны дасягнулi верхняга ѓзроѓню карабля, у калiдоры iх сустрэѓ змрочны капiтан Чарльз Морроу. "Непрыемнае справа, прычым на маiм ѓласным караблi. Дзякую вас за тое, што прыйшлi, доктар".
  
  "Што гэта?" Спытаѓ Бэл.
  
  " Вунь там, унутры. Морроу звярнуѓ увагу на суседнюю каюту. Дзверы была адкрыта, i ѓвайшоѓ Бэл.
  
  "Яго клiчуць Джон Марцiн, янкi вяртаюцца ѓ Амерыку. Ён павесiѓся".
  
  Бэл i Холмс ѓвайшлi ѓ пакой i асцярожна наблiзiлiся да цела, свисавшему з люстры. Нi адзiн з мужчын нi да чаго не дакранаѓся, але кожны стаяѓ i пiльна разглядаѓ цела, нiбы прыкаваны да месца. Рэмень быѓ прымацаваны да люстры i абматаны вакол шыi мужчыны. Яго расслабленае цела мякка покачивалось ѓ такт руху карабля.
  
  "Джэксан знайшоѓ гэтага чалавека", - патлумачыѓ Морроу, паказваючы на сцюарда, якi нервова стаяѓ ззаду яго.
  
  Затым капiтан Морроу падаѓ знак скарбнiку. " Мiстэр Торсон, калi ласка, адключыце яго.
  
  "Не, пачакай!" Раптам выпалiѓ Бэл. Ён дастаѓ вялiкую лупу i ѓважлiва агледзеѓ труп, затым падлогу i астатнюю частку пакоя, i, нарэшце, устаѓ на крэсла i агледзеѓ рэмень на шыi нябожчыка. Холмс уважлiва назiраѓ.
  
  "На самай справе, доктар Бэл!" Морроу усклiкнуѓ, выходзячы з сябе. "Усё гэта вельмi непрыстойна".
  
  " Добра, капiтан, зараз вы можаце засячы яго, але рабiце гэта асцярожна, i загадайце сваiм людзям пакласцi цела сюды, на стол. Мне трэба агледзець яго больш уважлiва.
  
  Капiтан Морроу аддаѓ загад, i цела Джона Марцiна паклалi на кароткi абедзенны стол у кают-кампанii.
  
  Цяпер Бэл прыступiѓ да працы, правёѓшы пiльны медыцынскi агляд трупа.
  
  "Шэрлак, падыдзi сюды, паглядзi на гэта", - сказаѓ Бэл.
  
  Калi Холмс наблiзiѓся, Бэл ѓзяѓ руку маладога чалавека i паклаѓ яе пад галаву мерцвяка, ледзь вышэй задняй частцы шыi. Гэта месца было пакрыта доѓгiмi чорнымi валасамi Марцiна.
  
  " Заѓважылi што-небудзь? - Спытаѓ Бэл.
  
  Холмс кiѓнуѓ, яго вочы шырока раскрылiся ад здзiѓлення. " Яна лiпкая- вiльготная. Кроѓ?
  
  "Так, але недастаткова, каб заѓважыць гэта без стараннага вывучэння".
  
  Шэрлак Холмс паглядзеѓ на доктара, затым зноѓ перавёѓ погляд на цела, якое ляжыць на стале.
  
  Твар капiтана Морроу ѓспыхнула, i ён хутка загадаѓ сваiм людзям пакiнуць пакой. Калi яны сышлi, ён зачынiѓ дзверы i паглядзеѓ на Бэла. "Што ѓсё гэта значыць?" - патрабавальна спытаѓ ён.
  
  Бэл толькi хмыкнуѓ, агледзеѓ вопратку Марцiна, затым заявiѓ: "Гэтага чалавека ѓдарылi па патылiцы. Гэта быѓ такi магутны ѓдар, што ён забiѓ яго iмгненна".
  
  "Гэта немагчыма!" Капiтан Морроу закрычаѓ. "Гэты чалавек, вiдавочна, павесiѓся. Ён самазабойца i павiнен быць занесены як такой у суднавы часопiс".
  
  "Мужчына быѓ паранены i памёр амаль iмгненна", - настойваѓ Бэл. "Затым яго лэры, каб гэта выглядала як самагубства".
  
  "Мiстэр Марцiн быѓ вiдавочна забiты", - заявiѓ Шэрлак Холмс.
  
  "Гэта абуральна!" Морроу ѓ жаху раѓнуѓ. "Кажу вам, гэта самагубства".
  
  "Што сапраѓды скандальна, капiтан Морроу, так гэта тое, што вы адмаѓляецеся прызнаць, што сярод вашай каманды ёсць забойца, якога трэба прыцягнуць да адказнасцi за гэта злачынства, перш чым ён здзейснiць новае забойства. Падумай пра гэта, " сказаѓ Бэл, яго высокi голас выпраменьваѓ упэѓненасць.
  
  Холмс з цiкаѓнасцю паглядзеѓ на свайго спадарожнiка. " Чаму вы думаеце, што забойца - член экiпажа?
  
  "Калi капiтан выклiча мiстэра Джэксана, тады я прадэманструю".
  
  Капiтан Морроу кiпеѓ ад злосцi; ён ужо прыкiдваѓ наступствы такога скандалу для сваёй кар'еры ѓ "Уайт Стар".
  
  "Паклiчце гэтага чалавека!" Запатрабаваѓ Бэл.
  
  Капiтан неахвотна падышоѓ да дзвярэй, адчынiѓ яе i паклiкаѓ сваiх людзей, каб вярнуцца ѓ пакой.
  
  Калi Джэксан увайшоѓ, Бэл паклiкаѓ яго. "Вы кажаце, што знайшлi мiстэра Марцiна вiсiць тут, калi прыйшлi выконваць свае абавязкi дзяжурнага?"
  
  "Так", - адказаѓ Джэксан, падцiснуѓшы вусны.
  
  "I вы кажаце, што ён быѓ мёртвы, калi вы ѓвайшлi ѓ пакой?" Спытаѓ Бэл, павольна абыходзячы мужчыну, яго пранiклiвыя вочы ѓважлiва вывучалi санiтара.
  
  "Так, я прама сказаѓ гэта", - нервова сказаѓ Джэксан.
  
  - Тады адкуль, дазвольце спытаць, вы ѓзялi гэта? "Бэл сунуѓ руку ѓ кiшэню курткi мужчыны i дастаѓ што-то яркае i блiскучае.
  
  "Гэта мае гадзiны!" Сказаѓ Джэксан i паспрабаваѓ выхапiць iх назад, але Бэл быѓ занадта хуткi для яго i трымаѓ iх па-за межамi дасяжнасцi.
  
  Холмс прамаѓчаѓ, але паглядзеѓ на гадзiннiк так, нiбы яны раптам з'явiлiся па чараѓнiцтве.
  
  Джэксан, дрыжучы ад страху, пабялеѓ як палатно.
  
  Бэл працягнуѓ капiтану Морроу прыгожыя i каштоѓныя гадзiны. "Я мяркую, што калi вы вывучыце гэта, то выявiце, што яны належалi забiтаму мужчыну".
  
  Морроу паглядзеѓ на гадзiннiк: "Ну так, у iх iмя Марцiна выгравiравана прама тут, на заднiм вечку".
  
  "Няма!" Джэксан закрычаѓ.
  
  "Мiстэр Торсон, арыштуйце гэтага чалавека!" - загадаѓ капiтан, i неѓзабаве Джэксана моцна трымаѓ казначэй.
  
  "Як вы даведалiся?" Холмс спытаѓ доктара.
  
  "Як толькi я ѓсталяваѓ, што Марцiн сапраѓды быѓ забiты, мне было сапраѓды даволi лёгка экстрапаляваць забойцу, грунтуючыся на фактах", - сказаѓ Бэл, падмiргнуѓшы маладому Холмсу. "Уся справа ѓ доступе. Амерыканец падарожнiчае адзiн, ён нiкога не ведае на борце, таму яго асабiсты сцюард павiнен быць галоѓным падазраваным ".
  
  "Ён паабяцаѓ мне гэтыя гадзiны ѓ якасцi аплаты!" Джэксан крыкнуѓ з парога, калi яго адводзiлi. "Ён запаѓ на мяне больш чым за сотню фунтаѓ".
  
  " Азартныя гульнi? - Спытаѓ Холмс.
  
  "Цалкам дакладна", - адказаѓ Бэл. "Што ж, капiтан, у вас ёсць свой чалавек, i забойства раскрыта".
  
  Капiтан Морроу павольна кiѓнуѓ, але выгляд у яго быѓ не занадта задаволены.
  
  "Ну, доктар," папрасiѓ Холмс, " тады адкажыце мне на адно пытанне. Як вы даведалiся аб гадзiнах?"
  
  "На самой справе гэта была дробязная рэч", - адказаѓ Бэл. "Калi мы аглядалi цела, я не змог знайсцi мужчынскiя гадзiны, хоць бiрулька вiдавочна прысутнiчаѓ. Мне гэта падалося даволi дзiѓным. Я агледзеѓ пакой, нават падлогу, але не змог iх знайсцi. Я таксама не змог знайсцi гадзiны сярод яго адзення. Такiм чынам, я ведаѓ, што яны прапалi, таму што хто-то, павiнна быць, iх забраѓ. Мне заставалася толькi высветлiць, хто. Лагiчным падазраваным быѓ сцюард Джэксан, i выпукласць ѓ кiшэнi яго унiформы падказала мне, што ён быѓ нашым чалавекам ".
  
  
  
  ЧАСТКА III: Амерыка, 1876
  Холмс нiколi раней не бачыѓ такога жыццярадаснага стварэння; яна выпраменьвала абсалютная ззянне i пачуццёвую энергiю.
  
  "О, Джозэф", - крыкнула яна брату. "Гэта сапраѓды ты? Пасля столькiх гадоѓ".
  
  "Так, Дыяна, мы прыехалi, як толькi змаглi", - сказаѓ Бэл, складаючы сястру ѓ абдымкi.
  
  Нарэшце яна больш уважлiва прыгледзелася да спадарожнiка свайго брата i цёпла ѓсмiхнулася. " I хто гэты прыгожы малады джэнтльмен?
  
  "Я Шэрлак Холмс".
  
  "Шэрлак апынуѓся неацэнным памочнiкам i спадарожнiкам у падарожжах, Дыяна", - патлумачыѓ Бэл. "У нас было самае дзiѓнае падарожжа, аб якiм я распавяду вам пазней, але зараз мы хочам пачуць аб вашых уласных праблемах i пра тое, што мы можам зрабiць, каб дапамагчы".
  
  Дыяна ѓ вiдавочным роспачы пахiтала галавой, збiраючыся з думкамi. "Баюся, я апынулася ѓцягнутай у катастрафiчную сiтуацыю, якая можа скончыцца толькi дрэнна".
  
  "Ты можаш гаварыць свабодна ѓ прысутнасцi Шэрлака", - падказаѓ Бэл. "Я яму безумоѓна давяраю".
  
  "Я не зусiм ведаю, як вам сказаць", - пачала Дыяна. "Я ведаю, што вы i мiстэр Холмс будзеце жудасна думаць пра мяне i што, магчыма, я заслугоѓваю усяго таго, што нарыхтавала мне жорсткая лёс".
  
  "Дазвольце нам самiм судзiць аб гэтым", - мякка сказаѓ Бэл.
  
  "Чаму б не пачаць з самага пачатку, мiсiс Стрикленд," прапанаваѓ Холмс.
  
  Сястра Бэл кiѓнула. " Вядома, так было б лепш за ѓсё, мiстэр Холмс. Вы толькi што назвалi мяне мiсiс Стрикленд, i менавiта адсюль вынiкаюць усе мае праблемы. Бо, кажу табе, цёмная цень лягла на маё жыццё, калi я ѓпершыню сустрэла гэтага чалавека.
  
  " Гэты чалавек? - Спытаѓ Холмс. " Ваш муж?
  
  "Так, мой муж, Руперт Стрикленд. Цi бачыце, ён вельмi багаты, з шляхетнай сям'i, i ѓсе яны горача ненавiдзяць мяне. Хоць Руперт любiѓ мяне, неѓзабаве пасля нашай вяселля ён змянiѓся; ён раптам запатрабаваѓ, каб я сышла са сцэны. Мы люта спрачалiся з-за гэтага, i з тых часоѓ гэта было яблыкам разладу памiж намi ".
  
  "Што ж," выказаѓ здагадку Холмс, " вы не можаце вiнавацiць гэтага хлопца за гэта. Ён проста хоча, каб жанчына, якая носiць яго прозвiшча, была добрай жонкай".
  
  "Але, мiстэр Холмс," строга сказала Дыяна, " Руперт шчыра ѓхваляѓ маю кар'еру i быѓ маiм самым вялiкiм прыхiльнiкам. Ён нiколi не прапускаѓ нi аднаго выступу, i адной з прычын, па якой я прыняла яго прапанову рукi i сэрца, было тое, што ён паабяцаѓ дазволiць мне працягнуць маю прафесiю на сцэне ".
  
  "Ну, на самай справе, Дыяна!" Бэл запратэставала. "Ты не можаш гаварыць сур'ёзна. Цяпер ты замужняя жанчына i павiнна прытрымлiвацца жаданням свайго мужа. Вы, павiнна быць, дасведчаныя аб сумнiѓных баках вашай прафесii? Ды бо гэтыя 'жанчыны сцэны' часта не больш, чым звычайныя ... прастытуткi.
  
  " Гэта тое, што ты думаеш пра мяне, Джозэф?
  
  "Вядома, няма!" Бэл пачырванеѓ. Увесь гэты размова прымушаѓ яго адчуваць сябе даволi няёмка.
  
  Холмс адкашляѓся. " Мяркую, ваш брат мае на ѓвазе, што вы павiнны прызнаць, што ваша прафесiя мае пэѓны сумнеѓны аспект у вачах публiкi, якая не ведае нiчога лепшага.
  
  Гнеѓ Дыяны памякчэѓ. "Так, мiстэр Холмс, ёсць такiя непрыемныя людзi, але не ѓсе з нас такiя, я магу вас запэѓнiць".
  
  "Вядома, няма," мякка сказаѓ Холмс.
  
  "Ну, тады, - працягнуѓ Бэл, - у чым жа заключаецца гэтая праблема? Ваша тэлеграма была вельмi расплывiстай i не ѓтрымоѓвала падрабязнасцяѓ".
  
  "Цяпер раскажыце нам усё," сказаѓ Холмс. " Нiчога не утаивайте.
  
  Дыяна кiѓнула. "Мая жыццё дома нiколi не была лёгкай, Джозэф пацвердзiць гэта. Наш бацька быѓ падвергнуты астракiзму i адрокся ад мяне з-за маёй прафесii. Пасля смерцi мамы я прыехала ѓ Амерыку, каб пачаць усё спачатку. Тут, у Нью-Ёрку, я знайшла тое, што шукала. Я прызнаю, што на некаторых дзяѓчат аказваецца цiск, каб яны забаѓлялi важных мужчын, але я нiколi не паддавалася. Пакуль не сустрэла Руперта. Ён малады i прыгожы, i тое, што ён багаты, не пашкодзiла яму. I самае галоѓнае, яго нiколi не турбавала мая сцэнiчная праца - да нядаѓняга часу ".
  
  "Ну, i што вы хочаце, каб мы з гэтым зрабiлi, мiсiс Стрикленд? Нас цяжка назваць экспертамi ѓ галiне шлюбных адносiн", - сказаѓ Холмс.
  
  "Магчыма, калi я пагавару з Рупертам?" Прапанаваѓ Бэл.
  
  "Цяпер усё зайшло далёка за рамкi гэтага, дарагi брат", - сумна сказала Дыяна. "Бачыш, развод - гэта не варыянт для такой сям'i, i цяпер я баюся ... Я ведаю, што Руперт спрабуе забiць мяне".
  
  У пакоi запанавала поѓная цiшыня. Холмс i Бэл паглядзелi адзiн на аднаго, а затым зноѓ на Дыяну.
  
  "Гэта сур'ёзнае абвiнавачванне, мiсiс Стрикленд," сказаѓ Холмс.
  
  "Дыяна, адкуль ты гэта ведаеш?" Спытаѓ Бэл.
  
  "Падзеi развiвалiся хутка. Руперт ѓжо быѓ арыштаваны, але з тых часоѓ быѓ вызвалены ".
  
  " Арыштаваны? - Спытаѓ Бэл.
  
  "Так, месяц таму сюды ѓ тэатр прыходзiѓ мужчына. Ён з'явiѓся ля выхаду на сцэну з кветкамi, як i многiя прыхiльнiкi акторак. Падкупiѓшы аднаго з рабочых сцэны, каб атрымаць допуск, ён уварваѓся ѓ маю грымёрку i паспрабаваѓ задушыць мяне. Калi б не рабочы сцэны, ён бы забiѓ мяне. Як бы тое нi было, я пазбегла яго нападу, а мужчына быѓ злоѓлены i перададзены палiцыi. Я чула, што пазней пасля допыту ён прызнаѓся, што быѓ наняты маiм мужам для майго забойства ".
  
  " Пачвара! - У гневе прамармытаѓ Бэл.
  
  Вонкава Холмс здаваѓся менш засмучаным, але ѓнутры яго эмоцыi былi поѓныя трывогi.
  
  "Як iдуць справы зараз?" Нарэшце спытаѓ Бэл.
  
  "Вядома, Руперт усё адмаѓляѓ, i яго сям'я прыйшла яму на дапамогу. Яны спрабавалi адкупiцца ад мяне даволi нязначнай сумай, калi я здыму усе абвiнавачваннi", - сказала Дыяна, пераводзячы позiрк са свайго брата на Холмса. " Бачыш, мы ѓсё яшчэ жанатыя. Законы гэтага штата, хоць i даволi лiберальныя, усё ж не даюць жанчыне значна больш правоѓ, чым проста рухомую маёмасць. А замужнiя жанчыны могуць быць вельмi жорстка звязаны законам i звычаямi. Я не магу сведчыць супраць свайго мужа. Я не магу развесцiся з iм. У мяне не было выбару, акрамя як зняць абвiнавачваннi i спадзявацца, што ён пакiне мяне ѓ спакоi ".
  
  "Гэта вельмi дрэнна," прабурчаѓ Бэл.
  
  "Але, баюся, гэта яшчэ не самае горшае, дарагi брат", - мякка сказала Дыяна. "Цi бачыце, баючыся за сваё жыццё, я была вымушаная пакiнуць Руперта i зняла пакой у пансiёне. Iм кiруе мiсiс Шый, якая сочыць за чысцiнёй у доме для прыстойных маладых лэдзi. Два тыднi таму Руперт прыйшоѓ да мiсiс Шый i запатрабаваѓ, каб я вярнулася дадому з iм i была паслухмянай жонкай. Я адмовiлася. Тады ён пакляѓся, што, калi я не вярнуся да яго, ён аддасць перавагу бачыць мяне мёртвым. Баюся, мне не да каго звярнуцца, няма каму дапамагчы мне. Палiцыя разглядае гэтую праблему як прыватная справа мужа i яго жонкi. Яны не хочуць ѓвязвацца ѓ гэтую справу да таго часу, пакуль не будзе здзейснены сапраѓднае злачынства ".
  
  "Але што наконт забойцы, якога ваш муж паслаѓ супраць вас?" - Спытаѓ Холмс.
  
  Дыяна ѓсмiхнулася. "Я ведала, што ты сосредоточишься на iм, Шэрлак. Магу я называць цябе Шэрлакам? Мужчына адмовiѓся ад свайго прызнаньня. Гэта быѓ бы жудасны скандал для тэатра, таму я быѓ вымушаны зняць усе абвiнавачваннi. Яго адпусцiла палiцыя, i менавiта так iдуць справы зараз ".
  
  "Гэта жахлiвая несправядлiвасць!" Сказаѓ Холмс.
  
  "I цяпер ты ведаеш, Джозэф, Шэрлак. Маё жыццё ѓ небяспецы з-за майго ѓласнага мужа, i я нiчога не магу зрабiць, каб спынiць яго. Пакуль не здзейснена сапраѓднае злачынства i не знойдзены труп сапраѓдны - мой уласны, - палiцыя нiчога аб гэтым не пачуе. Я не хачу чакаць, пакуль гэты фатальны момант не будзе даказаны ".
  
  Пасля гэтага казаць было асаблiва не аб чым. Бэл i Холмс суправадзiлi Дыяну назад у яе пакой у мiсiс Шэй i прайшлi ѓ свае нумары ѓ гатэлi "Юнiён-сквер".
  
  "Ну што, Шэрлак?" Спытаѓ Бэл. "Што ты думаеш? Што мы можам зрабiць, каб дапамагчы ёй?"
  
  Холмс падняѓ вочы. " Я не зусiм упэѓнены.
  
  "Ну, я, напрыклад, збiраюся заѓтра перш за ѓсё наведаць яе мужа", - заявiѓ Бэл. "Дыяна дала мне адрас яго гатэля".
  
  Холмс кiѓнуѓ: "I што вы думаеце пра ѓсё, што яна нам распавяла?"
  
  "Гэта жудасна, Шэрлак, жудасна, што мая ѓласная мiлая сястра трапiла ѓ рукi такога монстра", - сказаѓ Бэл. " Я так разумею, вы заѓважылi старыя сiнякi ѓ яе на шчацэ i плячы?
  
  Холмс кiѓнуѓ. " Я палiчыѓ разумным не згадваць пра iх, паколькi яна гэтага не зрабiла.
  
  "Так, я падумала тое ж самае, хоць гэта мяне моцна зачапiла", - сказала Бэл у гневе. "Я заѓважыла больш, калi мы абдымалiся - я магла адчуваць тое, што здавалася рубцамi у яе на спiне. Кажу табе, Шэрлак, гэты нягоднiк жорстка абышоѓся з маёй каханай сястрой, i ён заплацiць за гэта.
  
  
  Пасля вiзiту да Руперту Стрикленду двое мужчын прыбылi ѓ тэатр i разышлiся: Бэл - пагаварыць з персаналам i працоѓнымi, Холмс - у грымёрную Дыяны.
  
  
  Ён лёгенька пастукаѓ у зачыненыя дзверы.
  
  "Уваходзь, Шэрлак," паклiкаѓ яго мяккi жаночы голас.
  
  Тонкая зайграла ѓсмешка на вуснах Холмса, калi ён павольна адкрыѓ дзверы i ѓвайшоѓ у грымёрную, каб убачыць такое прыгожае вiдовiшча, што ѓ яго лiтаральна перахапiла дыханне.
  
  " Вы чакалi мяне? - Недаверлiва перапытаѓ Холмс.
  
  "Я рада, што ты тут без Джозэфа", - сказала Дыяна. "Я хацела пагаварыць з табой, убачыць цябе зноѓ, сам-насам".
  
  Вочы Холмса блукалi па твары i постацi Дыяны Стрикленд. Яна сядзела за туалетным столiкам перад вялiкiм люстэркам ѓ пазалочанай раме. На ёй было белае карункавая сукенка, яна стаяла спiной да яго, расчэсваючы свае доѓгiя рудыя валасы. Яна рабiла гэта павольна i амаль млява, доѓгiмi, пачуццёвымi рухамi, якiя малады чалавек знаходзiѓ найбольш панадлiвымi.
  
  Ён быѓ зачараваны. Ён глыбока ѓздыхнуѓ, калi Дыяна павольна павярнулася да яго тварам. Яна дазволiла ѓсмешцы сысцi з яе пухлых чырвоных вуснаѓ, i малады чалавек не змог утрымацца ад усмешкi, як перевозбужденный школьнiк. Дыяна была ѓсiм, аб чым ён калi-небудзь марыѓ у жанчыне. Малады чалавек стаяѓ там у поѓным глыбокай пашаны страху, забыѓшыся аб прычыне, па якой ён прыйшоѓ да яе.
  
  "Вы з Джозэфам размаѓлялi з Рупертам?" - цiха спытала яна.
  
  " Так, менш за гадзiну таму.
  
  " I я ѓпэѓнены, што ён нагаварыѓ табе усякай жудаснай хлуснi пра мяне, Шэрлак.
  
  "На самой справе, я знайшоѓ яго вельмi злым чалавекам з схiльнасцю да гвалту. Вы маеце рацыю, што баiцеся яго, " мякка сказаѓ Холмс, захапляючыся воблака скурай Дыяны, выпукласцю яе грудзях пры дыханнi, яркiм зачараваннем яе цёмна-сiнiх вачэй. Мужчына мог згубiцца ѓ гэтых вачах.
  
  "Iдзi сюды, Шэрлак", - сказала яна лёгкiм голасам i приглашающими манерамi. "Сядзь побач са мной i скажы, што думае Джозэф".
  
  Холмс быѓ толькi рады выканаць яе просьбу i падзялiѓ з ёй канапа перад туалетным столiкам. Ён адчуѓ, як яго сэрца забiлася хутчэй, калi блiзкасць iх тэл выклiкала жар, якi, здавалася, нарастаѓ памiж iмi.
  
  "Ваш брат вельмi засмучаны гэтай сiтуацыяй", - сказаѓ Холмс, не зусiм ведаючы, што сказаць i чаго ад яго чакаюць. "Ён баiцца за вашу бяспеку ... як i я".
  
  "О, Шэрлак, ты такi мiлы", - сказала яна. "Значыць, ён верыць маёй гiсторыi?"
  
  "Вядома".
  
  Дыяна павярнулася i паглядзела на Холмса, яе вочы з тугой зазiрнулi ѓ яго вочы. " А ты, Шэрлак, ты мне верыш?
  
  "Для цябе гэта важна, што я раблю?"
  
  "Больш, чым ты можаш сабе ѓявiць", - адказала яна.
  
  "Тады ды, Дыяна, я веру вам", - сказаѓ Холмс, уражаны глыбокай блакiтам яе вачэй, атрымлiваючы асалоду ад яе блiзкасцю. Дыяна выклiкала пачуццi, якiя адначасова захаплялi i палохалi яго. Ён быѓ узрушаны тым, як лёгка яму было б адкiнуць усе нормы джэнтльменскага этыкету i аддацца дзiкай распушчанасцi.
  
  Нiбы прачытаѓшы яго думкi, Дыяна раптам ѓстала i адышла ад яго. "Гэта вельмi прыемна чуць, Шэрлак. Але што вы з маiм братам маюць намер з усiм гэтым рабiць?"
  
  Любоѓны план Холмса выпарыѓся, калi ён убачыѓ, як яна аддаляецца ад яго.
  
  " Што з гэтым рабiць? - спытаѓ ён.
  
  "Каб абаранiць мяне ад гэтага звера", - сказала яна.
  
  Холмс яшчэ не прадумаѓ усё настолькi далёка наперад i праклiнаѓ сябе за глупства. Ён павiнен быѓ што-то зрабiць, каб прывязаць да сябе Дзiяну, i таму абдумаѓ гэтае пытанне цяпер. Вiдавочна, Стрикленд нiчога не зробiць, пакуль яны з Бэлам будуць тут. Аднак, як толькi яны пакiнуць Нью-Ёрк i вернуцца ѓ Англiю, Дыяна зноѓ апынецца ѓ небяспецы. Так што рашэнне было простым: Дыяна павiнна вярнуцца з iмi ѓ Англiю. Ён сказаѓ ёй пра гэта цяпер.
  
  Дыяна ѓспрыняла гэта не вельмi добра. "Я так не думаю, Шэрлак", - сказала яна гнеѓна. "Я не збiраюся вяртацца ѓ Англiю. Можа быць, калi-небудзь, але не цяпер".
  
  "Ну, вы не можаце заставацца ѓ Нью-Ёрку, гэта занадта небяспечна для вас", - сказаѓ Холмс. "I мы не можам заставацца тут i абараняць вас бясконца".
  
  Дыяна паглядзела на яго з усмешкай. "Дарагi Шэрлак, ты сапраѓды клапоцiшся пра мяне, цi не так?"
  
  Холмс выглядаѓ пакрыѓджаным. " Вядома, Дыяна.
  
  Дыяна падышла да яго i павольна абвiла рукамi яго шыю, наблiзiѓшы твар да яго вуснаѓ. У гэты момант адбылося ѓсё, аб чым Шэрлак калi-небудзь марыѓ. Яны цалавалiся доѓга i горача, перш чым яна раптам перапынiла сувязь.
  
  "Аб божа," хiхiкнула яна, - я не ведаю, што прымусiла мяне гэта зрабiць. Мне так шкада ... "
  
  "Я не ..." хутка адказаѓ Холмс.
  
  "Ну, я проста... О, Шэрлак, я сапраѓды адчуваю сувязь памiж намi. Хiба ты таксама гэтага не адчуваеш? Яна такая моцная, як улада трэба мной. Мы не павiнны адмаѓляць гэтыя пачуццi".
  
  " Так, Дыяна, я таксама гэта адчуваю.
  
  Затым яна раптам зноѓ адсунулася ад яго. " Магчыма, нам не варта ... ѓступаць у адносiны? Гэта можа толькi ѓскладнiць сiтуацыю.
  
  "Не, Дыяна, ты сама сказала, што мы не павiнны адмаѓляць сваiх пачуццяѓ", - пачуѓ Холмс свой голас.
  
  Дыяна ѓсмiхнулася. "Джозэф хутка будзе тут, i я не хачу, каб ён бачыѓ нас такiмi. Прыходзь пазней ѓвечары, пасля майго апошняга выступу. Сустрэнемся ѓ завулку ля службовага ѓваходу".
  
  Холмс падняѓ вочы, не ѓ сiлах схаваць свайго расчаравання.
  
  "Не маркоцiся, Шэрлак, дарагi," сказала яна, шматспадзеѓна падмiргнуѓшы. - сёння ѓвечары ѓ нас будзе шмат часу разам. Памятай, сустрэнься са мной ля службовага ѓваходу ѓ завулку i прынясi кветкi, Шэрлак. Дзяѓчыне так падабаецца, калi прыгожы кавалер прыносiць ёй кветкi. А цяпер сыходзь, любiмы."
  
  Холмс выйшаѓ з грымёрнай Дыяны ѓ вар'яцкай тумане. Каханне i пажада змагалiся ѓнутры, i Дыяна была прызам. Забыты быѓ той факт, што яна замужняя жанчына i што яна сястра яго сябра i настаѓнiка. Забытыя былi i пытаннi, якiя ён хацеѓ ёй задаць.
  
  
  Холмс пашукаѓ Бэла, але яму сказалi, што той ужо сышоѓ з тэатра, таму малады чалавек вярнуѓся ѓ свой гатэль адзiн, у яго галаве бушаваѓ вiхор эмоцый, якiх ён нiколi раней не адчуваѓ. Эмоцыi, з якiмi ён яшчэ менш ведаѓ, як справiцца. Усё, што ён мог рабiць, гэта лiчыць гадзiны да канца сённяшняга шоѓ Дыяны, калi ён зноѓ убачыць яе.
  
  Бэла не было ѓ яго нумары ѓ гатэлi, калi Холмс вярнуѓся. Доктар вярнуѓся праз некалькi гадзiн, i двое мужчын адправiлiся ѓ "Дельмонико" павячэраць i параѓнаць запiсу.
  
  Наступнае прадстаѓленне было такiм цудоѓным, як Холмс i чакаѓ, i Дыяна сапраѓды была багiняй на сцэне. Пасля фiнальнага заслоны Холмс i Бэл развiталiся, i Холмс хутка выйшаѓ з тэатра i накiраваѓся ѓ бакавую алею. У канцы сцэны дзверы была адкрыта, святло знутры асвятляѓ памяшканне.
  
  Тут ён выявiѓ невялiкую групу добра апранутых мужчын, кожны, як i ён сам, трымаѓ у руках букет кветак. Холмс назiраѓ, як яны вiталi маладых акторак, якiя выйшлi, узбуджана размаѓляючы i апранутыя для ажыѓленага вечара ѓ горадзе. Праз iмгненне Холмс застаѓся адзiн.
  
  "Прывiтанне, Джонi. Каго ты тут чакаеш?"
  
  Холмс думаѓ, што быѓ адзiн, але цяпер ѓбачыѓ худога хлопчыка, якi сядзеѓ на скрынi, без сумневу, служачага на сцэне.
  
  "Як вы мяне назвалi?" Рэзка спытаѓ Холмс, выдатна ведаючы, што ён стаѓ ахвярай нейкага непрыемнага амерыканскага слэнгу.
  
  "Я назваѓ цябе Джонi", - дзёрзка адказаѓ юнак з iранiчным смехам. "Проста яшчэ адзiн Джонi са сцэны, якi прыйшоѓ паглядзець на дзяѓчынак. Яны ѓсё ѓжо сышлi, i я думаю, табе не пашанцавала. Ну, каго ты чакаеш?"
  
  "Дыяна Стрикленд".
  
  "О, сама прынцэса!" - з разуменнем засмяяѓся хлопчык. "Ты не заваюеш яе размяшчэнне аднымi кветкамi... "
  
  " Дзёрзкi нягоднiк!
  
  Юнак толькi засмяяѓся: "Яна даѓно пайшла, мiстэр, з'ехала са сваiм сябрам-прафесарам".
  
  Холмс паглядзеѓ на хлопчыка. " Яе... тут няма?
  
  " Пайшла добрых дзесяць хвiлiн таму, я сам яе бачыѓ.
  
  "Я павiнен быѓ сустрэцца з ёй тут, у нас была прызначаная сустрэча пасля прадстаѓлення", - цiха сказаѓ Холмс, больш сабе, чым хлопчыку. Раптам яго твар ѓспыхнула, i ён адчуѓ сябе дурнем. Чырвоныя ружы, якiя ён так горда трымаѓ у руках, цяпер сталi сцягам гэтай глупства.
  
  Перш чым хлопчык паспеѓ вымавiць хоць слова, яму сунулi букет кветак, i Холмс знiк.
  
  У тую ноч Шэрлак Холмс блукаѓ па вулiцах Нью-Ёрка ѓ адзiноце. Яго думкi сапраѓды стваралi непадыходную кампанiю. Яго запал была летняя, а пачуццi закранутыя. Чаму яна так з iм паступiла? Дамовiлася аб сустрэчы, а потым сышла з iншым мужчынам! Аналiтычная частка яго розуму была па-сапраѓднаму здзiѓленая колькасцю болю, якую гэта яму прычынiла. Ён хацеѓ бы пагаварыць аб гэтым з Майкрофтом. Вядома, яго больш спрактыкаваны ѓ жыццi старэйшы брат ведаѓ, як спраѓляцца з падобнымi рэчамi.
  
  
  "Дзе ты быѓ мiнулай ноччу?" Спытаѓ Бэл, калi яны сустрэлiся за сняданкам на наступную ранiцу. Ён ведаѓ, што яго малады асiстэнт адсутнiчаѓ амаль усю ноч. "Ты прымусiѓ мяне хвалявацца. Гэты горад можа быць даволi небяспечным пасля наступлення цемры.
  
  
  "Я гуляѓ," асцярожна адказаѓ Холмс.
  
  "Усю ноч?"
  
  "Я тут падумаѓ", - адказаѓ Холмс, i Бэл адчуѓ боль у голасе свайго маладога суразмоѓцы, таму не стаѓ цiснуць на яго.
  
  "Я таксама сёе аб чым падумаѓ, Шэрлак", - прызнаѓся Бэл, змяняючы тэму размовы. "На самой справе, я зрабiѓ значна больш. Я зайшоѓ у пакой маёй сястры ѓ мiсiс Шэй прыйшоѓ рана ранiцай, каб пагаварыць з ёй. Ты нiколi не здагадаешся, што я там убачыѓ."
  
  " Прафесар? - Выпалiѓ Холмс.
  
  " Прафесар? Няма, няма, прафесар, гэта быѓ Стрикленд.
  
  " Няѓжо? - Спытаѓ Холмс, здзiѓлены, нягледзячы на сваё змрочны настрой.
  
  "Для пары, чые адносiны ѓскладнiлiся з-за абвiнавачванняѓ у замаху на забойства, яны, здавалася, вельмi любiлi адзiн аднаго. Я назiраѓ, як Дыяна пацалавала Руперта на развiтанне. Я чуѓ, як яна казала яму, што вельмi яго любiць.
  
  Цёмны воблака накрыла твар маладога чалавека. Ён не мог адказаць.
  
  Бэл заѓважыѓ змрочны погляд свайго суразмоѓцы. "Мае пачуццi рыхт-у-рыхт такiя", - заявiѓ ён. "Што-то тут не так".
  
  Холмс кiѓнуѓ. "Я думаю, нам трэба пагаварыць са Стриклендом i дамагчыся ад яго праѓды".
  
  Бэл збiраѓся адказаць, калi раздаѓся гучны стук у дзверы. Адкрыѓшы, ён убачыѓ у дзвярным праёме калiдорнага гатэля, а за iм iншага хлопчыка ѓ рабочай вопратцы. Холмс адразу пазнаѓ другога хлопчыка з "Крытэрыi".
  
  Калiдорны адышоѓ у бок, i iншы хлопчык загаварыѓ: "Прашу прабачэння, сэр, але вы доктар Бэл?"
  
  "Так, я Бэл," нецярплiва сказаѓ доктар.
  
  - Мяне паслаѓ мiстэр Джэйкабс з "Критерион". Ён сказаѓ неадкладна прывесцi вас. Адбылося забойства.
  
  Бэл у роспачы паглядзеѓ на Холмса. Кожны баяѓся выказаць тое, што займала яго думкi. - Вы ведаеце, хто гэта быѓ? - спытаѓ я.
  
  "Не, сэр", - нервова адказаѓ хлопчык.
  
  " Гэта была жанчына? - Рэзка спытаѓ Холмс.
  
  " Не ведаю, сэр, мяне там не было. Мiстэр Джэйкабс сказаѓ мне збегаць за вамi. Усё, што я ведаю, гэта тое, што гэта адбылося ѓ гардеробной мiсiс Стрикленд.
  
  Бэл прыглушана вылаяѓся. "Божа мой, нарэшце-то ён зрабiѓ гэта, Шэрлак!"
  
  Холмс не вымавiѓ нi слова, але яго душа танула ѓ моры адчаю.
  
  
  Бэл i Холмс кiнулiся ѓ "Крытэрый", дзе iх сустрэѓ рэжысёр Джэйкабс, якi хутка правёѓ iх у грымёрную Дыяны.
  
  
  Яны ахнулi ад здзiѓлення, калi ѓбачылi Руперта Стрикленда, якi ляжыць на падлозе з кулявой адтулiнай у грудзях. Вiдавочна, ён быѓ мёртвы. Дыяна плакала ѓ свайго туалетнага столiка, над ёй стаялi два дэтэктыва, засунуѓшы рукi ѓ кiшэнi, з незажженными цыгарамi ѓ роце, з нiчога не выказваюць асобамi.
  
  "Што тут адбылося?" Бэл падбег да сястры, i яны абнялiся. Калi яны расставалiся, яна ѓсё яшчэ ѓсхлiпвала. Потым яна ѓбачыла Холмса i таксама хутка абняла яго. "О, Шэрлак!"
  
  " Што здарылася, Дыяна? - Спытаѓ Холмс.
  
  "О, гэта было жудасна", - усклiкнула яна.
  
  Адзiн з дэтэктываѓ сказаѓ, што ён задаволены тлумачэннем падзей Дыянай, i паколькi ѓсе сведкi пацвердзiлi яе аповяд, яна была вольная.
  
  "Дзякуй вам", - прамармытала Дыяна, калi палiцыянты выйшлi з пакоя.
  
  "Раскажы мне, што тут адбылося", - настойваѓ Бэл.
  
  Дыяна кiѓнула i глыбока ѓздыхнула. "Руперт звязаѓся са мной праз свайго сябра, запрошанага прафесара, якi пераканаѓ яго, што ён павiнен паспрабаваць замiрыцца. Гэта быѓ прафесар, якi прыходзiѓ да мяне мiнулай ноччу i праводзiѓ мяне да Руперту. Шэрлак, я ведаю, ты быѓ расчараваны, але я павiнна была скарыстацца гэтым апошнiм шанцам, каб выратаваць свой шлюб. Прафесар прывёѓ мяне да Руперту, i мы сустрэлiся ѓ нейтральным месцы - у Дельмонико.
  
  Холмс адчуѓ укол дзе-то глыбока ѓнутры.
  
  "Вы сустрэлiся з Рупертам сам-насам? Гэта было разумна?" Спытаѓ Бэл.
  
  " Можа, i няма, але мы пагаварылi, i праз некаторы час мне здалося, што ѓсе непрыемнасцi памiж намi былi адкладзеныя ѓ бок i скончылiся. Нарэшце-то, Джозэф, пасля столькiх гадоѓ цемры ѓсё стала светлым. Руперт пайшоѓ са мной у мой пакой. Мiсiс Шэй нiколi б гэтага не дапусцiла, калi б ведала, але мы былi асцярожныя. У рэшце рэшт, мы жанатыя ... I ён застаѓся са мной на ноч. Гэта было падобна на ... другi мядовы месяц.
  
  Бэл кiѓнуѓ. Холмс заставаѓся спакойным, вонкава стойкiм, але ѓсведамленне гэтага раздзiрала яго на часткi ѓнутры.
  
  "Я сапраѓды думала, што нарэшце-то памiж намi ѓсё наладзiлася. Я праводзiла яго гэтай ранiцай толькi з любоѓю ѓ сэрцы", - дадала Дыяна.
  
  Бэл павярнуѓся да Холмсу i злавiѓ яго погляд. Усе падазрэннi, якiя ѓ яго былi, знiклi цяпер, калi ён зразумеѓ, што бачыѓ ранiцай каля дома мiсiс Шый.
  
  Дыяна зноѓ загаварыла. "Але гнеѓ i жорсткасць Руперта немагчыма было стрымаць. Ён прыйшоѓ сюды, патрабуючы, каб я зноѓ пакiнула тэатр. Я сказала яму, што мы можам пагаварыць пра гэта пазней, але ён нiчога не хацеѓ чуць. Мы пасварылiся ... ён ударыѓ мяне.
  
  Бэл заѓважыѓ новыя сiнякi на руках i шыi сваёй сястры.
  
  "Ён прычынiѓ мне боль, Джозэф". Боль на яе твары адбiлася на тварах Бэла i Холмса. "Затым ён дастаѓ пiсталет i накiраваѓ яго на мяне. Ён сказаѓ мне, што хацеѓ бы бачыць мяне мёртвай, чым дзялiць мяне з iншымi мужчынамi, калi я была на сцэне. Некалькi рабочых сцэны убеглi, прыцягнутыя крыкамi, без сумневу. Яны штурхнулi Руперта ззаду, i ён выпусцiѓ пiсталет. Ён слiзгануѓ да мяне, я падняѓ яго i накiраваѓ на яго. Я казала яму трымацца далей, ѓмольвала пакiнуць мяне ѓ спакоi, але ён проста працягваѓ наблiжацца да мяне са звярыным выразам у вачах. Яго рукi пацягнулiся да маёй шыi. Ён збiраѓся забiць мяне, задушыць прама там, я была ѓпэѓненая ѓ гэтым. Не думаю, што ён верыѓ, што я змагу нацiснуць на курок, я таксама, але калi я паглядзела ѓ халодную чарнату яго вачэй, я зразумела, што ѓ мяне не было выбару. Усё адбылося так хутка. Я нацiснуѓ на спускавы кручок i паслаѓ кулю, якая забiла яго, прама ѓ сэрца.
  
  На iмгненне ѓсе змоѓклi.
  
  "Хто гэтыя сьведкi?" Холмс асцярожна спытаѓ.
  
  "Тут былi двое рабочых сцэны i прафесар. Яны ѓсё бачылi i пацвярджаюць маю гiсторыю", - упэѓнена сказала Дыяна.
  
  Здавалася, больш не было чаго сказаць. Холмс пайшоѓ пагаварыць з рабочымi сцэны, i яны пацвердзiлi аповяд Дыяны. Ён не змог знайсцi прафесара; мужчына, па-вiдаць, сышоѓ адразу пасля размовы з палiцыяй. Аднак, паколькi ён таксама пацвердзiѓ аповяд Дыяны, здавалася, не было вострай неабходнасцi шукаць яго.
  
  З пункту гледжання палiцыi, справа была закрытая. Бэл i Холмс рыхтавалiся да вяртання ѓ Англiю.
  
  
  На скрыпцы гралi хутка i люта, у гучнай, апантанай iмправiзацыi; яна гучала з-за масiѓнай дубовай дзверы з лютай, апальвае запалам. Гук спынiѓся з першым яго стукам, затым яна ѓпусцiла яго.
  
  
  "Я ведала, што ты прыйдзеш", - проста сказала яна.
  
  "Я паняцця не меѓ, што ты гуляеш на скрыпцы", - пачаѓ ён, назiраючы, як яна адклала iнструмент i падышла да яго. "Я часта думаѓ пра тое, каб самому заняцца гэтым".
  
  "Ты сапраѓды павiнен, Шэрлак. Я знаходжу, што гэта спрыяе мыслительному працэсу, i гэта можа быць вельмi расслабляльным", - сказала яна з усмешкай, беручы яго за руку. Яна падвяла яго да канапы, у кутку свайго пакоя ѓ доме мiсiс Шый.
  
  "Мы з'яжджаем заѓтра ранiцай, i я павiнен быѓ ѓбачыць цябе ѓ апошнi раз", - цiха сказаѓ ён.
  
  Яны селi. Яна прапанавала яму гарбаты. Ён адмовiѓся, махнуѓшы рукой. Больш яна нiчога не сказала, а проста паглядзела на яго.
  
  "Што цяпер будзе?" - спытаѓ ён.
  
  "Вы з Джозэфам вернецеся дадому, а я працягну сваю сцэнiчную кар'еру тут, у Нью-Ёрку", - проста сказала яна.
  
  "Я не гэта меѓ на ѓвазе", - сказаѓ ён. "Я маю на ѓвазе памiж намi?"
  
  "Шэрлак, калi ласка, не усложняй мне жыццё яшчэ больш, чым яна ёсць. Я праз многае прайшла з Рупертам. Ты мне вельмi падабаешся. Ты разумны i прыгожы, i любая жанчына была б шчаслiвая займець цябе.
  
  Гэтыя словы прычынiлi яму моцную боль.
  
  Ён вырашыѓ паспрабаваць iншы падыход. " Колькi каштаваѓ Руперт Стрикленд?
  
  "Я не ведаю напэѓна. Мiльёны даляраѓ. У яго была значная ѓласнасць дома, залатыя капальнi ѓ Паѓднёвай Афрыцы".
  
  "Цяпер гэта ѓсё тваё".
  
  "Так, Руперт быѓ адзiным спадчыннiкам", - патлумачыла яна. "Як яго жонка, я атрымаю праз спадчыну ѓсю маёмасць пасля яго скону".
  
  " Скон? - З цiкавасцю перапытаѓ Холмс. " Дзiѓны спосаб выказаць гэта. Вы забiлi яго.
  
  Яна ощетинилась, але хутка паправiлася: "У мяне не было выбару".
  
  "Прабачце, 'забiты' было няѓдалым выбарам слоѓ з майго боку", - сказаѓ Холмс i ѓбачыѓ, як у яе вачах прамiльгнула палёгку. "Я хацеѓ сказаць, што вы забiлi яго".
  
  Вочы Дыяны пашырылiся ад гневу, нават лютасьцi, але ѓ iх не было страху. Затым яе твар памякчэѓ, i яна з сумам паглядзела на яго. "О, Шэрлак, як ты можаш быць такiм жорсткiм. Хiба ты не хочаш, каб я была шчаслiвая пасля ѓсяго, праз што мне прыйшлося прайсцi?"
  
  " Раскажы мне пра прафесара.
  
  "Тут няма чаго расказваць".
  
  "Якую ролю ён адыграѓ у гэтым?"
  
  Твар Дыяны запамрочылася, яна на iмгненне падцiснула вусны, але загаварыла не адразу. Холмс ведаѓ, што яна вырашае, што яму сказаць, мяркуе гэта ѓ розуме, спрабуе ацанiць свой адказ, вызначаючы, як шмат яму вядома. Яна лёгка i весела засмяялася. "Я пазнаёмiѓся з iм у мiнулым годзе, калi ён прыязджаѓ сюды чытаць лекцыi. Цяпер ён вярнуѓся, i мы аднавiлi нашу дружбу".
  
  "I ты любiш яго?"
  
  Яна кiѓнула, затым смела дадала: "Так, я люблю яго, i ён любiць мяне. Ты паняцця не маеш аб сiле яго розуму i асобы. Ён блiскучы чалавек".
  
  "Я мог бы стаць блiскучым спецыялiстам для вас, Дыяна", - пачуѓ Холмс свой голас. "Калi б вы толькi дазволiлi мне".
  
  Дыяна ѓсмiхнулася, вiдавочна кранутая словамi маладога чалавека. I хоць Холмс не ѓбачыѓ у яе адказе нi намёку на насмешку, ён таксама не ѓбачыѓ у iх любовi да яго. Затым яна адвярнулася, хаваючы ад яго твар. Ён не мог сказаць, плакала яна ... цi смяялася.
  
  Шэрлак сумна схiлiѓ галаву.
  
  "Баюся, усё скончана, Шэрлак", - працягнула яна. "Вяртайся дадому з маiм братам. Вучыся ѓ яго. Ён па-свойму блiскучы чалавек. Я вельмi спадзяюся, што ты знойдзеш у сваiм жыццi ѓсё, што шукаеш i сапраѓды хочаш ".
  
  "Да тых часоѓ, пакуль ваш брат не зразумее?" Запярэчыѓ Холмс.
  
  "Зразумець што?" асцярожна спытала яна.
  
  Холмс змрочна ѓсмiхнуѓся. " Вы ведаеце.
  
  " Шэрлак, чаму ты сумняваешся ѓ маiх словах?
  
  "Мяне турбуе, што вы сцвярджаеце, што было трое мужчын, якiя ѓвайшлi ѓ вашу грымёрную, калi Руперт выцягнуѓ пiсталет. Вы сказалi, што яны выбiлi пiсталет у яго з рук, але трое мужчын не змаглi ѓтрымаць яго ад нападу на вас? Ну ж! Скажыце мне праѓду.
  
  Дыяна проста пацiснула плячыма, затым весела засмяялася: "Што ж, тады ѓ цябе сапраѓды ёсць нюх на дэталi. Так ты хочаш ведаць праѓду? Ты маеш на ѓвазе праѓду аб плане скрасцi мiльёны Стриклендов? О, не рабi такi шакаваныя выгляд, Шэрлак, я не турбуюся пра тое, што прызнаюся ѓ гэтым цябе. Ты нiчога не значыш. Я магу расказаць табе ѓсё, калi захачу. Я ведаю, ты падазраваѓ гэта.
  
  "Так, але я проста не мог у гэта паверыць... з твайго боку", - сумна сказаѓ ён.
  
  Яна пераможна ѓсмiхнулася. - Гэта таму, што ты не хацеѓ у гэта верыць, Шэрлак. I я на гэта разлiчвала.
  
  Ён кiѓнуѓ, ѓнутрана пакрыѓджаны, але цяпер злы на яе - i на самога сябе.
  
  "Я магу чытаць цябе, Шэрлак, я магу цябе чытаць як кнiгу. Цяпер гэта не мае значэння. Я магу свабодна прызнаць гэта перад табой, i нi ты, нi хто-небудзь iншы нiчога не зможа з гэтым зрабiць. Калi вы паведамiце пра гэта ѓладам, я буду ѓсё адмаѓляць. У вас няма доказаѓ, у той час як у мяне ёсць сведкi. Нiхто не можа змянiць зыход. Не цяпер."
  
  " Тады скажы мне праѓду. Што адбылося ѓ тваёй грымёрцы?
  
  "Дурны хлопчык, баюся, я з самага пачатку гуляѓ небараку Руперта. Руперт думаѓ, што мы, нарэшце, памiрымся. Мы памiрылiся. Прафесар i яго людзi прывялi яго да мяне, i я застрэлiѓ яго. Бачылi б вы здзiѓленне на твары небаракi Руперта! Яна засмяялася пры гэтым успамiне.
  
  Холмс нiчога не адказаѓ, у яго галаве вiравалi супярэчлiвыя эмоцыi.
  
  "О, Шэрлак, не глядзi так узрушана. Ты сапраѓды быѓ не ѓ сваёй талерцы. Я гуляѓ цябе i свайго брата дакладна так жа, як гуляѓ небараку Руперта. Зараз усё скончана. Як i ты, Джозэф нiколi не паверыць нiчому дурному пра мяне, дарагiм чалавеку. А ты, Шэрлак? Ты думаѓ заваяваць маё размяшчэнне." Яна горка засмяялася, i яе рэзкая рэакцыя шкрабанула паверхню вады яго, як нажом. "У мяне ёсць мужчына значна лепш, чым ты калi-небудзь мог быць. Мужчына, якi разумее мяне цалкам, да самай глыбiнi маёй душы".
  
  "Калi ён у вас ёсць," сказаѓ Холмс.
  
  "О, горкi хлопчык! Ты такi ж, як усе мужчыны, жадаючы таго, чаго нiколi не зможаш атрымаць, i злосны, калi не можаш гэтага атрымаць!" Яна дзiка засмяялася. "Цябе выкарыстоѓвалi, Шэрлак Холмс! Прызнайся, я гуляѓ на тваiх эмоцыях, як на той скрыпцы!"
  
  Холмс быѓ узрушаны маштабам яе смеласцi, яе зла.
  
  "I я ведаю, што ты нiкому нi слова не скажаш пра гэта, асаблiва майму дарагому брату Джозэфу. Я бачыла, як ты глядзiш на яго, як ты захапляешся, нават боготворишь яго". Упэѓненасць Дыяны перапоѓнiлася. " Калi ты калi-небудзь раскажаш яму праѓду пра мяне i пра тое, што я зрабiѓ, я ѓпэѓнены, ён цябе нiколi не паверыць.
  
  Холмс заставаѓся цiхiм, задуменным. Маленькая, але якая расце частка яго душы старанна аналiзавала яе словы i знаходзiла ѓсю сiтуацыю ѓ цэлым вельмi павучальнай, нават нягледзячы на тое, што ён адчуваѓ боль, глыбiнi якой нiколi раней не адчуваѓ.
  
  "I калi б Джозэф якiм-то чынам паверыѓ вам, - дадала яна, - я магу запэѓнiць вас, што гэтая навiна забiла б яго гэтак жа ясна, як я забiла небараку Руперта".
  
  Холмс дазволiѓ яе слоѓ дайсцi да яго.
  
  Яна сцiпла ѓсмiхнулася: "Бачыш, Джозэф - добры i любiць брат, i я ведала, што ён будзе ѓсiм для мяне, а потым прывiтае мяне, калi я вярнуся дадому, каб забраць свой стан".
  
  " Вы плануеце вярнуцца ѓ Англiю? - Цяпер ужо здзiѓлена спытаѓ Холмс.
  
  "Калi-небудзь мы з прафесарам вернемся, каб узначалiць "Стрикленд холдингз", - проста сказала яна. "У яго ёсць некаторыя iдэi аб развiццi пэѓнай арганiзацыi, i багацце Стриклендов апынецца найбольш карысным у гэтым пачынаннi".
  
  "Як ты магла, Дыяна!"
  
  Яна нястрымна засмяялася над яго словамi. "О, неспрактыкаваны юнак, ты неацэнны! А цяпер, Шэрлак, ты павiнен сысцi ад мяне. Паспяшайся, калi ласка! Таму што мая сапраѓдная любоѓ хутка будзе тут, i я не хачу прымушаць яго чакаць. Шчаслiвага шляху назад у Англiю ".
  
  
  
  ЧАСТКА IV: Бэйкер-стрыт, кастрычнiк 1911 г.
  "Ну, Холмс?" Нецярплiва выпалiѓ Ватсан. "Вы не можаце проста спынiцца на гэтым! Што здарылася?"
  
  " Як ты думаеш, што адбылося, стары сябар?
  
  Ватсан з хвiлiну сядзеѓ моѓчкi, абдумваючы пачутае. "Аб Божа мой, так вы распавялi яму! Вы распавялi доктару Бэлу ѓсё пра яго сястры i аб тым, як яна планавала забойства свайго мужа?"
  
  "Так", - прызнаѓ Холмс. "Мне прыйшлося. Мы былi кампаньёнамi, сябрамi. Я iм бязмерна захапляѓся. Да гэтага часу захапляюся, Джон".
  
  Уотсан нервова адкашляѓся. - Я мяркую, ён успрыняѓ гэта не вельмi добра.
  
  "Вы маеце рацыю", - адказаѓ Холмс. "Я сказаѓ яму пра гэта ѓ тую першую ноч, калi наш карабель пакiнуѓ Нью-Ёрк. Ён не паверыѓ нiводнаму слову. Ён сказаѓ, што гэта ѓсё з-за таго, што я быѓ без розуму ад Дыяны, злаваѓся на яе за тое, што яна адпрэчыла мае заляцаннi.
  
  Холмс сумна ѓсмiхнуѓся i дастаѓ нешта з кiшэнi свайго халата.
  
  " Паслухайце, Холмс, што ѓ вас там? Лiст?
  
  " Будзь добрым хлопцам, Джон, i прачытай гэта ѓслых.
  
  Холмс перадаѓ канверт свайму сябру, якi вельмi асцярожна ѓзяѓ яго ѓ рукi.
  
  " Мне дала яго мiсiс Абернати, прыбiральшчыца, калi я ездзiла на поѓнач на мiнулым тыднi, каб закрыць дом доктара Бэл. Там я таксама паклапацiѓся аб пахаваннi доктара i ѓсталяваѓ належны надмагiльны камень на яго магiле", - патлумачыѓ Холмс. "З тых часоѓ я захоѓваѓ лiст нераспечатанным".
  
  Уотсан выглядаѓ здзiѓленым. "Але як вы маглi не прачытаць гэта адразу? Калi б гэта быѓ я, я б... "
  
  Холмс кiѓнуѓ. "Я ведаю, але я баяѓся таго, што мог знайсцi там напiсаным. Адкрыйце гэта, Ватсан. Час прыйшоѓ".
  
  Ватсан кiѓнуѓ, ускрыѓ канверт уласным кiнжалам Холмса i затым дастаѓ змесцiва. Там быѓ усяго адзiн лiст паштовай паперы, якi ён нервова разгарнуѓ.
  
  "Ну, прачытайце гэта," нецярплiва падказаѓ Холмс.
  
  "Вядома", - адказаѓ Ватсан. Прачысцiѓ горла, ён пачаѓ:
  
  Дарагi Шэрлак,
  
  
  
  Я вельмi злы, калi пiшу гэты лiст, хоць i не на цябе, стары сябар, а на самога сябе. Мы былi ѓ сварцы, i мне непрыемна гаварыць пра гэта апошнiя сорак гадоѓ, вiну за што я ѓскладаю прама на свае плечы. Я паступiѓ з вамi агiдна i спадзяюся, вы зможаце дараваць мяне.
  
  Эмоцыi не толькi скажаюць меркаваннi, яны могуць разбурыць дружбу. Я хачу, каб ты ведала, я нiколi не трымаѓ цябе удалечынi ад сваiх думак. Праѓда ѓ тым, што я сачыѓ за вашай кар'ерай, за кожным справай ѓсе гэтыя доѓгiя гады, з вялiкай цiкавасцю i задавальненнем. Я радаваѓся кожнаму вашага поспеху, асаблiва ѓ барацьбе з тым злыднем, якi так заслужана кiнуѓся ѓ вадаспад. Маiм адзiным шкадаваннем у гэтым пытаннi, як я ведаю, вы згодныя, быѓ вынiк, да якога гэта прывяло маю сястру Дзiяну.
  
  Вось, я згадаѓ яе iмя. Яе злачынствы больш не павiнны быць перашкодай памiж намi. Цяпер я кажу вам, што вы мелi рацыю адносна яе з самага пачатку. Старому шотландцу часам бывае цяжка прызнаць свае памылкi. Мы схiльныя занадта доѓга несцi гэтыя памылкi з сабой у жыццi i нават у магiлу. Я малюся, каб гэты лiст хоць у якой-то меры наладзiла адносiны памiж намi.
  
  Шэрлак, я ганаруся тым, якiм чалавекам ты стаѓ. Я ганаруся тым, што ведаѓ цябе i называю адным. Я з вялiкай пяшчотай успамiнаю наша амерыканскае прыгода. Я сачыѓ за вашай жыццём i кар'ерай, хоць i здалёку, i цяпер кажу вам з усёй сумленнасцю i глыбокiм павагай: выдатная праца, Шэрлак Холмс! Сапраѓды, вельмi добрая праца!
  
  Ватсан ѓбачыѓ, як твар Шэрлака Холмса стала вельмi мяккiм. Адна самотная сляза, потым другая скацiлiся па яго шчацэ, але, убачыѓшы ѓсмешку Холмса, доктар зразумеѓ, што гэта былi слёзы не смутку, а радасцi.
  
  Ватсан выцер слязу са свайго вочы, перш чым працягнуць. "Зразумела, яно падпiсана: 'Застаюся вашым самым адданым слугой, доктар Джозэф Бэл, Эдынбург".
  
  Холмс прамянiста ѓсмiхнуѓся, выглядаючы вельмi задаволеным. "Як я баяѓся таго, што можа быць сказана ѓ гэтым лiсьце".
  
  Двое мужчын сядзелi моѓчкi, кожны пагружаны ѓ свае думкi.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Вычарпаѓшы незлiчоныя любаты Хартфард, штат Канэктыкут, мiстэр Мэллори пераносiць Холмса ѓ Багдад Новай Англii: Бриджпорт. I знаёмiць нас з сапраѓдным амерыканскiм арыгiналам.
  
  СВЯТЫ
  БЕЛЫ СЛОН
  МАНДАЛАЯ
  
  Аѓтар:
  
  МАЙКЛ МЭЛЛОРИ
  
  Калiмой спадарожнiк вярнуѓся ѓ нашу маленькую i даволi пыльную пакой у нью-ёркскiм пансiёне, я нiчога не змог прачытаць па выразе яго твару. " Ну, Холмс, як усё прайшло? - Спытаѓ я.
  
  "Мая мi-бемоль ѓзляцела не так высока, як мне б хацелася, але я не зрабiѓ нiчога, што магло б зганьбiць мяне", - адказаѓ ён. "Той факт, што адзiн з маiх суддзяѓ схiляѓ сваю галаву такiм чынам, каб паказаць, што ён быѓ злёгку глухаваты на правае вуха, можа згуляць мне на руку".
  
  Да таго часу я ѓжо прывык да падобных выказванняѓ Шэрлака Холмса, якi звычайна назiраѓ за людзьмi так, як вавiлонскiя астраномы назiралi за небам, а затым рабiѓ дзiѓныя высновы на аснове ѓбачанага. Хоць Холмс быѓ не больш чым на тры гады старэйшы за мяне, дваццацi аднаго года, ён, тым не менш, прымудраѓся паводзiць сябе так, нiбы хадзiѓ па зямлi не адно дзесяцiгоддзе i ѓ вынiку набыѓ векавую мудрасць.
  
  Ён прыехаѓ у Нью-Ёрк па запрашэннi нядаѓна створанага Сiмфанiчнага грамадства Нью-Ёрка, якое, даведаѓшыся аб яго вiртуознай гульнi на скрыпцы ад свайго аѓстрыйскага скрыпача на радзiме (чалавека, чыё iмя я не мог вымавiць), запрасiла яго на праслухоѓванне. Маё прысутнасць у паездцы было дваякiм: я дапамагаѓ Холмсу падзялiць немалыя выдаткi на акiянскае падарожжа з Англii i ѓ той жа час задавальняѓ сваё даѓняе цiкаѓнасць да самага вялiкага гораду Амерыкi.
  
  Холмс паставiѓ футляр са скрыпкай на адзiны ѓ пакоi крэсла i адкiнуѓся на адзiн з ложкаѓ, якая пратэстоѓцы застагнала. "Гэта самая складаная частка з усiх, Стэмфард, нiчога не рабiць, акрамя як чакаць iх вырашэння".
  
  Па вопыце нашага марскога падарожжа я ведаѓ, што нуда была праклёнам для майго спадарожнiка, i мне не дастаѓляла задавальнення думка аб тым, што я ѓбачу яго падчас чакання. Я паспрабаваѓ прыдумаць якi-небудзь спосаб адцягнуць яго падчас гэтага, але, як на злосць, ён знайшоѓ яго сам.
  
  Холмс выйшаѓ купiць мясцовую газету, пакiнуѓшы мяне ѓ пакоi (добра гэта цi дрэнна, але я нiколi не лiчыѓ гультайства ворагам). Вярнуѓшыся, ён лiтаральна ѓварваѓся ѓ пакой, трымаючы перад сабой разгорнутую газету. "Паслухайце гэта, Стэмфард", - сказаѓ ён. "Тут напiсана: 'Вельмi рэдкi белы слон будзе выстаѓлены на ѓсеагульны агляд у Бриджпорте ранiцай у чацвер, дзявятага траѓня, на тэрыторыi цыркавога склада мiстэра П. Т. Барнум".
  
  - Той . П. Т. Барнум? - Спытаѓ я.
  
  "Малаверагодна, што iх там занадта шмат", - сказаѓ ён, затым працягнуѓ сваё чытанне:
  
  Мiстэр Барнум прадпрымае незвычайны крок - публiчна дэманструе гэта iстота бясплатна пакупнiку памiж дзесяццю i адзiнаццаццю гадзiнамi. Слон, якому было прысвоена iмя "Ксантиппа" у гонар жонкi Сакрата, з'яѓляецца падарункам Суверэнныя Незалежнага каралеѓства Верхняя Бiрма, i амаль адразу пасля паказу тут ён будзе перавезены праз акiян у Мандалай. Белыя сланы, падобныя да гэтага, надзвычай рэдкiя ѓ прыродзе, настолькi, што ѓ многiх краiнах Усходу яны лiчацца легендарнымi i нават святымi.
  
  Ну, Стэмфард, што ты пра гэта думаеш?
  
  "Гучыць як белы слон, калi хочаш ведаць маё меркаванне", - сказаѓ я яму.
  
  Холмс не засмяяѓся. "Я думаю, што гэта, безумоѓна, заслугоѓвае расследавання," запярэчыѓ ён, - асаблiва з улiкам таго, што публiчны паказ адбудзецца заѓтра, а ѓ нашым свецкiм календары больш нiчога няма".
  
  " Вы хочаце сказаць, што хочаце ѓбачыць гэта iстота? Дзе знаходзiцца Бриджвилл?
  
  "Брыджпорт. Гэта горад у Канэктыкуце, i я мяркую, да яго лёгка дабрацца на цягнiку ".
  
  Я ведаѓ, што выгляд такой рэдкасцi, як святы белы слон, - гэта як раз тое, ад чаго Холмс атрымлiваѓ задавальненне, таму я пагадзiѓся.
  
  На наступную ранiцу я выявiѓ, што суправаджаю Шэрлака Холмса ѓ раннiм (на мой погляд, занадта раннiм) цягнiку ѓ Брыджпарт, штат Канэктыкут. Холмс правёѓ усю дарогу, праглядаючы чарговыя амерыканскiя газеты, у той час як я проста назiраѓ за проплывающим мiма пейзажам. Асаблiва мяне пацешыла, калi цягнiк спынiѓся ѓ мястэчку пад назвай Стэмфард, i я паддаѓся жаданне саскочыць з цягнiка i наняць мясцовага фатографа, каб ён сфатаграфаваѓ мяне, якi стаяѓ пад вакзальным знакам, якi затым я мог бы адправiць свайму бацьку ѓ якасцi доказы таго, што я, насуперак яго горшым асцярогам, прокладываю свой шлях у гэтым свеце.
  
  Верны свайму назве, Бриджпорт быѓ свайго роду марскiм портам, размешчаным ѓздоѓж пралiва i рэкi, далёка не такiм вялiкiм i шумным, як Нью-Ёрк, але ѓсё ж актыѓным горадам. Калi мы згарнулi з дарогi, маiм самым запаветным жаданнем было знайсцi ѓстанову, дзе падаюць сняданак, таму што я быѓ смяротна галодны, але, кiнуѓшы хуткi погляд на гадзiны, Холмс заявiѓ, што ѓ нас недастаткова часу. Пакуль ён распытваѓ начальнiка станцыi пра месцазнаходжанне Г. П. Аднак непадалёку я заѓважыѓ невялiкае кафэ з квазипарижской атмасферай, дзе мне ѓдалося купiць багет i кавалачак сыру.
  
  Я грыз хлеб з сырам, пакуль мы iшлi па горадзе, вынiкаючы ѓказанням, i па дарозе заѓважыѓ, што Холмс праяѓляе незвычайны цiкавасць да вiтрын крам, мiма якiх мы праходзiлi. " За пакупкамi? - Спытаѓ я.
  
  "Наѓрад цi", - адказаѓ ён, разглядаючы вiтрыну. "Выстаѓленыя тавары мяне мала хвалююць, у адрозненне ад чалавека насупраць, якi адлюстроѓваецца ѓ шкле. Калi мы iдзем, ён iдзе. Калi мы спыняемся, спыняецца i ён. Вiдавочна, за намi сочаць. Я проста спрабую высветлiць, чаму."
  
  " За iм сачылi?
  
  "Не глядзiце на яго, Стэмфард," папярэдзiѓ Холмс. " Якую б гульню ён нi задумаѓ, лепш, каб ён не здагадаѓся, што мы яго раскусiлi. Давайце працягнем шлях.
  
  Мы працягнулi наш шлях да ђот Фiлд, якi знаходзiѓся на ѓскраiне горада. Там было некалькi вялiкiх будынкаѓ з плоскiмi дахамi, якiя, безумоѓна, былi досыць вялiкiмi, каб змясцiць цэлы цырк. Ужо сабралася мноства людзей, якiх да самага вялiкага з будынкаѓ вёѓ шэраг груба намалеванных таблiчак з надпiсам "Сюды, да Святога Белага слана". Мы занялi сваё месца ѓ чарзе, але перш чым паспелi ѓвайсцi ѓ будынак, ззаду нас пачуѓся голас: "Холмс!"
  
  Мой спадарожнiк рэзка павярнуѓся, i я разам з iм, i зараз мы апынулiся ѓ кампанii добра апранутага мужчыны, ад якога зыходзiла натуральная ѓладарнасць. Мужчына сказаѓ што-тое, чаго я не пачуѓ зусiм, але скончыѓ яшчэ раз, звярнуѓшыся да майго спадарожнiка па iменi.
  
  "Ён пазнаѓ цябе!" Я ахнула.
  
  "А я яго", - сказаѓ Холмс. "Гэта чалавек, якi сачыѓ за намi".
  
  Хлопец зноѓ загаварыѓ, i цяпер я зразумеѓ, што ён гаворыць на iншай мове. "Запэѓнiваю вас, я выдатна разумею англiйская", - сказаѓ яму Холмс.
  
  "Добра", - адказаѓ мужчына. "Ты пойдзеш са мной".
  
  "Мы не будзем гэтага рабiць!" Я запратэставаѓ.
  
  Затым мужчына адчынiѓ палiто i паказаѓ заткнутый за пояс пiсталет, якi ён спрытна дастаѓ i накiраваѓ у наш бок.
  
  "Падобна на тое, нам прыйдзецца адправiцца з iм", - сказаѓ Холмс. Пад руляй пiсталета нас вывелi з будынка чакалi да найманаму таксi i загадалi забрацца ѓнутр, што мы i зрабiлi, паколькi паступiць iнакш было б вар'яцтвам. "Калi ласка, не спрабуйце выскокваць з кабiны", - сказаѓ мужчына, заходзячы ѓнутр разам з намi i трымаючы пiсталет накiраваным у наш бок. "Вы далёка не пойдзеце".
  
  "Куды ты нас вядзеш?" Я запатрабаваѓ адказу.
  
  " Уолдемир. Магчыма, там мы зможам пакласцi канец гэтаму брудных справе.
  
  Як аказалася, Уолдемир знаходзiѓся недалёка, i хоць гэта гучала як iншы горад, на самай справе гэта было назва фантастычнага асабняка, вялiка велiзарнага збудавання з востраканцовай страхой, як ля маёнтка, але з высокай вежай у цэнтры. Ён размяшчаѓся пасярод вялiкай адкрытай лужка, якая выходзiць да вады, i быѓ перасечаны дарожкамi для экiпажаѓ i усеяны фантанамi. "Хто тут жыве?" - Спытаѓ я, разглядаючы яго праз акно таксi.
  
  "На самай справе, Стэмфард, хто яшчэ стаѓ бы тут жыць?" Сказаѓ Холмс. "Вiдавочна, нас запрасiлi, так бы мовiць, на асабiстую аѓдыенцыю да мiстэру Г. П. Барнуму". Павярнуѓшыся да чалавека з пiсталетам, ён дадаѓ: "Паколькi мы ѓжо размясцiлi вас, цi магу я спытаць, хто вы?"
  
  "Мяне клiчуць Веймаѓт", - прадставiѓся мужчына. "Я працую на мiстэра Барнум".
  
  Таксi пад'ехала да дома i спынiлася. Веймаѓт выйшаѓ першым i, не зводзячы з нас пiсталета, загадаѓ выйсцi з машыны. Нас правялi ѓнутр ѓстановы, iнтэр'ер якога быѓ такiм жа уражлiвым, як i яго знешнi выгляд, хоць вялiкая частка галоѓнага ѓваходу была схаваная будаѓнiчымi лясамi i падвеснымi полкамi. Тут лунаѓ пах свежай тынкоѓкi i фарбы, i можна было бачыць, сказаѓ ён рабочых, па меншай меры, адзiн з якiх быѓ у капелюшы i хустцы на твары, каб абаранiцца ад пылу. " Невялiкая рэканструкцыя? - Спытаѓ Холмс, аглядаючы працу.
  
  "Мiстэр Барнум нiколi не бывае задаволены гэтым месцам," адказаѓ Веймаѓт, " не тое каб гэта вас тычылася. Мы iдзем гэтым шляхам". Ён праводзiѓ нас да адной канкрэтнай дзверы, але перш чым ён паспеѓ адкрыць яе, мы пачулi жаночы голас ззаду нас: "Чарльз, гэта ты?"
  
  "Так, мiсiс Барнум", - крыкнуѓ у адказ Веймаѓт, хаваючы свой пiсталет з поля зроку.
  
  Пачуѓшы iмя "мiсiс Барнум", я чакаѓ убачыць шаноѓную жанчыну даволi сталага ѓзросту. Таму я быѓ здзiѓлены, убачыѓшы, што да нас наблiжаецца мiлавiдная цёмнавалосая жанчына, якая выглядала ледзь старэй Холмса цi мяне.
  
  "Джэнтльмены, вы прыйшлi пабачыць майго мужа?" - ветлiва спытала яна нас.
  
  "Падобна на тое, мадам," сказаѓ Холмс.
  
  "Гэта з-за праблемы ѓ гасцiнай?"
  
  "Няма, зусiм няма", - нервова адказаѓ Веймаѓт. "А зараз, калi вы, калi ласка, прабачце нас... "
  
  Холмс павярнуѓся да маладой жанчыне. "Што здарылася ѓ гасцiнай, мадам?" спытаѓ ён, i Веймаѓт кiнуѓ на яго погляд, якiм можна было пратравiць шкло. Нават мiсiс Барнум, здавалася, заѓважыла гэта, таму што адказала: "О, ну, магчыма, мне не варта казаць".
  
  Яна пайшла, а нас з Холмсам правялi праз пярэднi пакой да дзвярэй, у якую Веймаѓт гучна пастукаѓ. "Заходзьце!" - прагрымеѓ голас з iншага боку. Адкрыѓшы дзверы, i мы апынулiся ѓ вялiкай, аздобленай дубовымi панэлямi бiблiятэцы, якая была застаѓлены кнiжнымi палiцамi i ѓпрыгожана шклянымi вiтрынамi з пудзiламi птушак. Цэнтрам пакоя быѓ вялiкi, цяжкi пiсьмовы стол, завалены паперамi i прадметамi (адзiн з якiх быѓ падобны на мiнiяцюрную галаву ѓ банку!). За пiсьмовым сталом сядзеѓ мужчына гадоѓ шасцiдзесяцi, якi з хвiлiну вывучаѓ нас, перш чым ѓстаць i падысцi да нас. Ён быѓ сярэдняга росту, моцнага целаскладу, апрануты ѓ доѓгi халат, панталоны i хатнiя тэпцiкi. Яго кашулю ѓпрыгожвала брыльянтавая шпiлька. Рысы яго асобы былi рэзкiмi, амаль бульдожьими, i хоць яго алавянага колеру валасы былi даволi рэдкiмi на верхавiне вялiкi галавы, па баках i ззаду iх абрамляѓ натуральны лаѓровы вянок павойных валасоѓ, придававший яму выгляд ажыѓшага рымскага бюста. "Я Фiнеас Барнум", - гучна абвясцiѓ ён голасам, якi запоѓнiѓ кожную шчылiну пакоя.
  
  "Як вашы справы, сэр?" Сказаѓ Холмс, паважна кiѓнуѓ яму. "Мяне клiчуць-"
  
  "Вы не кажаце па-французску," перабiѓ яго Барнум, " вы кажаце па-ангельску. Чарльз, чаму гэты чалавек не француз?
  
  "Я звярнуѓся да яго па-французску, Фiнеас, i ён адказаѓ", - сказаѓ Веймаѓт. "Я назiраѓ за чыгуначным дэпо, як вы i прапаноѓвалi, i бачыѓ, як яны прыбылi. Iх адзенне еѓрапейская, i яны вiдавочна вялi сябе як чужынцы ѓ гэтым горадзе. Я рушыѓ услед за iмi да лагера, i калi я загаварыѓ, гэты ... - ён ткнуѓ пальцам у мой бок, - ... прызнаѓ, што iншага заѓважылi ".
  
  "Я быѓ уражаны, што вы назвалi майго спадарожнiка па iмя, вось i ѓсё", - запратэставаѓ я.
  
  " Iмя? - Перапытаѓ Веймаѓт. " Я не назваѓ iмя.
  
  "Я выразна пачуѓ, як вы сказалi 'Холмс"!
  
  Цяпер Холмс ѓсмiхаѓся. "Я мяркую, што магу растлумачыць хоць бы гэтую частку маленькай драмы, у якую мы ѓсе былi ѓцягнутыя", - сказаѓ ён. "Хоць я не вельмi добра валодаю французскай мовай, я выразна пачуѓ, як мiстэр Веймаѓт назваѓ "Voux hommes?', што перакладаецца як 'Вы, мужчыны'. Што ѓразiла майго сябра, так гэта выкарыстанне слова hommes, якое гучыць амаль iдэнтычна маёй прозвiшчы Холмс, асаблiва калi яго прамаѓляе чалавек, яшчэ менш абазнаны ѓ гэтай мове, чым я.
  
  "Такiм чынам, вы Холмс", - сказаѓ Барнум, затым павярнуѓся да мяне i запатрабаваѓ, каб я таксама засведчыѓ сваю асобу.
  
  " Мяне клiчуць Стэмфард, сэр.
  
  " Падабаецца гарадок далей па дарозе?
  
  "Цалкам".
  
  " I нiхто з вас нiколi не дасылаѓ мне лiстоѓ?
  
  " Запэѓнiваю вас, сэр, што мы гэтага не рабiлi.
  
  Барнум ѓважлiва агледзеѓ нас абодвух, а затым перавёѓ погляд на Веймаута, якi, здавалася, здрыгануѓся. "Фiнеас," пачаѓ ён, - я б паставiѓ грошы на тое, што адзiн з iх апынецца нашым чалавекам".
  
  "Ты ж ведаеш, што кажуць пра дурнi i яго грошы", - парыраваѓ Барнум. Затым, пакiваѓшы галавой, ён сказаѓ: "Мiстэр Холмс, мiстэр Стэмфард, падобна, я павiнен папрасiць прабачэння перад вамi, як i мiстэр Веймаѓт. У мяне няма практыкi прычыняць нязручнасцi наведвальнiкам да такой ступенi. Баюся, я таксама некалькi заняты, таму, калi ласка, скажыце мне, як я мог бы узнагародзiць вас за тыя непрыемнасцi, праз якiя мы вас прымусiлi прайсцi, а затым адпраѓляйцеся сваёй дарогай.
  
  "Ну, я, напрыклад, вельмi хацеѓ бы ѓбачыць белага слана", - сказаѓ Холмс. "Не той, што выстаѓлены ѓ тым будынку для захоѓвання жывёл, якое, як я мяркую, падробка, а хутчэй сапраѓдны, якi вы хаваеце ѓ сваёй гасцiнай".
  
  У П. Т. Барнум i Чарльза Веймаута адвiсла скiвiца. "Як, чорт вазьмi, вы даведалiся пра гэта?" - прамармытаѓ шоѓмэн.
  
  Холмс усмiхнуѓся. " Сам факт, што Стэмфард i мяне прывялi ѓ гэты дом пад руляй пiсталета...
  
  - Пад руляй пiсталета, Чарльз? - Спытаѓ Барнум.
  
  " Гэта мера засцярогi, Фiнеас.
  
  "Калi я магу працягнуць", - сказаѓ Холмс. "Мы тут таму, што вы, вiдавочна, чакалi, што сёння прыбудзе хто-то канкрэтны, вiдавочна, француз. З чаго б яму прыходзiць менавiта сёння?" Паглядзець на слана, вядома. Але сёння паглядзець на слана прыйшло шмат людзей, у тым лiку i мы. Такiм чынам, узнiкае пытанне, чаму вы чакалi менавiта гэтага "француза" i чаму вы былi гатовыя выкрасцi яго, калi ён прыбыѓ? Вiдавочны вывад заключаецца ѓ тым, што ён ѓяѓляѓ якую-небудзь пагрозу для слана. На самай справе, я б сказаѓ, што рашэнне выставiць слана на выставе на самай справе было спробай вывесцi гэтага чалавека на чыстую ваду. У такiм выпадку наѓрад цi можна чакаць, што вы рызыкнеце ѓбачыць сапраѓднага белага слана. Я мяркую, што iстота, выстаѓлены на ѓсеагульны агляд, хутчэй за ѓсё, звычайны слон, выфарбаваны па такiм нагоды ѓ белы колер. "
  
  "Ён пакрыты тынкавай пылам, а не пафарбаваны", - сказаѓ Барнум, - "але ѓ астатнiм вы палохала маеце рацыю".
  
  "Астатняе само па сабе проста. Як толькi мы ѓсталюем, што сапраѓдная сланiха знаходзiцца не ѓ палявых умовах, застаецца пытанне, дзе яна? Хваляванне, праяѓленую мiстэрам Веймаутом, калi мiсiс Барнум загаварыла аб 'праблемы' у гасцiнай, паказвала на тое, што там было што-тое, чаго ён не хацеѓ, каб мы бачылi. Улiчваючы астатнiя факты, вiдавочны вывад складаецца у тым, што так званай праблемай была сама Ксантиппа, схаваная ад староннiх вачэй у апошнiм месцы, дзе хто-небудзь чакаѓ бы знайсцi слана.
  
  "Гасподзь Усемагутны," сказаѓ Барнум, вiдавочна уражаны высновамi Холмса.
  
  " Тады можна нам зiрнуць на слана? - Спытаѓ Холмс.
  
  "Вельмi добра". Ён вывеѓ нас траiх з сваёй бiблiятэкi i правёѓ праз галоѓны вестыбюль, дзе мы увернулись ад рабочых, якiя нясуць матэрыялы, да вялiкiм падвойным дзвярэй, у якiя ён кодированно пастукаѓ i крыкнуѓ: "Гэта я, Дэйвi". Як толькi дзверы былi отперты з iншага боку, нас пусцiлi ѓнутр.
  
  Гасцёѓня Вальдемира была б цалкам дарэчная ѓ палацы дожаѓ у Венецыi. У адной сцяне размяшчаѓся вялiзны ачаг; у доѓгай сцяне, перпендыкулярнай да яго, было чатыры вялiкiх вокны, усе з якiх былi шчыльна занавешены. Багата упрыгожаная крыштальная люстра, свисавшая з цэнтра упрыгожанага столi, i астатняя мэбля, якая ѓключала доѓгi стол, па меншай меры тузiн крэслаѓ i два вялiкiх дывана, якiя цяпер былi згорнутыя, былi прысунуць да далёкай сцяне. Усё гэта было зроблена для таго, каб вызвалiць месца для гiганцкага драѓлянага скрынi з некалькiмi круглымi адтулiнамi ѓ баку, якi стаяѓ па-над вялiкага тоѓстага брызента. Побач з скрыняй ляжаѓ цюк сена, якi, разам з шумам, якiя зыходзiлi з яго (не кажучы ѓжо аб паху), ясна выдаваѓ яго насельнiка.
  
  "Гэтыя людзi хацелi б убачыць яе", - сказаѓ Барнум мужчыну па iменi Дэйвi, якi быѓ маленькага росту i валодаѓ самымi вялiкiмi вушамi, якiя я калi-небудзь бачыѓ у чалавека, што надавала яму вiдавочна малпападобнага выгляд. Прыкметна накульгваючы, ён вярнуѓся да скрынi i ѓставiѓ вялiкi ключ у замак, запиравший пярэднюю крышку. Расхiнуѓшы дзверцы, Дэйвi на iмгненне знiк ѓнутры скрынi, а затым з'явiѓся, ведучы за сабой самае вытанчанае стварэнне, якое я калi-небудзь бачыѓ.
  
  Як i пакладзена сланам, Ксантиппа была невысокай, але дзiѓна белай, з ружовымi ценямi вакол вачэй i рота. Яе бiѓнi, якiя на самай справе здавалiся больш цёмнымi i жоѓтымi па кантрасце, былi даволi маленькiмi, што паказвала на тое, што яна, павiнна быць, маладая.
  
  "Васпан, якi павiнен прыняць яе, будзе ѓ захапленнi," сказаѓ Холмс.
  
  Барнум ласкава паляпаѓ слана па хоботу. "Без сумневу, Ксантиппа iдзе да яго па прычынах, далёка выходзяць за рамкi задавальнення", - сказаѓ ён. "Добра, Дэйвi, цяпер ты можаш пакласцi яе назад. Мы спрабуем прывучыць яе заставацца ѓнутры скрынi, якi будзе неабходны для яе доѓгага акiянскага падарожжа. Цяпер вы ѓбачылi яе, джэнтльмены. Я павiнен адвiтацца.
  
  " Калi вы не пярэчыце, мiстэр Барнум, - сказаѓ Холмс, - я хацеѓ бы пачуць падрабязнасцi праблемы, з якой вы сутыкнулiся.
  
  "Гэта не твая справа", - адрэзаѓ Веймаѓт.
  
  "Я не ведаю, Чарльз", - сказаѓ Барнум. "Магчыма, наяѓнасць iншага мозгу, якi працуе над гэтым, дапаможа нам, i гэты малады чалавек, безумоѓна, даказаѓ, што ѓ яго ёсць мозг. Добра, давайце вернемся ѓ бiблiятэку, i я распавяду вам больш.
  
  "Фiнеас, мне трэба сёе-чым заняцца", - сказаѓ Веймаѓт.
  
  "Займайцеся сваёй справай," кiѓнуѓ Барнум. На зваротным шляху ѓ бiблiятэку Холмс спытаѓ яго: "Што менавiта мiстэр Веймаѓт робiць для вас?"
  
  "У абавязкi Чарльза ѓваходзiць прыглядаць за ѓсiмi маiмi ѓладаннямi i нерухомасцю тут, у горадзе". Ён правёѓ нас назад у завалены кнiгамi пакой i зачынiѓ дзверы. Жэстам запрасiѓ нас сесцi, ён сеѓ за свой масiѓны пiсьмовы стол. "Такiм чынам, - пачаѓ ён, склаѓшы рукi разам," што вам дваiм вядома аб цяперашняй палiтычнай сiтуацыi ѓ Бiрме?"
  
  Са свайго боку, я нiколi не задумваѓся аб тым, што ѓ Бiрме склалася палiтычная сiтуацыя, хоць Холмс, вядома, адрэагаваѓ неадкладна. "Брытанская iмперыя кантралюе найнiзкую частка нацыi," сказаѓ ён, " але гэта не тая частка, аб якой iдзе гаворка, цi не так?"
  
  "Няма", - сказаѓ Барнум. "Мяне цiкавiць верхняя частка, якая застаецца незалежнай. Кароль Миндон Мiн, якi шмат гадоѓ кiраваѓ незалежнай Бiрмай, цяжка хворы, i ѓ яго няма спадчыннiка прастола. Як толькi кароль назаве iмя, гэты чалавек будзе забiты супернiкамi. Сiтуацыя можа ѓвесцi нацыю ѓ хаос ".
  
  "Гэта вельмi пралiвае святло," сказаѓ Холмс, " але якiм чынам гэта датычыцца непасрэдна вас?"
  
  "У мiнулым годзе я атрымаѓ лiст ад прадстаѓнiка Каралеѓскага дома Незалежнай Бiрмы, якi быѓ лаяльны каралю, фактычна молячы мяне дапамагчы ѓ пошуках белага слана. Мая рэпутацыя спецыялiста па пошуку незвычайных жывёл распаѓсюдзiлася нават на Азiю, i яны былi гатовыя шчодра заплацiць за маю дапамогу ".
  
  "Навошта iм спатрэбiѓся белы слон?" - Спытаѓ я.
  
  "Мяркую, я магу адказаць на гэтае пытанне", - сказаѓ Холмс. "Бiрма - адно з месцаѓ, дзе iстоты, падобныя Ксантиппе, сапраѓды лiчацца святымi. Раптоѓнае з'яѓленне каго-небудзь у прысутнасцi канкрэтнага спадчыннiка было б успрынята бiрманскiм народам як знак таго, што пераемнiк быѓ абраны вышэйшым крынiцай. Гэта было б ухвалой, якое нават супернiкi гэтага кандыдата не змаглi б адкiнуць. Гэта ѓсё?"
  
  "У двух словах, так", - пацвердзiѓ Барнум. "План складаецца ѓ тым, каб прызначаны каралём чалавек праехаѓ па вулiцах на яго спiне ѓ якасцi свайго роду цырымонii каранацыi, накiраванай на спыненне кровапралiцця i мецяжоѓ".
  
  "Як план, гэта блiскуча".
  
  "Сапраѓды. Гэта таксама рызыкоѓна, бо не было нiякай гарантыi, што я сапраѓды змагу знайсцi такое iстота. Можна спрачацца пра iх священности, але нельга адмаѓляць, што белыя сланы рэдкiя. Аднак мае крынiцы выявiлi адзiн з iх у Iндыi. Калi я рыхтаваѓся вярнуць яе, я атрымаѓ лiст з французскага мiнiстэрства па справах Усходу, падпiсаны нейкiм П'ерам Карраво, у якiм паведамлялася, што ѓрад Францыi вельмi негатыѓна паставiцца да таго, што я перадам слана прадстаѓнiкам караля Миндона. Чаму ѓрад Францыi наогул клапоцiцца аб усiм гэтым, вышэй майго разумення ".
  
  "Я магу рызыкнуць выказаць здагадку", - сказаѓ Холмс. "Калi я не памыляюся, Францыя кантралюе суседнюю краiну Лаос i, верагодна, бачыць сябе ѓ супернiцтве з iмперыяй за кантроль над астатнiмi незалежнымi землямi Бiрмы. Цалкам магчыма, што ѓрад наѓпрост дамовiлася з спадчыннiкам-супернiкам аб будучай лаяльнасцi ѓ абмен на афiцыйную падтрымку ".
  
  Другi раз за сённяшнi дзень. П. Т. Барнум здзiѓлена ѓтаропiѓся на Холмса.
  
  "Вы павiнны дараваць майго сябра, мiстэра Барнум", - сказаѓ я. "Ён усё ведае. Гэта даволi раздражняе".
  
  "Магчыма, мне варта выставiць вас як "Чалавечую энцыклапедыю', " сказаѓ шоѓмэн.
  
  "Вы лiслiвiць мне, мiстэр Барнум," сказаѓ Холмс, - але мы адхiлiлiся ад тэмы. Вы адказалi на гэты лiст?
  
  " Толькi для таго, каб сказаць, што для мяне дзелавое пагадненне непарушна, i я быѓ поѓны рашучасцi выконваць яго. Якое-то час я думаѓ, што гэта вырашыла пытанне, але пасля таго, як я прыняѓ дастаѓку Ксантиппы, прыйшло яшчэ адно пасланне, таксама ад Карраво, i гэта моцна ѓстрывожыла мяне. Ён пагражаѓ выкрасцi сланiцу i прычынiць ёй вялiкi шкоду, каб перашкодзiць яе транспарцiроѓцы ѓ Бiрму. Гэта было дастаткова агiдна, але мужчыну ѓдалося яшчэ больш закруцiць гайкi. Ён заявiѓ, што здрадзiць агалосцы катаваннi i забойствы, каб нанесцi шкоду маёй рэпутацыi".
  
  "Але, вядома ж, вы не маглi быць абвiнавачаныя ѓ вiне", - сказаѓ я.
  
  "О, мая вiнаватасць або невiнаватасць рэдка мелi значэнне", - сказаѓ Барнум. "Ёсць абаронцы жывёл, якiя з задавальненнем труцяць мяне з-за метадаѓ ѓтрымання майго звярынца. Запэѓнiваю вас, я не раблю нiчога, што магло б нашкодзiць маiм жывёлам. Навошта мне гэта? Яны - маё сродак да iснавання! Але калi б рэдкi слон памёр гвалтоѓнай смерцю падчас майго ѓтрымання пад вартай, была гэта мая вiна цi не, гэтыя групы прымусiлi б мяне бегчы з горада па жалезнай дарозе. Аднак гэта было б нiшто ѓ параѓнаннi з абурэннем, якое ѓзнiкла на Усходзе, даведаѓшыся, што быѓ апаганены белы слон ".
  
  "Значыць, вы верылi, што арганiзацыя выставы завабiць месье Карраво ажно з Францыi?" - Спытаѓ Холмс.
  
  " Гэта лiст з пагрозамi было адпраѓлена з Нью-Ёрка. Карраво ѓжо дзе-то тут. Вось чаму Чарльз прыдумаѓ гэты план, каб выбавiць яго. Замест гэтага ён злавiѓ вас дваiх у пастку.
  
  "Чаму б проста не перадаць гэта справа ѓ палiцыю?" - Спытаѓ я.
  
  Барнум сумна ѓсмiхнуѓся. "Нядаѓна я займаѓ пасаду мэра Бриджпорта. Адным з маiх грамадзянскiх паходаѓ было збавенне палiцэйскага ѓпраѓлення ад свирепствовавшей ѓ iм карупцыi. Грамадскасць вiтала такi крок, але шмат хто ѓ палiцыi гэтага не зрабiлi i да гэтага часу не робяць, таму я не магу разлiчваць на дапамогу палiцыi. Баюся, я зусiм адзiнокi ѓ гэтым пытаннi ".
  
  "Не зусiм," сказаѓ Холмс. " Мы будзем рады вам дапамагчы.
  
  "Мы будзем?" - Скептычна спытаѓ я.
  
  "Нас тут не ведаюць", - патлумачыѓ Холмс. "Мы маглi б сачыць за гэтым чалавекам Карраво, не будучы выяѓленымi самi".
  
  "Ваш аргумент заслугоѓвае ѓвагi", - сказаѓ Барнум. "Вельмi добра, з гэтага моманту вы двое ѓ мяне працуеце. Дзе вы спынiлiся?"
  
  "Ну, у нас ёсць пакой для састарэлых у Нью-Ёрку", - сказаѓ я.
  
  П. Т. Барнум нецярплiва махнуѓ рукой. "Недастаткова добра. Ты застанешся тут, у Уолдемире, столькi, колькi табе трэба. Гасподзь сведка, у нас дастаткова свабодных пакояѓ. Калi вам што-небудзь спатрэбiцца, спытаеце аб гэтым Чарльза. "Затым шоѓмэн падскочыѓ да цыркавой афiшы на сцяне ззаду яго, якую ён адсунуѓ ад панэлi, адкрыѓшы невялiкi сцянной сейф. Спрытна павярнуѓшы ручку, ён адкрыѓ дзверы i выцягнуѓ тоѓсты пачак амерыканскiх грошай. "Паколькi вы працуеце на мяне, вам заплацяць", - сказаѓ ён, отсчитав некалькi банкнот i працягнуѓшы iх Холмсу. " Гэтага будзе дастаткова? - спытаѓ я.
  
  "У вышэйшай ступенi".
  
  "Цудоѓна. Такiм чынам, з чаго вы пачнеце?"
  
  "Спачатку я хацеѓ бы адправiць тэлеграму", - сказаѓ Холмс. "Не маглi б вы накiраваць мяне на тэлеграф?"
  
  Нядзiѓна, што гэты офiс быѓ размешчаны ѓ цэнтры шумнага горада, недалёка ад берага ракi, да якой можна было даехаць на таксi за некалькi хвiлiн. Вбежав ѓнутр, Холмс пачаѓ накiдваць паведамленне, якое ён хацеѓ адправiць, i перадаѓ яго телеграфисту.
  
  "Лондан, Англiя, так?" - сказаѓ мужчына, падобна, з цяжкасцю прачытаѓшы гэта. "Што гэта там за слова?"
  
  "Дыяген", - адказаѓ Холмс. "Калi ласка, пераканайцеся, што атрымальнiк ведае, што нам патрэбен адказ як мага хутчэй".
  
  Калi мы сыходзiлi, я спытаѓ: "Холмс, што такога важнага было ѓ гэтай тэлеграме?"
  
  "Я звязваюся са сваiм братам Майкрофтом у Лондане, каб атрымаць iнфармацыю, якая можа мець вялiкае значэнне ѓ гэтым пытаннi", - сказаѓ ён. - А цяпер, паколькi мiстэр Барнум шчодра аплачвае наша знаходжанне тут, у Бриджпорте, што вы скажаце пра тое, каб перакусiць?
  
  Гэта была лепшая iдэя, якую я пачуѓ у той дзень, хоць мы прайшлi мiма некалькiх падыходных устаноѓ, перш чым Холмс дабраѓся да таго, якое выклiкала яго адабрэнне, - таго самага парыжскага кафэ, дзе я купiѓ багет ѓсяго некалькi гадзiн таму! "Чаму тут?" - Спытаѓ я.
  
  "Чалавек, якога мы выслеживаем, - перасаджаны француз", - адказаѓ Холмс, калi мы ѓвайшлi. "Гэта менавiта тое месца, якое магло б прыцягнуць такога чалавека".
  
  За лустачкамi цудоѓнага эльзасского пiрага з заварным крэмам Холмс засынаѓ афiцыянта, пажылога мужчыну, якi гаварыѓ з лёгкiм кантынентальным акцэнтам, пытаннямi аб тым, цi часта ѓ апошнiя тыднi тут бываѓ грамадзянiн Францыi.
  
  "Не, месье," адказаѓ мужчына, "як i многiя iншыя".
  
  Я палiчыѓ гэта дзiѓным, паколькi ежа была цудоѓнай, i сказаѓ пра гэта, але афiцыянт толькi пацiснуѓ плячыма i прамармытаѓ што-то ѓнiжальнае аб амерыканскай палiтры.
  
  Адказ на тэлеграму Холмса чакаѓ нас па вяртаннi на тэлеграф. "Я так i падазраваѓ", - сказаѓ ён, прачытаѓшы тэлеграму з разумелай усмешкай. Спытаѓшы тэлеграфiста, цi атрымлiваѓ ён якiя-небудзь нядаѓнiя паведамленнi з Парыжа цi ѓ яго, i атрымаѓшы адмоѓны адказ, мы з'ехалi.
  
  "Не пакiдайце мяне ѓ невядомасцi, Холмс", - сказаѓ я. "Што гаварылася ѓ паведамленнi?"
  
  Майкрофт пацвердзiѓ, што наш месье Карраво не той, за каго сябе выдае. Мой брат працуе на Уайтхолл i таму мае доступ да дыпламатычнай iнфармацыi. Ён не толькi нiколi не чуѓ аб французскай ѓрадавым чыноѓнiка па iмi П'ер Карраво, але i кажа, што такога агенцтва, як Кiраванне па справах Усходу, не iснуе".
  
  " Тады з кiм жа мiстэр Барнум мае справу?
  
  "Ёсць толькi адзiн чалавек, якi можа пралiць святло на гэтае пытанне. Мы павiнны вярнуцца ѓ Уолдемир".
  
  Браць таксi, куды б я нi пажадаѓ паехаць, было раскошай, якую я не мог дазволiць сабе там, у Лондане, але тут я ѓжо цалкам прывык да гэтага. Калi мы паскорылi рух карэты па кiрунку да Уолдемиру, нам давялося лавiраваць мiма фургона з прыпасамi, што вязе яшчэ больш будаѓнiчых матэрыялаѓ. Убачыѓшы кiроѓцы ѓ масцы, я пакляѓся, што, чым бы я нi вырашыѓ заняцца ѓ сваiм жыццi, гэта не будзе звязана з выпарэннямi фарбы, тынкоѓкi або пiлавiння.
  
  Мiстэр Барнум усё яшчэ быѓ у сваёй бiблiятэцы - хоць як яму ѓдавалася выконваць якую-небудзь працу цi нават чытаць, улiчваючы шум будаѓнiчых работ, было загадкай.
  
  Калi мы ѓвайшлi, Барнум з трывогай падняѓ галаву. " Вы даведалiся што-небудзь?
  
  "Толькi тое, што ваш месье Карраво - ашуканец", - сказаѓ Холмс, патлумачыѓшы, што французскi ѓрад тут нi пры чым.
  
  "Мяркую, гэта палёгку, паколькi ѓ мяне няма жадання станавiцца прычынай мiжнароднага iнцыдэнту", - сказаѓ Барнум. "Але тады ѓ чым заключаецца гульня гэтага чалавека?"
  
  "Гэта тое, што мы павiнны высветлiць", - сказаѓ Холмс. "Давайце выкажам здагадку на хвiлiну, што нацыянальнасць гэтага чалавека не з'яѓляецца часткай хiтрыкi, а што ён сапраѓды француз. Не пазнаёмiлiся цi вы за апошнiя гады з iншым французам, якi мог бы сiлкаваць да вам недоброжелательство?
  
  Ён задуменна нахмурыѓ бровы, а затым сказаѓ: "Ну, адзiн - магчыма, але гэта не можа быць ён. Яго звалi Эцьен Арто. Некалькi гадоѓ таму ён з'явiѓся ѓ маiм амерыканскiм музеi на Манхэтэне, прадставiѓшыся прадстаѓнiком французскай арыстакратыi. Па праѓдзе кажучы, ён быѓ не больш чым даверанай чалавекам. Ён сцвярджаѓ, што ѓ яго ёсць астанкi гэтага вадзянога каня, якiя ён хацеѓ прадаць мне для музея.
  
  " Марскi змей? - Спытаѓ я.
  
  Барнум кiѓнуѓ. "Я прызначыѓ ѓзнагароду за такое iстота, але яшчэ не выплацiѓ i, шчыра кажучы, не разлiчваю на гэта. Гэтая, вядома, была падробкай, але што больш дарэчы, яна была настолькi неахайна, што нават самы тупы школьнiк не заплацiѓ бы i пенi, каб яе ѓбачыць. Але аказалася, што Арто мала турбавала, я куплю гэтую рэч або няма. Ён выкарыстаѓ сфабрыкаваная цуд толькi як сродак пракрасцiся ѓ мой музей, каб скрасцi яго, што ён i паспрабаваѓ зрабiць, перш чым яго злавiлi. Яго адправiлi назад на радзiму для суда, i апошняе, што я чуѓ, ён быѓ у турме. Вы хочаце сказаць, што ён вольны i прыйшоѓ сюды, каб адпомсцiць?
  
  "Гэтую думку варта абдумаць", - сказаѓ Холмс.
  
  "Гасподзь Усемагутны. Я не буду па-сапраѓднаму адчуваць сябе ѓ бяспецы, пакуль не даведаюся, што Ксантиппа шчасна ступiла на зямлю Мандалая. Я спадзяюся, што на працягу тыдня спецыяльны чыгуначны вагон, якi даставiць яе ѓ Сан-Францыска, будзе цалкам падрыхтаваны ".
  
  "I адтуль яна адправiцца марскiм транспартам у Бiрму?" - Спытаѓ Холмс.
  
  " Менавiта. Пакуль Ксантиппа не адправiцца ѓ шлях, яна павiнна заставацца пад пастаяннай аховай. Кiм бы нi апынуѓся гэты нягоднiк, калi ён выйдзе з хованкi, ён не зможа дабрацца да яе.
  
  Затым у бiблiятэку ѓвайшла мiсiс Барнум. " Прабачце, што турбую вас, Фiнеас, але вы ведаеце, што вам пара адпачываць.
  
  "Нэнсi, праѓда, у мяне занадта шмат спраѓ", - запратэставаѓ шоѓмэн.
  
  "Я нiчога не хачу чуць пра гэта", - адказала яна, падыходзячы да яго i падымаючы яго з крэсла. "Ты ведаеш, што кажа доктар Шанкс".
  
  "Вельмi добра", - уздыхнуѓ Барнум. "Джэнтльмены, я павiнен пакiнуць вас на загаданы мне лекарам гадзiну адпачынку. Я б хацеѓ, каб ты ѓстаѓ на варце перад дзвярыма ѓ гасцiную i прасачыѓ, каб туды нiхто не ѓвайшоѓ. Пакуль Дэйвi ѓнутры, а ты звонку, я буду адчуваць сябе спакайней перад сыходам. Я спынюся i дам Дэйвi ведаць, што ты будзеш там на выхадзе.
  
  Я хацеѓ запярэчыць супраць гэтага задання, але ён ужо выйшаѓ з бiблiятэкi. З запалым пачуццём я назiраѓ, як Барнум рысцой перасякае пярэднi пакой, у той час як яго жонка нецярплiва чакала. З парога бiблiятэкi я бачыѓ, як ён латашыць у дзверы гасцiнай i чакае, калi Дэйвi адкрые. Затым ён зайшоѓ унутр i праз некалькi iмгненняѓ з'явiѓся зноѓ i падняѓся па лесвiцы разам са сваёй жонкай. Кiнуѓшы погляд на мяне праз дарогу, Дэйвi кiѓнуѓ i зноѓ зачынiѓ дзверы.
  
  "Холмс, я баюся, што сiтуацыя выходзiць з-пад кантролю," сказаѓ я, паварочваючыся да яго. " Мы не ахоѓнiкi!
  
  "Мiстэр Барнум верыць у вас, i я таксама", - сказаѓ ён. "А цяпер, калi вы будзеце так ласкавы, займiце свой пост, мне трэба папрацаваць".
  
  " Што ты маеш на ѓвазе? Мяркуецца, што мы абодва стаiм на варце.
  
  "Так, але цяпер, калi наш гаспадар заняты, я змагу даследаваць Уолдемир больш старанна".
  
  "Ты з розуму сышоѓ?" Я закрычаѓ, але безвынiкова. Ён ужо пачаѓ корпацца ѓ паперах на стале мiстэра Барнум. Паколькi стаяць на варце здавалася больш пажаданым варыянтам падбухторвання да таго, каб перавярнуць уверх дном чый-то асабiсты кабiнет, я прайшоѓ у пярэднюю частку гасцiнай i заняѓ сваё месца, займаючыся наглядам за суетящимися ѓзад-наперад працоѓнымi i прыслухоѓваючыся да гукаѓ шлiфоѓкi i распiлоѓвання.
  
  Праз тры чвэрцi гадзiны, на працягу якiх Холмс выходзiѓ з бiблiятэкi толькi для таго, каб зноѓ знiкнуць у iншай пакоi дома, нуда была нарэшце рассеяная з'яѓленнем мiсiс Барнум.
  
  "Мой муж нястомна працуе над будаѓнiцтвам бальнiцы у гэтым раёне, - сказала яна мне, - але я баюся, што ён стане яе першым пацыентам. Вы, я мяркую, мiстэр Стэмфард? Мяркую, Фiнеас распавёѓ вам, што вы ахоѓвае?
  
  "Так, мэм. Мы бачылi яе раней".
  
  "Я не пярэчу сказаць вам, што я буду святкаваць, калi гэта пачвара сыдзе i я змагу вярнуць сваю гасцiную. Аднак яе прысутнасць тут важна для мiстэра Барнум, так што на гэтым усё. Гэтак жа, як i ѓвесь гэты рамонт дома. Для яго гэта важна, таму мы церпiм. Шчыра кажучы, мiстэр Стэмфард, я хацеѓ бы пераехаць у дом паменш. Мы тут адзiныя, калi не лiчыць некалькiх слуг, i гэта памяшканне проста занадта вялiка для нашых патрэб. Тут ёсць пакоi, у якiя я не заходзiѓ месяцамi."
  
  Пакуль яна працягвала гаварыць на самыя розныя тэмы, мне прыйшло ѓ галаву, што ѓ мiсiс Барнум, павiнна быць, было не так ужо шмат людзей яе ѓзросту, з якiмi можна было б пагутарыць. Мне было даволi прыемна пабалбатаць з чароѓнай лэдзi, i таму было крыху шкада, што Холмс абраѓ менавiта гэты момант, каб зноѓ з'явiцца, накiроѓваючыся да нас з чым-то, падобным на рэкламны плакат. "Стэмфард, я знайшоѓ сее-тое цiкавае", - сказаѓ ён з-за стала.
  
  "Што ёсць у гэтага чалавека?" - спытала мiсiс Барнум.
  
  Апусцiѓшы газету, Холмс паглядзеѓ на жонку нашага гаспадара з выразам, якое, як мне падалося, было грэблiвым. "О, мiсiс Барнум, я не ведаѓ, што вы тут. Я знайшоѓ гэта ѓ пакоi ѓ канцы калiдора.
  
  "Я ведаю, што вы госць майго мужа, але гэта не дае вам права рабаваць памяшканне".
  
  "Прыношу свае шчырыя прабачэннi, мадам, - сказаѓ Холмс, - але я знайшоѓ на гэтым плакаце сее-што, што завяло маё цiкаѓнасць". Ён паклаѓ плакат на падлогу, каб мы маглi разгледзець яго. Банэр паведамляѓ аб Вялiкiм перасоѓным музеi Барнум, звярынцы, караване i iпадроме, а па баках былi намаляваныя жывёлы i артысты. Холмс паказаѓ, у прыватнасцi, на адзiн малюнак. "Гэта той, хто мяне зацiкавiѓ. Гэты хлопец не выглядае знаёмым?"
  
  Я нахiлiѓся блiжэй, каб разгледзець фатаграфiю, азагалоѓленую "Давалос -падшыванец", i адразу ѓбачыѓ тое, што заѓважыѓ Холмс. Гэта была фатаграфiя маленькага чалавечка з вялiзнымi вушамi, якi iшоѓ па дошцы, якую балансавалi дзве конi, скачущие галопам па рынгу, - без сумневу, Дэйвi, наглядчык сланоѓ. "Ён артыст?" - Спытаѓ я.
  
  "Быѓ артыстам, "сказаѓ Холмс," i, па-вiдаць, зоркай. Але вы бачылi, як гэты чалавек цяпер кульгае. Можна было б выказаць здагадку, што з iм адбыѓся няшчасны выпадак, якi паклаѓ канец яго кар'еры трукавага наезнiка i вымусiѓ яго заняцца сваёй цяперашняй працай - даглядаць за сланом ". Павярнуѓшыся да мiсiс Барнум, ён спытаѓ: "Што вы ведаеце пра гэтага чалавека?
  
  "Нiчога", - адказала яна. "Я не ѓмешваюся ѓ цыркавыя справы. Вам прыйдзецца спытаць майго мужа або Чарльза".
  
  "Цi сам чалавек," сказаѓ Холмс, устаючы i гучна стукаючы ѓ дзверы гасцiнай, каб паклiкаць Дэйвi. Адказу не было. Ён пастукаѓ яшчэ раз i павярнуѓ ручкi. Дзверы трымалася моцна. "Баюся, што-то не так", - закрычаѓ ён. "Мы павiнны патрапiць туды! Стэмфард, дапамажы мне".
  
  На вялiкi жаль мiсiс Барнум, мы навалiлiся на дзверы ѓсiм сваiм вагой, пакуль яны не паддалiся. Вбежав ѓнутр, Холмс зноѓ паклiкаѓ брамнiка, але пакой апынулася пустой.
  
  "Скрыня!" Холмс кiнуѓся да вялiзнага кантэйнера, у якiм знаходзiѓся Ксантипп, i зазiрнуѓ у адно з вентыляцыйных адтулiн. Затым ён падбег да вялiзнага камiна ѓ пакоi, схапiѓ жалезную качаргу, панёсся назад да скрынi i ѓдарыѓ ёю па замку. Праз некалькi секунд цяжкi замок быѓ узламаны. Холмс расчынiѓ дзверцы скрынi. Ён быѓ пусты. Белы слон знiк.
  
  "Але ... як магло ... Холмс, як гэта магло здарыцца?" Я запнуѓся. "Не прайшло i гадзiны, як я бачыѓ iх у гэтым пакоi! Нiхто не ѓваходзiѓ у гэтую пакой i не выходзiѓ з яе. Як яны маглi знiкнуць?"
  
  " Ты сапраѓды бачыѓ Ксантиппу?
  
  "Ну, няма, але я бачыѓ, як мiстэр Барнум увайшоѓ у пакой, i калi б звера там не было, я думаю, мы б пачулi".
  
  Холмс павярнуѓся да мiсiс Барнум. " Цi ёсць якi-небудзь iншы уваход у гэты пакой або выхад з яе?
  
  "Ну, я думаю, чалавек мог бы выбрацца праз акно," адказала яна, "але наѓрад цi слон".
  
  У гэты момант з-за дзвярэй гасцiнай пачуѓся грамавы голас: "Чаму гэтыя дзверы адчыненыя?" Нам не трэба было абарочвацца, каб даведацца гаварыѓ. П. Т. Барнум увайшоѓ у пакой i накiраваѓся прама да клетцы са сланамi, i яго лаянка, выявiѓшы яе пусты, прымусiла мiсiс Барнум пачырванець i паднесцi руку да рота. " Вы двое павiнны былi ахоѓваць гэтую пакой! Што вы з ёй зрабiлi?
  
  "Калi ласка, сэр, мы так жа шакаваныя гэтым, як i вы", - сказаѓ я.
  
  " Сумняваюся ѓ гэтым! Дзе Дэйвi?
  
  "Падобна на тое, ён таксама знiк", - сказаѓ Холмс.
  
  "Людзi i сланы проста так не знiкаюць!" Зароѓ Барнум. "Iх выкралi! Вы двое ѓсё-ткi ѓ змове супраць мяне?"
  
  "Мiстэр Барнум, мы не вiнаватыя!" Я запратэставаѓ, не маючы нi найменшага падання, што такое змову.
  
  "Тады, я мяркую, Ксантиппа i Дэйвi проста ператварылiся ѓ дым i вылецелi ѓ трубу, цi не так?" - праравеѓ шоѓмэн. " Цi, можа быць, яны зменшылiся да памераѓ Хлопчыка-з-пальчыка i хаваюцца за фiранкамi! Не спрабуйце пераканаць мяне ѓ немагчымым, Холмс, бо, калi я чаго-то i навучыѓся за свае трыста сем гадоѓ на гэтай зямлi, так гэта таго, што немагчымае iснуе толькi для таго, каб адмахнуцца ад яго. Як толькi вы гэта зробiце, застануцца толькi лагiчныя тлумачэннi, якiмi б неверагоднымi яны нi былi. Таму я папрашу вас яшчэ раз . . . як слон выбраѓся з гэтага пакоя. Холмс? Холмс, я з вамi размаѓляю!
  
  Але мой спадарожнiк не слухаѓ, здавалася, што ён цалкам пагрузiѓся ѓ свае думкi. "Калi вы выключаеце немагчымае," прамармытаѓ ён, - усё, што застаецца, якiм бы неверагодным яно нi было, павiнна быць праѓдай ... Гэта хараство!"
  
  "Аб чым ты зараз бормочешь?" Запатрабаваѓ адказу Барнум.
  
  "Мiстэр Барнум," сказаѓ Холмс, " перад сыходам вы заходзiлi сюды, каб пагаварыць з Дэйвi, цi не так?
  
  "Так, i што з гэтага?"
  
  " Ты сапраѓды бачыѓ Ксантиппу?
  
  " Не, Дэйвi сказаѓ мне, што яна нарэшце-то адпачыла ѓ гэтым скрынi, i я не хацеѓ турбаваць яе.
  
  "Наадварот, сэр, я мяркую, што да таго моманту слон ужо сышоѓ", - сказаѓ Холмс.
  
  " Лухта! - Усклiкнуѓ Барнум. " Калi б яна пайшла, Дэйвi, несумненна, даведаѓся б пра гэта!
  
  "Я цалкам згодны".
  
  Твар Барнум пабялеѓ. - Божа лiтасцiвы, прыяцель, ты спрабуеш сказаць мне, што Дэйвi i ёсць той чалавек, якога мы шукаем?
  
  " Раней ён быѓ вашым выканаѓцам, цi не так?
  
  "Ён паказваѓ трукi на конях у маiм цырку, пакуль не ѓпаѓ i яго не затапталi. Як толькi ён паправiѓся, я наняѓ яго прыглядаць за маiм звярынцам ".
  
  " Ён калi-небудзь дэманстраваѓ незадаволенасць сваiмi сцiснутымi абставiнамi?
  
  " Нiколi! Гэта абсурдна! Нават калi Дэйвi быѓ замяшаны, што ён зрабiѓ са слонихой? Вы сцвярджаеце, што яе не было, калi я ѓвайшоѓ сюды раней, тады скажыце мне, як яна выбралася!
  
  "Адзiнае тлумачэнне, якое не супярэчыць рэальнасцi, мiстэр Барнум, заключаецца ѓ тым, што ѓ гэтым пакоi ёсць яшчэ адзiн выхад," сказаѓ Холмс.
  
  "Чорт вазьмi, Холмс, я пабудаваѓ гэты дом!" Зароѓ Барнум. "Я ведаю тут кожны цаля! Кажу табе, у гэтую пакой вядзе адна дзверы, вунь тая. Ён звярнуѓ увагу на падвойныя дзверы.
  
  Пры гэтых словах Холмс змоѓк. Адзiнымi гукамi, якiя былi чутныя ѓ пакоi, былi злёгку абцяжаранае дыханне. П. Т. Барнум i прыглушаны шум канструкцыi. Затым вочы Холмса загарэлiся. "Так, вядома! Гэта ѓсё тлумачыць! " усклiкнуѓ ён. " Мiстэр Барнум, магчыма, калi дом быѓ пабудаваны, у iм быѓ толькi адзiн уваход або выхад, але я гатовы паставiць усе, што ѓ мяне ёсць, што быѓ прыбудаваны яшчэ адзiн, i зусiм нядаѓна.
  
  "Аб чым ты кажаш?" - запатрабаваѓ адказу шоѓмэн.
  
  "Рабочыя! Хто ведае, якiя несанкцыянаваныя рамонтныя працы маглi быць зроблены пад прыкрыццём вашых будаѓнiчых работ?"
  
  Барнум мiргнуѓ пры гэтай думкi. "Вы хочаце сказаць, што рабочыя пабудавалi тут дзвярны праём без майго ведама?" Ён агледзеѓ кожную сцяну. "Тады пакажыце гэта мне. Ствары патаемнай дзвярны праём, досыць вялiкi, каб у iм мог змясцiцца слон."
  
  Твар Холмса засвяцiла. "Гэта ѓжо тут", - сказаѓ ён. Кiнуѓшыся да агню, ён штурхялём адсунуѓ краты i ступiѓ унутр падобнага на пячору ачага. Ён бiѓ па абкуродымленым сцен вогнiшчы, нарэшце дабраѓшыся да задняй сцяны, якая адгукнулася глухiм стукам. "Ага!" усклiкнуѓ ён i абедзвюма рукамi адштурхнуѓся ад яе. Да поѓнага здзiѓлення ѓсiх нас, задняя сценка вогнiшчы пачала рухацца! Яшчэ адным магутным штуршком ён праштурхнуѓ яго да канца скрозь сцяну ѓ суседнi пакой.
  
  "Божа лiтасцiвы на нябёсах!" - Усклiкнуѓ Барнум, прабягаючы па праходзе, якi быѓ створаны шляхам дэмантажу задняй часткi камiннай ямы ѓ гасцiнай i адтулiны ѓ сцяне. Мiсiс Барнум i я хутка рушылi ѓслед за iм у суседнi пакой, якая была нашмат менш i запоѓненая абломкамi разбуранага цэглы, тынкоѓкi i каменя. Камiн у гэтым пакоi, у якога быѓ агульны комiн з камiнам у гасцiнай, быѓ цалкам разабраны.
  
  "Сцяна", якую прабiѓ Холмс, была не цаглянай, а хутчэй за вялiкi драѓлянай панэллю, умацаванай ззаду i выфарбаванай пад цэглу. У сярэдзiне пакоя быѓ збудаваны драѓляны пандус, якi вёѓ да панорамному акна, з якога было вынята шкло. Вызiрнуѓшы ѓ акно, Холмс паглядзеѓ унiз. "Як я i падазраваѓ, - сказаѓ ён, " сляды колаѓ. Павiнна быць, яны пад'ехалi заднiм ходам да адтулiны, пагрузiлi слана i з'ехалi".
  
  Шоѓмэн закрыѓ твар рукамi. "Я не магу паверыць, што Дэйвi мог так паступiць са мной".
  
  "Ён не мог зрабiць гэта ѓ адзiночку", - сказаѓ Холмс. "Павiнны былi быць задзейнiчаны рабочыя. Хто за iмi назiрае?"
  
  "Чарльз, вядома, але... Праклён!" Затым П. Т. Барнум разгарнуѓся i уварваѓся ѓ праём памiж пакоямi. Праз некалькi секунд яго пранiзлiвы крык "Чарльз!" рэхам разнёсся па ѓсiм доме i працягваѓся да тых часоѓ, пакуль мужчына не быѓ знойдзены. Гучна пратэстуючы, Чарльз Веймаѓт быѓ лiтаральна протащен праз адтулiну ѓ сцяне сваiм працадаѓцам, якi запатрабаваѓ: "Чарльз, што ты пра гэта ведаеш?"
  
  Выгляд пакоя, пандуса, адкрытага акна i адсутнасць слана пазбавiлi Веймаута дару мовы. Ён дастаѓ насоѓку i выцер iм лоб, аглядаючы пакой. "Фiнеас, - нарэшце сказаѓ ён, - я клянуся табе, я нiчога пра гэта не ведаѓ, роѓным лiкам нiчога".
  
  " Я хачу верыць табе, Чарльз.
  
  "Вы павiнны!" Веймаѓт паднёс сурвэтку да рота, каб схаваць выраз жаху на твары, i моѓчкi пакруцiѓ галавой. Затым з вуснаѓ Холмса сарваѓся крык, якi прымусiѓ усiх нас падскочыць.
  
  "Чаму я не заѓважыѓ гэтага раней!" - заявiѓ ён. "Мiстэр Веймаѓт не стаiць за выкраданнем, хоць тое, што ён толькi што паднёс насоѓку да твару, наводзiць на думку аб адваротным. Тут ёсць рабочы, якога нiколi не бачаць без маскi на твары.
  
  "Мне сказалi, што ён адчувальны да пылу", - сказаѓ Веймаѓт.
  
  "Тады навошта ѓступаць у гандаль, дзе пыл з'яѓляецца звычайным фактарам?" Запярэчыѓ Холмс.
  
  "Так, i я бачыѓ яго сёння ранiцай, усё яшчэ ѓ гэтай масцы, калi ён пад'язджаѓ да хаты на грузавiку з прыпасамi", - дадаѓ я. "На кiроѓчым сядзеннi грузавiка няма пылу".
  
  "Што ты прапануеш?" Патрабавальна спытаѓ Барнум.
  
  "Маска прызначана зусiм не для таго, каб абаранiць яго ад пылу, - заявiѓ Холмс, - а для таго, каб яго не пазнаѓ яго працадаѓца. Мiстэр Барнум, маглi б вы даведацца пра гэтага чалавека, Арто, у твар?"
  
  "Вядома", - сказаѓ Барнум. "Вы мяркуеце, што Эцьен Арто ѓвесь гэты час знаходзiѓся ѓ маiм доме?"
  
  "Баюся, што так", - сказаѓ Холмс. "У нас ёсць перавага ѓ тым, што яны, верагодна, не чакалi, што мы выявiм, што слана не было даволi доѓгi час, але мы не можам выпускаць яго з-пад увагi. мiстэр Барнум, вы больш, чым хто-небудзь iншы, ведаеце, як перавозiць жывёл. Што б яны з ёй зрабiлi?"
  
  "Калi б яны хацелi з'ехаць з горада, яны б адправiлiся на зiмовыя кватэры i пасадзiлi яе ѓ вагон цягнiка", - сказаѓ Барнум. "Але калi б яны хацелi прычынiць ёй шкоду, яны маглi павезцi яе куды заѓгодна".
  
  Раптоѓна мне ѓ галаву прыйшла думка. "Не, сэр, нiдзе", - сказаѓ я. "Калi мэтай з'яѓляецца прычыненне вам асабiстага шкоды, то якiя б фiзiчныя доказы нi былi прадстаѓлены, яны павiнны адлюстроѓваць месца, якое звязана з вамi. Калi яны плануюць сфатаграфаваць слана на нейкi стадыi небяспекi або бедства, ён павiнен быць выстаѓлены на фоне, якi з'яѓляецца адначасова i вашым, i лагiчным месцам знаходжання слана, iнакш доказы не будуць мець вялiкага эфекту. Такiм чынам, Ксантиппу, павiнна быць, даставiлi ѓ вашу рэзiдэнцыю.
  
  " Брава, Стэмфард! - Ускрыкнуѓ Холмс.
  
  "Тады мы павiнны дабрацца туды як мага хутчэй!" Закрычаѓ Барнум. "Наперад!"
  
  У сваю чаргу, мы кiнулiся праз дзiрку назад у гасцiную, i Холмс, Веймаѓт i я рушылi ѓслед за П. Г Барнумом - у дывановых тапачках i ва ѓсiм астатнiм - з дома на раскинувшуюся лужок маёнтка. Нягледзячы на тое, што вялiкi шоѓмэн быѓ утрая старэйшы за мяне, я выявiѓ, што отстаю ад яго, калi мы беглi да каретному адрыны. Фаэтон, на якiм ён ехаѓ у свой офiс у горадзе, усё яшчэ быѓ апрануты ѓ лiѓрэю i гатовы да адпраѓлення, хоць я ледзь паспеѓ паставiць у яго абедзве нагi, калi Барнум прышпорыѓ каня, i мы рушылi з месца. Нягледзячы на тое, што я была абсалютна ѓпэѓненая, што ён ведае вулiцы горада i як па iм арыентавацца, я была вымушана закрыць вочы, калi мы праязджалi некалькi паваротаѓ па дарозе ѓ Гоут-Фiлд. Абмiнуѓшы адзiн з iх на небяспечна высокай хуткасцi, мы абагналi палiцэйскi фургон. Афiцэр крыкнуѓ Барнуму, каб той прытармазiѓ, але ён гэтага не зрабiѓ.
  
  Калi мы наблiзiлiся да поля, на якiм размяшчаѓся звярынец Барнум, Холмс крыкнуѓ: "Глядзiце!" Фургон з прыпасамi, якi мы бачылi раней у той дзень, з грузавы платформай, цяпер пакрытай брызентам, быѓ прыпаркаваны ля задняга будынка, ззаду таго, у якiм раней размяшчалася выстава штучнага белага слана. Барнум накiраваѓся прама да яго, у апошнi момант зрабiѓшы рэзкi паварот i з сiлай нацягнуѓшы павады сваёй конi, так што фаэтон сам заступiѓ шлях повозочной запрэжцы. Саскочыѓшы ѓнiз, ён уварваѓся ѓнутр будынка, а астатнiя рушылi ѓслед за iм.
  
  Унутры было слабое асвятленне, але адно месца здавалася ярчэй астатнiх, i гэта было тое, да якога мы пабеглi. Неѓзабаве мы разглядзелi постацi двух мужчын: адзiн, вiдавочна, быѓ Дэйвi, у той час як iншы быѓ апрануты ѓ рабочы халат i саламяны капялюш, i на яго твары ѓсё яшчэ быѓ той таямнiчы хустку, а таксама тоѓстыя пальчаткi.
  
  Памiж iмi велiчна ѓзвышаѓся Ксантипп.
  
  " Неадкладна спынiце! - Крыкнуѓ Барнум, напалохаѓшы абодвух мужчын.
  
  "Аб божа, гэта ён сам!" - Усклiкнуѓ Дэйвi. Кiнуѓшыся да шоѓмэну так хутка, як толькi дазваляла яго кульгае хада, ён кiнуѓся на каленi i закрычаѓ: "Сумленнае слова, мiстэр Барнум, гэта была не мая iдэя. Ён прымусiѓ мяне зрабiць гэта, а я не хацела.
  
  "Цiшыня", - загадаѓ Барнум, адштурхоѓваючы мужчыну ѓ бок, i, ступiѓшы да постацi ѓ масцы, тэатральна паказаѓ на яго. "Гульня скончана, Арто", - абвясцiѓ ён. "Так, я ведаю, хто ты, так што можаш зняць гэтую дурную маску".
  
  "Маскiроѓка?" - спытаѓ мужчына з-за тканiны. "Ты думаеш, гэта маскiроѓка, мой сябар?" Апошнiя два словы былi вымаѓленыя са злоснай гаркатой. "Ты думаеш, што пазнаеш Арто, а? Паглядзiм". Рукамi ѓ пальчатках ён зняѓ капялюш, сцягнуѓ маску i адкрыѓ свой твар. Я не змагла стрымаць ѓздыху.
  
  Усё аблiчча мужчыны было жудасна знявечаны; яго нос, шчокi, рот i падбародак былi пакрытыя рубцамi i мелi жудасную шаравата-жоѓтую бледнасць. Зняцце пальчатак паказала, што яго рукi таксама не пацярпелi ад хваробы. "Вось вырадак для вашага музея, Барнум, жывы, якi казаѓ монстар!"
  
  "Гасподзь Усемагутны," вымавiѓ Барнум. " Што з табой здарылася?
  
  "Ты, вось што здарылася са мной!"
  
  "Я ... я не зрабiѓ табе нiчога незаслужана". Ён ступiѓ да жахлiвай постацi. "Объяснись!"
  
  "Мiстэр Барнум, не падыходзьце блiжэй!" Загадаѓ Холмс. "Не дакранайцеся да гэтага чалавека. Ён пракажоны".
  
  "Божа лiтасцiвы," сказаѓ Барнум, адступаючы назад.
  
  "Менавiта на падставе вашых паказанняѓ, Барнум, я быѓ прызнаны вiнаватым i адпраѓлены ѓ лагер для ваеннапалонных у Французскай Гвiяне, дзе я цярпеѓ катаваннi праклятых", - сказаѓ Арто. "I за што? Што я ѓзяѓ у цябе? Цацанкi... нiшто! Параѓнай гэта з тым, што я атрымаѓ! Ён закрыѓ рукамi знявечанае твар. "Кожны дзень, якi я праводзiѓ на гэтым смярдзючым востраве, я будаваѓ планы помсты за тое, што ты зрабiѓ са мной. Я планаваѓ свой ѓцёкi. Што я мог страцiць? Я збег. Я ѓпотай сеѓ на карабель, якi iдзе ѓ Нью-Ёрк. Я прыехаѓ сюды. Я паступiѓ да вас на службу. Я нават жыѓ у вашым асабняку.
  
  "Ты зрабiѓ што?" Закрычаѓ Барнум.
  
  "Так шмат пустых пакояѓ, мяне нiхто не выявiѓ", - сказаѓ Арто. "Я быѓ у стане даведацца ѓсё, што адбывалася. Я хацеѓ разбурыць тваё жыццё так жа, як ты разбурыѓ маю. Калi з'явiѓся слон, магчымасць выкарыстоѓваць адно з тваiх уласных жывёл у якасцi сродку твайго знiшчэння, iронiя гэтага падалася занадта пiкантнай, каб яе iгнараваць. Ён паказаѓ на съежившегося Дэйвi. "Тамтэйшы п'ю крэпо сказаѓ мне: "як шмат ты можаш страцiць, калi што-небудзь здарыцца "з белым сланом".
  
  "Ён прымусiѓ мяне дапамагчы яму", - заныѓ Дэйвi. "Ён прымусiѓ мяне апусцiць гэтыя лiсты ѓ тваю пошту i сядзець цiха, пакуль ён разбiраѓ камiн. Ён сказаѓ, што калi я не буду падыгрываць яму, ён заразiць мяне сваёй хваробай! Дастаткова таго, што я страцiѓ кар'еру, але я не хацеѓ скончыць так, як ён ".
  
  Холмс загаварыѓ: "Я не магу ѓзяць у толк, чаму вы спрабавалi ѓцягнуць у гэты план сваё ѓласнае ѓрад".
  
  "Проста каб адплацiць за дабрыню", - з горыччу сказаѓ злыдзень. "Мой урад адправiла мяне ѓ Элл памiраць, i ѓсё па слову вялiкага чалавека".
  
  Нiхто не прамаѓляѓ нi слова па меншай меры хвiлiну; мы ѓсе стаялi ѓ маѓклiвай нерухомасцi. Нават Ксантиппе, здавалася, не хацелася рухацца. Затым Холмс парушыѓ цiшыню. "Вы разумееце, месье Арто, што пацярпелi няѓдачу", - сказаѓ ён. "У вас няма iншага выйсця, акрамя як здацца".
  
  "Iншага выйсця няма, так?" - сказаѓ мужчына. Затым, амаль як па чараѓнiцтве, у яго руцэ з'явiѓся маленькi пiсталет, прымусiѓшы астатнiх з нас напружыцца. "Хто-небудзь хоча падысцi i вырваць гэта ѓ мяне з рук?" - насмешлiва спытаѓ ён. "Няма?" Вельмi добра . . . . Ён павольна падняѓ пiсталет i накiраваѓ яго ѓ правае вока Ксантиппе.
  
  "Няма!" Барнум закрычаѓ. "Арто, калi ласка, не нясе ёй шкоды. Я малю цябе".
  
  "Я не магу цябе чуць".
  
  "Я прашу цябе, Арто, я малю цябе!" Шоѓмэн апусцiѓся на падлогу. "Я на каленях".
  
  " Вялiкi П. Т. Барнум молiць мяне, так? 'Ён прынiжаецца перада мной. Я крануты, месье. Вельмi добра, Арто не будзе 'узбройваць слана". Ён апусцiѓ ружжо. "Гадамi я памiраѓ. Цяпер я памру задаволеным". Эцьен Арто жудасна усмiхнуѓся, i перш чым хто-небудзь паспеѓ што-небудзь зрабiць цi нават падумаѓ аб чым-небудзь, ён прыставiѓ пiсталет да сваёй скронi i нацiснуѓ на спускавы кручок.
  
  Ксантиппа затрубила, пачуѓшы раптоѓны шум, у той час як яе двудушных захавальнiк звалiѓся ѓ глыбокiм непрытомным стане.
  
  " Чарльз, - сказаѓ Барнум, павольна паднiмаючыся, - калi ласка, даруй мяне за тое, што я сумняваѓся ѓ табе.
  
  "Я ведаю, Фiнеас", - адказаѓ Веймаѓт хрыплым голасам. "Што нам рабiць з целам?"
  
  " Я пракансультуюся з доктарам Шанкс, як з iм паступiць. Гасподзь Усемагутны.
  
  Як толькi страцiѓ прытомнасць Дэйвi даставiлi ѓ бальнiцу, Веймаѓт праiнструктаваѓ яго дапамагчы падрыхтаваць клетку ѓ звярынцы для Ксантиппы, чыя бяспека ѓ лагеры цяпер была забяспечана да таго часу, пакуль яе не перавязуць.
  
  Холмс i я рушылi ѓслед за П. Г Барнумом з будынка i вярнулiся ѓ фаэтон. Нiхто з нас не сказаѓ нi слова на зваротным шляху ѓ Уолдемир, i нават калi мы зноѓ сабралiся ѓ бiблiятэцы Барнум, там панавала цiшыня. Нарэшце шоѓмэн загаварыѓ. "Мiстэр Холмс, мiстэр Стэмфард, я не ведаю, што сказаць. Што я магу вам прапанаваць. Назавiце гэта.
  
  "Вячэра быѓ бы самым прымальным", - адказаѓ Холмс. "Я цалкам упэѓнены, што мой сябар пагадзiѓся б".
  
  У той вечар мы вячэралi ѓ лепшым рэстаране Бриджпорта з выглядам на гавань, парослую лесам мачтаѓ i зацененую надыходзячай ноччу. "Як бы я нi быѓ рады, што Ксантипп цэлы, я не магу не адчуваць сябе дурнем", - сказаѓ Барнум, пацягваючы гарачы кава (мы ѓжо даведалiся, што ён нiколi не дакранаѓся да алкаголю, на жаль). " Яны называюць мяне Вялiкiм Мистификатором ... Паглядзi, на якой розыгрыш я трапiѓся.
  
  "Хто-то можа сказаць, сэр," сказаѓ я, "што гэта была проста ваша хвiлiна нараджэння".
  
  Касой погляд, якi ён кiнуѓ на мяне, не выказваѓ весялосцi. "Вы не надта суцяшальныя, малады чалавек. Акрамя таго, я нiколi не прамаѓляѓ гэтую фразу аб прыроджаных простаках. Гэта прыпiсаѓ мне iншы чалавек, але паколькi гэта здавалася добрай рэкламай, я нiколi не спрабаваѓ гэта адмаѓляць ".
  
  "Што цяпер будзе з маленькiм Дэйвi?" Спытаѓ Холмс, эфектна мяняючы тэму.
  
  Барнум ѓздыхнуѓ. "Яго жыццё i сродкi да iснавання былi разбураныя аднойчы на маёй службе, i я не магу паступiць з iм так зноѓ. Ён застанецца ѓ кампанii, але я праiнструктаваѓ Чарльза паклапацiцца аб тым, каб яго нага нiколi не ступала ѓ Уолдемир.
  
  З iншага боку, у той вечар мы былi гасцямi ѓ Уолдемире, i ѓ нас была больш выдатная ложак, у якой я нiколi не спаѓ. На наступную ранiцу мiстэр Барнум асабiста адвёз нас на вакзал i праводзiѓ на зваротным шляху ѓ Нью-Ёрк.
  
  "Гэта было, вядома, па-спартыѓнаму з яго боку - дазволiць нам захаваць грошы, якiя ён нам пазычыѓ", - сказаѓ я Холмсу, калi мы ад'язджалi ад платформы. Мой суразмоѓца адказаѓ не адразу, замест гэтага утаропiѓшыся куды-то ѓдалячынь. "Холмс, з вамi ѓсё ѓ парадку?" Спытаѓ я. "О, зразумела. Цяпер, калi наша прыгода скончылася, ты турбуешся аб сваёй спробе ѓ сiмфанiчны аркестр.
  
  "Зусiм наадварот, Стэмфард", - адказаѓ ён. "Нават калi сiмфанiчны аркестр вабiць мяне, я не збiраюся ѓступаць у iх шэрагi".
  
  "Што? Навошта яшчэ мы адважылiся перасекчы Атлантыку?"
  
  Ён паглядзеѓ на мяне з агнём у шэрых вачах. "Хiба ты не адчуѓ гэтага, Стэмфард, хвалявання ад таго, што разгадаѓ гэтую немагчымую сiтуацыю i высачыѓ вiнаватага? Што, калi б я мог займацца падобнымi рэчамi пастаянна? Я мог бы вярнуцца ѓ Лондан i адкрыць офiс, а затым рэкламаваць сябе як дэтэктыѓ-кансультант, да якога людзi маглi б звяртацца са сваiмi праблемамi, якiя я вырашаѓ бы за пэѓнае ѓзнагароджанне ".
  
  " Ты б памёр з голаду.
  
  "Тады мне спатрэбiѓся б хто-то надзейны, хто дапамог бы мне, збярог б мяне ад пазыковай турмы. Ты, напрыклад".
  
  "Я?"
  
  "О, перастаньце, Стэмфард, гэта было ваша здагадка, што Арто адвязе слана ва ѓладаннi Барнум i нiдзе больш, што дазволiла нам знайсцi iх у самыя кароткiя тэрмiны. Вы не можаце гэтага адмаѓляць ".
  
  Я адкiнуѓся на спiнку сядзення. "Чаго я сапраѓды не магу адмаѓляць, так гэта таго, што мой бацька, магчыма, у рэшце рэшт мае рацыю", - сказаѓ я. "Магчыма, мне пара пасталець i працягнуць кар'еру. Стары прапаведаваѓ мне медыцыну ".
  
  "Выдатна. Ты ѓсё яшчэ магла б працаваць са мной падчас вучобы".
  
  Я ѓздыхнуѓ. Як мне было адгаварыць Холмса ад iдэi працаваць разам у якасцi наёмных дэтэктываѓ? Ведаючы аб яго настойлiвасцi, я проста павiнен быѓ знайсцi каго-то iншага, больш падыходнага для гэтай ролi, калi мы вернемся ѓ Лондан.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Мiс Кэрал Кiмсьцi звяртаецца да Барду, паколькi Холмс выяѓляе, што на зямлi, як i ѓ вадзе, ёсць бурбалкi, i гэта адзiн з iх.
  
  ПРАКЛЁН
  ЭДВIНА БУТА
  
  Аѓтар:
  
  CAROLE BUGGÉ
  
  Яѓ 1880 годзе ѓвесь Нью-Ёрк ведаѓ маё iмя. Я ледзь мог выйсцi на вулiцу без таго, каб незнаёмыя людзi не казалi адзiн аднаму: "Гэта Эдвiн Бут, акцёр!", а затым не падыходзiлi да мяне, каб папрасiць аѓтограф, поцiск рукi, пасму маiх валасоѓ.
  
  Вясной таго ж года я стаѓ зусiм упэѓнены, што хто-то спрабуе мяне забiць.
  
  Аднойчы ѓвечары ѓ чацвер, калi я выходзiѓ з тэатра пасля, здавалася, бясконцай рэпетыцыi нашай маючай адбыцца пастаноѓкi "Гамлета", на пустой вулiцы пачуѓся стрэл. Я адчуѓ паленне на шыi, i калi я ляпнуѓ па гэтаму месцу рукой, яна стала вiльготнай ад свежай крывi.
  
  Я сутыкаѓся з многiмi сiтуацыямi, требовавшими захоѓваць сябе ѓ руках, таму я не запанiкаваѓ, а хутка адступiѓ праз службовую дзверы. Рана на маёй шыi была павярхоѓнай, i неѓзабаве я змог спынiць крывацёк. Я нiкому не расказаѓ пра здарэнне; мая клопат пра ѓласнай бяспекi была змякчана усведамленнем таго, што я быѓ публiчнай фiгурай, i негатыѓная агалоска магла спустошыць маю тэатральную трупу. Калi я з'явiѓся ѓ наступны раз, гэта было паѓгадзiны праз, з двума моцнымi працоѓнымi сцэны па абодва бакi ад мяне. Я сказаѓ iм, што адчуваю слабасць; яны ѓцягнулi мяне ѓ чакаѓ экiпаж, кучар пусцiѓ коней хуткай рыссю, i праз некалькi хвiлiн я быѓ дома.
  
  Аднак на гэты раз маiм пачуццём быѓ цёмны жах - настолькi цёмны, што я рашыѓся на крок, аб якiм нiколi б не падумаѓ: я змясцiѓ аб'яву ѓ газеце.
  
  ПАТРАБУЕЦЦА: Прафесiйны дэтэктыѓ для прыватнай працы. Павiнен быць абачлiвым, годным даверу. Пераважны вопыт працы ѓ агенцтве Пiнкертон або аналагiчнай працы. Заданне, магчыма, небяспечнае; грашовае ѓзнагароджанне значнае. Падаваць заяѓкi павiнны толькi сур'ёзныя кандыдаты. Адправiць адказ на паштовую скрыню 28, горад.
  
  Згадка Аллана Пiнкертон i яго цудоѓнага агенцтва было горкай iронiяй, паколькi ён прадухiлiѓ замах на прэзiдэнта Лiнкольна ѓ 1861 годзе толькi для таго, каб разам з астатняй нацыяй бездапаможна назiраць, як мой брат Джон Уiлкса застрэлiѓ вялiкага чалавека некалькi гадоѓ праз.
  
  Я нiкому не давяраѓ, акрамя майго слугi негра Гектара, якi быѓ у нашай сям'i з тых часоѓ, як я правёѓ дзяцiнства ѓ Мэрылэндзе. Пасля смерцi майго бацькi ён стаѓ маiм пастаянным суправаджаюць i кампаньёнам; больш кампетэнтнага i ѓважлiвага чалавека любой расы нельга было знайсцi па гэты бок Атлантыкi.
  
  Газета, у якой я змясцiѓ аб'яву, знаходзiлася ѓ газетных кiёсках i кнiжных кiёсках ѓсяго некалькi гадзiн, калi пачуѓся стук у парадныя дзверы Клуба Гульцоѓ. Я быѓ у грыль-бары за познiм ланчам, i паколькi швейцар таксама заказваѓ познi ланч, я паслаѓ Гектара адказаць на званок.
  
  Players Club - гэта трохпавярховы каменны будынак на Грэмерси Парк Саѓт. Я купiѓ i рэканструяваѓ будынак, каб яно служыла месцам сустрэч выдатных дзеячаѓ тэатра, а таксама iншых выбiтных прафесiяналаѓ. Першыя два паверхi ѓключалi бiльярдавую i невялiкi тэатр, а таксама грыль-зала i бар; я займаѓ трэцi паверх, калi быѓ у Нью-Ёрку.
  
  У мяне акцёрскае нюх на характар, i як тэатральны менеджэр i рэжысёр я прывык хутка ацэньваць людзей. Калi Гектар правёѓ нашага наведвальнiка ѓ грыль-зала, я адразу зразумеѓ, што перада мной незвычайны чалавек.
  
  Яго вочы былi цёмнымi - такiмi цёмнымi, што ѓ цьмяным святле здавалiся чорнымi, нагадваючы мне iндзейцаѓ, якiх я ведаѓ у днi свайго юнацтва ѓ Калiфорнii. Ён быѓ вышэй сярэдняга; я б выказала здагадку, што нашмат вышэй шасцi футаѓ, але, з iншага боку, многiя мужчыны здаюцца мне высокiмi, паколькi ѓва мне ѓсяго пяць футаѓ сем цаляѓ у адных шкарпэтках. Сям'я Бутаѓ, магчыма, i мела сваёй доляй таленту, але яна не спарадзiла гiгантаѓ.
  
  Яго твар i постаць былi доѓгiмi i хударлявымi; гэта нагадала мне Кассиуса з "Юлiя Цэзара" (якi мы ставiлi ѓ рэпертуары з "Гамлетам"), якога Шэкспiр апiсвае як "хударлявага i з галодным выглядам". (На жаль, наш цяперашнi Кассiусом, Джэф Сiманс, празмерна любiѓ сасiскi i портер i быѓ якiм заѓгодна, толькi не хударлявым - у сваёй зялёнай тозе ён хутчэй нагадваѓ тлустага садовага смоѓжня, загорнутага ѓ лiст.)
  
  У майго наведвальнiка быѓ не галодны погляд, а хутчэй жывы цiкавасць i дапытлiвасць. У мяне склалася ѓражанне, што ад яго глыбока пасаджаных вачэй не выслiзнула нiчога асаблiвага; здавалася, ён з першага погляду ахоплiваѓ усе вакол. На iм былi просты, але дарагi сурдут i камiзэльку, iдэальна отглаженные штаны i блiскучыя чорныя чаравiкi.
  
  "Як маецеся, мiстэр Бут?" - сказаѓ ён з вiдавочным брытанскiм акцэнтам. "Я прыбыѓ па вашаму аб'яве".
  
  " Але ѓ аб'яве не было паказана адрасы - толькi паштовую скрыню.
  
  Ён адмахнуѓся ад маiх пярэчанняѓ, як ад назойлiвага казуркi. "Простая фармальнасць - запэѓнiваю вас, было няцяжка высветлiць, хто вы такi".
  
  Я ѓтаропiлася на яго. " Як, чорт вазьмi, ты...
  
  "Тое, што вы былi багатыя, было вiдавочна з прапановы аб значным грашовым узнагародзе".
  
  У дзяцiнстве я пакутаваѓ ад заiкання, якое пераадолеѓ шмат гадоѓ таму. Да свайго здзiѓлення, я адчуѓ, што цяпер яно пачынае вяртацца.
  
  "Так, н-але-"
  
  "Тое, што вы былi добра вядомыя, было вiдавочна з фразы аб добрай разумнасьцi".
  
  "Але як д-ты даведаѓся, што гэта быѓ я - у гэтым горадзе поѓна добра вядомых людзей!"
  
  "Прасачыць за гэтым джэнтльменам з пошты было нескладана", - сказаѓ ён, паказваючы на Гектара, якi толькi што прынёс мне паѓтузiна лiстоѓ на срэбным падносе. "Я паклаѓ вока на скрыню Дваццаць восем, i калi ён зазiрнуѓ ѓнутр у пошуках адказаѓ, я ведаѓ, што ён прывядзе мяне да вас. Мне трэба было толькi рушыць услед за iм сюды".
  
  Я адчуѓ, як напружанне апошнiх дваццацi чатырох гадзiн пачатак спадаць з маiх плячэй.
  
  "О, значыць, гэта ѓсё-ткi была дэтэктыѓная праца! Усё, што вам трэба было зрабiць, гэта цярплiва чакаць на пошце, пакуль ён з'явiцца, а затым iсцi за iм. Так што ѓсе гэтыя высновы аб тым, што я добра вядомы i багаты, былi проста...
  
  " Аб няма, я ѓжо прыйшоѓ да гэтых высноѓ да сустрэчы з вашым слугой.
  
  "Я разумею".
  
  " Таму, калi я рушыѓ услед за iм сюды, я быѓ цалкам упэѓнены, што знайшоѓ патрэбнага чалавека.
  
  Я агледзеѓ грыль-зала. Бармэн дзелавiта працiраѓ келiхi, а некалькi акцёраѓ сабралiся ѓ задняй частцы залы, смеючыся i размаѓляючы памiж сабой. Яны не звярнулi асаблiвай увагi на майго наведвальнiка; аднак я падумаѓ, што неабходна адасобiцца, таму паклiкаѓ Гектара, якi бясшумна увайшоѓ у пакой.
  
  "Гектар, не мог бы ты праводзiць майго госця ѓ гасцiную на другiм паверсе?" Сказаѓ я. "I прынясi нам, калi ласка, бутэльку брэндзi i два куфля".
  
  Гасцёѓня ѓяѓляла сабой невялiкую пакой у ѓсходняй частцы будынка, якая ѓ асноѓным выкарыстоѓвалася для гульнi ѓ карты i наѓрад цi была занятая ѓ сярэдзiне дня.
  
  Я расплацiѓся па лiку ѓ грыль-бары i накiраваѓся за iмi наверх. Калi я ѓвайшоѓ у гасцiную, мой наведвальнiк зручна ѓладкаваѓ сваё доѓгае цела ѓ скураным крэсле бардовага колеру.
  
  "Магчыма, я не такi, як вы чакалi", - пракаментаваѓ ён, калi я села ѓ крэсла насупраць яго.
  
  " Павiнна прызнацца, я чакала ѓбачыць некалькi ... больш грубы тып мужчын.
  
  "Будзьце ѓпэѓненыя, я той, каго вы шукаеце", - спакойна адказаѓ ён. "Мяне клiчуць Холмс - Шэрлак Холмс".
  
  " Холмс, цi не так? Сапраѓды, якая цiкавая рэч.
  
  "Што тут цiкавага?"
  
  " Прозвiшча маёй дарогай першай жонкi Мэры па мацярынскай лiнii была Холмс.
  
  " Значыць, яе мацi была Холмс?
  
  "Так".
  
  "Гэта не такое ѓжо рэдкае iмя".
  
  " Дакладна ... Гэта прагучыць безнадзейна забабоннае, але мы, акцёры, народ забабонны, так што прабачце мяне. Але мне здаецца , што твой прыезд сюды быѓ актам провiду - як быццам мая дарагая Мэры якiм - то чынам сачыла за мной з магiлы ...
  
  "Мне вельмi шкада чуць, што ваша жонка памерла".
  
  "Дзякую вас".
  
  "I ѓсё ж ты зноѓ выйшла замуж", - пракаментаваѓ ён, паказваючы на кальцо на маёй левай руцэ.
  
  "Так ... маю цяперашнюю жонку таксама клiчуць Мэры. Яна пакутуе ад мазгавых прыпадку i цяпер жыве са сваiмi бацькамi. Яна наѓрад цi ведае, хто я такi - цi хто наогул хто-небудзь такi, калi ѓжо на тое пайшло". Я глыбока ѓздыхнуѓ. "Але пяройдзем да справы", - сказаѓ я, з усiх сiл iмкнучыся пазбавiцца ад свайго змрочнага настрою.
  
  "Так, вядома", - адказаѓ ён. "Такiм чынам, што я магу для вас зрабiць?"
  
  У гэты момант я зразумеѓ, што ён браѓ iнтэрв'ю ѓ мяне, а не наадварот, i цяпер дзейнiчаѓ, зыходзячы з здагадкi, што гэтая праца належыць яму. Я адчула сябе крыху обескураженной гэтым i хацела запярэчыць, але што-то ѓва мне прымусiла мяне замаѓчаць.
  
  Замест гэтага я выпалiѓ: "Я баюся, што хто-то спрабуе мяне забiць".
  
  Ён кiѓнуѓ, як быццам зусiм не здзiѓлены гэтым. "Зразумела. У такiм выпадку, я магу быць вам чым-то карысны".
  
  " Значыць, у вас ёсць вопыт у падобных справах, мiстэр Холмс?
  
  " Я магу даць рэкамендацыi, калi яны вам спатрэбяцца.
  
  "Чаму-то я не думаю, што ѓ гэтым будзе неабходнасць", - адказаѓ я.
  
  " Добра. А цяпер, калi ласка, раскажыце мне ѓсё, iмкнучыся не выпусцiць нi адной дэталi.
  
  Ён быѓ з тых людзей, якiя адразу выклiкаюць давер; сам факт яго прысутнасцi таямнiчым чынам супакойваѓ.
  
  "Ну, першы iнцыдэнт у той час здаваѓся досыць нявiнным: падчас прадстаѓлення ѓ тэатры ѓпала плоская вешалка, i я прыгнуѓся - як раз своечасова, каб не быць абезгалоѓленых".
  
  " Зразумела. Прычыну аварыi калi-небудзь высветлiлi?
  
  "Падобна на тое, хто-то забыѓся прывязаць вяроѓку, ѓтрымлiвае яе на месцы, або прывязаѓ так слаба, што яна развязалася. Нiхто не выйшаѓ наперад, каб прызнацца ѓ тым, што дрэнна прывязаѓ вяроѓку ".
  
  Холмс сур'ёзна кiѓнуѓ. " А другi iнцыдэнт?
  
  "Люк на сцэне павалiѓся падчас рэпетыцыi. Калi я наступiѓ на яго, ён падаѓся, i я ледзь не правалiѓся з дваццацi футаѓ у падвал будынка ".
  
  " I вы высветлiлi прычыну гэтага дзiѓнага здарэння?
  
  "Балты, ѓтрымлiвальныя завесы, былi знятыя, так што, калi я наступiѓ на iх, уся канструкцыя паддалася. На шчасце, пiльны працоѓны сцэны, выпадкова якi апынуѓся побач са мной, схапiѓ мяне за руку i не даѓ звалiцца. Я не панiкёр, мiстэр Холмс, але гэта мяне зусiм выбiла з каляiны ".
  
  Холмс адкiнуѓся на спiнку крэсла i сашчапiѓ свае доѓгiя пальцы.
  
  "Хто яшчэ ведае пра гэта?"
  
  "Ну, усе бачылi, як адбывалiся iнцыдэнты, так што, я мяркую, уся мая кампанiя".
  
  " Цi магчыма было гэтаму якое-небудзь нявiннае тлумачэнне?
  
  "Проста так атрымалася, што напярэдаднi некалькi рабочых усталёѓвалi новыя маснiчыны, таму ѓсе абвiнавацiлi iх. Я, вядома, адчуваѓ сябе па-iншаму ".
  
  " Вы распавядалi каму-небудзь яшчэ аб сваiх падазрэннях?
  
  " Няма. Я трымаѓ iх пры сабе, за выключэннем ананiмнага аб'явы ѓ газеце, на якое вы адказалi.
  
  Ён змрочна ѓсмiхнуѓся. "Гэта добра, гэта вельмi добра. Пераканайцеся, што вы працягваеце трымаць язык за зубамi. Важна, каб мы захавалi як мага больш сакрэтнасцi".
  
  "Я згодны".
  
  "Добра". Ён нахiлiѓся наперад, каб отхлебнуть кава, святло лямпы зайграѓ на яго густых чорных валасах, якiя ён зачесывал таму з высокага iлба. "А трэцi iнцыдэнт?"
  
  - Вы цалкам маеце рацыю, мiстэр Холмс, быѓ i трэцi iнцыдэнт. Я замоѓк i зрабiѓ глыток брэндзi, якое обжегло мне горла прыемнай фамильярностью. " Некалькi дзён таму хто-то спрабаваѓ застрэлiць мяне.
  
  Холмс прыпадняѓ брыво. " Мяркую, вам не ѓдалося разглядзець нападнiка?
  
  Я кiѓнуѓ. " Баюся, я яго наогул не бачыѓ. Было цёмна, i...
  
  Ён нецярплiва махнуѓ доѓгай рукой. " Раскажы мне, што адбылося. Не апускай дэталяѓ, якiмi б нязначнымi яны нi былi.
  
  "Я толькi што скончыѓ рэпетыцыю i сыходзiѓ з тэатра, затрымаѓшыся, каб пагаварыць з рэжысёрам пра рэпетыцыi на наступны дзень. Калi я павярнуѓ за рог i выйшаѓ на вулiцу з завулка, якi вядзе да службовага ѓваходу, я пачуѓ стрэл ".
  
  " Вы цалкам ѓпэѓненыя, што гэта быѓ агнястрэльнай стрэл?
  
  Я глыбока ѓздыхнуѓ; мне не хацелася зацыклiвацца на гуках стрэлаѓ у кiнатэатрах. "Так, цалкам упэѓнены. Я адразу ж пачуѓ свiст у сябе ѓ вуху, а затым адчуѓ паленне збоку ад шыi ".
  
  Я расшпiлiѓ каѓнер i паказаѓ яму тонкую чырвоную паласу на шыi. Холмс агледзеѓ яе, нахмурыѓся, затым адкiнуѓся на спiнку крэсла. "Гэта сапраѓды зморшчына ад кулi. Вы выпадкова не знайшлi тую кулю, аб якой iдзе гаворка?
  
  Я пакруцiѓ галавой. "Я быѓ занадта узрушаны, каб нават падумаць аб тым, каб пашукаць гэта. Позна ноччу ѓ тым куце вельмi цёмна. Святло перад тэатрам даѓным-даѓно выключылi".
  
  "Зразумела. Цi былi паблiзу яшчэ якiя-небудзь людзi?"
  
  " Не, як я ѓжо сказаѓ, было ѓжо даволi позна. Вулiца выглядала пустыннай.
  
  " Мне шкада казаць, што вашы асцярогi здаюцца цалкам апраѓданымi, мiстэр Бут. Мала таго, што хто-то спрабуе забiць вас, але я вельмi баюся, што гэта можа быць хто-небудзь з вашых знаёмых - магчыма, нават член вашай кампанii.
  
  Цяпер ён прыняѓ маю прапанову выпiць келiх брэндзi, i я налiла сабе яшчэ, мая рука трохi дрыжала, калi я ѓзяла крыштальны графiн. Алкаголь - мой адзiны праѓдзiвы загана, як i ѓ майго бацькi да мяне. Усё сваё жыццё я змагаѓся за тое, каб кантраляваць сваё п'янства, але цяпер я адчуѓ, што мяне можна дараваць за тое, што я дазволiѓ сабе келiх брэндзi.
  
  "Што вы прапануеце мне рабiць?" Я спытаѓ Холмса. "Я не магу проста адмовiцца з'яѓляцца на публiцы - дзеля Бога, я акцёр!"
  
  " А як наконт таго, каб наняць дублершу? Ты, вядома, павiнен...
  
  Цяпер была мая чарга нецярплiва адмахнуцца ад яго. Я ѓстаѓ i пачаѓ рассеяна хадзiць па пакоi. "Калi я прызначу дублёра на сваё месца, людзi запатрабуюць свае грошы назад. Я кажу гэта з усiм пакорай, мiстэр Холмс: людзi прыходзяць у тэатр, каб убачыць мяне ѓ ролi Гамлета, Брута, Яго. Яны прыходзяць не для таго, каб паглядзець на дублершу".
  
  "Я цалкам разумею. Але хiба расчараванне вашай публiкi не варта таго, каб заплацiць за гэта жыццём?"
  
  "Гэта не так проста, мiстэр Холмс. Сродкi да iснавання мноства людзей залежаць ад мяне. Я не магу адмяняць спектаклi бясконца - тэатр i яго служачыя губляюць сотнi даляраѓ кожны вечар".
  
  Я выглянуѓ у акно, дзе халодныя парывы ветру хвасталi галiны дрэѓ ѓздоѓж парку Грамэрсi. Быѓ май, але ѓ апошнiя некалькi дзён горад працiнаѓ халодны вецер. Праходзяць мiма людзi больш шчыльна закутывались ѓ плашчы, калi сухiя лiсце, раскiданыя парывамi ветру, кружылi вакол iх, як мiнiяцюрныя тарнада; вецер, здавалася, iмкнуѓся збiць iх з ног. Я азiрнуѓся на Холмса, якi сядзеѓ нерухома, як сфiнкс, яго профiль быѓ выразным ѓ цьмяным святле.
  
  Раптам мяне асянiла iдэя. " Вы калi-небудзь гулялi ѓ тэатры, мiстэр Холмс?
  
  "На самой справе, у мяне ёсць".
  
  "Я ведаѓ гэта! Чалавека, якi пабыѓ на сцэне, заѓсёды можна адрознiць па тым, як ён выкарыстоѓвае свой голас, як ён сябе трымае. Нядаѓна я страцiѓ свайго Гарацыя. Я збiраѓся правесцi праслухоѓванне на гэтую ролю, але зараз мне прыйшло ѓ галаву ... вы калi-небудзь ставiлi Шэкспiра?"
  
  " Прызнаюся, у мяне ёсць... няшмат.
  
  "Цi Не будзеце цi вы так ласкавы ѓзяць на сябе гэтую ролю?"
  
  Ён на iмгненне змоѓк. "Думаю, я разумею, да чаго вы хiлiце. Удзел у акцёрскiм складзе дало б мне беспрэцэдэнтны доступ да людзей, якiя атачаюць вас у прафесiйным плане".
  
  " Вось менавiта! Ну, што скажаш? Я буду плацiць табе жалаванне ѓ дваццаць даляраѓ у тыдзень - у дадатак да твайго ганарару, вядома.
  
  Ён усмiхнуѓся, змякчаючы вуглаватыя рысы свайго выцягнутага асобы, як сонца, прабiваецца скрозь хмары ѓ пахмурны дзень.
  
  " Чаму бы i няма? Я не бачу, што нам губляць, але мы можам многае набыць.
  
  "Цудоѓна! Сёння ѓвечары на рэпетыцыi я прадстаѓлю цябе нашаму рэжысёру. Дзе ты спынiшся ѓ Нью-Ёрку?"
  
  - У гатэлi "Вашынгтон".
  
  "Ты павiнна застацца тут як мая госця - на трэцiм паверсе ёсць свабодная спальня, прама па калiдоры ад маёй уласнай. Я прасачу, каб Гектар падрыхтаваѓ усё неабходнае для твайго камфорту".
  
  "Дзякуй. Гэта дазволiць мне больш эфектыѓна сачыць за вашай бяспекай".
  
  " А цяпер, калi вы не пярэчыце, я, мабыць, паспрабую паспаць некалькi гадзiн, паколькi вечар абяцае быць доѓгiм.
  
  "Вядома".
  
  Я падняѓся наверх i лёг у сваю ложак, але не мог заснуць. Навошта каму-то з маёй уласнай кампанii хацець мяне забiць? У тым лiку рабочых сцэны, акцёраѓ i персанал тэатра, спiс падазраваных налiчваѓ больш за шэсцьдзесят чалавек - толькi для нашай цяперашняй пастаноѓкi. У рэшце рэшт я, павiнна быць, заснуѓ перарывiстым сном, таму што мне прыснiлася, што мой бацька стаiць у куце майго пакоя, яго твар сумна. Я спрабаваѓ загаварыць з iм, але словы не iшлi з языка. Ён працягнуѓ да мяне руку, як быццам хацеѓ поманить мяне да сабе - цi, магчыма, гэта было папярэджанне; я не магла сказаць.
  
  Затым куранты на падлогавых гадзiн у холе прабiлi пяць, i праз iмгненне ѓ дзвярах з'явiѓся Гектар з кубкам кавы.
  
  Хутка апрануѓшыся, я спусцiѓся ѓнiз i выявiѓ Холмса, якi чакаѓ мяне з палiто на руцэ. Мы хуткiм крокам накiравалiся да тэатру, якi знаходзiѓся на Юнiён-сквер, усяго ѓ паѓмiлi ад "Акцёраѓ".
  
  Калi мы прыбылi, я прадставiѓ Холмса якая сабралася кампанii, распавёѓшы аб тым, што ведаѓ яго з часоѓ маёй маладосцi ѓ Калiфорнii. Усе, здавалася, былi вельмi задаволеныя тым, што ѓ нас так хутка з'явiѓся новы Гарацыя - за выключэннем Джэфры Сiманса, нашага Палёнiя, якi нахмурыѓся i патузаѓ сябе за бараду. Джэфры быѓ выдатным акцёрам, але дзiѓным хлопцам. Ён быѓ невысокiм i круглым, настолькi гладкiм, што здаваѓся амаль такiм жа шырокiм, як i высокiм. Яго скура была ружовай i гладкай, як у немаѓля, а маленькiмi ярка-блакiтнымi вочкамi i грывай сiвых валасоѓ, ён хутчэй нагадваѓ херувимчика Санта-Клаѓса. Ён быѓ панурым i замкнёным чалавекам i мала меѓ зносiны з астатняй кампанiяй; нiхто не мог сцвярджаць, што ведаѓ яго вельмi добра. Але ён быѓ вялiкiм улюбёнцам публiкi; яго Палонiй быѓ адначасова камiчным нязграбным чалавекам i дзiѓна кранальнай бацькоѓскай фiгурай для Лаэрта i Афелii.
  
  Рэпетыцыя прайшла гладка; Холмс апынуѓся нават лепшым Гарацыя, чым я сабе ѓяѓляѓ, - высакародным, рашучым i адчувальным, усiмi якасцямi, якiмi павiнен валодаць персанаж. Ён таксама валодаѓ змрочнасцю, якая дзiѓна кантраставала з прамым, непахiсным Гарацыя. Ён быѓ вельмi эфектны у сваёй заключнай прамове ѓ канцы п'есы. Некалькi акцёраѓ павiншавалi яго з гэтым, але Джэф Сiманс працягваѓ хмурыцца i церабiць сваю бараду.
  
  Аднак наш Лаэрт, малады Нейт Карлайл, здаваѓся вельмi захопленым iм. Ён з вялiкай цiкавасцю назiраѓ за Холмсам падчас сцэн i ѓзяѓ за правiла размаѓляць з iм у перапынках. Нейт быѓ жывым, нервовым маладым чалавекам з залацiстымi кудзеркамi i выразнымi, глыбока пасаджанымi вачыма бледна-блакiтнага колеру. Яго Лаэрт быѓ палкiм i гарачым, i ён быѓ цудоѓным фехтавальшчыкаѓ, аднолькава спрытным у звароце з эпиком i рапiрай. Я сам нядрэнны фехтавальшчык, але фiнальная сцэна дуэлi з iм была выклiкам, якi трымаѓ мяне ѓ напружаннi. Я нiколi раней не гуляѓ з iм; ён прыйшоѓ да мяне па рэкамендацыi тэатральнага мэнэджара з Саваны.
  
  Ён нагадаѓ мне мяне самога ѓ маладосцi - энергiчнага, нецярплiвага i спартыѓнага, поѓнага жадання запалiць свет у агнi. Да пачатку рэпетыцый ён цалкам вывучыѓ свае рэплiкi. Я з некаторай сумам назiраѓ за iм падчас рэпетыцый, ведаючы, што тыя днi засталiся ззаду.
  
  Але хоць ѓзрост можа многае расказаць моладзi, занадта добра помнящей, якое гэта - быць малады, моладзь мала зацiкаѓленая ѓ тым, каб слухаць, таму што яна не верыць, што калi-небудзь састарэе. Але я ведала, што аднойчы ён азiрнецца назад, як i я, i задасца пытаннем, куды ѓсё гэта пайшло - абяцанне, прыгода, зачараванне толькi пачынаецца жыццi, кар'ера на парозе славы. Самы салодкi момант з усiх - гэта момант непасрэдна перад дзеяннем - ѓдых, зроблены перад выкананнем доѓгачаканай мары. Наступнае смакование заѓсёды з адценнем суму, з горкiм рэхам смаку i нiколi не бывае такiм салодкiм.
  
  Падчас нашай першай перамены Нейт стаяѓ за кулiсамi, размаѓляючы з Холмсам, яго твар палала ад юнацкага ѓзбуджэння.
  
  "Вы выступалi ѓ Лондане?" - спытаѓ ён Холмса.
  
  "Толькi ѓ унiверсiтэце, калi я вучыѓся ѓ школе, i то не вельмi часта; мяне больш цiкавiлi iншыя рэчы", - адказаѓ Холмс.
  
  "Я б з задавальненнем з'ездзiѓ у Англiю - я хачу паглядзець, як ангельцы выконваюць Шэкспiра!" - Усклiкнуѓ Нейт, калi да iх нетаропка падышоѓ Джэф Сiманс.
  
  "Гэта моцна пераацэньваюць, мой хлопчык", - заѓважыѓ Сiманс, не зводзячы вачэй з Холмса.
  
  "Я цалкам згодны", - адказаѓ Холмс, скiраваѓшы спакойны погляд на Сiманса. "Ваш Палонiй не горш за любога iншага, якi я бачыѓ у Англii".
  
  Сiманс быѓ вельмi ѓсхваляваны гэтым, i перш чым ён паспеѓ адказаць, празвiнеѓ званок аб аднаѓленнi рэпетыцыi.
  
  Да майго жаль, мне было цяжка засяродзiцца на п'есе. Цяпер я быѓ у нязручным становiшчы, назiраючы за усiмi вакол мяне, вывучаючы iх i задаючыся пытаннем, якую крыѓду яны маглi б затаiць на мяне, якое было змест нашага апошняга абмену рэплiкамi, грэбаваѓ я iмi калi-небудзь i гэтак далей, у той час як мае думкi прокручивались ѓ мiнулым у пошуках любога матыву, якi мог быць у аднаго з iх для таго, каб пазбавiць мяне жыцця.
  
  Падчас перапынку мы з Холмсам сядзелi ѓ маёй грымёрцы, цiха размаѓляючы, i Холмс заѓважыѓ, што нам лепш даглядаць за Симмонсом.
  
  " Вы ведаеце яго дзе-небудзь яшчэ?
  
  "Я нiколi раней яго не бачыѓ", - спакойна адказаѓ Холмс, закурваючы цыгару. Здавалася, ён курыѓ так жа шмат, як i я - мой лекар папярэджваѓ мяне пра гэта, але мне было яшчэ цяжэй адмовiцца ад гэтага, чым ад алкаголю.
  
  "Падобна на тое, ты яму не спадабалася", - заѓважыѓ я.
  
  "Так, я гэта заѓважыѓ".
  
  Я ѓстаѓ з крэсла i пачаѓ мераць крокамi грымёрную. Гэта была нервовая звычка, якую я атрымаѓ у спадчыну ад свайго бацькi, якi часта хадзiѓ узад i наперад, калi яму было не па сабе. Я правёѓ свае дзiцячыя гады, iдучы за iм, з горада ѓ горад, спрабуючы супакоiць яго неспакойны дух гульнёй на банджа або рассказыванием гiсторый - чым заѓгодна, толькi б утрымаць яго далей ад бутэлькi. Большасць людзей лiчылi яго найвялiкшым амерыканскiм акцёрам свайго пакалення, але нават будучы маленькiм хлопчыкам, я бачыѓ, што за генiяльны дар можна заплацiць жахлiвую цану.
  
  " Такiм чынам, Холмс, цi бачылi вы каго-небудзь, каго вы падазраваеце?
  
  Ён пакiваѓ галавой. "Яшчэ рана. Цi ёсць хто-небудзь, хто атрымаѓ бы грашовую выгаду ад тваёй смерцi?"
  
  "Не асаблiва. Жывы я стаю значна больш; як я ѓжо сказаѓ, ёсць вельмi шмат людзей, якiя залежаць ад мяне ѓ сваiх сродках да iснавання ".
  
  Ён выпусцiѓ колца дыму ѓ паветра над галавой; яно згарнуѓся i рассеялася тонкiм шэрым туманам. "Калi выключыць грошы ѓ якасцi тлумачэння, то ѓ нас застаюцца больш асабiстыя матывы".
  
  "Але хто мог ненавiдзець мяне так моцна, што захацеѓ забiць?"
  
  "О, зусiм не абавязкова, каб яны ненавiдзелi вас асабiста, каб хацець забiць вас - толькi каб яны ненавiдзелi каго-небудзь цi што-то".
  
  "Што ты маеш на ѓвазе?"
  
  "Розум - цiкавая штука", - павольна адказаѓ ён. "Як толькi балючая думка авалодвае чалавекам, сiмптомы могуць выяѓляцца па-рознаму. У гэтым дачыненнi да на самай справе гэта мала чым адрознiваецца ад арганiзма, у якiм адна i тая ж хвароба можа выяѓляцца радыкальна рознымi сiмптомамi ѓ розных людзей ".
  
  "Гэта праѓда", - сказаѓ я. "Калi мы з маiм братам Джонам ѓ дзяцiнстве захварэла вятранкай, усё, што ѓ мяне было, - гэта некалькi вугроѓ i лёгкая лiхаманка, у той час як Джонi ледзь не памёр ..." Я змоѓк, раптам уражаны трывожнай думкай, што, магчыма, для свету было б лепш, калi б ён памёр.
  
  "Цалкам дакладна", - адказаѓ Холмс. "I ѓ медыцынскай лiтаратуры ёсць яшчэ больш дзiѓныя выпадкi, чым гэты, вось чаму дыягностыка захворванняѓ - гэта значна больш мастацтва, чым навука. Аналагiчным чынам, дыягностыка злачынства спалучаная са сваiмi цяжкасцямi . . . У гэтым выпадку, напрыклад, мне ѓ галаву прыходзяць некалькi рэчаѓ. Па-першае, патэнцыйны забойца вельмi цярплiвы. Па-другое, ён цi яна гэтак жа рашуча. Гэта, хутчэй за ѓсё, выключыла б злачынства на глебе страсцi - хоць i не абавязкова. Цi ёсць у вашай кампанii дамы, якiя асаблiва закаханыя ѓ вас? "
  
  Я ѓздыхнуѓ. "На жаль, так". (Некаторыя апiсвалi мяне як прыгожага; я з iмi не згодны. Гэта праѓда, што ѓ мяне цемныя вочы майго бацькi - крытыкi любяць выкарыстоѓваць для iх апiсання такiя словы, як "зiхатлiвы" i "блiскучы", - але я думаю, што мой нос занадта выбiтны, а вусны занадта тонкiя, каб лiчыць мяне па-сапраѓднаму прыгожым. Я б збярог гэта апiсанне для майго брата Джона, чый высокi лоб, моцная скiвiцу i высакародны профiль зрабiлi яго вялiкiм улюбёнцам дам.)
  
  " У вас ёсць на прыкмеце якой-небудзь канкрэтны прыхiльнiк? Пацiкавiѓся Холмс.
  
  Я зноѓ уздыхнуѓ. "Яе клiчуць Кiцi, i яна зусiм мiлая маладая жанчына, але, баюся, актрыса з яе нiкуды не вартая. Я таксама падазраю, што, шчыра кажучы, яна захапляецца не столькi маёй персонай, колькi маiм становiшчам.
  
  Як раз у гэты момант пачуѓся хуткi, ажыѓлены стук у дзверы, i, нiбы адказваючы на рэплiку, у калiдоры пачуѓся голас Кiцi.
  
  "Эдвiн!" - праспявала яна сваiм высокiм, падобным на званочак голасам. "Цi магу я ѓвайсцi?"
  
  "Цяпер гэта яна," прашаптаѓ я Холмсу. " Цi павiнен я?-
  
  Ён кiѓнуѓ, i я ѓстаѓ, каб адкрыць дзверы.
  
  Кiтым стаяла ѓ холе, апранутая як фрэйлiна дацкага двара. Джэнтльменам Нью-Ёрка спадабалася, калi я вывеѓ на сцэну мiлавiдны маладых жанчын, i я не пярэчыѓ супраць прыцягнення большай колькасцi гледачоѓ, нават калi яны былi там не для таго, каб захапляцца вершамi Шэкспiра.
  
  "Прывiтанне!" Кiтым радасна павiталася. Яе светлыя валасы тугiмi валасамi абрамлялi твар, а блакiтныя вочы былi вясёлымi, як вясновыя стакроткi. "Пра", - сказала яна, выглядаючы з-за майго пляча, каб убачыць Холмса. "Прабачце, я не ведала, што ѓ вас кампанiя!"
  
  "Зусiм няма", - сказаѓ я. "Калi ласка, заходзьце".
  
  "Добры дзень, мiстэр Хэлмс," сказала Кiцi.
  
  "Холмс," паправiѓ я.
  
  " Так, так, прашу прабачэння, мiстэр Холмс! Кiтым паправiлася, мiла пачырванеѓшы.
  
  "Гэта Кiтым Трiмбл", - прадставiѓ я Холмсу.
  
  "Рады пазнаёмiцца з вамi," ласкава сказаѓ ён.
  
  У адказ яна зрабiла невялiкi рэверанс; яна была родам з трушчоб Нiжняга Iст-Сайда i заѓсёды старалася паводзiць сябе як лэдзi. Калi яна ѓвайшла ѓ пакой, яе пухнаты белы тэр'ер Прынц рушыѓ услед за ёй, яго вострыя маленькiя вочкi ледзь вiдаць былi з-пад калматай поѓсцi на галаве. Убачыѓшы Холмса, ён выдаѓ высокi, пранiзлiвы брэх, вiляючы обрубком хваста.
  
  " Спынi, прынц! - Закрычала Кiтым, падхапляючы яго на рукi i баюкая ѓ сваiх пухлых белых ручках.
  
  "Падобна на тое, я не падабаюся вашай сабаку", - пракаментаваѓ Холмс.
  
  "О, не, ён робiць!" Кiтым запратэставала. "Ён брэша толькi на тых, хто яму падабаецца".
  
  "Цiкава," сказаѓ Холмс. " Ад яго было б мала карысцi ѓ якасцi вартавога сабакi.
  
  Кiтым вылiлася раскатамi серабрыстага смеху. " Ён не вартавы сабака, глупышка! Ты чула гэта, Принси? Мiстэр Холмс думае, што ты вартавы сабака.
  
  Яна моцна прыцiснула сабаку да сваёй пахкай бэзам грудзей i запляскала вейкамi, гледзячы на нас. Я падумаѓ, што яна была б больш прывабнай, калi б не перайгравала; што ж тычыцца Холмса, то ён, здавалася, быѓ неѓспрымальны да яе чарам.
  
  "Што я магу для цябе зрабiць, Кiцi?" - Спытала я.
  
  "Я проста падумала, не было б добрай iдэяй запрасiць на сцэну пабольш членаѓ суда для фiнальнай сцэны", - сказала яна, ставячы сабаку назад на зямлю i накручваючы пасму залацiстых валасоѓ памiж сваiмi вытанчанымi пальчыкамi. "Гэта ѓзмацнiла б напружанне, калi б на сцэне было больш гледачоѓ".
  
  Я ѓсмiхнуѓся. Кiтым заѓсёды iмкнулася праводзiць больш часу на сцэне.
  
  "Магчыма, ты правы", - адказаѓ я, i яе i без таго ружовыя шчокi пачырванелi яшчэ больш.
  
  "Дзякуй табе за iдэю", - працягнуѓ я, праводзячы яе да дзвярэй.
  
  "Няма за што", - сказала яна з чароѓнай усмешкай. "Да пабачэння", - крыкнула яна Холмсу. "Сардэчна запрашаем у кампанiю!"
  
  "Вялiкае вам дзякуй", - адказаѓ ён.
  
  Прошуршав спаднiцамi i, узмахнуѓшы жоѓтымi валасамi, яна павярнулася, пакiдаючы за сабой шлейф бэзавых духаѓ, яе маленькая сабачка паслухмяна трусила за ёй.
  
  " Вельмi жыццярадасная маладая жанчына, - суха заѓважыѓ Холмс, калi яна пайшла. " I вельмi амбiцыйная.
  
  Я ѓтаропiлася на яго. " Ты ж не падазраеш...
  
  Ён змрочна ѓсмiхнуѓся. " Мой дарагi Бут, я падазраю ѓсiх.
  
  " Але, вядома... - пачала я, чырванеючы.
  
  " Ваша галантнасць па адносiнах да прыгожага падлозе робiць вам гонар, але адна з самых чароѓных жанчын, якiх я калi-небудзь ведаѓ, ѓтапiла ѓсiх траiх сваiх дзяцей у ванне.
  
  Я здрыгануѓся.
  
  " Права, Холмс, я не ѓпэѓнены, што мне хацелася б ведаць ваш погляд на чалавецтва.
  
  "Я цалкам магу гэта зразумець", - спакойна адказаѓ ён. "Аднак, калi хто-небудзь хоча займацца раскрыццём злачынстваѓ, ён не павiнен ѓхiляцца ад праѓды".
  
  Я як раз збiраѓся звярнуць сваю ѓвагу на страва з халодным ростбiф, якое даставiлi ѓ маю грымёрную, калi празвiнеѓ званок аб аднаѓленнi рэпетыцыi. Расчараваная, я з сумам паглядзела на ялавiчыну, перш чым мы паспяшалiся на сцэну.
  
  Мы наблiжалiся да сцэны з могильщиками, калi я зразумеѓ, што пакiнуѓ чэрап Страху ѓ сваёй грымёрцы. Я паспяшаѓся назад, каб забраць яго, спадзеючыся перахапiць кавалак ростбiфа, перш чым вярнуцца.
  
  Дзверы былi прыадчынены, i калi я адкрыла яе, то ѓбачыла, што маленькi сабачка Кiтым Прынц ляжыць на падлозе ненатуральна нерухома. Я апусцiлася на каленi побач з iм; здавалася, ён не дыхае. Я памацаѓ пульс, але нiчога не змог намацаць. У кутку яго рота выступiла белая пена. Я таксама ѓбачыѓ, што ад тоѓстага кавалка ростбiфа, якi ляжаѓ на стале, быѓ откушен кавалак.
  
  У мяне закружылася галава, а каленi раптам саслаблi. Я адразу зразумеѓ, што адбылося: атручанае мяса прызначалася мне. Зрабiѓшы некалькi глыбокiх удыхаѓ у спробе супакоiць нервы, я прыхiнуѓся да сцяны распранальнi i правёѓ рукой па сваiм липкому лбе; я пакрыѓся халодным потым.
  
  Пачуѓся хуткi, лёгкi стук у дзверы. Я на iмгненне завагаѓся.
  
  "Хто гэта?" - спытаѓ я.
  
  "Холмс".
  
  Палягчэнне напоѓнiла мае вены, я адкрыла дзверы, каб ѓпусцiць яго ѓ пакой. Ён кiнуѓ адзiн погляд на бедную сабаку i адразу зразумеѓ сiтуацыю.
  
  "Божа мой", - сказаѓ ён, нахмурыѓшыся. "Гэта сапраѓды вельмi дрэнна".
  
  "Што нам варта рабiць?"
  
  "Мы павiнны неадкладна прыбраць адсюль сабаку - забойца не павiнен ведаць, што мы выйшлi на яго след".
  
  "Бедная Кiтым", - сказала я, калi мы паднялi маленькае нежывое цельца.
  
  " Так, ёй будзе нялёгка, калi яна выявiць яго ѓ сваёй грымёрцы.
  
  " Але хiба мы не павiнны сказаць ёй...
  
  Холмс пакiваѓ галавой. "Вельмi сумна, але таксама жыццёва важна, што сабака памерла натуральнай смерцю".
  
  Мы адвялi небараку па калiдоры ѓ гардеробную, якую Кiтым дзялiла з iншымi фрейлинами, i пакiнулi яго побач з яе крэслам. Я адчула, як у мяне перахапiла горла, калi мы зачынiлi за сабой дзверы, а лоб гарэѓ ад сораму за выкрут, якую мы задумалi з бедняжкой Кiтым.
  
  "А цяпер?" - Спытаѓ я.
  
  "Цяпер мы вяртаемся да рэпетыцыi, як быццам нiчога не адбылося".
  
  Так мы i зрабiлi.
  
  Мы толькi пачалi другi акт, калi з боку раздзявалак данёсся страшэнны кроѓ лямант. Усе кiнулi свае справы i ѓ жаху слухалi. Гэта быѓ жаночы голас, i ад гэтага страшэннага гуку мая скура пакрылася мурашкамi.
  
  Вядома, я занадта добра ведаѓ, хто гэта быѓ, i чаму яна плакала. Iмгненне праз у пакой уварвалася iншая маладая актрыса, Кэралiн Мэлон, па яе твары цяклi слёзы.
  
  "Гэта Кiтым!" - галасiла яна. "Яе бедны маленькi прынц мёртвы!"
  
  Праз iмгненне з'явiлася Кiтым, несучы нерухомае цела сваёй каханай сабакi, яе прыгожанькую тварык распух ад слёз. Прызнаюся, мае ѓласныя вочы не засталiся цалкам сухiмi - вiдовiшча было настолькi вартым жалю, што я сумняваюся, што каго-небудзь з нас яно не кранула.
  
  Кiтым гладзiлi, абдымалi i падымалi з-за яе шмат шуму, але яна не магла суцешыцца. Нiхто не быѓ больш заботлив, чым юны Нейт Карлайл, якi ѓзяѓ яе за руку i дрыготкiм голасам выказаѓ сваё шчырае шкадаванне. Калi Кiтым не перастала плакаць, ён умольна паглядзеѓ на ѓсiх нас.
  
  "Ты заѓсёды можаш завесцi iншую сабаку", - з надзеяй прапанаваѓ ён.
  
  "Я не хачу iншую сабаку!" - галасiла яна. "Я хачу майго прынца!"
  
  Бедны Нейт выглядаѓ няшчасным, як быццам сам вось-вось заплача, i я вырашыла выратаваць яго, паклiкаѓшы ѓсiх назад на рэпетыцыю. Было б нядрэнна ѓзяць выходны да канца дня, але мы павiнны былi адкрыцца праз тыдзень.
  
  Кiтым адважна змагалася падчас рэпетыцыi, але было ясна, што смерць яе каханага прынца спустошыла яе. Шок ад гора быѓ захаваны на яе твары - яе нiжняя губа дрыжала падчас прамовы каралевы аб смерцi Афелii, i яна пралiла сапраѓдныя слёзы падчас сцэны маёй смерцi ѓ канцы п'есы. Калi б яна толькi магла пастаянна выклiкаць такiя сапраѓдныя эмоцыi на сцэне, яна магла б быць галоѓнай гераiняй, а не прыдворнай дамай.
  
  Нарэшце рэпетыцыя скончылася, i я чакаѓ у вестыбюлi, калi Холмс далучыцца да мяне, калi ѓбачыѓ спяшаецца да мяне Джозэфа Джэферсана. Я ведаѓ Джо з часоѓ маёй жыцця ѓ Калiфорнii. Ён пагадзiѓся згуляць невялiкую, але ключавую ролю Першага Далакопа ѓ нашай пастаноѓцы. Гэтую ролю ён гуляѓ шмат разоѓ раней, i ён заѓсёды быѓ улюбёнцам публiкi. Дасцiпная сварка памiж Гамлетам i Першым Магiльшчыкам - адна з самых дасцiпных у Шэкспiра; адным з прыкмет яго генiяльнасцi з'яѓляецца яго здольнасць зняць нарастальную напругу трагедыi гэтай кароткай камiчнай сцэнай.
  
  "Я кажу, пачакай хвiлiнку!" Джэферсан, цяжка дыхаючы, бег за мной на тонкiх, як у бусла, нагах. Доѓгае чорнае палiто навiсаѓ з яго хударлявай, злёгку згорбленай спiны, а сваiмi жорсткiмi чорнымi валасамi i цёмнымi пранiзлiвымi вачыма ён нагадваѓ мне драпежную птушку - магчыма, варону або воран-крумкач.
  
  "Эдмунд, хлопчык мой", - сказаѓ ён, даганяючы мяне, - "У мяне ёсць сёе-тое для цябе". Гэта была адна з яго маленькiх жартаѓ - называць мяне Эдмундам, так звалi злога незаконнанароджанага сына ѓ "Караля Лiра".
  
  Ён вывудзiѓ з кiшэнi лiсток паперы i працягнуѓ яго мне. "Джэф Сiманс даѓ мне, каб я перадаѓ табе".
  
  "Вельмi добра, дзякуй табе, Джозэф", - адказаѓ я, кладучы запiску ѓ кiшэню.
  
  " Не варта падзякi. "Ён сабраѓся сыходзiць, затым павярнуѓся да мяне, нахмурыѓшы чорныя бровы. " Паслухай, дружа, усё ѓ парадку?
  
  "Так, цалкам дакладна - чаму ты пытаеш?"
  
  " Аб, без прычыны, я мяркую... Проста ты выглядаеш крыху- ну, прабач мяне, але рассеянай, я мяркую. Ён нахiлiѓся блiжэй да мяне, i я ѓбачыѓ жоѓты бляск у яго вачах. "Я кажу, гэта не твая жонка, цi не так? Ёй стала горш, цi не так?"
  
  Менавiта Джо Джэферсан ѓпершыню пазнаёмiѓ мяне з Мэры Девлiн, маёй каханай першай жонкай, i я заѓсёды думаѓ, што ён лiчыць маю цяперашнюю жонку дрэнны заменай.
  
  "Няма, няма, яна амаль не змянiлася", - адказаѓ я.
  
  "Небарака", - кудахтал ён, яго вочы спачувальна прыжмурылiся. "У гэтай сям'i пануе вар'яцтва", - дадаѓ ён з заговорщицким кiѓком.
  
  "Так, добра, мне пара", - сказаѓ я, зашпiльваючы палiто.
  
  "Будзь асцярожная, добра?" - шчыра сказаѓ ён.
  
  "Так", - адказала я, думаючы, што яго каментар некалькi дзiѓны.
  
  " Тады добра, даѓнiна, пабачымся заѓтра.
  
  З гэтымi словамi ён, падскакваючы, схаваѓся ѓ ночы, яго палiто хлопало вакол лодыжак, як крылы гiганцкай чорнай птушкi.
  
  Пакуль я стаяѓ, назiраючы за iм, я раптам усвядомiѓ, што хто-то стаiць у мяне за спiной. Я павярнуѓся i ѓбачыѓ Холмса, якi моѓчкi стаяѓ, скрыжаваѓшы рукi на грудзях, i глядзеѓ услед Джэфэрсан.
  
  " Цiкаѓны чалавек, - сказаѓ ён, калi я павярнуѓся.
  
  "Што вы маеце на ѓвазе?" Мяне адначасова захапляла i раздражняла здольнасць Холмса здабываць назiрання з паветра. "Што вы пра яго ведаеце?"
  
  "О, нiчога асаблiвага," бесклапотна адказаѓ ён, - акрамя таго, што ѓ яго ёсць спрингер-спанiэль старэчых гадоѓ, ён празмерна любiць каву i з'яѓляецца сапраѓдным садоѓнiкам-аматарам. Мне здаецца, ён асаблiва любiць ружы.
  
  Я ѓтаропiѓся на яго.
  
  " У самой справе, Холмс, якiм чынам?-
  
  "Не хвалюйся, мой дарагi Бут", - адказаѓ ён. "Тое, што ѓ яго ёсць сабака, вiдаць па кароткай павойнай воѓны, прилипшей да яго штанах. Аб тым, што гэта сабака сярэдняга памеру, сведчыць той факт, што шэрсць у яе даходзiць толькi да каленяѓ. Паколькi поѓсць у яго i чорная, i сiвая, i павойная, найбольш вiдавочным выбарам быѓ бы спанiэль, верагодна спрынгер, якi цяпер з'яѓляецца вельмi папулярнай пародай ".
  
  " Але ѓзрост сабакi...
  
  Ён усмiхнуѓся. " Прызнаюся, у мяне былi такiя здагадкi. Мужчына яго ѓзросту не заводзiць маладую сабаку - на самай справе, калi ѓ яго наогул ёсць сабака, яна, хутчэй за ѓсё, будзе такi ж старэчых гадоѓ, як i ён сам. Гэта i перавага сiвых валасоѓ прывялi мяне да такой высновы ".
  
  "А астатнiя вашы высновы? Аб тым, што вы пiлi каву, напрыклад?"
  
  "Мой дарагi Бут, адной з першых рэчаѓ, на якiя я звярнуѓ увагу, быѓ колер яго зубоѓ - а мала што, акрамя тытуню, можа афарбаваць зубы ѓ такi адценне шэрага. Аднак, паколькi нi на вопратцы, нi на яго твары няма нi найменшага паху дыму, я адхiлiѓ гэтую выснову i выказаѓ здагадку, што ён празмерна любiць каву ".
  
  "А садоѓнiцтва?"
  
  "Зноѓ жа, простае назiранне. Ён бездакорна дагледжаны, i ѓсё ж яго пазногцi няроѓныя i трохi брудныя. Гэта, а таксама чырвань на яго шчоках наводзяць мяне на думку, што ён праводзiць час сярод сваiх кветак, а драпiны на яго руках прыводзяць мяне да высновы, што ён асаблiва любiць ружы, якiя, як часта адзначалi паэты, не пазбаѓленыя шыпоѓ. Цяпер ты задаволены?"
  
  "О, вельмi добра!" Сказаѓ я. Баюся, мой голас прагучаѓ крыху раздражнёна, чаго я не хацеѓ, але я нiчога не мог з сабой парабiць. "Я задаволены, але ты павiнен прызнаць, што гэта крыху ... ну, раздражняе".
  
  Ён усмiхнуѓся. " Магчыма. Але дакладна так жа, як чалавек, жадаючы ѓмацаваць сваё цела, павiнен выконваць практыкаваннi, так i я павiнен трэнiраваць свой мозг. Магу я спытаць, аб чым вы толькi што казалi?
  
  " Ён павiнен быѓ перадаць мне запiску ад Джэфа Сiманса.
  
  " Аб? Магу я пацiкавiцца, што ѓ iм было?
  
  "Я яго яшчэ не чытаѓ", - сказаѓ я, вывуджваючы яго з кiшэнi. Я хутка прабег вачыма - гэта было напiсана на абароце адной з нашых праграм да "Гамлету". Я працягнуѓ лiсток Холмсу, якi прачытаѓ яго ѓслых.
  
  "Мой дарагi Эдвiн, не мог бы ты быць так ласкавы сустрэцца са мной заѓтра пасля рэпетыцыi ѓ грил-руме "Акцёраѓ"? Магчыма, мне трэба паведамiць табе сёе-тое важнае. Джэф Сiманс ".
  
  "Што ты пра гэта думаеш?" - Спытаѓ я.
  
  "Гэта вельмi цiкава", - прамармытаѓ ён, вяртаючы яго мне. "Звярнiце ѓвагу на фармулёѓку: я магу паведамiць вам нешта важнае - гэта наводзiць на думку, што ён яшчэ не ведае, зробiць ён гэта цi не".
  
  "Так, я гэта заѓважыѓ".
  
  "Больш таго, гэта напiсана паспешлiва, на адваротным баку праграмы - амаль так, як быццам ён не планаваѓ яе пiсаць, але раптам паѓстала неабходнасць, i ён схапiѓ усё, што было пад рукой у той момант".
  
  "Так, я разумею, што ты маеш на ѓвазе".
  
  "Акрамя таго, чаму б не папрасiць аб сустрэчы з табой сёння ѓвечары, а не заѓтра?"
  
  "Верагодна, з-за яго прызначэння".
  
  " Сапраѓды. Усё гэта вельмi загадкава, i мне гэта не падабаецца.
  
  Мы выйшлi з тэатра, накiроѓваючыся на паѓночны ѓсход, да "Плейерс", згарнулi на Пятую авеню, затым павярнулi на ѓсход па бакавым вулачках, мiма шапiкаѓ кнiгагандляроѓ i зеленщиков. Некаторы час мы iшлi моѓчкi, удыхаючы раннi вясновы паветра; рэзкае пахаладанне на мiнулым тыднi прайшло, i паветра раптам напоѓнiѓся пахам квiтнеючай вiшнi. Мы блукалi ѓ цэнтры горада па ярка упрыгожанага тэатральнаму раёне, а мiма нас праносiлiся экiпажы, жвава падскокваючы на хаду па Брадвеi.
  
  
  Было ѓжо позна, калi мы прыехалi ѓ "Плейерс", i грыль-рум ѓжо закрываѓся. Аднак для мяне было зроблена выключэнне. Мы замовiлi барановыя адбiѓныя i смажаны бульба, i хоць звычайна я вельмi люблю баранiну, асаблiвага апетыту у мяне не было. Я маѓчала ѓвесь вячэру, i толькi калi Гектар прынёс нам каву i брэндзi i мы размясцiлiся перад камiнам, я, нарэшце, агучыла думкi, якiя песцiла ѓсю ноч.
  
  
  " Вы верыце ѓ лёс, мiстэр Холмс?
  
  " Гэта залежыць ад таго, што ты разумееш пад лесам.
  
  " У цябе ёсць брат? - спытаѓ я.
  
  "Так, я ведаю".
  
  "I якi ж ён з сябе?"
  
  "Зусiм непадобны на мяне ѓ некаторых адносiнах, але ѓ iншых сапраѓды вельмi падобны на мяне".
  
  "Якiм чынам?"
  
  Слабая ѓсмешка прамiльгнула на яго тонкiх вуснах.
  
  "Мы абодва маем iнтэлектуальным складам розуму ... На самай справе, яго iнтэлект, верагодна, пераѓзыходзiць мой".
  
  " Праѓда? Ён, павiнна быць, вырабляе моцнае ѓражанне. I чым ты адрознiваешся?
  
  Цёмныя вочы Холмса iмгненне вывучалi мой твар, затым ён апусцiѓ iх i пакiваѓ галавой.
  
  "За выключэннем пэѓнага ... агiды да блiзкiх, нашы тэмпераменты не маглi бы быць больш выразнымi. У той час як я - увасабленне нервовай энергii, рухомасцi i турботы, мой брат - сапраѓдны гультай. Магчыма, вы звярнулi ѓвагу на маю даволi выяѓленую худзiзну.
  
  Надышла мая чарга ѓсмiхнуцца. "Гэта было б цяжка не заѓважыць".
  
  "Ну, мой брат - мая поѓная фiзiчная супрацьлегласць. Калi б вы ѓбачылi нас дваiх разам, вы б не паверылi, што мы сваякi, за выключэннем, магчыма, пэѓнага падабенства вакол вачэй. Я перакананы, што нiшто не даставiла б яму большага задавальнення, чым пражыць астатак свайго жыцця, седзячы ѓ крэсле ѓ сваiм клубе i рухаючыся толькi для таго, каб перелистать газету або замовiць яшчэ брэндзi ".
  
  Я кiѓнуѓ. "Так, проста дзiѓна, як далёка могуць падаць яблыкi з аднаго i таго ж дрэва".
  
  Холмс кiѓнуѓ, але нiчога не адказаѓ. Памiж намi павiсла цiшыня, абцяжараная незаданным пытаннем.
  
  " А ваш брат, мiстэр Бут? - Нарэшце мякка спытаѓ Холмс.
  
  "Мой брат," пачаѓ я павольна, як быццам, адкладаючы словы, я мог нейкiм чынам адагнаць думкi пра тых жудасных днях, - мой брат Джон быѓ вельмi падобны на мяне ѓ некаторых адносiнах - i цалкам адрознiваѓся ѓ iншых".
  
  " Я чуѓ, ён быѓ адораным акцёрам.
  
  " О, так, i да таго ж прыгожы. Усе дамы былi ѓ яго закаханыя.
  
  "Цяжка ѓявiць, што той, каго прырода надзялiла гэтак шматлiкiм, можа быць даведзены да такiх адчайных крайнасцяѓ", - адказаѓ Холмс, затым яго голас памякчэѓ. "Гэта, павiнна быць, цяжка для вас. Прыношу свае прабачэннi, калi вам здаецца, што я ѓмешваюся ѓ справы, якiя вы аддалi перавагу б не абмяркоѓваць.
  
  Я пахiтаѓ галавой i закурыѓ цыгару. "Дзякуй за вашу клопат, мiстэр Холмс, але мая сястра Эйза настойвае, што мне карысна пагаварыць пра гэта".
  
  "Магчыма," прамармытаѓ Холмс. " На небе i на зямлi ёсць яшчэ сёе-тое...
  
  "Мой бедны брат насiѓ у сабе цемру - голад, калi хочаце, - якi нiколi не быѓ цалкам задаволены тым, што iншыя людзi палiчылi б багатым дабраславеньнем. Маладосць, талент, прыгажосць фiгуры i асобы, ганаровае i вядомае сямейнае iмя ... Усе гэтыя дары былi дараваны юнаму Джонi, i ѓсё ж iм валодала нездаволенасць жыццём, якую астатнiя з нас нiколi не маглi зразумець. Ён заѓсёды атаясамлiваѓ сябе з Поѓднем, хоць усе астатнiя ѓ нашай сям'i лiчылi сябе паѓночнiкамi. Нiхто з нас не ѓдзельнiчаѓ у вайне, але Джонi, здавалася, быѓ поѓны рашучасцi выступаць супраць Поѓначы пры любой магчымасцi. Затым, калi перамога прыйшла да сiлам Саюза, ён, здавалася, нейкiм чынам раскалоѓся. Але, клянуся душой, мiстэр Холмс, я да гэтага часу не магу зразумець, якая злая сiла штурхнула яго на такi адчайны i подлы ѓчынак!
  
  "Не цi праѓда, мiстэр Бут?" мякка адказаѓ ён. "Вы самi лiчылiся выдатным акцёрам у гэтай краiне на працягу большай часткi вашай кар'еры, адзiным спадчыннiкам мантыi велiчы вашага бацькi".
  
  " Магчыма, але Джонi быѓ...
  
  " Твайму малодшаму брату так i не наканавана было дасягнуць тваiх вышынь - па меншай меры, ён так, павiнна быць, думаѓ.
  
  "Але ѓ яго была слава i любоѓ жанчын, куды б ён нi пайшоѓ".
  
  "Але ты карыстаѓся павагай i паклонамi сваiх калегаѓ, прэсы i ѓсiх, хто сапраѓды нешта значыѓ у яго вачах. Я мяркую, ваш брат зразумеѓ, што яму нiколi не стаць такiм вялiкiм трагиком, як вы, i, дасягнуѓшы паѓналецця ѓ вашай ценi, ён прагнуѓ увагi больш, чым дабрачыннасцi або гонару.
  
  Я засмяяѓся - кароткiм, горкiм выдыхам паветра. " Я знаходжу iранiчным, што ты гэта кажаш, таму што клянуся табе, я абмяняѓ бы ѓсю сваю вядомасць на вяртанне да простых радасцяѓ сямейнага жыцця яшчэ раз. Зноѓ сядзець каля агню з маёй дарагi Мэры! Для мяне гэта сапраѓднае шчасце - не насiцца зламаючы галаву з горада ѓ горад, ноч за ноччу спаць у iншым ложку, ёсць абыякавую ежу ѓ сумнай кампанii. Быць акцёрам, мiстэр Холмс, - значыць адчуваць, што твая жыццё нiколi па-сапраѓднаму не належыць табе".
  
  "Магчыма, такое чалавечае ѓласцiвасць - знаходзiцца ѓ стане пастаяннай тугi - сумаваць па тым, чаго мы не можам мець".
  
  "Магчыма".
  
  Мы прагаварылi да глыбокай ночы. Я страцiѓ рахунак часу, пакуль не пачуѓ павольны, роѓны перастук капытоѓ малочнай конi, бредущей па брукаванай каменем вулiцы, i зразумеѓ, што мы не спалi ѓсю ноч.
  
  Я пазяхнуѓ, раптам адчуѓшы, як моцна стамiѓся. Маё змучанае цела ѓсклiкала аб салодкiм сне; я прагнуѓ пагрузiцца ѓ шчаслiвае забыццё.
  
  " Спадзяюся, вы не пярэчыце, калi я пайду спаць, - сказаѓ я, - цi, хутчэй, прасплю рэшту ранiцы.
  
  "Зусiм няма", - адказаѓ Холмс. "У што бы то нi стала, вы павiнны адпачыць".
  
  " Тады, спакойнай ночы.
  
  "Спакойнай ночы".
  
  Я павярнуѓся i пайшоѓ уверх па лесвiцы, але не змог утрымацца, каб не азiрнуцца пры гэтым. Маiм апошнiм проблiскам было тое, як ён сядзеѓ, ахiнуты трубочным дымам, ѓзiраючыся ѓ паѓзмрок надыходзячага свiтання, як быццам само ѓзыходзячае сонца таило у сабе адказ на таямнiцы, свае пакутлiвыя нас абодвух.
  
  Я звалiѓся ѓ сваю пасцель, але ѓсё роѓна не мог заснуць. Я варочаѓся з боку на бок больш за гадзiну, i, нарэшце, калi сон усё-такi прыйшоѓ, мне то i справа снiлiся цяжкiя сны, у якiх мой брат Джон, здавалася, заѓсёды маячыѓ на заднiм плане.
  
  Я прачнуѓся ад жахлiвага раската грому. Неѓзабаве пасля гэтага нябёсы адчынiлiся, i дождж лiнуѓ з рэзкiм, ударным гукам, нiбы ѓ аконныя шкла шпурлялi прыгаршчы каменьчыкаѓ. Я назiраѓ, як кроплi ѓдараюцца аб шкло; пераможаныя ѓ сваёй атацы i знясiленыя сваёй энергiяй, яны бясшкодна скочвалiся па шыбах. Калi б толькi з маiм працiѓнiкам было так лёгка справiцца - калi б толькi я мог узвесцi памiж намi нябачны бар'ер! Глыбокая меланхолiя аблытала сям'ю Бутаѓ, як злая, паѓзучая лаза, - магчыма, гэта была цана, якую нам давялося заплацiць за падараваны нам генiй. Гледзячы на люты шторм, я не мог не думаць аб маiм бедным браце. У iм нарастала меланхолiя, нястрымная i нiчым не стрымлiваемая, перарослая ѓ вар'яцтва, якое з жахлiвай паѓнатой вырвалася вонкi ѓ тую фатальную ноч у тэатры Форда.
  
  
  Нарэшце я прымусiѓ сябе вылезцi з ложка, прыняѓ ванну i апрануѓся. Рэпетыцыя была прызначаная на два гадзiны дня, таму, спехам паснедаѓшы, мы з Холмсам ѓзялi таксi i паехалi ѓ тэатр.
  
  
  У той дзень у нас была прызначаная рэпетыцыя сцэны, у якой Гамлет наведвае сваю мацi Гертруду ѓ яе спальнi. Па ходзе сцэны ён прымае назойлiвага Палёнiя, падслухавальнай за шырмай, за свайго дзядзьку Клаѓдзiя, чалавека, якi забiѓ бацькi Гамлета. Гертруда клiча на дапамогу, i ѓ панiцы дурны Палонiй паѓтарае яе крыкам. Гамлет чуе яго i наносiць удар Палонiю праз шырму, думаючы, што наносiць удар кровожадному Клаѓдзiю. У адной з шматлiкiх сумных ироний п'есы бедны Палонiй ѓзнагароджваецца за сваё ѓмяшанне ганебнай смерцю, а Гамлет наклiкае на сябе гнеѓ сына старога, Лаэрта, у той час як Клаѓдзiй застаецца на свабодзе.
  
  Мы выкарыстоѓвалi бутафорскi меч са складваюцца лязом - досыць простае прыстасаванне, - так што, калi я "ѓдарыѓ" Джэфа Сiманса, лязо пайшло само ѓ сябе, ствараючы iлюзiю апускання ѓ яго плоць. Эфект быѓ вельмi рэалiстычным, нават калi глядзець зблiзку, i гледачы нязменна ахкалi, калi меч "пронзал" яго цела.
  
  Сцэна памiж Гамлетам i яго мацi iшла добра. Элiзабэт Свiтанку, актрыса-ветэран, якая грае Гертруду, была пышная - i калi надышоѓ момант нанясення ѓдару нажом, мяне перапаѓнялi эмоцыi. Я вымавiѓ радкi Гамлета, калi ён слухае Палёнiя:
  
  Як цяпер? пацук?
  
  Мёртвы за дукат, мёртвы!
  
  Прамаѓляючы гэтыя радкi, я схапiла меч з прикроватного столiка Гертруды. Калi я гэта рабiла, ѓнутры мяне слаба загучаѓ цiхi голас: Гэта няправiльны меч. На Навобмацак ён не быѓ падобны на звычайны бутафорскi меч, якi мы выкарыстоѓвалi - ён быѓ цяжэй, i рукаяць адчувалася па-iншаму. Але момант быѓ мiмалётным, i я быѓ так перапоѓнены эмоцыямi, што праiгнараваѓ гэты слабы голас i працягнуѓ разыгрываць сцэну.
  
  Я нiколi не дарую сабе таго, што адбылося далей.
  
  Я схапiѓ меч i ѓсадзiѓ яго ѓ фiранку, за якой хаваѓся Палонiй. Але замест металiчнага пстрычкi ламаѓ клiнка пачуѓся ванiтны гук сталi, врезающейся ѓ плоць. Ашаломлены, я адхапiѓ руку, усё яшчэ сцiскаючы ѓ ёй меч. Ён быѓ мокрым ад крывi - не сцэнiчнай, а сапраѓднай. Я адхiснуѓся, калi Джэфры Сiманс, спатыкаючыся, выйшаѓ з-за шырмы, ягоны твар побелело, ён трымаѓся за жывот. Са стогнам ён апусцiѓся на каленi. Ён паглядзеѓ на мяне з самым вартым жалю выразам недаверу, крыѓды i абвiнавачваннi. Я паспрабавала загаварыць, але не змагла вымавiць нi слова. Я апусцiлася на каленi побач з iм i падхапiла яго на рукi; я цьмяна ѓсведамляла, што ззаду мяне крычыць жанчына. А потым усе пагрузiлася ѓ цемру; як быццам хто-то насунуѓ мне на вочы казырок, i я страцiѓ прытомнасць.
  
  Наступнае, што я зразумеѓ, - гэта тое, што я ляжу на канапе ѓ сваёй гардеробной, а Холмс схiлiѓся нада мной.
  
  Прыжмурыѓшыся ѓ спробе сфакусаваць погляд, я паспрабавала сесцi.
  
  "Цяпер лягчэй," сказаѓ Холмс. " Пакуль не спрабуйце ѓстаць. У вас быѓ шок - ва ѓсiх нас быѓ.
  
  "Джэфры!" Я закрычала. "Ён?-"
  
  "Яго адвезлi ѓ бальнiцу", - адказаѓ Холмс. "Усе лiчаць, што гэта быѓ няшчасны выпадак".
  
  "Гэта не было выпадковасцю", - змрочна сказаѓ я.
  
  "Так, я ведаю. Хто-то спецыяльна паклаѓ туды гэты меч".
  
  "Але навошта забiваць беднага Джэфры?" Я бедаваѓ.
  
  "Вiдавочна, што ён-то ведае. Без сумневу, менавiта таму ён пакiнуѓ запiску з просьбай пагаварыць з вамi". Ён пачаѓ хадзiць па пакоi, яго твар помрачнело. "Гэта сапраѓды становiцца залiшне - мы павiнны дзейнiчаць рашуча i як мага хутчэй".
  
  Мяне ѓразiла, што мы апынулiся перад той жа дылемай, што i знакамiты персанаж Шэкспiра: дзейнiчаць або не дзейнiчаць - i калi?
  
  Акрыяѓшы ад шоку, я ненадоѓга з'явiѓся перад астатняй трупай, каб абвясцiць, што рэпетыцыя адмяняецца на нявызначаны тэрмiн - па крайняй меры, да тых часоѓ, пакуль мы не знойдзем новага Палёнiя. З бальнiцы прыйшло паведамленне, што Джэф Сiманс жывы, але як доѓга ён застанецца такiм, сказаць не змаглi. Пасля гэтай навiны я адправiѓ акцёраѓ дадому. Я быѓ асцярожны, назваѓшы гэта падзея "жахлiвым няшчасным выпадкам", i папярэдзiѓ усiх, каб надалей яны старанна правяралi свой рэквiзiт. Магчыма, iншыя таксама падазравалi, што гэта не было няшчасным выпадкам, але калi гэта i так, яны мне не сказалi.
  
  Холмс злавiѓ таксi, а я сядзеѓ у панурым маѓчаннi, пакуль яно грукатаѓ па вулiцах. Цяпер я быѓ у маральным цяжкасцi i павiнен быѓ сур'ёзна падумаць аб адмене ѓсёй пастаноѓкi. Да гэтага часу я думаѓ, што я адзiны, хто знаходзiцца ѓ небяспецы, але, вiдавочна, я памыляѓся.
  
  Не паспелi мы сесцi ѓ грыль-бары, як Гектар ѓручыѓ мне маю пошту. У ёй быѓ лiк ад уладальнiка тэатра за нашу штомесячную арэнду, што зрабiла маё рашэнне яшчэ больш хваравiтым. Калi б я не прадставiѓ "Гамлета", кошт застаѓся б неаплачаным, i ѓся мая кампанiя засталася б без працы. Я глыбока ѓздыхнуѓ i кiнуѓ канверт на стол побач са мной.
  
  "Што гэта?" Спытаѓ Холмс.
  
  "Кошт ад нашага домаѓладальнiка", - адказаѓ я. "Кожны год ён пагражае прадаць будынак, i кожны год я знаходжу спосаб адгаварыць яго. Ён сцвярджае, што калi б ператварыѓ яго ѓ краму, гэта было б значна прыбытковей ".
  
  "Без сумневу, ён мае рацыю", - адказаѓ Холмс. "Цiкава, чаму ён працягвае кiраваць iм як тэатрам".
  
  "Я не ведаю - Я падазраю, што прэстыж як-то звязаны з гэтым".
  
  "Вядома", - кiѓнуѓ Холмс. "На вечарынках ён можа выхваляцца, што ён домаѓладальнiк Эдвiна Бута ... Гэта прымушае мяне задумацца".
  
  "Цiкава, што?"
  
  "Ну, раней я кiдаѓ грошы ѓ якасцi матыву, але, магчыма, мне варта перагледзець сваё мысленне. У рэшце рэшт, у гэтай справе можа быць нябачны гулец".
  
  Я ѓжо збiраѓся адказаць, але ѓ гэты момант дзверы адчынiлiся, i ѓвайшоѓ Лоѓрэнс Баррэтт.
  
  Мы з Барреттом ведалi адзiн аднаго шмат гадоѓ, з самых першых маiх дзён у Нью-Ёрку. Ён быѓ энергiчным i таленавiтым акцёрам, але складаным i патрабавальным чалавекам. За гэтыя гады ѓ нас было шмат узлётаѓ i падзенняѓ - пасля адной сваркi мы не размаѓлялi месяцамi. Я адмовiлася ѓзяць яго на ролю, для якой, на маю думку, ён не падыходзiѓ, i ён адмовiѓся дараваць мяне. Ён быѓ так жа ненаедны славы, як я стамiѓся ад яе. Яго Касiй у "Юлii Цэзарэ" быѓ вядомы - ён падыходзiѓ на гэтую ролю, як мала хто з акцёраѓ, будучы сам не толькi хударлявым, але i валодаѓ па-сапраѓднаму амбiцыйнай i "галоднай" натурай. Нягледзячы на тое, што ён быѓ прызнаным крытыкамi акцёрам, ён нiколi не прыцягваѓ такую вялiкую аѓдыторыю, як я, што яго жудасна раздражняла.
  
  Ён увалiѓся ѓ грыль-бар на сваiх доѓгiх нагах, апрануты ѓ ваѓняную накiдку зялёнага колеру i блiскучыя чорныя боты для верхавой язды. Ён агледзеѓ залу, без сумневу, спадзеючыся, што яго пазнае якой-небудзь малады акцёр, якi папросiць у яго аѓтограф. Аднак нiхто не звярнуѓ на яго нiякай увагi, i ён перакiнуѓ свой плашч праз плячо, як котка ѓ раздражненнi махаѓ хвастом. Заѓважыѓшы мяне, ён на нягнуткiмi старэчымi нагах накiраваѓся да нашага столiка; пры выглядзе Холмса па яго твары прабегла хмурная грымаса.
  
  "Прывiтанне, Лары", - сказаѓ я, усмiхаючыся яму.
  
  "Добры дзень, Эдвiн," адказаѓ ён, усё яшчэ гледзячы на Холмса.
  
  "Дазвольце мне прадставiць мiстэра Шэрлака Холмса", - сказаѓ я. "Ён наш Гарацыя ѓ гэтай пастаноѓцы. Холмс, гэта Лоѓрэнс-"
  
  "Лоѓрэнс Барретт," мякка перабiѓ Холмс. " Адзiн з нашых найвялiкшых цяпер якiя жывуць акцёраѓ. Я меѓ гонар аднойчы бачыць вашага Кассиуса - я знайшоѓ яго iдэальнай iнтэрпрэтацыяй ролi.
  
  "Вы лiслiвiць мне, сэр", - адказаѓ Барретт, чырванеючы. У яго было шырокае iрландскае твар з вуснамi, падобнымi на банцiк Купiдона, ружовымi шчокамi i светлым колерам асобы, якi выдаваѓ яго эмоцыi. (Хадзiлi чуткi, што прозвiшча яго бацькi была Брэнниган, але ён змянiѓ яе дзеля сваёй сцэнiчнай кар'еры.)
  
  "Думаю, што няма," адказаѓ Холмс, "хоць вам iдзе ваша сцiпласць".
  
  Я быѓ вымушаны прытрымаць мову - у Баррэтта было шмат добрых якасцяѓ, але мадэст не ѓваходзiѓ у iх лiк.
  
  "У любым выпадку," працягнуѓ Холмс, "гэта вялiкi гонар для мяне".
  
  "Дзякуй, сэр", - адказаѓ Барретт некалькi успокоенно, але я ѓсё яшчэ адчуваѓ няёмкасць з яго боку.
  
  "Не хочаш далучыцца да нас?" - Спытаѓ я.
  
  " Не, дзякую вас, у мяне неадкладныя справы; аднак я пачуѓ аб вашым жудасным няшчасным выпадку i хацеѓ прапанаваць вам свае паслугi ѓ якасцi Палёнiя.
  
  (Барретт быѓ на пяць гадоѓ маладзейшы за мяне - i, як любiлi адзначаць мае крытыкi, я даѓно марыѓ аб ролi Гамлета, але гэтая роля працягвала прыцягваць больш гледачоѓ, чым любая iншая.)
  
  "Ого, якая выдатная iдэя", - адказаѓ я.
  
  "Так атрымалася, што я толькi што скончыѓ сустрэчу за горадам i ѓ дадзены момант цалкам вольны", - сказаѓ Баррэтт, усё гэта час нервова цярэбячы свой плашч. Мне прыйшло ѓ галаву, што, магчыма, нiякай "паездкi за горад" не было i што Лары на самай справе меѓ патрэбу ѓ працы. Але я занадта добра ведаѓ гэтага чалавека, каб без неабходнасцi падзець яго гонар, таму сур'ёзна кiѓнуѓ.
  
  "Як мiла з вашага боку падумаць пра мяне", - сказаѓ я. "Вы можаце пачаць неадкладна?"
  
  "Сапраѓды, я магу", - адказаѓ ён.
  
  " Значыць, заѓтра ѓ апоѓднi?
  
  "Гэта будзе выдатна. А цяпер, калi вы мяне прабачце, мне трэба ѓладзiць сякiя-такiя справы. Было прыемна пазнаёмiцца з вамi", - дадаѓ ён, звяртаючыся да Холмсу.
  
  "З найвялiкшым задавальненнем", - адказаѓ Холмс.
  
  "Тады да заѓтра," сказаѓ Баррэтт, злёгку пакланiѓшыся.
  
  "Так, i дзякуй табе, Лары," адказаѓ я.
  
  Яго губы выгнулiся ѓ ѓсмешцы, i я зноѓ успомнiла ката - акуратнага, насцярожанага, назiральнага. "Заѓсёды прыемна дапамагчы сябру".
  
  "У яго сапраѓды худы i галодны выгляд", - заѓважыѓ Холмс, калi Барретт сышоѓ.
  
  "Так", - адказаѓ я. "Ён быѓ народжаны, каб гуляць Касiя".
  
  " Як доѓга ён служыѓ у армii?
  
  Да гэтага часу я настолькi прывык да манерам Холмса, што нават не папрацаваѓ паказаць сваё здзiѓленне.
  
  "Каля чатырох гадоѓ, я мяркую, у час Паѓстання", - нядбайна адказаѓ я.
  
  "Афiцэр, магчыма, капiтан цi маёр," выказаѓ здагадку Холмс.
  
  "Капiтан".
  
  Ён паглядзеѓ на мяне так, нiбы чакаѓ звычайных пытанняѓ i выразаѓ здзiѓлення, але я адмовiѓся падыгрываць яму.
  
  "Такiм чынам," сказала я, атрымлiваючы асалоду ад лёгкiм выразам расчаравання, промелькнувшим на яго твары, " што ты збiраешся замовiць на вячэру?
  
  Але мы абодва былi выматаныя, эмацыйна i фiзiчна, i нi адзiн з нас амаль не вячэраѓ. Да таго часу, калi мы былi гатовыя да сну, я нястрымна пазяхаѓ. Я ѓладкаваѓся ѓ сваёй зручнай ложка з балдахiнам i зачынiѓ вочы, але перш чым я пагрузiѓся ѓ сон, мне ѓ галаву прыйшлi дзве непрыемныя думкi: што як кавалерыйскi афiцэр Барретт, па-вiдаць, быѓ вельмi добрым стралком, i, больш таго, магчыма, у рэшце рэшт, не ѓсё было даравана.
  
  Маё настрой не палепшыѓся, калi на наступны дзень я прыйшоѓ у сваю грымёрку i выявiѓ лiсток паперы, прыбiты да дзвярэй. Дрыжучы, я сарвала яго i прачытала, iмгненна даведаѓшыся гаворка Рычарда ѓ ТРЭЦIМ акце з "Рычарда II":
  
  Дзеля Бога, давайце сядзем на зямлю
  I распавядзем сумныя гiсторыi пра смерць каралёѓ;
  Як некаторыя былi звергнуты; некаторыя забiтыя на вайне,
  некаторых пераследуюць прывiды, якiх яны зрынулi;
  Некаторых атруцiлi iх жонкi; некаторых забiлi ѓ сне;
  ђсiх забiлi.
  
  Я павярнуѓся i ѓбачыѓ таго, хто iдзе да мяне Холмса i моѓчкi працягнуѓ яму цыдулку. Ён зiрнуѓ на яе, затым пакiваѓ галавой.
  
  "Хто-то гуляе з табой".
  
  "Можа быць, прыйшоѓ час прызнаць паразу i адмянiць пастаноѓку", - сказаѓ я.
  
  "Калi вы дасце мне яшчэ адзiн дзень," сказаѓ Холмс, " думаю, я змагу вывесцi на чыстую ваду нападнiка. Аднак, калi вы вырашыце здацца, я, вядома, магу зразумець...
  
  "Вельмi добра", - перапынiѓ я яго. "Аднак у канцы сённяшняга дня я павiнен прыняць рашэнне".
  
  Празвiнеѓ званок на рэпетыцыю, i мы накiравалiся па калiдоры да сцэны. Сёння мы павiнны былi адрэпецiраваць фiнальную сцэну дуэлi, але я не быѓ упэѓнены, што спраѓлюся з гэтай задачай.
  
  Усе добрыя акцёры павiнны навучыцца апускацца ѓ эмацыйную жыццё свайго персанажа, увесь час захоѓваючы частку свайго мозгу адасобленай, каб яны маглi запамiнаць свае рэплiкi, а таксама выконваць любыя неабходныя блакавання i сцэнiчныя дзеяннi. Гэтая "падвойная жыццё" распаѓсюджваецца i на iх стаѓленне да сваiм калегам-акцёрам: Атэла, напрыклад, павiнен выпрабаваць усе мукi раѓнiвай страсцi да беднай Дездемоне, у той жа час клапоцячыся аб тым, каб на самай справе не задушыць яе падчас фiнальнай сцэны. Вядома, гэтыя межы былi перасечаная - мне самому не раз даводзiлася стрымлiваць свой парыѓ сапраѓды прыдушыць iншага акцёра на сцэне, i не раз я аздабляѓся сiнякамi пасля сцэны бойкi, якая выходзiла з-пад кантролю.
  
  Нiдзе спалучэнне кантролю i стрыманасцi не з'яѓляецца больш неабходным, чым у фiнальнай сцэне "Гамлета". Пад час дуэлi памiж Лаэртом i Гамлетам на вачах ва ѓсяго дацкага двара кожны мужчына абавязаны нанесцi i атрымаць ѓдар мячом, якi, як здаецца, павiнен звалiць скуру. Меч Лаэрта быѓ обмакнут ѓ смяротны яд, аб чым Гамлет i не падазрае, i калi ён атрымлiвае, як яму здаецца, маленькую драпiну, на самай справе ён смяротна атручаны. Пазней пад час дуэлi, калi Гамлет хапае меч Лаэрта, усё яшчэ не падазраючы, што ён пакрыты атрутай, ён наносiць лёгкую рану свайму сябру, не ведаючы, што смяротна паранiѓ яго.
  
  Маiм жаданнем заѓсёды было стварыць як мага больш рэалiзму, таму я заѓсёды снабжаю сябе i Лаэрта невялiкiм мяшочкам сцэнiчнай крывi, якi трымаю ѓ левай руцэ падчас гульнi з мячом - затым, у патрэбны час, мяшочак прыкладваюць да вобласцi "раны", ствараючы вельмi рэалiстычны эфект для гледачоѓ. У гэтыя моманты я чуѓ ѓздыхi з галерэi - гук, якi з'яѓляецца музыкай для вушэй любога акцёра / мэнэджэра.
  
  Улiчваючы выдатнае валоданне Нейтом Карлайлам мячом, я быѓ напагатове, хоць мой паядынак з iм быѓ старанна подстроен. Калi мы падрыхтавалiся да бою, мне падалося, што я заѓважыѓ бляск у яго вачах, якога не заѓважаѓ раней, - цi, магчыма, гэта была гульня святла, блiкi гарачых газавых лямпаѓ так ярка адлюстроѓвалiся на яго твары.
  
  Мы скрыжавалi шпагi i пачалi наш паядынак. Акцёры, якiя iгралi членаѓ дацкага двара, былi на сцэне разам з намi, уключаючы Гертруду i Клаѓдзiя. З таго месца, дзе я стаяѓ, я мог бачыць астатнюю трупу, якая стаяла за кулiсамi i наблюдавшую за намi, уключаючы Лоуренса Баррэтта, якi назiраѓ за намi з пранiклiвым выразам твару. Ён прыйшоѓ у тэатр, хоць рэпетыцыi яго сцэн не былi запланаваны.
  
  Для iншых акцёраѓ не было нiчога незвычайнага ѓ тым, што яны глядзелi сцэну дуэлi, але я адчула, як дрыжыкi прабеглi па маёй сьпiне, калi мы з Нейтом закранулi мячоѓ.
  
  Спачатку сцэна iшла дакладна так, як мы яе рэпетавалi, але калi надышоѓ момант першага "дотыку", калi Лаэрт наносiць Гамлету смяротную рану, да майго здзiѓлення, Нейт, здавалася, страцiѓ раѓнавагу, i яго меч сапраѓды паласнуѓ мяне па твары.
  
  Левую шчаку пякло, я паднесла руку да твару. З-за кулiсаѓ пачуѓся шэпт, i некалькi жанчын ахнулi.
  
  " Даруй! Нейт цяжка дыхаѓ. " Я страцiѓ раѓнавагу. З табой усё ѓ парадку?
  
  "Я ѓ парадку", - адказала я, выцiраючы струменьчык крывi са сваёй шчокi.
  
  "Можа, нам спынiцца?"
  
  "Няма, няма", - сказаѓ я. "Давай працягнем".
  
  Я зiрнуѓ на Холмса, якi ѓ ролi Гарацыя стаяѓ збоку ад iншых дацкiх прыдворных. Мне здалося, што ён ледзь прыкметна кiѓнуѓ, але, магчыма, я памылiѓся. Я вярнуѓся да дуэлi.
  
  Мне здалося, што Нейт змагаѓся з яшчэ большай энергiяй, чым звычайна - ён пыхкаѓ, пацеѓ i скакаѓ з боку ѓ бок, i не раз мне даводзiлася адхiнацца ад надзвычай энергiчных узмахаѓ яго мяча. У мяне быѓ парыѓ спынiцца i спытаць, што на яго знайшло, але што-то перашкодзiла мне - магчыма, жаданне не стукнуць у бруд асобай перад астатняй кампанiяй; або, магчыма, гэта быѓ больш цёмны, самаразбуральнай парыѓ.
  
  Калi надышоѓ момант, калi Гамлет i Лаэрт абмянялiся мячамi - такiм чынам, Гамлет атрымаѓ атручаны меч, - ён раптам змянiѓ блакаванне i кiнуѓся на мяне. Цалкам падпарадкоѓваючыся iнстынкту, я адхiлiѓся, упаѓ на падлогу i перакацiѓся на другi бок сцэны. Калi я падняѓся, то ѓбачыѓ, што ён усё яшчэ наблiжаецца да мяне.
  
  "Нейт!" Я задыхалася. "Дзеля Бога, што ты робiш?"
  
  Але ён проста зароѓ ад злосцi i працягваѓ наступаць на мяне. Я перакацiѓся на другi бок, затым раптам зразумеѓ, што выпусцiѓ меч i быѓ безабаронны. Прыцiснуты да сцяны, я быѓ загнаны ѓ кут. Я ѓбачыѓ бляск яго сталёвага ляза, накiраванага да майго твару, i зачынiѓ вочы, чакаючы ѓдару.
  
  Але гэтага не адбылося.
  
  Калi я адкрыѓ вочы, то ѓбачыѓ, што Холмс узяѓ мой меч i змагаецца з Нейтом.
  
  " Холмс! - Усклiкнуѓ я.
  
  "Трымайся далей, Эдвiн!" - крыкнуѓ ён у адказ.
  
  У мяне не было выбару, акрамя як падпарадкавацца. Лёзы ззялi срэбрам у святле сафiтаѓ, i наблiзiцца да iх азначала рызыкаваць атрымаць сур'ёзную траѓму. Хоць Холмс вiдавочна быѓ майстэрскiм фехтавальшчыкаѓ, лютасьць Нейт ператварыла яго ѓ вар'ята, i ён сёк i калоѓ з лютасцю чалавека, якi змагаецца не на жыццё, а на смерць. Гэта было ѓсё, што Холмс мог зрабiць, каб адлюстраваць яго лютую атаку, парируя кожны выпад з насцярожаным адчаем. Астатняя частка кампанii топталась за кулiсамi, напалоханая лютасцю Нейт. Я схапiла тэатральную старонку i прыцягнула яго блiжэй да сабе.
  
  " Бяжы i прывядзi палiцыю! - Прашыпела я.
  
  Хлопчык кiѓнуѓ мне, яго вочы пашырылiся ад жаху.
  
  " Зараз жа! - закрычаѓ я. - Бяжы!
  
  Ён сарваѓся з месца, збег па лесвiцы i выйшаѓ праз заднюю дзверы. Я павярнуѓся назад да сцэны, дзе, да свайго жаху, убачыѓ, як Нейт загнаѓ Холмса ѓ супрацьлеглы кут сцэны.
  
  " А цяпер, - выдыхнуѓ ён, узнiмаючы меч над галавой, " ты таксама памрэш!
  
  Ледзь усведамляючы, што раблю, я ѓскочыла на ногi i, падкiнуѓшы сваё цела ѓ паветра, з глухiм стукам прызямлiлася на Нейт, збiѓшы яго з ног. Ён курчыѓся i адбiваѓся, як шалёны звер, драпаючы мяне кiпцюрамi i штурхаючы нагамi. Але Холмс выхапiѓ свой меч, i трое цi чацвёра iншых акцёраѓ, у тым лiку Лары Баррэтта, кiнулiся на яго, дапамагаючы ѓцiхамiрыць. Мы паставiлi яго на ногi - ён працягваѓ супрацiѓляцца, але цяпер ён быѓ у меншасцi, i нам удалося ѓтрымаць яго.
  
  "З табой усё ѓ парадку, Эдвiн?" Спытаѓ Барретт з шчырым непакоем у голасе.
  
  "Так, Лары, усё ѓ парадку, дзякуй," сказаѓ я.
  
  Нейт Карлайл вырываѓся з рук сваiх выкрадальнiкаѓ, дарэмна спрабуючы вызвалiцца. " Чорт бы цябе ѓзяѓ, Эдвiн Бут- чаму ты яшчэ не памёр? ён цяжка дыхаѓ. Да майго здзiѓлення, яго акцэнт змянiѓся - цяпер ён быѓ вiдавочна паѓднёвым.
  
  "Я ѓзяѓ на сябе смеласць забраць вашу шпагу з-за кулiсаѓ i замянiць яе iншай", - сказаѓ яму Холмс.
  
  Нейт перавёѓ погляд на Холмса. "Чорт бы вас пабраѓ!" выдыхнуѓ ён, усё яшчэ не аддыхаѓшыся.
  
  Я ѓ замяшаннi ѓтаропiѓся на Холмса.
  
  "Ён атруцiѓ яго", - сказаѓ мне Холмс. "Такiм чынам, калi ён парэзаѓ вам твар, ён чакаѓ, што вы памраце, а калi вы гэтага не зрабiлi, яго план сарваѓся".
  
  Я пачуѓ калектыѓны ѓздых астатняй кампанii.
  
  "Ён спадзяваѓся, што гэта будзе выглядаць як яшчэ адзiн няшчасны выпадак", - патлумачыѓ Холмс.
  
  Нейт ѓтаропiѓся на Холмса i паспрабаваѓ вырвацца, але яго калегi-акцёры моцна трымалi яго. - Ты... ты... ты што такi, чараѓнiк?
  
  "Не, проста той, хто назiрае", - адказаѓ Холмс.
  
  "Я не разумею, Нейт", - сказала я. "Чаму ты хочаш забiць мяне?"
  
  "Мой дарагi Бут," пачаѓ Холмс, паклаѓшы руку мне на плячо.
  
  "Няма, няма, я хачу пачуць", - сказала я, адасабляючыся ад яго i паварочваючыся тварам да Нейту. "Што я табе калi-небудзь зрабiла?"
  
  Ён вызвалiѓ руку, сарваѓ з шыi медальён i кiнуѓ яго да маiх ног. "Гэта мая сястра Дэйзi - бедная няшчасная дзяѓчына, якую загубiѓ твой брат. У той дзень, калi яна памерла, я пакляѓся, што Бут памрэ, каб адпомсцiць за яе!"
  
  " Але чаму? Якое я маю да ѓсяго гэтага дачыненне?
  
  "Твой няшчасны брат кiнуѓ яе, як i многiх iншых жанчын", - адказаѓ ён здушаным ад лютасцi голасам. "Яна так i не акрыяла, i калi ён застрэлiѓ Лiнкольна, яна сышла з розуму ад гора".
  
  "У чым гэта мая п-вiна?" Я запнулася, маё дзiцячае недамаганне зноѓ вярнулася.
  
  "Вы маеце хоць якое-небудзь уяѓленне аб тым, якое гэта - трываць прынiжэньне Рэканструкцыi? 'Рэканструкцыя' - ха! Якая горкая жарт!" Ён выплюнуѓ гэтыя словы, яго вочы гарэлi лютасцю. "Лiнкальн быѓ тыранам, але калi ваш брат забiѓ яго, Поѓнач адпомсцiѓ нам, прынiжэння нас - калi б ваш пракляты брат не забiѓ гэтага шарлатана, усё магло б пайсьцi па-iншаму. I цяпер мая бедная, святая мацi мёртвая - яна памерла ад гора i нягод! Яна так i не акрыяла ад вар'яцтва маёй сястры - я назiраѓ за яе няѓхiльным згасаннем, пакуль, нарэшце, яна не памерла ад разбiтага сэрца ".
  
  " Але я не мог перашкодзiць брату...
  
  " Чаму няма? Калi б ты не была так паглынутая сваёй кар'ерай, сваёй славай, ты магла б заѓважыць, што ён задумаѓ! Ты быѓ сьляпы да сваiх суродзiчаѓ, як ламавыя конь!
  
  "Н-але я-" я зноѓ пачаѓ пакутлiва заiкацца.
  
  Холмс ступiѓ наперад i паклаѓ руку мне на плячо.
  
  "Больш нiчому нельга навучыцца ѓ гэтага чалавека", - сказаѓ ён цiхiм голасам. "У яго памутнела ѓ галаве".
  
  Я ведала, што ён мае рацыю, i ѓсё ж не магла адвесцi вачэй ад асобы Нейт, чырвонага i перекошенного ад лютасцi. Я адчувала, што якiм-небудзь чынам гляджу на твар майго ѓласнага брата Джонi. Я адчуѓ далонь Холмса на сваёй руцэ, мякка адводзiць мяне ѓ бок, у той час як паѓтузiна палiцыянтаѓ у форме мэтанакiравана крочылi па праходах тэатра. Сабралася кампанiя стаяла i моѓчкi назiрала, як яны падымалiся па лесвiцы на сцэну. Мы нiбы былi ашаломлена гледачамi трагiчнай п'есы, пасiѓна чакаюць, што будзе далей.
  
  "Гэта ваш чалавек", - сказаѓ Холмс дородному рыжеволосому сяржанту, паказваючы на Карлайл.
  
  Сяржант кiѓнуѓ i павярнуѓся да сваiх людзей, якiя хутка i ѓмела скавалi рукi Карлайл за спiной i павялi яго прэч. Ён на iмгненне вызвалiѓся i няѓпэѓнена павярнуѓся назад да нас.
  
  "Праклён на цябе i тваёй сям'i, Эдвiн Бут!" - паспеѓ крыкнуць ён, перш чым палiцыянты зноѓ накiнулiся на яго i пацягнулi прэч.
  
  Рудавалосы сяржант падышоѓ да мяне i далiкатна кашлянуѓ.
  
  "Калi ѓ вас будзе хвiлiнка, мы хацелi б ѓзяць у вас паказаннi, мiстэр Бут", - пачцiва сказаѓ ён.
  
  "Вядома", - адказала я, адчуваючы свiнцовую лёгкасць, з нерэальным адчуваннем, што я плыву па плынi ѓ жудасным сне.
  
  Сяржант павярнуѓся, каб сысцi, але потым зноѓ павярнуѓся.
  
  - Э-э, я... гэта значыць, ну, сэр, я хачу сказаць, як мне спадабаѓся ваш Брут у "Юлii Цэзарэ" на мiнулым тыднi. Мая жонка, яна ... Ну, я хацеѓ бы спытаць, сэр, не пярэчыце вы - Магчыма, зараз не час, але ... " Ён пакорпаѓся ѓ кiшэнi i дастаѓ маленькую чорную запiсную кнiжку. На вокладцы залатымi лiтарамi было выбiта "Палiцыя Нью-Ёрка". "Калi б вы толькi маглi - гэта для маёй жонкi, вы разумееце, сэр".
  
  Твар сяржанта стала цёмна-чырвоным, i каѓнер яго шчыльнай ваѓнянай формы пакрыѓся потам.
  
  "Вядома, сяржант", - сказаѓ я, кранутыя яго любоѓю. Хоць абедзвюх маiх Мэры ѓ мяне адабралi - першую з-за смерцi, другую з-за вар'яцтва, - як добра я спазнаѓ шчасце мець жонку, да якой можна вярнуцца дадому.
  
  Я падпiсаѓ паперу i ѓклаѓ яе ѓ вспотевшие далонi сяржанта.
  
  "Любi яе моцна", - сказаѓ я. "Любi яе i клапацiцца пра яе ѓсiм сваiм сэрцам".
  
  Ён паглядзеѓ на мяне, празрыстыя кропелькi поту выступiлi на яго шырокiм лбе.
  
  "Я зраблю, сэр - з - дзякуй, сэр", - заiкаючыся, прамармытаѓ ён, праводзячы рукой па сваёй рыжай шчацiннi. Ён схапiѓ маю руку i энергiчна патрос яе. " Жадаю ѓдачы, сэр, усяго вам найлепшага.
  
  З гэтымi словамi ён павярнуѓся i паспяшаѓся следам за сваiмi афiцэрамi. Члены роты яшчэ некалькi iмгненняѓ стаялi моѓчкi, затым сярод iх пачаѓся цiхi шум. Зразумела, што ѓсе яны, здавалася, былi ѓ шоку, i я адмянiѓ рэпетыцыю да канца дня. Спачатку яны паводзiлi сябе цiха, усё яшчэ ашаломленыя раптоѓным гвалтам, але да таго часу, як усе надзелi палiто, iх засыпала пытаннямi i патрабаваннямi тлумачэнняѓ. Некаторыя з iх будавалi планы адправiцца ѓ "Карчму Тома", любiмае месца адпачынку тэатральных дзеячаѓ, якiм кiруе стары былы акцер па iменi, што даволi неверагодна, Томас Лоѓлес. Некаторыя з iх угаварылi Холмса i мяне далучыцца да iх. Як i ѓсе акцёры, яны з посьпехам у драматызьме не менш, чым у гуку уласных галасоѓ. Цяпер, калi небяспека мiнула, яны маглi атрымаць асалоду ад наступствамi хваляваннi ѓ бясконцых дыскусiях, адступленнi i аналiзах - i, што лепш за ѓсё, у незлiчоных варыянтах таго, што Том выпадкова падаваѓ.
  
  Аднак нiчога так моцна мне не хацелася, як сядзець i глядзець у камiн на Гульцоѓ з келiхам брэндзi ѓ руцэ i вечна верным Гектором побач.
  
  Мы з Холмсам злавiлi таксi i паехалi назад у клуб. Усю дарогу я амаль нiчога не казаѓ, будучы заняты сваiмi думкамi. Магчыма, адчуѓшы маю патрэба ѓ цiшынi, Холмс ѓтаропiѓся ѓ акно на магутныя вулiцы.
  
  Калi мы ѓладкавалiся перад камiнам, я, нарэшце, загаварыѓ.
  
  " Я хачу падзякаваць вас за ѓсё, што вы зрабiлi, Холмс, вы не толькi выратавалi мне жыццё, але i...
  
  Ён прымусiѓ мяне замаѓчаць узмахам рукi. "Я зусiм не адчуваю, што дамогся поспеху; у рэшце рэшт, чалавек ледзь не загiнуѓ з-за маёй няздольнасцi прадбачыць падступства гэтага забойцы".
  
  У апошнiм справаздачы аб небараку Джэфры гаварылася, што ён выжыве - слава Богу, - але я прыняѓ пункт гледжання Холмса.
  
  " Што прымусiла вас падумаць, што Нейт атруцiѓ свой меч?
  
  "Пасля першай няѓдачы з небаракам Джэфры я вельмi ѓважлiва сачыѓ за ѓсiм рэквiзiтам, асаблiва за мячамi. I я ѓзяѓ на сябе смеласць рушыць услед за Нейтом Карлайлам учора пасля рэпетыцыi i заѓважыѓ, што ён зайшоѓ у аптэку ".
  
  " Значыць, вы думаеце, што ён купiѓ яд?
  
  "Потым я сам зайшоѓ туды пад падставай таго, што мне патрэбен корань валяр'яны, i паспеѓ зiрнуць на чэк, калi аптэкар павярнуѓся да нас спiнаю. Гэта было вытворнае курарэ - вельмi рэдкае i вельмi жорсткiм. Паралiтычны агент, якi неѓзабаве пасля траплення ѓ крывацек выклiкае паралiч i смерць. Вядомага процiяддзя не iснуе. Гэта быѓ прыклад таго, як жыццё iмiтуе мастацтва - вельмi смяротны прыклад ".
  
  Тонкая, халодная дрыжыкi прабеглi па маёй сьпiне, калi я ѓсвядомiла праѓдзiвасць яго заявы, i я раптам ѓ поѓнай меры адчула наступствы свайго цудам ѓратаванага уцёкаѓ.
  
  " Адкуль ты ведаѓ, што ён нанясе яд на меч?
  
  "Я не ведаѓ, напэѓна, - вось чаму я павiнен быѓ высветлiць, што адбудзецца, калi я памяняю мячы месцамi. Недастаткова было таго, што ён купiѓ яд - само па сабе гэта не злачынства, i ён заѓсёды мог заявiць, што купiѓ яго, каб труцiць пацукоѓ або якiх-небудзь iншых паразiтаѓ. Не, яго, так сказаць, трэба было злавiць з доказамi злачынства.
  
  " Што, наогул, прымусiла вас западозрыць яго?
  
  "У пэѓным сэнсе гэта быѓ працэс выключэння. Але адна або дзве рэчы, якiя ён сказаѓ цi зрабiѓ, навялi мяне на думку, што ён быѓ найбольш верагодным вiнаватым ".
  
  "Напрыклад?-"
  
  "Па-першае, яго вiдавочнае гора з-за смерцi сабакi Кiтым i яго спроба суцешыць яе здалiся мне незвычайнымi - калi толькi ён не быѓ якiм-небудзь чынам адказны".
  
  "Што яшчэ?"
  
  " Яго мiнулае было цёмным. Вы сказалi, што ён прыйшоѓ да вас па рэкамендацыi тэатральнай трупы ѓ Саване.
  
  "Так. Ён уручыѓ мне лiст".
  
  " Наколькi добра вы ведаеце гэты горад?
  
  " Не вельмi добра. Аднойчы я ездзiѓ туды са сваiм бацькам.
  
  "Ну, я адправiѓ тэлеграму па адрасе, паказанаму ѓ гэтым лiсце, але такога тэатра няма".
  
  " Божа мой, мая бедная Мэры заѓсёды казала, што я занадта давяраю людзям.
  
  "Вы вельмi заняты чалавек. Саванна знаходзiцца досыць далёка, i ён выказаѓ здагадку, што вы наѓрад цi будзеце правяраць рэкамендацыi".
  
  "Дакладна; я часта наймаю акцёраѓ па адзiнай рэкамендацыi. Я заѓсёды магу звольнiць iх, калi яны не падыходзяць для выканання задачы ".
  
  "Гэта менавiта тое, на што разлiчваѓ малады Карлайл - вось чаму ён прыйшоѓ з iдэальна завуча-роляй. Як вы адзначылi, ён даволi добры акцёр, так што вы наѓрад цi звольнiлi б яго. I, я падазраю, падробка рэкамендацый, магчыма, не з'яѓляецца чым-то незвычайным у тэатральным супольнасцi ".
  
  Я сумна ѓздыхнуѓ. "Вы цалкам маеце рацыю - нават калi б я даведаѓся, што лiст было фальшывым, я ѓсё роѓна, верагодна, спiсаѓ б гэта на iмкненне маладога акцёра знайсцi працу".
  
  Холмс усмiхнуѓся. - I яшчэ сее-што.
  
  "Што гэта было?"
  
  "Як я толькi што заѓважыѓ, ён адораны акцёр".
  
  "Так, гэта праѓда. Але што?-"
  
  "I ён зрабiѓ вартую даверу працу, прыкiнуѓшыся северянином".
  
  " Так, яго акцэнт быѓ цалкам пераканаѓчым.
  
  "Я згодны - за выключэннем адной дробязi".
  
  "Што гэта?" - спытаѓ я.
  
  "Ён дапусцiѓ адну маленькую памылку. На днях, калi акцёры заказвалi сняданак, ён папрасiѓ 'яйка'. Не "яйка", а "яйкаклетка".
  
  " Як дзiѓна. Але я не разумею, што гэта...
  
  "У пэѓных частках Поѓдня гэта вельмi распаѓсюджанае ѓжыванне. Аднак на Поѓначы яно практычна невядома, што прымусiла мяне западозрыць, што ён быѓ не тым, за каго сябе выдаваѓ ".
  
  Я пакруцiѓ галавой. " Але гэта такая маленькая дэталь, Холмс.
  
  "Мой дарагi Бут, дэталi могуць быць нязначнымi, але часта яны зусiм не нязначныя. Яны сапраѓды могуць быць рознiцай памiж - ну, як у дадзеным выпадку, памiж жыццём i смерцю".
  
  Холмс з'ехаѓ з Нью-Ёрка неѓзабаве пасля закрыцця нашай пастаноѓкi, i некалькi месяцаѓ праз я атрымаѓ ад яго паштоѓку, адпраѓленую з Чыкага. Пасля гэтага я нiчога не чуѓ - да тых часоѓ, пакуль некалькi гадоѓ праз не пачаѓ сачыць за яго подзвiгамi ѓ Лондане.
  
  Што тычыцца мяне, я вярнуѓся да сваёй акцёрскай жыцця без далейшых здарэнняѓ. Мая роля ѓ далейшай жыцця i прыгоды вялiкага дэтэктыва была скончана ... Астатняе - цiшыня.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Цяпер мы знаходзiм Холмса на Сярэднiм Захадзе ѓ даследаваннi Пiцера Тремейна пра менш вядомай гiсторыi iрландцаѓ у грамадзянскай вайне ѓ Амерыцы.
  
  ВЫПАДАК З
  ЗАБОЙЦАМ НЕХАЦЯ
  
  Аѓтар:
  
  ПIТЭР ТРЕМЕЙН
  
  Хоу, гэта вельмi незвычайна!"
  
  Гэта ѓсклiк вырвалася ѓ майго паважанага сябра, дэтэктыва-кансультанта мiстэра Шэрлака Холмса, калi аднойчы ѓвечары мы сядзелi, пацягваючы брэндзi, перад камiнам у нашых пакоях на Бэйкер-стрыт. Холмс перабiраѓ стос старых газет, выразаючы выпадковыя нататкi для альбомаѓ для выразак, якiя ён вёѓ. Гэтыя артыкулы звычайна былi прысвечаны таямнiчым i незвычайным падзеям, якiм Холмс з задавальненнем прысвячаѓ сябе. Ён мог гадзiнамi шукаць разгадкi таямнiц, якiя яны часта ѓтрымлiвалi.
  
  Я зiрнуѓ на пажоѓклую газету, у якую ён ѓглядаѓся, i выявiѓ, што гэта стары выпуск "Нью-Ёрк таймс". Нейкi сябар цi знаёмы Холмса ѓ Нью-Ёрку, ведаючы аб яго схiльнасцi корпацца ѓ старых газетах у пошуках падобных матэрыялаѓ, нядаѓна даслаѓ яму стос гэтай газеты.
  
  " У адзiным лiку, Холмс? - Перапытаѓ я. - Скажыце, калi ласка, што менавiта вы знаходзiце ѓ адзiночным лiку?
  
  Холмс паклаѓ газету на калена i пастукаѓ па ёй тонкiм паказальным пальцам.
  
  "Тут ёсць нататка, якая iнфармуе мяне аб тым, што Холт-Сiцi ѓ акрузе Холт, штат Небраска, пераназываецца ѓ о'нiл. Не тое каб гэта месца калi-небудзь было горадам у тым сэнсе, у якiм мы маглi б гэта iнтэрпрэтаваць. Калi я праязджаѓ праз яго, гэта было ѓсяго толькi невялiкая колькасць сядзiб. I, вядома, дзiѓна, што яны вырашылi назваць яго ѓ гонар выбiтнага iрландскага паѓстанца ".
  
  Я быѓ збянтэжаны.
  
  "Вы кажаце, што былi там, Холмс?" Я быѓ уражаны, бо не ведаѓ, што ён калi-небудзь перасякаѓ Атлантыку.
  
  "Я быѓ у гэтым самым горадзе крыху больш за дзесяць гадоѓ таму. Мне пашчасцiла выявiць патэнцыйнага забойцу генерала о'нiла".
  
  "Генерал о'нiл?" з'едлiва спытаѓ я. "Мне здавалася, вы толькi што сказалi, што ён быѓ iрландскiм паѓстанцам?"
  
  Холмс адкiнуѓся на спiнку крэсла i з цiкаѓнасцю ѓсмiхнуѓся. Ён узяѓ са столiка сваю трубку i выдаткаваѓ некалькi хвiлiн на тое, каб распалiць атрутную сумесь, якой набiѓ яе.
  
  "Мой дарагi Ватсан, я раскажу вам гiсторыю, але я строга забараняю вам выкарыстоѓваць яе ѓ якасцi аднаго з тых жудасных справаздач, якiя вы публiкуеце для папулярных часопiсаѓ ... Па крайняй меры, да тых часоѓ, пакуль я не пакiну гэты тленны свет".
  
  Ён памаѓчаѓ хвiлiну цi дзве, каб сабрацца з думкамi, а затым працягнуѓ:
  
  
  
  
  Ториш Шэрлак скончыѓ Каралеѓскi каледж лекараѓ у Дублiне i з'ехаѓ у Амерыку. Такiм чынам, ён апынуѓся адным з нешматлiкiх лекараѓ у Холт-Сiцi ѓ тым 1877 годзе. Назва "горад" было няправiльным, паколькi я знайшоѓ яго не больш чым вёсачкай з некалькiх драѓляных дамоѓ, якiя былi раскiданыя на даволi вялiкай адлегласцi на Вялiкiх раѓнiнах Сярэдняга Захаду. Сапраѓды, гэта было на шырокай тэрыторыi, якая нядаѓна была названая штатам Небраска, што, як мне паведамiлi, адбылося ад мясцовага слова чивере, якi азначае месца "плоскай вады".
  
  Я дабраѓся сюды знясiльваючым спосабам - на паравозе i ѓ вельмi нязручнай паштовай карэце. Даволi стомлены, я як раз дабраѓся да сваёй канчатковай мэты, дома майго стрыечнага брата, калi дзверы расчынiлiся, i ён выйшаѓ са сваiм медычным саквояжем i, вiдавочна, вельмi спяшаѓся. Каля дома стаяѓ понi з двуколкой, а пажылы слуга трымаѓ галаву каня.
  
  "Холмс!" - усклiкнуѓ ён, убачыѓшы мяне, i рэзка спынiѓся ѓ некаторым замяшаннi. "Я чакаѓ вас са дня на дзень, але вы прыбылi ѓ непадыходны момант. Мяне тэрмiнова выклiкаюць. Справа аб падазрэннi на атручванне. Генерал, нi больш нi менш. Я не ѓпэѓнены, як доѓга мяне не будзе.
  
  Сапраѓды, на iмгненне я разгубiѓся ад гэтага бесцырымоннага прывiтання пасля такога доѓгага i стомнага падарожжа. Затым маё цiкаѓнасць ѓзяло верх. Нават быѓшы такiм маладым, я ѓсё яшчэ быѓ ахоплены захапленнем ядамi i таямнiцамi, i адно згадка пра iх хвалявала маю кроѓ i будзiлi ѓсе мае пачуццi.
  
  " Вы кажаце, быѓ атручаны генерал?
  
  "Я сапраѓды кажу. Яго слуга толькi што паспяшаѓся прыехаць верхам. Ён паскакаѓ, як толькi заручыѓся маiм словам, што я пайду за iм у гэтую хвiлiну", - урачыста адказаѓ Тоориш. " Ён кажа, што генерал пры смерцi.
  
  " Палiцыю ѓжо праiнфармавалi?
  
  " Палiцыя? Холмс, гэта невялiкае паселiшча ѓ Небраска. З моманту прыняцця Закона аб Хоумстеде прайшло ледзь цi пятнаццаць гадоѓ. Людзi пасялiлiся тут недастаткова надоѓга, каб скарыстацца паслугамi палiцыi. Тут ёсць шэрыф, якi ходзiць з вялiкiм пiсталетам за поясам. Гэта не падобна на гарады, аб якiх вы ведаеце. Акрамя таго, няма нi слова аб тым, цi з'яѓляецца гэта здарэнне няшчасным выпадкам або няма. "
  
  "Тады дазволь мне пакiнуць свае сумкi тут i пайсцi з табой", - прапанавала я з энтузiязмам, усе думкi аб стомленасцi знiклi з маёй галавы. Сапраѓды, такая мая прырода, што галаваломкi i дзiвацтвы жыцця не даюць майму мозгу окостенеть. Фiзiчнае знясiленне, здавалася, таксама знiкла. "Магчыма, я магу чым-небудзь дапамагчы?"
  
  Тоориш кiнуѓ на мяне крывой погляд.
  
  "Сумняваюся", - сказаѓ ён, паколькi сумленнасць была яго моцнай бокам. "У вас няма медыцынскага адукацыi, хоць мне сказалi, што вы, акрамя ѓсяго iншага, вывучаеце хiмiю. Акрамя таго..." Ён завагаѓся.
  
  "Акрамя таго, што?" Я запатрабаваѓ адказу.
  
  "Агульнавядома, што ваш брат Майкрофт цяпер працуе ѓ Дублiнскiм замку".
  
  Дублiнскi замак быѓ рэзiдэнцыяй брытанскай адмiнiстрацыi ѓ Iрландыi, i Майкрофт, мой старэйшы брат, паступiѓ на дзяржаѓную службу Iмперыi.
  
  "Якое дачыненне гэта мае да справы?"
  
  Тоориш зноѓ завагаѓся.
  
  "Генерал... ну..." Ён пацiснуѓ плячыма.
  
  "Мы губляем час", - агрызнуѓся я. "Магчыма, ваш пацыент мёртвы або знаходзiцца пры смерцi. Вы можаце расказаць мне, што вы маеце на ѓвазе, па дарозе".
  
  Тоориш падаѓ знак чалавеку, якi трымаѓ каня за галаву, i загадаѓ яму аднесцi мае сумкi ѓ дом. Затым ён жэстам запрасiѓ мяне залезцi ѓ двуколку. Ён кiнуѓ сваю торбу за сядзенне i забраѓся ѓнутр. Я зразумеѓ, што дом генерала знаходзiцца на ѓласнай тэрыторыi ѓ далёкiм канцы горада. Мы хутка паехалi наперад.
  
  "А зараз," сказаѓ я, - раскажыце мне, як праца Майкрофта ѓ Дублiнскiм замку звязана з гэтай гiсторыяй?"
  
  Тоориш змрочна зiрнуѓ на мяне.
  
  "Генерал, якога мы збiраемся ѓбачыць, - гэта Джон о'нiл".
  
  Выгляд майго безучастного выразы асобы расчараваѓ яго.
  
  "Вы пра яго не чулi?" - здзiѓлена спытаѓ ён.
  
  "Мяне не цiкавяць ваенныя пытаннi", - заявiѓ я. "Нi палiтычныя, калi ѓжо на тое пайшло".
  
  " Тады дазвольце мне растлумачыць. О'нiл прыехаѓ у гэтую краiну з Драм-Галёна у графстве Монаган. Ва ѓзросце дваццацi трох гадоѓ ён уступiѓ у войска. Падчас Грамадзянскай вайны ён даслужыѓся да звання палкоѓнiка, камандуючы Сёмым Мичиганским кавалерыйскiм палком на баку Саюза. У яго была блiскучая кар'ера, i ён быѓ паранены падчас бiтвы за Нэшвiл ѓ снежнi тысяча восемсот шэсцьдзесят чацвёртага года.
  
  Ён трохi памаѓчаѓ, а затым працягнуѓ: "Як i большасць тутэйшых iрландцаѓ, ён нiколi не забываѓ пра радзiму i барацьбу за тое, каб Германiя зноѓ стала незалежнай нацыяй. Ён уступiѓ у Iрландскае рэспублiканскае брацтва, i таму, калi Грамадзянская вайна скончылася, яму даручылi камандаванне Трынаццатым палком, як ён называѓся, Iрландскай армii вызвалення".
  
  Павiнна быць, я ѓсмiхнуѓся.
  
  "Гэта была не жарт", - перасцярог Тоориш. "Iрландскiя ветэраны армiй Саюза i Канфедэрацыi далучылiся дзесяткамi тысяч. У чэрвенi тысяча восемсот шэсцьдзесят чацвёртага года кiраѓнiкi IRB зразумелi, што яны не змогуць пераправiць войска з дваццацi пяцi тысяч салдат-ветэранаѓ з Амерыкi ѓ Iрландыю з караблямi Каралеѓскага ваенна-марскога флоту, каб блакаваць iх. Яны вырашылi, што лепшы спосаб вызвалiць Iрландыю - гэта ѓварвацца ѓ правiнцыi Брытанскай Паѓночнай Амерыкi. Iдэя складалася ѓ тым, каб адправiцца ѓ франкоговорящие раёны, такiя як Манрэаль, дзе французы, такiя як "Чырвоная партыя", таксама хацелi вызвалiцца ад брытанцаѓ. Яны захапiлi б марскiя парты з салёнай вадой ѓздоѓж ракi Святога Лаѓрэнцiя, а затым вялi б перамовы з Вялiкабрытанiяй. Паслуга за паслугу. Пакiньце Iрландыю, i iрландцы пакiнулi б брытанскую Паѓночную Амерыку ".
  
  Я ѓсё яшчэ ѓсмiхаѓся. "Выдатная iдэя, але для яе патрэбныя людзi i вопытныя салдаты, а не купка iдэалiстаѓ".
  
  Тоориш паглядзеѓ на мяне з жалем.
  
  "Хiба я толькi што сказаѓ вам, што гэта былi ветэраны адной з самых жорсткiх войнаѓ, якiя калi-небудзь вялiся? I дваццаць пяць тысяч з iх з найноѓшым зброяй, гарматамi, нават гарматы Гатлинга, i трыма ваеннымi караблямi, якiя яны купiлi ѓ лiшках у ваенна-марскога флоту ЗША ".
  
  "У гэта цяжка паверыць", - сказаѓ я, кiваючы галавой.
  
  "Але гэта праѓда. Iмi камандаваѓ генерал-маёр "Баявой Тым' Суiнi з Скарынка, якi страцiѓ руку на мексiканскай вайне, а ѓ Грамадзянскую вайну камандаваѓ дывiзiяй пад камандаваннем Шэрмана. Як я ѓжо сказаѓ, гэта была не жарт, калi гэтыя iрландскiя ветэраны ѓ палiцах i брыгадах сабралiся ѓздоѓж мяжы з брытанскiмi правiнцыямi i распачалi трохбаковую атаку. Адно падраздзяленне павiнна было адправiцца з Чыкага i Мiлѓокi праз возера, каб здзейснiць фiнт супраць Таронта. Цэнтральнае падраздзяленне павiнна было здзейснiць яшчэ адзiн фiнт з Бафала ѓздоѓж паѓвострава Нiагара. Але галоѓная атака павiнна была пачацца з боку Сэнт - Луiса . Олбанс i Вермонт у кiрунку Манрэаля з прыкладна шаснаццаццю тысячамi чалавек i брыгадай кавалерыi для захопу марскiх партоѓ на рацэ Святога Лаѓрэнцiя. Пасля таго, як яны будуць захопленыя, яны стануць базай для трох ваенных караблёѓ паѓстанцаѓ-iрландцаѓ."
  
  "I гэта быѓ ваш генерал, якi кiраваѓ гэтым?"
  
  "Не, гэтай галоѓнай атакай камандаваѓ брыгадны генерал Сэм Спiрыт".
  
  "Такiм чынам, як гэты генерал ѓпiсваецца ѓ агульную карцiну?"
  
  "Наступiѓ дзень нападу, i ѓ Бафала усё пайшло не па плане. Не ѓся дывiзiя, якая павiнна была здзейснiць такi манеѓр з Бафала, была сабрана, i нават камандзiр, брыгадны генерал Уiльям Лiнч, не прыбыѓ, каб прыняць камандаванне. О'нiл апынуѓся адзiным старэйшым афiцэрам на месцы сустрэчы. Ведаючы, наколькi моцна было залежаць ад фiнтоѓ, каб адцягнуць увагу брытанцаѓ у iншым месцы, у той час як Спiрыт пачаѓ сваю галоѓную атаку, о'нiл вырашыѓ узначалiць пераправу ѓ Форт Эры з тымi людзьмi, якiя ѓ яго былi. Толькi шэсцьсот чалавек, замест прызначаных пяцi тысяч, пераправiлiся разам з iм. Брытанскiя войскi ѓжо рухалiся яму насустрач. Яму ѓдалося заняць пазiцыi за фортам Эры ѓ Риджуэе. Прыбыѓ асабiсты полк брытанскай каралевы, якi быѓ неадкладна адпраѓлены ѓ ѓцёкi з поля бою. Але ѓ о'нiла былi звесткi, што да нас наблiжаюцца новыя войскi, таму ён вярнуѓся ѓ форт Эры, дзе выйграѓ яшчэ адну сутычку, перш чым адклiкаць сваiх людзей.
  
  Я быѓ здзiѓлены, пачуѓшы гэтую навiну, таму што, шчыра кажучы, гэта было падзея, зусiм невядомае мне. Пазней я праверыѓ гэта ѓ мясцовых газетах таго часу i выявiѓ, што кожнае слова з таго, што сказаѓ Тоориш, было праѓдай.
  
  "Удача спадарожнiчала брытанцам", - працягваѓ мой стрыечны брат. "Хоць Спiрыт пачаѓ сваю пераправу i выйграѓ некалькi сутычак з брытанскiм авангардам, прэзiдэнт Джонсан заключыѓ здзелку з брытанскiм паслом лордам Монкам. Вялiкабрытанiя пагадзiлася выплацiць многiя мiльёны фунтаѓ стэрлiнгаѓ у якасцi кампенсацыi за падтрымку армii Канфедэрацыi ѓ час вайны. Вялiкабрытанiя таксама пагадзiлася адмовiцца ад некаторых сваiх прэтэнзiй на заходнiя тэрыторыi. Затым прэзiдэнт адправiѓ генерала Гранта перакрыць iрландскiя пастаѓкi i прадухiлiць пераправу падмацаванняѓ. ђварванне правалiлася.
  
  "Брытанцы прадставiлi пераход як групу п'яных iрландцаѓ, валакуцца праз мяжу. Гiсторыя хавала рэальнасць. Фактычна, у наступным годзе правiнцыi Брытанскай Паѓночнай Амерыкi аб'ядналiся ѓ Дамiнiён Канада. Такiм чынам, Канада павiнна дзякаваць iрландскае ѓварванне за сваё iснаванне ".
  
  " А што наконт гэтага генерала о'нiла, як вы яго называеце?
  
  "О'нiл, як пераможца над брытанцамi пры Риджуэе i Форт-Эры, стаѓ героем канфлiкту. Ён не так-то лёгка адмовiѓся ад гэтай iдэi i хацеѓ зрабiць другую спробу ѓварвацца на брытанскую тэрыторыю ѓ пагонi за незалежнасцю Iрландыi. Ён стаѓ прэзiдэнтам Iрландскага рэспублiканскага руху ѓ Злучаных Штатах i ѓ рэшце рэшт пасялiѓся тут, у Холт-Сiцi".
  
  " I цяпер вы кажаце, што яго атруцiлi?
  
  "Падобна на тое. I, як ты кажаш, мяркуючы па яго бiяграфii, гэта чалавек, якi нажыѓ сабе магутных ворагаѓ ".
  
  " I вы баiцеся, што стане вядома аб тым, што Майкрофт працуе ѓ Дублiнскiм замку, а таксама аб маiм прыездзе ѓ гэты час, што гэта можа быць вытлумачана ѓладамi Замка як спроба лiквiдаваць о'нiла?
  
  Тоориш пацiснуѓ плячыма.
  
  "Гэта не першы выпадак, калi забойства выкарыстоѓваецца ѓ якасцi палiтычнага iнструмента. Вакол генерала сапраѓды ёсць невялiкi штат супрацоѓнiкаѓ, якiя вельмi клапоцяцца аб iм".
  
  " Ты кажаш так, нiбы падтрымлiваеш яго.
  
  Тоориш пiльна паглядзеѓ на мяне.
  
  "Я захапляюся гэтым чалавекам i згодны з тым, што ѓ Iрландыi зноѓ павiнна быць ѓласнае ѓрад. Аднак я б падтрымаѓ мiстэра Батт i яго Iрландскую лiгу самакiравання. Я не фенианец ".
  
  "Улiчваючы тое, што вы сказалi, не робiць гэта вашу ролю лекара генерала о'нiла некалькi сумнеѓнай?"
  
  "Зусiм няма. Мы абодва згодныя з мэтай, якая павiнна быць дасягнута, але не з метадам яе дасягнення. У нас ѓзаемная павага ". Тоориш раптам крыва ѓсмiхнуѓся: "Акрамя таго, на дадзены момант я адзiны iрландскi лекар у гэтым горадзе".
  
  Мы выехалi на некаторы адлегласць за межы асноѓнай часткi сядзiбаѓ i будынкаѓ. Дом генерала уяѓляѓ сабой велiчны драѓляны будынак, узведзены параѓнальна нядаѓна. Тэрыторыя здавалася вялiкi, побач працякала рака, а па яе берагах раскiнуѓся фруктовы сад. Двое мужчын патрулявалi вароты, вядучыя да дома. У абодвух былi карабiны, i я заѓважыѓ, што на iх былi зялёныя курткi са знакамi адрознення, а ѓ аднаго на рукаве былi нашыты сержантские шаѓроны. Стваралася ѓражанне, што яны былi салдатамi, якiя ахоѓваюць гэта месца. На самай справе, гэта было менавiта тое, чым яны былi, але належалi да Iрландскай вызваленчай армii. Яны даведалiся Тоориша, але паглядзелi на мяне з падазрэннем.
  
  "Хто ён, док?" - спытаѓ мужчына з шаѓронамi сяржанта. Яго дублiнскi акцэнт быѓ вiдавочны.
  
  "Мой стрыечны брат нядаѓна прыбыѓ з Iрландыi", - адказаѓ Тоориш. Атрымаѓшы гэтую вестку, нас прапусцiлi праз вароты да дому.
  
  Я заѓважыѓ, што над ганкам лунае сцяг - трыкалор з зялёнага, белага i аранжавага колераѓ. Я не памятаѓ такiх знакаѓ, але Тоориш сказаѓ мне, што гэта быѓ сцяг, падораны французамi руху "Маладая Iрландыя" у 1840-х гадах i зараз выкарыстоѓваецца фениями.
  
  Маладая жанчына стаяла на ганку, заломваючы рукi, вочы яе пачырванелi ад слёз. Прыгожанькая, з бледнай скурай i рудымi валасамi, яна была амаль абязвечаная сваiмi слязьмi. Побач з ёй стаяѓ малады чалавек, якi, здавалася, сур'ёзна размаѓляѓ з ёй. На iм была грубая рабочая адзенне i толькi кашуля. Пры нашым з'яѓленнi ён што-то хутка сказаѓ дзяѓчыне i знiк за вуглом веранды, цi таго, што ѓ гэтых краях называецца ганкам. Дзяѓчына паднялася на верхнюю прыступку, калi Тоориш пад'ехаѓ.
  
  "О, доктар, дзякуй Богу, што вы прыйшлi. Мне балюча глядзець на генерала ѓ такiм стане".
  
  "Ён усё яшчэ жывы?" спытаѓ Тоориш, саскокваючы ѓнiз i беручы сваю сумку.
  
  "Наѓрад цi, сэр", - адказала яна.
  
  Тоориш увайшоѓ у дом у суправаджэннi маладой дзяѓчыны, якая, як я зразумеѓ, павiнна была быць адной з служанак. У калiдоры стаяѓ яшчэ адзiн мужчына ѓ зялёнай куртцы, з рэвальверам за поясам. Тоориш прамармытаѓ што-то ѓ бок мужчыну, што, я думаю, было спосабам апазнаць мяне, i накiраваѓся прама ѓверх па лесвiцы, дзяѓчына iшла наперадзе. Я iшоѓ за iмi па пятах.
  
  Генерал, прыгожы вусаты мужчына, моцна схуднелы з-за свайго слабога здароѓя, ляжаѓ, цалкам апрануты, круцячыся на ложку. Яго шчокi ѓвалiлiся, ён быѓ бледны, змакрэѓ i знаходзiѓся ѓ непрытомным стане. Яго цела, здавалася, сутаргава напружыѓся. Тоориш схiлiѓся над iм i пачаѓ агляд. Некалькi хвiлiн гэтага пацвердзiлi яго здагадка аб ядзе.
  
  "Вы нiчога не можаце зрабiць, Холмс", - сказаѓ ён мне. "Я павiнен паспрабаваць прапанаваць процiяддзе ад гэтага. Тое, што ён да гэтага часу не памёр, з'яѓляецца доказам моцнага целаскладу".
  
  " Вы iдэнтыфiкавалi яд? - спытаѓ я.
  
  "Цяглiцавыя курчы з'яѓляюцца прыкметай. Стрыхнiн".
  
  "Але калi б ён прыняѓ яго ѓ любым колькасцi, ён быѓ бы ѓжо мёртвы", - заѓважыѓ я, ведаючы так шмат пра хiмii.
  
  "У стрыхнiну горкi густ. Магчыма, пасля першага глотка яго папярэдзiлi? Спатрэбiцца дзесяць-дваццаць хвiлiн, каб пачалiся сутаргi. Смерць наступiць праз два-тры гадзiны, у залежнасцi ад таго, колькi ён праглыне. Цяпер дазвольце мне зрабiць тое, што я магу. Калi вы хочаце быць карысным, высветлiце, як генералу ѓдалося праглынуць гэты яд.
  
  Ён махнуѓ рукой, каб мы з пакаёѓкi выйшлi з пакоя.
  
  Я паглядзеѓ на красноглазую дзяѓчыну, якая была ѓ стане моцнага адчаю.
  
  "Спусцiѓся ѓнiз i раскажы мне, як гэта адбылося", - прапанаваѓ я.
  
  Яна правяла iх унiз, да таго, што, па-вiдаць, было бiблiятэкай генерала. У асноѓным яна была запоѓненая кнiгамi па iрландскай i амерыканскай гiсторыi i прадметамi ваеннага характару.
  
  "Для пачатку назавi мне сваё iмя", - сказаѓ я, прыхiнуѓшыся да вялiкiм дубовым стале.
  
  " Кiцi, сэр. Кiтым Маккенни.
  
  " Я мяркую, што вы з Монагана, па вашаму акцэнту.
  
  "Сапраѓды, так i ёсць".
  
  " Як доѓга вы служыце генералу? - спытаѓ я.
  
  "З таго часу, як я прыехаѓ у гэтую краiну. Мая сям'я ведала сям'ю генерала ѓ Монагане. Гэта было пяць гадоѓ таму ".
  
  " I ѓ якой якасцi вы тут служыце?
  
  " Я i пакаёѓка, i кухар, сэр. Па праѓдзе кажучы, сэр, у генерала няма iншай хатняй прыслугi, толькi я i Кевiн, якi служыць яму памочнiкам i камердынер. У дадзены момант мiсiс о'нiл i яе дзецi знаходзяцца ѓ Омах, у гасцях у нейкiх сваякоѓ.
  
  " Тут няма iншых слуг? Мне здалося, што я бачыѓ тут некалькiх мужчын.
  
  "О, вядома, ты зробiш гэта. Ёсць паѓтузiна салдат генерала, якiя служаць у ахове i дапамагаюць па гаспадарцы".
  
  " Навошта генералу спатрэбiлася ахова?
  
  " Значыць, вы не iрландзец, сэр.
  
  "Доктар Шэрлак - мая стрыечная сястра", - заѓважыѓ я, але спалохаѓся, што яна мела на ѓвазе, што я не належу да яе iрландскаму роду.
  
  "Тады вы павiнны ведаць, што генерал з'яѓляецца ворагам брытанскага ѓрада, i яго дзейнасць прывяла яго да канфлiкту з тымi, хто кiруе справамi ѓ Вашынгтоне. Усяго некалькi гадоѓ таму ён быѓ арыштаваны маршалам Злучаных Штатаѓ на канадскай мяжы.
  
  "Я магу зразумець, што брытанцы дамагаюцца яго арышту, але чаму Вашынгтон? Хiба ён не быѓ героем апошняй вайны памiж штатамi?"
  
  "Ён хутчэй герой для iрландскага народа, сэр. За парушэнне пагаднення памiж Вашынгтонам i Лонданам да яго ставяцца з глыбокай нянавiсцю ѓ многiх колах па абодва бакi Атлантыкi. Яго жыцця некалькi разоѓ пагражалi. Вось чаму яму патрэбен целаахоѓнiк."
  
  " I вы ведаеце, як адбыѓся гэты няшчасны выпадак?
  
  " Няшчасны выпадак, сэр?
  
  " Як генерал дакацiѓся да таго, што праглынуѓ яд?
  
  Дзяѓчына чмыхнула.
  
  "Я не ведаю. Гэта здарылася пасля паѓдзённай трапезы, ледзь цi два гадзiны назад".
  
  " Што ж, раскажыце мне пра абставiны, якiя прымусiлi вас паслаць за доктарам Шэрлакам.
  
  "Я налiѓ шклянку вiскi генералу, калi ён сядзеѓ у гэтым самым кабiнеце. У яго была звычка выпiваць шклянку пасля абеду, працуючы там за сваiм сталом".
  
  " Вы перадалi яму шклянку вiскi?
  
  " Я паклала яго на стол побач з iм. Глядзi, ён усё яшчэ там.
  
  Я зiрнуѓ туды, куды яна паказвала, i ѓбачыѓ на стале шкляны шклянку, напалову напоѓнены вiскi.
  
  "Тады што?" - Спытаѓ я.
  
  "Затым я выйшаѓ з пакоя. Праз iмгненне мне здалося, што я чуѓ, як ён клiкаѓ мяне. Я вярнуѓся i выявiѓ яго, якi стаяѓ вунь у таго шафкi, дзе захоѓваюцца напоi. У руцэ ён трымаѓ бутэльку i разглядаѓ яе. "Ты хочаш яшчэ бакал?" Я спытаѓ у яго. Ён зiрнуѓ на мяне i пакiваѓ галавой. "Яно было горкiм", - вось i ѓсё, што ён сказаѓ. Я ѓбачыѓ, што да шклянцы на яго стале амаль не дакраналiся".
  
  " Вы налiвалi вiскi, знаходзячыся ѓ гэтым шафе? Я перабiѓ:
  
  "Я так i зрабiѓ".
  
  - З графiна? - спытаѓ я.
  
  " З бутэлькi, сэр. Генералу дастаѓляюць яго скрынямi з бровара Джона Паѓэра ѓ Дублiне. Ён адмаѓляецца пiць што-небудзь яшчэ.
  
  "Што тады?"
  
  "Я выйшаѓ з пакоя i ледзь паспеѓ выйсцi ѓ калiдор, як пачуѓ глухi стук з кабiнета. Я вярнуѓся i выявiѓ генерала на падлозе ѓ прыпадку. Я патэлефанавала Кевiну, i нам удалося даставiць яго ѓ спальню. Але калi стан пагоршыѓся, Кевiн сеѓ на каня i паехаѓ за доктарам Шэрлакам ".
  
  " Вы былi занепакоеныя яго станам. I ѓсё ж, чаму Кевiн змог паведамiць лекару, што генэрал быѓ атручаны?
  
  Яна нахмурылася, абдумваючы гэты пытанне.
  
  "Вакол яго рота былi кроплi слiны i канвульсii. Я выказаѓ здагадку, што гэта яго насцярожыла ".
  
  " Значыць, вы ведаеце, што такiя сiмптомы азначалi атручванне?
  
  Яна пахiтала галавой.
  
  " Гэта Кевiн так сказаѓ, сэр. Вось чаму ён неадкладна з'ехаѓ.
  
  Я азiрнуѓся на шкляны шклянку з вiскi, якi стаяѓ на стале.
  
  - Да чаго-небудзь дакраналiся з тых часоѓ, як вы налiлi вiскi?
  
  "Падобна на тое, сэр".
  
  Я нахiлiѓся над iм, каб удыхнуць яго водар. У яго не было нiякага iншага паху, акрамя вiскi. Таму я акунуѓ у яго паказальны палец i асцярожна паспрабаваѓ кончыкам мовы. У iм не было нiчога незвычайнага. Гэта быѓ добры, просты iрландскi вiскi. У iм вызначана не было нiчога горкага. Я заѓважыѓ на куфлi маслянiсты адбiтак вялiкага пальца.
  
  " Генерал быѓ заняты смазыванием якога-небудзь iнструмента за гэтым сталом? Магчыма, кiшэнных гадзiн? - Спытаѓ я.
  
  Дзяѓчына, здавалася, лiчыла мяне вар'ятам.
  
  " Генерал, сэр? Ён пiсаѓ нейкiя лiсты.
  
  " Пакажыце мне бутэльку, з якой вы налiвалi. Гэта была тая ж самая, якую аглядаѓ генерал, калi вы яго бачылi?
  
  " Нядаѓна была адкрыта толькi адна бутэлька, сэр. Яна ѓ шафцы.
  
  Я пайшоѓ паглядзець сам. Як яна i сказала мне, адна бутэлька вiскi power's была адкрыта, i, на маю думку, з яе было налiта прыкладна паѓшклянкi. Я яшчэ раз панюхаѓ бутэльку. А затым асцярожна паспрабаваѓ трохi кончыкам пальца. Горычы не было. Здавалася, што, як бы нi генерал увабраѓ стрыхнiн, ён не быѓ замаскiраваны ѓ дыстыляцыi мiстэра Паѓэра. Я зноѓ заѓважыѓ некалькi кропель алею, прылiплых да бутэлькi.
  
  Тым не менш, i тут логiка дэдукцыi была зусiм ясная, калi генерал нiчога не пiѓ нi да вiскi, нi пасля, i на працягу дзесяцi хвiлiн пасля прыёму вiскi ѓ яго з'явiлiся сiмптомы, то, павiнна быць, менавiта з дапамогай гэтага сродкi яд быѓ уведзены ѓ яго арганiзм. Але ѓ пакоi не было нi iншага шклянкi, нi адкрытай бутэлькi.
  
  " Гэты чалавек, Кевiн, ужо вярнуѓся ѓ дом? - Спытаѓ я.
  
  " Так, сэр. Ён вярнуѓся раней за вас. Ён адчуваѓ, што яго месца побач з генералам.
  
  " А, гэта быѓ той малады чалавек, якога я бачыла з вамi на ганку?
  
  " На самой справе гэта было не так, сэр. Гэта быѓ Бiлi Маккартен, адзiн з мужчын ...
  
  На яе шчоках быѓ яркi румянец, якi распавядаѓ цэлую гiсторыю.
  
  " Твой жанiх? - Рызыкнула спытаць я.
  
  "Мы выйшлi разам. Але ён прабыѓ тут нядоѓга. Ён з акругi Даун".
  
  " Значыць, ён не адзiн з ветэранаѓ генерала?
  
  "Ён ледзь старэйшы за мяне", - заявiла дзяѓчына. "Ён даглядае за садам. У яго дома былi непрыемнасцi, i яму прыйшлося дабiрацца сюды праездам. Ён далучыѓся да рэспублiканцаѓ у Нью-Ёрку, а затым трапiѓ сюды па iх рэкамендацыi. Генерал злiтаваѓся над iм i даѓ яму працу. Ён хоча чаго-то дамагчыся i...
  
  Яна змоѓкла, пачырванеѓшы яшчэ больш.
  
  "Што ж, давайце працягнем", - сказаѓ я. "Папытаеце гэтага Кевiна зайсцi сюды. Паглядзiм, як ён так хутка дыягнаставалi ѓ яго атручэнне".
  
  Мужчына, якога Кiтым правяла ѓ кабiнет, быѓ тым самым мужчынам, якi стаяѓ у калiдоры, калi мы прыйшлi. Ён быѓ чыста паголены i, вiдавочна, служыѓ у армii, мяркуючы па тым, як ён трымаѓся i амаль выцягнуѓся перада мной па стойцы "смiрна". На iм была тая самая зялёная куртка, i цяпер я мог разглядзець, што ѓ яго на плячах былi лейтенантские знакi адрознення. Я таксама звярнуѓ увагу на рэвальвер, якi ён насiѓ у кабуры на поясе, ваенны клапан якой, як я заѓважыѓ, быѓ адкрыты.
  
  "Ваша iмя?" - Спытаѓ я.
  
  " Кевiн Маллан, сэр. Лейтэнант Iрландскай армii вызвалення. Трынаццаты полк.
  
  " Як доѓга вы працуеце на генерала? - спытаѓ я.
  
  "Я ваяваѓ на яго баку пры Риджуэе i ѓ перастрэлцы ѓ форт Эры. Я быѓ пад яго камандаваннем пад камандаваннем генерала Шэрмана падчас вайны памiж штатамi. Я быѓ яго памочнiкам з тых часоѓ, як мы пераправiлiся праз Нiягару.
  
  " Значыць, вы заѓсёды былi жаѓнерам?
  
  "Я прыехаѓ у гэтую краiну як раз у той момант, калi пачалася вайна памiж штатамi, i адразу ж запiсаѓся ѓ кавалерыю ѓ Мiчыгане. Генерал камандаваѓ падраздзяленнем. Аднак у Iрландыi я быѓ студэнтам, сэр".
  
  " Дзе i што было вашым прадметам?
  
  " Я вучыѓся ѓ Каралеѓскiм каледжы ѓ Голуэе i вывучаѓ батанiку.
  
  " Батанiка? Ад батанiка да салдата - цiкаѓная змена.
  
  " Не так ужо цiкава, сэр. Але вы, вядома, прыйшлi не для таго, каб марнаваць час на гiсторыю майго жыцця. Я думаѓ, вы лекар, сваяк доктара Шэрлака.
  
  "Мой стрыечны брат папрасiѓ мяне, каб высветлiць, як генерал стаѓ прымаць стрыхнiн. Не хвалюйцеся, "дадаѓ я, - мой стрыечны брат нават цяпер змагаецца за жыццё вашага генерала".
  
  Чалавек, працягваѓ стаяць па стойцы смiрна, здавалася, прыкметна расслабiѓся, але не цалкам, таму што ѓ яго целе адчувалася пэѓнае напружанне.
  
  "Як вы даведалiся, што генерал прыняѓ яд?" Раптам спытаѓ я. "Калi вы прыйшлi ѓ дом майго кузена, вы распавялi яму аб гэтым факце".
  
  "Гэта проста. Я бачыѓ, як у жывёл выяѓлялiся падобныя сiмптомы пры атручваннi".
  
  "Ты павiнен растлумачыць гэта мне".
  
  Мужчына паказаѓ на акно.
  
  "Вы павiнны заѓважыць, сэр, што мы знаходзiмся недалёка ад ракi. Калi гэта будынак толькi ѓзводзiлася, яго моцна турбавалi грызуны. Генерал загадаѓ атруцiць гэтых iстот, каб знiзiць iх колькасць ".
  
  " I якi яд быѓ выкарыстаны?
  
  "Сумесь была перегнана з насення Nux vomica".
  
  Як я ѓжо сказаѓ, нават на той ранняй стадыi я сее-што вывучыѓ у галiне хiмii i ядаѓ. Я ведаѓ, што стрыхнiн - бескаляровы крышталiчны алкалоiдаѓ, якi, згодна з кнiг, якiя можна выкарыстоѓваць для ѓцiхамiрвання грызуноѓ. Але ён не быѓ распаѓсюджаны нi ѓ Еѓропе, нi ѓ
  
  Амерыка. Яго павiнны былi атрымаць з насення дрэва Nux vomica, якi расце ѓ Ост-Iндыi. Я так i сказаѓ.
  
  Кевiн Маллан ѓсмiхнуѓся.
  
  " Вы добра iнфармаваныя, мiстэр Холмс. Недалёка ад берага ракi вы знойдзеце тры ѓзору Nux vomica - тых дрэѓ сярэдняга памеру, якiя вы бачыце. Некалькi гадоѓ таму капiтан О'браэн Баннион, якi прэтэндаваѓ на гэтую зямлю яшчэ ѓ 1862 годзе, калi гэтая краiна была адкрыта для засялення, прывёз сюды некаторыя вiды з Гаваяѓ, дзе раслi дрэвы. Раней iх было шэсць, але ѓмовы прывялi да iх заняпаду ".
  
  "Ад вырошчвання дрэѓ Nux vomica да атрымання сульфату стрыхнiну доѓгi шлях", - выказаѓ здагадку я.
  
  "Падобна на тое, вы добра разбiраецеся ѓ хiмii, сэр", - паблажлiва адказаѓ ён. "Гэта была простая працэдура. Я падрыхтаваѓ сумесь, i мы выкарыстоѓвалi яе з добрым эфектам, каб адпудзiць грызуноѓ".
  
  "I ѓ цябе яшчэ засталося трохi гэтай сумесi?" Спытаѓ я.
  
  " Сапраѓды. Але не хвалюйся. Яно ѓ шафе ѓ падвале гэтага дома. Яно захоѓваецца строга пад замкам.
  
  "Пакажы мне," я запатрабаваѓ.
  
  Мяне ахапiла хваляванне, калi я рушыѓ услед за iм у цёмны падвал. У куце стаяѓ шафа з вiсячым замком. Муллану прыйшлося запалiць лiхтар, таму што тут, унiзе, не было доступу да святла. Ён падышоѓ да дошкi, схаванай за лесвiцай, дзе было некалькi гаплiкаѓ, з якiх звiсалi ключы. Ён працягнуѓ руку, затым павагаѓся i працягнуѓ яе, каб падабраць ключ. Ён што-то сцёр з яе i iмгненне разглядаѓ, перш чым падысцi да шафы.
  
  Адкрыѓшы дзверцы, я выявiѓ на верхняй палiцы дзве бутэлькi з бясколернай вадкасцю. На бутэльках былi этыкеткi з груба намаляванымi чарапамi i скрыжаванымi косткамi i папярэджаннем "Асцярожна, яд".
  
  "Хто яшчэ ведае пра гэта?" Спытаѓ я. "Цi можа хто-небудзь яшчэ мець доступ, акрамя вас?"
  
  "Толькi калi б яны ведалi, якой ключ выбраць. Мы з генералам ведаем, дзе знайсцi ключ, i гэты яд захоѓваѓся ѓ гэтым шафе".
  
  " Вы ѓпэѓненыя? Што з мiс Кiтым?
  
  Ён пакiваѓ галавой.
  
  "Я не думаю, што ёй варта было пра гэта ведаць".
  
  " Вы не часта адкрываеце гэты шафа?
  
  " Што прымушае цябе так думаць?
  
  " Вы захiсталiся, калi пацягнулiся за ключом, вiселi на кручку, як быццам не былi ѓпэѓненыя, якi менавiта.
  
  "Я вагаѓся толькi таму, што ключа не было там, дзе я чакаѓ яго знайсцi. Апошнi, хто адчыняѓ шафу, павесiѓ ключ назад на iншы кручок ".
  
  "Апошняе iстота з людзей?"
  
  " Мяркую, гэта быѓ генерал. Момант непамятлiвасцi.
  
  Я дастала ключ з шафы i на iмгненне повертела яго ѓ пальцах, затым працягнула яму.
  
  Вярнуѓшыся ѓ кабiнет, я адпусцiѓ Маллана, сеѓ за стол генерала i ѓтаропiѓся на поѓны шклянку вiскi. Калi б у яго быѓ стрыхнiн, справа было б прасцей простага. Мне ѓ галаву прыйшла iдэя, i я тузануѓ за вяровачку званка, выклiкаючы Кiтым. Яна ѓбегла i тут зразумела, што гэта ѓсяго толькi я. Магчыма, яна падумала, што гэта генерал прыйшоѓ у сябе i тэлефануе. Я не папрасiѓ прабачэння.
  
  "Вядзецца iнвентарызацыя бутэлек вiскi, набытых i выпiтых у гэтым доме?" Я запатрабаваѓ адказу.
  
  Яна цепнула вачмi i, здавалася, была азадачана маiм пытаннем.
  
  "Пытанне просты. Хто абслугоѓвае гэты дом i робiць заказы?"
  
  " Мiсiс о'нiл, калi яна знаходзiцца ѓ рэзiдэнцыi, сэр. У адваротным выпадку, гэта зраблю я. Яна з выклiкам вздернула падбародак.
  
  " Тады ѓ вас, напэѓна, ёсць адказ на гэтае пытанне?
  
  "Вiскi заказваецца кожныя тры месяцы ѓ iмпарцёра, якi пражывае ѓ Лiнкольне".
  
  Я ведаѓ, што гэта буйны горад штата, названы так у гонар прэзiдэнта, якi быѓ забiты.
  
  " А цi вядзецца падлiк выкарыстаных бутэлек?
  
  "Не, сэр. Не мной. Калi я заѓважу, што ѓ нас заканчваецца, я нагадаю генералу i загадаю дадаць".
  
  Яе адказ быѓ, мякка кажучы, расчароѓвае.
  
  З хвiлiну я сядзеѓ, барабанячы пальцамi па стале.
  
  " Дзе захоѓваецца спiртное, перш чым аднесцi яго ѓ той шафа? Я бачу, ты прыносiш сюды толькi па адной бутэльцы за раз.
  
  " Ён захоѓваецца ѓ склепе, сэр.
  
  " Вы сказалi, што напой, якi вы налiлi, быѓ з бутэлькi, якую толькi што адкрылi?
  
  Яна нахмурылася i нервова кiѓнула.
  
  " Дык гэта была новая бутэлька, якую вы прынеслi, каб паставiць у шафу?
  
  "Так i было".
  
  Я ѓстаѓ, зноѓ падышоѓ да шафы i адкрыѓ яго.
  
  " Скажы мне, Кiтым. Ты мыеш рукi перад падачай напояѓ?
  
  " Сэр! Дзяѓчына абурана ѓтаропiлася на мяне.
  
  "Я маю на ѓвазе, калi вы былi занятыя нейкiм заданнем - скажам, змазвалi што-то - i вас выклiкалi падаваць напоi генералу, вы б вымылi рукi перад гэтым?"
  
  "Вядома". У яе голасе гучала пагарду. "Генерал i мiсiс о'нiл вельмi пераборлiвыя".
  
  "Пойдзем," рэзка сказаѓ я. - Пакажы мне, дзе захоѓваецца гэта вiскi.
  
  Я зноѓ накiраваѓся ѓ склеп. У далёкiм канцы, далей ад замкненага шафы з ядамi, стаяла чарка бутэлек, раскладзеных па баках. Тут было шмат вiнаѓ, але быѓ i выбар знакамiтай дыстыляцыi мiстэра Паѓэра. Яна паказала на iх, i я ѓбачыѓ, як па яе твары прабегла хмурная грымаса.
  
  "У iх ёсць што-небудзь незвычайнае?" Я настойваѓ.
  
  "Гэта... нiчога асаблiвага," нерашуча сказала яна. " Проста мне здалося, што я ѓзяла бутэльку з канца шэрагу ... там, дзе пустое месца.
  
  "Ну i што? Ён пусты, так чаму гэта цябе хвалюе?"
  
  "Але наступны таксама пусты. Я расстаѓляю бутэлькi па парадку, пачынаючы з таго месца справа ѓздоѓж шэрагу. Здаецца, адна бутэлька знiкла без вестак".
  
  Я ѓзяѓ адну з бутэлек, так як заѓважыѓ пад яе вiльготнае месца. Я пакратаѓ вiльгаць пальцам i панюхаѓ. Гэта было вiскi.
  
  "Гэтыя коркi лёгка здымаюцца", - заѓважыѓ я. "Скажы мне, Кiцi, ты здымаеш iх унiзе або калi падымаешся ѓ кабiнет?"
  
  "Я адношу бутэльку прама ѓ шафу, i калi напой патрэбен, я здымаю корак, налiваю напой i заѓсёды стаѓлю корак на месца".
  
  "Значыць, тут няма неабходнасцi ѓ уцечцы?"
  
  Яна пахiтала галавой.
  
  "У гэтым маёнтак не так шмат месцаѓ, дзе можна прагуляцца?" Раптам заѓважыѓ я, мяняючы тэму.
  
  Яна рэзка павярнула галаву.
  
  "Што ты маеш на ѓвазе?" - патрабавальна спытала яна.
  
  " Ты калi-небудзь спускаешся сюды з маленькiм Бiлi?
  
  Чырвань на яе твары паказаѓ мне, што мой пытанне дасягнуѓ мэты.
  
  "Мы не спускаемся сюды i не крадем вiскi ѓ генерала, сэр!" - запратэставала яна.
  
  "Я i не прапаноѓваѓ табе гэтага рабiць", - супакоiѓ я яе. "Але, магчыма, ты прывяла Бiлi сюды, каб пабыць сам-насам. Дзе спынiѓся ён i iншыя мужчыны? Я мяркую, у вас i памочнiка генерала ёсць пакоi ѓ гэтым доме, нават калi жонка генерала i яго сям'я знаходзяцца ѓ рэзiдэнцыi?
  
  " За домам ёсць начлежка. Там жывуць усе астатнiя мужчыны.
  
  "Цi знайду я Бiлi ѓ гэтым бараку, калi пайду шукаць яго зараз?"
  
  Яна нахмурылася, а затым павольна кiѓнула.
  
  " Вельмi добра. Папрасi Кевiна далучыцца да мяне ѓ кабiнеце генерала праз дваццаць хвiлiн.
  
  Праз гадзiну, калi я чакаѓ у калiдоры, мой стрыечны брат Тоориш спусцiѓся па лесвiцы.
  
  "Ну?" Спытаѓ я. "Як пажывае ваш пацыент?"
  
  "Калi ён пражыве наступныя дваццаць чатыры гадзiны, то ѓ нас ёсць усе падставы спадзявацца на поѓнае выздараѓленне".
  
  "I ѓсё ж гэта было атручванне стрыхнiн, а процiяддзя ад яго няма. Як вам удалося здзейснiць гэты цуд i захаваць яму жыццё да гэтага часу?"
  
  "Было некалькi спосабаѓ", - прызнаѓся Тоориш не без адцення ганарыстасцi. Але тады, падобна, у яго былi важкiя прычыны, каб быць задаволеным сабой. "Гэта была ѓдача, што ён выпiѓ не больш пары глыткоѓ яду. Мне трэба было вывесцi яд з стрававальнага гасцiнца, i таму наступнымi крокамi былi ѓлiваннi актыѓнага драѓнянага вугалю, а затым трохi дубiльна кiслаты. Я трымаю пры сабе бутэльку дубiльна кiслаты, атрыманай з дуба i грэцкага арэха, i гэта вельмi смачна. Затым, каб спынiць цяглiцавыя курчы, я зрабiѓ пацыенту iнгаляцыю хлараформу Гатри. Гэта лепшы спосаб выклiкаць расслабленне i сон, чым эфiрны прэпарат Лонга. Ен абязбольвае арганiзм. Так што, калi ён паслабiцца такiм чынам, як я сказаѓ, i будзе жывы заѓтра, ён будзе на шляху да акрыяння. Тоориш паглядзеѓ на мяне з цiкаѓнасцю. "I што ты рабiѓ? Вы высветлiлi, якiм чынам ён прымаѓ гэта атрутнае зелле?
  
  "Не толькi гэта", - адказаѓ я, у роѓнай ступенi ганарачыся сваiм дасягненнем - памятаеце, я быѓ яшчэ вельмi малады. "Я ведаю, хто ѓжываѓ гэта i з якiмi мэтамi".
  
  Я папрасiѓ Кевiна паклiкаць усiх у хол i ѓстаѓ на лесвiцы ѓ некалькiх прыступках ад падлогi, каб звярнуцца да iх.
  
  Там былi Кiтым i яе каханы, Бiлi Маккартан, Кевiн Маллан i прыкладна паѓтузiна мужчын, якiя працавалi ахоѓнiкамi ѓ невялiкiм маёнтку.
  
  "Была прадпрынятая спроба атруцiць генерала о'нiла", - пачаѓ я без прадмоѓ. "Спроба забойства або, iншымi словамi, замах на забойства".
  
  У тых, хто вырваѓся ѓздых, як быццам на адным дыханнi.
  
  "Забойца застаецца сярод вас", - дадаѓ я, калi гук верш.
  
  Гэта выклiкала яшчэ большы ѓздых i нягучны ѓскрык жаху ѓ Кiцi.
  
  "Ты збiраешся расказаць нам, як гэта было зроблена?" Запатрабаваѓ Тоориш, некалькi раздражнёны маёй тэатральнасцю.
  
  "Гэта было зроблена проста", - адказаѓ я. "Яд быѓ уведзены генералу у пасляабедзенным напой, праз яго любiмы шклянку вiскi".
  
  Кiцi зноѓ ѓскрыкнула. Адзiн цi двое мужчын паглядзелi на яе з падазрэннем.
  
  "Дзеля бога, Холмс, працягвайце," прамармытаѓ Туриш.
  
  Кiтым прынесла са склепа новую бутэльку вiскi. Яна адкрыла яе i налiла звычайны пасляабедзенным шклянку вiскi. Яго паставiлi на стол генерала, калi ён працаваѓ. Затым яна пакiнула яго ѓ кабiнеце. Генерал зрабiѓ глыток-iншы, адчуѓ горыч на густ i выдаѓ воклiч агiды. Заiнтрыгаваны, ён устаѓ з-за стала, падышоѓ да шафы i дастаѓ бутэльку, каб агледзець яе. Кiтым падумала, што яго ѓсклiк было заклiкам, i вярнулася. Яна ѓбачыла яго каля буфета i падумала, што ён налiвае сабе яшчэ адзiн келiх. Затым яна сышла, i iмгненне праз генерал страцiѓ прытомнасць.
  
  "Яна i Кевiн Маллан аднеслi яго ѓ спальню, i Кевiн, диагностировав атручэнне, паехаѓ за дапамогай да доктара Шэрлаку, пакiнуѓшы Кiтым даглядаць за генералам, наколькi яна магла, у спальнi".
  
  " Дык хто ж быѓ адказны за гэта? - рэзка спытаѓ Тоориш.
  
  "Бутэлька вiскi ѓжо стаяла ѓ склепе, калi Кiтым схадзiла за ёй," адказаѓ я. "Хто-то спусцiѓся туды, выняѓ корак i, верагодна, праглынуѓ досыць вiскi, каб вызвалiць месца для стрыхнiну. Ён пралiѓ трохi туды, дзе былi прыхаваныя бутэлькi. Затым ён пайшоѓ за ключом ад шафы з ядамi, узяѓ бутэльку з атрутай i вылiѓ яго ѓ бутэльку з-пад вiскi так, каб бескаляровая вадкасць не аказала на яе прыкметнага ѓздзеяння. Затым ён вярнуѓ корак на месца, паставiѓ бутэльку на месца ѓ якасцi наступнай, якую трэба было ѓзяць, замянiѓ яд i павесiѓ ключ назад на кручок ".
  
  "Але ты ж сказаѓ, што з вiскi ѓ кабiнеце усё ѓ парадку", - запратэставала заплаканая Кiтым.
  
  "Нi таго, нi iншага там не было", - адказаѓ я. "Мы сутыкнулiся з вельмi хiтрым забойцам. Ён спрабаваѓ зрабiць Кiтым забойцам нехаця. Як толькi справа была зроблена, а генерал курчыѓся ѓ агонii на ложку, ён вярнуѓся ѓ кабiнет, дастаѓ бутэльку i шклянку i паставiѓ туды незагрязненную бутэльку. Ён нават налiѓ такую ж дозу у шклянку i пакiнуѓ яго на стале. Затым ён аднёс атручаную бутэльку i шклянку да сябе ѓ спальню ".
  
  Кевiн Маллан ступiѓ наперад з змрочным выразам твару.
  
  " Гэта праѓда, хлопцы. I дзякуючы ѓказанням юнага мiстэра Холмса я знайшоѓ iх - бутэльку i шклянку.
  
  З боку тых, хто сабраѓся, было яшчэ больш выразаѓ здзiѓлення.
  
  "Куды, лейтэнант?" запатрабаваѓ адказу чалавек з шаѓронамi сяржанта. " Хто забойца?
  
  Раптам павярнуѓшыся, Муллан ѓсмiхнуѓся.
  
  " Я знайшоѓ iх пад ложкам Бiлi Маккартана.
  
  Кiтым ѓскрыкнула яшчэ мацней, i мужчыны кiнулiся наперад, каб схапiць маладога чалавека.
  
  "Пачакайце хвiлiнку", - крыкнуѓ я. "Можа быць, лейтэнант Маллан скажа нам, чаму гэтай бутэлькi не было пад ложкам Маккартена, калi я нядаѓна заходзiѓ да яго?"
  
  Маллан павагаѓся i азадачана павярнуѓся да мяне. Здавалася, яго мозг працаваѓ хутка.
  
  " Але ты сказаѓ мне, што падазраеш Бiлi. Ты загадаѓ мне пайсцi i абшукаць яго ложак.
  
  "Я сапраѓды гэта зрабiѓ. Гэта было элементарна. Я распрацаваѓ метад i ведаѓ падазраванага. Здавалася, вы былi адзiным, хто ведаѓ аб уласцiвасцях стрыхнiну i аб тым, дзе ён захоѓваѓся, i ѓ вас быѓ да яго доступ. Я ведаѓ, што вы, павiнна быць, схавалi бутэльку з атручваннем i павiнны былi знайсцi яе. Спачатку я адправiѓся на пошукi Бiлi, i ён з гатоѓнасцю дазволiѓ мне абшукаць яго ложак, каб даказаць яго невiнаватасць. Неѓзабаве я сустрэѓся з вамi i сказаѓ, што падазраю Бiлi. Я падаѓ вам iдэальную магчымасць выкрыць яго, падкiнуѓшы ваша схаванае атручанае вiскi пад яго ложак. Я папрасiѓ вас абшукаць i нiчога не чапаць, але далажыць мне, сказаѓшы, што пасля гэтай сустрэчы мы ѓсёй групай адправiмся да ложку Бiлi i знойдзем гэта. Такiм чынам, цяпер гэта там, куды вы яго паклалi. На самай справе, мы з Бiлi пачакалi, пакуль вы пабываеце ѓ бараку i пойдзеце. Затым мы правялi яшчэ адзiн ператрус, i, пра цуд, атручаны вiскi i шклянку з'явiлiся як па чараѓнiцтве ".
  
  "Гэта хлусня!" - закрычаѓ Муллан. "Гэта зрабiѓ нехта iншы. Яны нават не павесiлi ключ ад шафы з ядамi назад на правы кручок. Я табе паказваѓ".
  
  "Сапраѓды, нядрэнны спектакль", - пагадзiѓся я. "На дошцы было некалькi гаплiкаѓ, i вы з усiх сiл старалiся паказаць мне, што ведаеце, на якой кручок iх правiльна ставiць. Акрамя таго, каб заблытаць сiтуацыю, вы паказалi мне, што яна не трапiлася на той кручок. Але вы самi насадзiлi яе не на той кручок, каб збiць мяне са следу. Ёсць яшчэ адна рэч , якая цябе выдала ...
  
  Я ѓсмiхнуѓся i паказаѓ на яго рэвальвер, якi вiсеѓ у кабуры ѓ яго на баку.
  
  " Вы ганарыцеся гэтым зброяй, лейтэнант, цi не так?
  
  Ён нахмурыѓся.
  
  "Я заѓважыѓ, што гэта быѓ адзiн з новых вайсковых пiсталетаѓ Colt Single Action. Iх пачалi выпускаць усяго тры цi чатыры гады таму. Высока шанаваѓся. Вы так ганарыцеся тым, што смазываете яго вялiкай колькасцю алею, каб трымаць у добрым стане. Асабiста мне не падабаецца агнястрэльную зброю, хоць я трымаю сябе ѓ курсе апошнiх мадэляѓ. Не ведаю, добра гэта цi дрэнна - перашчыраваць з алеем. Адзiнае, што я заѓважыѓ, гэта маслянiсты адбiтак вялiкага пальца на зменным шклянцы вiскi ѓ кабiнеце. На рыльцы бутэлькi вiскi, якая стаяла ѓ шафцы, вiднелiся маслянiстыя сляды. I калi вы дасталi ключ ад шафы з ядамi, я заѓважыѓ, што вам прыйшлося сцерцi з яго алей. Я ѓсё яшчэ адчувала рэшткi алею , калi даставала яго з шафкi , каб перадаць вам ...
  
  Ледзь толькi я скончыѓ, як Маллан адступiѓ назад i выхапiѓ рэвальвер.
  
  " Вельмi разумна, мiстэр Холмс. Адыдзiце! Вы ѓсе. Я збiраюся скончыць працу, але не з дапамогай яду.
  
  Ён прайшоѓ мiма мяне i пачаѓ хутка падымацца па лесвiцы ѓ спальню генерала.
  
  Пачуѓся адзiны пстрычка. Муллан выпусцiѓ пiсталет, пахiснуѓся, спатыкнуѓся i ѓпаѓ спiной ѓнiз па лесвiцы.
  
  Юны Бiлi стаяѓ, трымаючы ѓ руцэ гарачы рэвальвер.
  
  Я схiлiѓся над Малланом.
  
  "Чаму?" Спытала я, бачачы, як святло згасае ѓ яго вачах.
  
  " А... памiлаванне... грошы ... Iрландыя.
  
  А потым ён быѓ мёртвы.
  
  Лячэнне кузена Тоориша прайшло паспяхова. Генерал перажыѓ дваццаць чатыры гадзiны i ачуняѓ, хоць я не магу сказаць, што ён цалкам ачуняѓ. Ён памёр у студзенi наступнага года. Я падазраю, што атручванне спрыяла яго смерцi; яму было ѓсяго сорак чатыры гады. Я так i не пагаварыѓ з гэтым чалавекам, бо пакiнуѓ Холт-Сiцi некалькi дзён праз. Я не папрацаваѓ высветлiць, як было пазбаѓленае ад цела Муллана. У краiне не было закона, аб якiм можна было б казаць, таму я мяркую, што яго цiха закапалi або нават пакiнулi на дрэве на з'ядзенне сцярвятнiкам, што, як мне сказалi, было чиверским звычаем.
  
  
  
  
  "Што ж, Холмс, з гэтага атрымлiваецца добрая гiсторыя, але я уважу ваша жаданне не пiсаць яе".
  
  "Вы пышныя, мой дарагi сябар," сказаѓ ён, лянiва раскуривая трубку.
  
  " Аднаго я не разумею.
  
  " Толькi адзiн? Холмс скептычна ѓсмiхнуѓся.
  
  "Маллан служыѓ О'браэн Нiлу дванаццаць гадоѓ або каля таго. Ваяваѓ разам з iм у грамадзянскай вайне ѓ АМЕРЫЦЫ, а затым у гэтым бессэнсоѓным справе аб уварваннi ".
  
  "Бессэнсоѓна?" Перапытаѓ Холмс. "Гэта быѓ план, якi мог бы завяршыцца поспехам. Гэта адно з тых "калi б толькi", якiя маюць значэнне".
  
  "Гэта была здрада. Здрада нiколi не прыводзiць да поспеху".
  
  " Ах, дарагi Ватсан. 'Здрада нiколi не квiтнее; чаму, у чым прычына? Таму што, калi яна квiтнее, нiхто не смее называць гэта здрадай".
  
  " Паслухайце, Холмс, вы разумееце, што я маю на ѓвазе. У любым выпадку, я хацеѓ сказаць, чаму гэты тып чакаѓ столькi часу, перш чым паспрабаваць забiць о'нiла?
  
  "Я мяркую, ён патлумачыѓ гэта ѓ сваiх апошнiх словах. Яму прапанавалi памiлаванне, грошы i вяртанне ѓ Iрландыю, каб атрымлiваць асалоду ад пакiнутай жыццём у абмен на лiквiдацыю ворага дзяржавы ".
  
  "Але гэта азначала б, што Дублiнскi замак наняѓ наёмнага забойцу?" Я запратэставаѓ.
  
  "Цi Лондан," весела пагадзiѓся Холмс.
  
  "Гэта абуральна!" Заявiла я. "Гэта не па-британски".
  
  Холмс цынiчна ѓсмiхнуѓся.
  
  " Бедны Ватсан. Я думаѓ, вы дастаткова доѓга прабылi ѓ гэтай юдолi слёз, каб зразумець, што ѓрады здольныя на ѓсе ... Незалежна ад iх нацыянальнасцi.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Шэрлак Холмс падарожнiчае на захад па аповядзе Рысу Боуэна i трохi знаёмiцца з мастацтвам вышуку ѓ карэннага амерыканца.
  
  РЭЗКА ДЛЯ ШЫЛЬДЫ
  
  Аѓтар:
  
  РЫС БОУЭН
  
  Аа як наконт вас, малады чалавек? Вы, вядома, не з гэтых месцаѓ. Вы з далёкага усходу, цi не так? Говорившая была жанчынай з суровым, вуглаватым тварам i завостраным падбародкам. Яна была апранутая ад капялюшыкi да ботаѓ ѓ чорнае, вырабляючы ѓражанне ведзьмы.
  
  З таго часу, як дылiжанс з грукатам ад'ехаѓ ад Альбукерке, яна ѓзяла на сябе ролю вялiкага iнквiзiтара па адносiнах да iншых пасажырам, нiколi не дазваляючы размовы зацягнуцца. Малады чалавек, да якога яна звярталася, быѓ высокiм i стройным, з доѓгiмi вытанчанымi рукамi i злёгку изнеженными манерамi. У яго было дзiѓнае твар з ястрабiных носам i разумнымi шэрымi вачыма. Яго адзенне выдавала ѓ iм гарадскога жыхара, як i яго бледны твар. На iм не было i следу аленевай скуры або десятигаллоновой капялюшы; хутчэй, ён насiѓ жорсткi белы каѓнерык над доѓгага чорнага пiнжака i чорнага камiзэлькi, з густам падабранай срэбнай ланцужком для гадзiн. На нагах у яго былi чорныя да бляску начышчаныя чаравiкi, шнуркi якiх былi схаваныя гетрами. Яго скура была даволi бледнай па кантрасце з абветранымi тварамi вакол, i ён крыху пачырванеѓ, апынуѓшыся ѓ цэнтры ѓвагi. " Вы маеце рацыю наконт першай часткi, мадам. Як вы мудра заѓважылi, я не з гэтых месцаѓ. Але i не з далёкага усходу. Я ангелец.
  
  "Я так i думала", - сказала жанчына са выблiскам трыумфу ѓ вачах. "Бачыш, Генры, што я табе казала? Ангелец".
  
  "Цi магу я даведацца ваша iмя, сэр?" Гаварыѓ быѓ чалавекам у расе, што сядзелi насупраць.
  
  "Мяне клiчуць Холмс. Шэрлак Холмс", - адказаѓ малады чалавек, як быццам яму было непрыемна паведамляць гэтую iнфармацыю цалкам незнаёмым людзям, якiя не належалi да яго класу.
  
  " Рады пазнаёмiцца з вамi, мiстэр Холмс. Мужчына перагнуѓся праз стол i працягнуѓ руку. " Я вялебны Клей-Борн Уiльямс, а гэта мая добрая жонка Дорацi. Мы накiроѓваемся на захад, каб прынесцi Госпада язычнiкам".
  
  "Значыць, вы плануеце працаваць сярод iндзейцаѓ, цi не так? Я захапляюся вашай адвагай. Наколькi я разумею, некаторыя плямёны вядомыя сваёй лютасцю", - сказаѓ малады мiстэр Холмс.
  
  "У гэтых краях поѓна белых няверуючых, мiстэр Холмс", - рэзка адказала мiсiс Уiльямс. "I наш абавязак у першую чаргу перад iмi. Паверыце цi вы, што ѓ гарадах ёсць дзесяць салуноѓ, дома з благой рэпутацыяй i нi аднаго малiтоѓнага дома? Звышгоднаму ђiльямсу i мне трэба будзе выратаваць шмат душ."
  
  "Тады я жадаю вам поспеху", - сказаѓ Шэрлак Холмс. Ён адкрыѓ кнiгу, якую трымаѓ у руцэ, спадзеючыся, што гэта дасць зразумець, што ѓ яго няма жадання працягваць размову. Па праѓдзе кажучы, пастаянная трасянiна сцэны выклiкала ѓ яго некаторую млоснасць, а пастаянная балбатня дасягнула такой ступенi, што стала раздражняць. Ён прывык да стрыманасцi ангельцаѓ, i нязмушаная фамiльярнасць амерыканцаѓ выклiкала ѓ яго непакой. Ён агледзеѓ вагон. Акрамя мiсiянераѓ, там быѓ ширококостный мужчына з абветраным скурай, апрануты ѓ беспамылкова унiформу выхадца з Захаду: штаны з аленевай скуры, камiзэлька i велiзарную капялюш з загнутымi палямi. Цяпер яго твар быѓ напалову схаваны, так як ён насунуѓ капялюш на лоб i спрабаваѓ заснуць, - верагодна, спрабуючы ѓцячы ад болтливой мiсiс Уiльямс, вырашыѓ Холмс.
  
  Насупраць яго сядзеѓ мужчына маладзейшы, таксама ѓ заходняй вопратцы. Холмс сказаѓ на заканчэнне, што гэта каѓбой, таму што яго адзенне прахарчавалася пахам конi. На пытаннi, якiмi яго засынала мiсiс Уiльямс, ён адказваѓ не больш чым "так, мэм" або "не, мэм", але з гэтых аднаскладовыя адказаѓ Холмс зразумеѓ, што ён працаваѓ на ранча за межамi Тусона, куды накiроѓваѓся дылiжанс, i вярнуѓся ѓ Тэхас на пахаванне свайго бацькi. Апошняй пасажыркай была маладая жанчына, проста апранутая ѓ ситцевое сукенка, якая прадставiлася пад iмем мiсiс Уiльямс прадставiлася мiс Баклi з Агаё, падарожнiчае на захад, каб заняць пасаду школьнай настаѓнiцы ѓ вёсачцы пад назвай Фенiкс. У яе было прыемнае, нявiннае твар, i Холмс вывучаѓ яе з цiкавасцю. Нядрэнная маленькая лодыжкi, выглядывающая з-пад гэтых спаднiц.
  
  " I што прывяло вас у Амерыку, мiстэр Холмс? Рэзкi голас мiсiс Уiльямс вывеѓ яго з задумення. " I ѓ гэтую частку Амерыкi ѓ прыватнасцi? Вырашыѓ пазбiваць стан на пошуках золата, цi не так?
  
  "Не, вядома, мадам." малады чалавек усмiхнуѓся. - Наколькi я разумею, я крыху спазнiѓся да залатой лiхаманцы ѓ Калiфорнii, хоць, наколькi я разумею, у гарах Невады яшчэ можна пазбiваць стан. Але я не ѓяѓляю сябе па пояс у ледзяной вадзе, размахивающим кiркай у надзеi знайсцi некалькi грамаѓ золата. Па праѓдзе кажучы, я тут для таго, каб пашырыць свой вопыт пазнання свету. Я нядаѓна скончыѓ Оксфардскi унiверсiтэт i яшчэ не вызначыѓся з прафесiяй ".
  
  "Цi ёсць у вас уяѓленне аб тым, у чым заключаюцца вашы таленты?" - спытаѓ святар.
  
  Холмс пакiваѓ галавой. "Я вывучаѓ натуральныя навукi, i мяне вельмi прыцягвае хiмiя. Мой бацька спрабаваѓ падштурхнуць мяне да занятку медыцынай, але я не думаю, што ѓ мяне хопiць цярпення дапамагаць хворым. I, шчыра кажучы, у мяне няма нi найменшага жадання праводзiць свае днi ѓ бруднай даследчай лабараторыi.
  
  "Значыць, вы чалавек дзеяння?" - спытаѓ святар, хапаючыся за рэмень, калi карэта падскочыла на асаблiва няроѓным участку трасы.
  
  "Я хутчэй лiчу сябе сапраѓдным чалавекам эпохi Адраджэння, сэр, не жадаюць быць прывязаным да чаму-то аднаму. Шчыра кажучы, я люблю оперу не менш, чым навуку. Часам гульня на скрыпцы дастаѓляе мне больш задавальнення, чым разглядванне кубкi Петры. Але я не адчуваю асаблiвай любовi да свецкiх фармальнасьцяѓ. Я гасцяваѓ у сяброѓ сям'i ѓ Бостане, i ѓ мяне было вялiкае жаданне пабольш ѓбачыць вашу цудоѓную краiну, перш чым я вярнуся дадому, асаблiва так званы Дзiкi Захад ".
  
  " Ручаюся, вы палiчыце гэта дастаткова дзiкiм. Буйны мужчына ссунуѓ капялюш на патылiцу i сеѓ. "З гэтага моманту гэта можа быць афiцыйна часткай Злучаных Штатаѓ, але не разлiчвайце нi на якi закон або парадак. Тут кiруе ордэн зброi. Ордэн наймацнейшых. А яшчэ ёсць iндзейскiя плямёны. Нiкому з iх нельга давяраць нi на ёту. Так што мой табе савет, малады чалавек, будзь асцярожны i купi сабе жарабя.
  
  "Дзякуй за параду", - збянтэжана сказаѓ Холмс. "Але мой план складаецца ѓ тым, каб проста праехаць праз гэтую тэрыторыю, дабрацца да Калiфорнii, а затым сесцi на цягнiк назад на ђсходняе ѓзбярэжжа. Я не чакаю занадта вялiкага хвалявання на гэтым шляху. На самай справе, магчыма, самай вялiкай праблемай будзе не прыкусiць мову, калi я спрабую гаварыць, нягледзячы на тое, што гэты пракляты вагон хiстаецца. "
  
  "Гэта жудасна, цi не праѓда?" - сказала маладая школьная настаѓнiца i сарамлiва пачырванела, калi пасажыры паглядзелi на яе. "Здаецца, дылiжанс едзе жудасна хутка".
  
  "Да цемры трэба пераадолець шмат мiль," сказаѓ здаравяка, " i ѓсё гэта тэрыторыя iндзейцаѓ. Не тое месца, дзе можна затрымлiвацца".
  
  "Вы думаеце, нам пагражае напад?" спытала маладая жанчына, яе вочы былi шырока адчыненыя.
  
  "Я сумняваюся ѓ гэтым. Яны ведаюць, што трэнер Wells Fargo не ѓяѓляе для iх пагрозы ".
  
  "Дасць Бог, заѓтра да вечара мы будзем у Тусоне", - сказала мiсiс Уiльямс.
  
  Размова перарвалася. У купэ стала душна, але з-за багацця пылу немагчыма было адкрыць вокны. Маладая жанчына прыцiскала да рота насавой хустку. Холмс ѓтаропiѓся ѓ акно на скалiсты, невыразны пейзаж. Удалечынi час ад часу вiдаць былi далёкiя горныя хрыбты, але паблiзу усё было паныла i бязлюдна, толькi зрэдку невысокi хмызняк парушаѓ манатоннасць скалiстай паверхнi. Нiякiх прыкмет птушак або жывёл. Канца не вiдаць.
  
  Па дарозе яны спынялiся ля гандлёвых пастоѓ i выпадковых вёсачак, каб змянiць коней i дазволiць пасажырам расцерцi зацёклыя канечнасцi. Кожная прыпынак адкрывала пейзаж больш маркотны, чым папярэдняя, i Холмс пачаѓ адчуваць сур'ёзныя асцярогi з нагоды свайго рашэння выбраць гэты маршрут. Чаму ён думаѓ, што Захад будзе драматычным i ѓ некаторым родзе чароѓным? Нават iндзейцы, якiх ён мелькам бачыѓ, слонявшиеся вакол гандлёвых пастоѓ, былi бруднымi, маркотнымi стварэннямi, далёкiмi ад таго ладу, якi Холмс маляваѓ ва ѓяѓленнi гордых, мускулiстых ваяроѓ на конях.
  
  "Такiм чынам, на што будзе падобны Тусон?" спытаѓ ён, калi яны зноѓ рушылi ѓ шлях пасля адной з такiх кароткiх прыпынкаѓ.
  
  "Тусон - даволi мiлы маленькi аазiс," сказаѓ здаравяка. " Ранча, зялёныя лугi, ручаi. Ва ѓсякiм выпадку, лепш, чым гэта. Вядома, цяпер гэта сталiца тэрыторыi, але не чакайце ад яго занадта шмат чаго. Усяго толькi невялiкi президио i некалькi магазiнаѓ i салуноѓ. Вы не знойдзеце нiчога незвычайнага па гэты бок Заходняга ѓзбярэжжа, i тады вам прыйдзецца прарабiць ѓвесь шлях да Сан-Францыска, перш чым вы трапiце ѓ сапраѓдны горад ".
  
  "Цяпер у Сан-Францыска цяперашнi логава заганы", - сказала мiсiс Уiльямс, глыбакадумна кiваючы мужу. "Наколькi я чула, распуста тут на кожным куце. Опiумныя прытоны, хаты з благой рэпутацыяй - шакавальныя. Яна здрыганулася, як быццам па ёй прайшоѓ фiзiчны холад.
  
  "Не хвалюйся, мая дарагая", - сказаѓ вялебны Уiльямс. "Я не збiраюся падвяргаць цябе жахам Сан-Францыска".
  
  Пасажыры заначавалi ѓ маленькiм гарадку пад назвай Лордсбург i на наступную ранiцу зноѓ адправiлiся ѓ шлях. Настрой у iх значна палепшылася, паколькi яны ведалi, што да наступу цемры будуць у Тусоне, дзе, як яны спадзявалiся, iх чакае цывiлiзаваны гатэль, чыстая пасцель i добрая ежа. У сярэдзiне дня вылiлася пясчаная бура, якая прымусiла вазнiца прытрымаць коней i ехаць павольней. Калi карэта спынiлася, падарожнiкi спачатку падумалi, што ѓсё ѓ парадку. Затым яны пачулi гук стрэлу, i дзверы груба расчынiлiся. Там стаяѓ высокi мужчына ѓ насунутай на вочы капелюшы, а астатнюю частку асобы прыкрывала чырвоная бандана.
  
  "Усе на выхад. Паспяшайцеся!" Ён махнуѓ пiсталетам у iх бок. "Пайшлi. У нас не ѓвесь дзень наперадзе". Яго голас быѓ глыбокiм i рокочущим, з грубаватымi ноткамi.
  
  Адзiн за адным яны нязграбна злезлi у клубящуюся пыл. Скрозь змрок яны змаглi разглядзець, што знаходзяцца ѓ цэнтры круга коннiкаѓ, нацеливших ѓ iх бок стрэльбы. Iх асобы былi прыкрытыя такiмi ж шыйных хусткамi, а капялюшы прыкрывалi вочы. Кiроѓцы ѓжо спусцiлiся i стаялi з паднятымi рукамi i занепакоеным выразам на тварах.
  
  "Кажу вам, мы не вязем нiчога каштоѓнага", - казаѓ адзiн з кiроѓцаѓ. "У нас на борце няма грошай. Толькi пошту i сякiя-такiя тавары, якiя трэба даставiць".
  
  "Тады спускайце з iх, i давайце паглядзiм", - сказаѓ адзiн з коннiкаѓ. "I гэта будзе сумны дзень для вас, калi вы зманiлi нам".
  
  Холмс адзначыѓ, што яго гаворка была больш вытанчанай, чым у першага чалавека. Ён гаварыѓ з амаль ангельскай акцэнтам. Перапуджаныя кiроѓцы падпарадкавалiся, забраѓшыся на дах вагона i змагаючыся з вяроѓкамi, якiмi быѓ прывязаны багаж. Група пасажыраѓ збiлася ѓ кучу, кашляючы i падымаючы рукi, каб адагнаць калючы пясок.
  
  "I вы, хлопцы. Аддайце свае каштоѓнасцi i грошы", - раѓнуѓ першы мужчына.
  
  Буйны жыхар Захаду неспакойна закруцiѓся. "Як вы можаце бачыць, мы ѓсяго толькi бедныя людзi. У нас не так ужо шмат каштоѓнасцяѓ. У мяне ѓ кiшэнi ёсць некалькi даляраѓ, i ты можаш забраць iх. Ён выйшаѓ наперад, трымаючы ѓ руцэ сярэбраныя даляры. Чалавек у масцы ѓзяѓ iх, затым схапiѓ за запясце выхадца з Захаду. " I твой пiсталет, дружа. Ты ж не думаеш, што мы настолькi дурныя, каб дазволiць табе пакiнуць яго? Ён нахiлiѓся i выцягнуѓ пiсталет з перламутравай дзяржальняй з кабуры на сцягне мужчыны, затым кiнуѓ яго на зямлю побач з кучай тавараѓ, якiя цяпер скiдалi з даху. "I я гатовы паспрачацца, што ѓ тваiм камiзэльцы ёсць выдатныя кiшэнныя гадзiны". Ён сунуѓ руку ѓнутр i радасна закрычаѓ, здабываючы блiскучыя гадзiны. "Нiякiх каштоѓнасцяѓ, так? Мы ѓважлiва агледзiм вашыя сумкi, можаце паспрачацца на свой апошнi даляр.
  
  Двое iншых мужчын ѓжо сышлi са сваiх коней i ѓскрывалi вузлы i скруткi лютага выгляду нажамi. Адтуль пасыпалiся паркаль i кава, кнiгi i бабы, рассыпаныя жудаснай сумессю па сухой зямлi.
  
  Мiсiс Уiльямс з крыкам кiнулася наперад. "Гэта нашы Бiблii для язычнiкаѓ. Вы не маеце права знiшчаць iх. Бог, напэѓна, пакарае вас, калi вы гэта зробiце".
  
  Холмс не мог не захапiцца яе адважным, хоць i неразумным учынкам.
  
  Пешы важак пагрозлiва наблiзiѓся да яе. " Зачынi свой рот, мэм, i трымай яго на замку, калi ведаеш, што для цябе лепш. "Ён наѓмысна накiраваѓ пiсталет ёй у твар, i яна адступiла з крыкам жаху.
  
  "Перастаньце, сэр. Вы размаѓляеце з жонкай мiсiянера", - паспрабаваѓ запярэчыць яе муж.
  
  " I ты таксама, стары балбатун. "Першы мужчына тыцнуѓ прападобнага ђiльямса пiсталетам у яго вялiкi жывот. - Проста аддай свае цацанкi, i ѓсё будзе ѓ парадку.
  
  "Але мы бедныя мiсiянеры. У нас няма мiрскiх выгод", - заныѓ вялебны Уiльямс, але безвынiкова. Грубыя рукi ѓжо шарили па яго кiшэнях. Першы мужчына перайшоѓ да школьнага настаѓнiка з Агаё. "Ну, што ѓ нас тут? Маленькая красуня з тонкай талiяй. Мы маглi б проста забраць яе самi, а, хлопчыкi?
  
  Яна захныкала ад страху. Холмс больш не мог гэтага выносiць. Ён ступiѓ наперад. " Прыбярыце ад яе свае рукi гэтую ж хвiлiну.
  
  Мужчына павярнуѓся да яго i глыбокi смех, якi даносiѓся з-пад банданы. "I ты зробiш мяне? Дэндзi з усходняга ѓзбярэжжа?"
  
  "Калi вы хочаце пазмагацца са мной шчыра, я дасведчаны ѓ баявых мастацтвах," сказаѓ Холмс, - i я б змагаѓся за гонар лэдзi, як гэта зрабiѓ бы любы выхаваны мужчына".
  
  " Вы б паслухалi яго? - мужчына зноѓ хiхiкнуѓ, i Холмс пачуѓ смех iншага мужчыны, высокi гук "хi-хi". Холмс агледзеѓся i ѓбачыѓ, што з-пад шапкi мужчыны прабiваюцца рудыя валасы, а рука пакрыта такiм колькасцю вяснушак, што здавалася амаль аранжавай. "Я не забуду вас так хутка", - падумаѓ Холмс.
  
  Верхавод падышоѓ да Холмсу. "Хочаш пабiцца, так? Што ж, вось як я б'юся, хлопец". I ён абрынуѓ прыклад свайго пiсталета на галаву Холмса збоку. Холмс ѓпаѓ на зямлю i больш нiчога не памятаѓ.
  
  
  Ён прачнуѓся ѓ цемры i цiшынi. Яго рот быѓ забiты пяском, а калi ён паспрабаваѓ адкрыць вочы, яны таксама былi забiтыя пяском. Ён сеѓ, i свет трывожна закружился. Хваля млоснасцi захлiснула яго. Дзе, чорт вазьмi, ён быѓ? Затым да яго дайшло - карэта, рабаванне i той удар, якi абрынуѓся на яго. Па крайняй меры, ён не памёр, вырашыѓ ён. Яны захавалi яму жыццё. Ён падняѓся на ногi i агледзеѓся. Поѓная цемра. Адзiныя проблiскi святла зыходзiлi ад зорак, якiя вiселi ѓ нябёсах, ненатуральна вялiкiя i яркiя. Тады ён зразумеѓ, што пашкадаваць яго жыццё было не актам мiласэрнасцi, а хутчэй наадварот. Яго кiнулi ѓ чорта на блiзкiм светам павольна памiраць.
  
  
  Iмгненне ён змагаѓся з адчаем. Затым рашучасць перамагла. Ён збiраѓся выбрацца адсюль жывым. Ён збiраѓся выдаць гэтых людзей правасуддзя. Было вельмi важна прайсцi як мага больш шляху, пакуль яшчэ цёмна, таму што яму давялося б шукаць прытулку ѓ час цяжкай дзённай спёкi. Ён глядзеѓ у неба, пакуль не выявiѓ Палярную зорку. Тусон, разважаѓ ён, знаходзiѓся строга на захадзе. Ён павярнуѓся тварам да таго, што, па яго думку, было правiльным кiрункам, i рушыѓ у шлях. Iсцi было нялёгка. Зямля пад нагамi ѓяѓляла сабой жудасную сумесь камянёѓ i пяску, усыпаная калючымi хмызнякамi i рэдкiмi кактусамi. Ён сунуѓся наперад, чартыхаючыся, калi натыкаѓся на калючкi кактусаѓ або спатыкаѓся аб камянi. Так ён працягваѓ iсцi яшчэ некаторы час, змагаючыся з прыступамi млоснасцi. У галаве ѓ яго д'ябальску пульсавала, i часам у цемры перад вачыма скакалi агеньчыкi.
  
  Нарэшце ён больш не мог iсцi. Ён апусцiѓся на зямлю, маючы намер адпачыць зусiм нядоѓга, але замест гэтага пагрузiѓся ѓ моцны сон. Ён прачнуѓся з першымi прамянямi ранiшняга сонца, светившими прама яму ѓ твар, яго рот быѓ перасохлых, а мова здаваѓся чужародным прадметам. Ён з цяжкасцю падняѓся на ногi, галава пронзалась болем. Пейзаж змянiѓся. Ён больш не быѓ плоскiм i безаблiчным. Наперадзе ѓздымалiся парэзаным фiялетавыя горныя ланцугi. Не было нiякiх прыкмет чалавечага жылля. Проста яшчэ больш скал, яшчэ больш кактусаѓ. Ва ѓсякiм выпадку, гэта выглядала больш варожа i непрыступна, чым напярэдаднi. Гэтыя горы, вiдавочна, стаялi памiж iм i зялёнай далiнай Тусона. Як бы ён знайшоѓ у сабе сiлы ѓзлезцi на iх без вады?
  
  Ён пацiкавiѓся, якi гадзiну, i пацягнуѓся за кiшэннымi гадзiнамi. Iх там не было. Яны забралi iх, i ѓсе яго грошы. Гнеѓ захлiснуѓ яго, падштурхоѓваючы наперад. Ён рушыѓ наперад, хутчэй хiстаючыся, чым iдучы, фiгура гратэскавая, пакрытая жоѓтай пылам, якi рухаѓся рыѓкамi, як марыянетка. Калi ѓзышло сонца, пустыня азарылась аранжавым святлом. Нават выпрабоѓваючы боль i адчай, Холмс на iмгненне замёр, атрымлiваючы асалоду ад дзiкай прыгажосцю гэтага месца. Затым зноѓ рушыѓ наперад, пераадольваючы труднопроходимую мiлю за падабаецца больш, чым.
  
  Калi сонца ѓзышло ѓ небе, жар на патылiцы стаѓ невыносным. Тут ён зразумеѓ, што на iм няма шапкi. Вядома, яна ѓсё яшчэ ляжала на багажнай палiцы аѓтобуса. Няма сэнсу марнаваць сiлы на разважаннi пра гэта. Да поѓдня з'явiлiся мiражы - вадзяныя прасцiны, непраѓдападобна якiя вiсяць на схiлах гор, заѓсёды па-за дасяжнасцi. Пустыня мерцала ад спякоты. Нiшто не рухалася, за выключэннем змеi, якая перапаѓзла яму дарогу i забiлася пад камень. Яму стала цiкава, як можна забiць змяю i цi можна яе з'есцi. Ён сунуѓ руку ѓ кiшэню. Яны нават забралi яго трубку i трутницу.
  
  Вада. Ён павiнен знайсцi ваду або памерцi. Але кожная западзiна была сухi. Ён мог бачыць месцы, дзе ручаi прабiвалiся скрозь пяшчанiк, спускаючыся з гор, але толькi ѓ сезон дажджоѓ, калi яны калi-небудзь былi ѓ гэтым праклятым месцы. Ён падумаѓ пра дом - туманныя днi, зялёная трава, стук крикетного мяча аб бiту, дождж, барабанящий па вокнах, пасляабедзенным чай на лужку - i задаѓся пытаннем, цi пабачыць ён яго калi-небудзь зноѓ. Нарэшце ён больш не мог працягваць. Ён апусцiѓся на каленi i запоѓз у цень калючага куста, дзе запаѓ у полудрему.
  
  Ён здрыгануѓся i прачнуѓся. Хто-то схiлiѓся над iм. Чыя-то рука пацягнулася, каб дакрануцца да яго. Ён падняѓ галаву, каб паглядзець, i ѓбачыѓ бронзавы аголены торс, чырвона-карычневае твар, доѓгiя чорныя косы iндзейскага храбреца. У яго галаве пранеслiся чуткi пра зверствы - скальпировании ахвяр i iншых неапiсальных катаваннях. Ён паспрабаваѓ падняцца на ногi, разумеючы, што ѓ яго няма зброi i ён безабаронны.
  
  Iндзеец, павiнна быць, заѓважыѓ панiку ѓ яго вачах. "Супакойся. Я не жадаю табе зла", - сказаѓ ён нiзкiм, гартанным голасам. "Я прыйшоѓ дапамагчы".
  
  "Як вы мяне знайшлi?" - Спытаѓ Холмс.
  
  "Я бачу кружлялi сцярвятнiкаѓ. Яны ведаюць, калi iстота вось-вось памрэ".
  
  Холмс ѓ жаху падняѓ галаву.
  
  "Як белы чалавек апынуѓся так далёка ад сваiх братоѓ? Дзе яго конь?"
  
  Холмс расказаѓ пра дылiжансе i рабаваннi. "Я спрабаваѓ дайсцi пешшу да паселiшчы ѓ Тусоне. Вы ведаеце яго? Я далёка адсюль?"
  
  Iндзеец паказаѓ кудысьцi на поѓнач. " За тыя пагоркi. Два днi шляху для чалавека ѓ добрым здароѓi.
  
  " Так далёка? Я не разумею.
  
  "Вы знаходзiцеся на поѓдзень ад дамоѓ белых людзей. Вы амаль перасеклi мяжу зямлi, якую яны называюць Мексiкай".
  
  "Як я сюды трапiѓ? Я спрабаваѓ iсцi прама на захад. Мне трэба было iсцi па сцежцы".
  
  "У пустынi лёгка заблудзiцца", - сказаѓ iндзеец. "Ты хочаш пiць. Табе трэба выпiць".
  
  "У вас ёсць вада?" - Спытаѓ Холмс, варожачы, дзе ѓ яго яна магла захоѓвацца, паколькi на iм было крыху больш насцегнавая павязкi.
  
  Iндзеец ужо адвярнуѓся i падышоѓ да гiганцкага кактусы. Ён агледзеѓ яго, затым дастаѓ сякерку i адсек галiнку, задаволена кiвае. "Сачыце за калючкамi", - папярэдзiѓ ён, затым прадэманстраваѓ, запусцiѓшы руку ѓ кактус i зачарпнуѓ вадкасць. Холмс прагна выпiѓ, затым ѓмыѓ твар.
  
  "Я вам вельмi абавязаны", - сказаѓ ён. "Вы, несумненна, выратавалi мне жыццё. Маё прозвiшча Холмс. Магу я даведацца вашу?"
  
  "Ты можаш называць мяне Ценявы Воѓк", - сказаѓ мужчына.
  
  "Вашы сваякi жывуць паблiзу?" - Спытаѓ Холмс, вывучаючы пустынны пейзаж.
  
  " Не блiзка. Цяпер яны разбiлi лагер у дне шляху адсюль, па другi бок мяжы белага чалавека. Мяне паслалi ѓ горад гандляваць.
  
  " Чым вы гандлюеце? Холмс зноѓ паглядзеѓ на амаль голага мужчыну.
  
  "Я прывёз каштоѓныя камянi i шкуры жывёл. Я вярнуся з тытунём, тканiнамi i поѓсцю для вырабу коѓдраѓ". Ён адкрыѓ маленькi мяшочак, якi насiѓ прывязаным да пояса, i Холмс ѓбачыѓ бляск неотшлифованных камянёѓ. " Шкуры вунь там. Вунь каля таго куста.
  
  Ён пайшоѓ забраць туга загорнуты скрутак. "Ты можаш iсцi? Не думаю, што ты зможаш дайсцi пешшу да горада белых людзей. Я завязу цябе на блiжэйшы з iх ранча. Прыходзь."
  
  Ён жэстам запрасiѓ Холмса iсцi за iм i рушыѓ мiласэрна павольна.
  
  "Адкуль вы ведаеце дарогу?" Спытаѓ Холмс. "Я не бачу нiякай сцежкi".
  
  Цёмны Воѓк ѓсмiхнуѓся. "Я чытаю знакi. Мой народ называе гэта 'шукаць азнакi'. Для мяне пустыня падобная на гiсторыю, ожидающую, каб яе прачыталi". Ён памаѓчаѓ. "Бачыш тут?" Ён нахiлiѓся i звярнуѓ увагу на нiзкi хмызняк. "Тут праходзiѓ трусiк". Холмс заѓважыѓ малюсенькi кавалачак белага футра, зацепившийся за пазваночнiк. "I тут, дзе пясок мяккi, мы можам бачыць яго след. Сляды свежыя. Учора вецер раскiдаѓ пясок, таму я ведаю, што ён прайшоѓ гэтым шляхам з учорашняга вечара. Але яго след тут не працягваецца, так што ж адбылося? Драма. Я пакажу табе. Плямы крывi на каменi, вось тут. Але нiякiх слядоѓ iншых жывёл. Як гэта можа быць? Я раскажу табе. Прыляцела вялiкая птушка i забрала яго. Можа быць, арол. Бачыш тут, дзе кончык крыла закрануѓ пясок?"
  
  Ён задаволена кiѓнуѓ Холмсу. "Нават самыя нязначныя прыкметы распавядаюць мне гiсторыю. Я магу сказаць вам, хто хадзiѓ тут i як даѓно, неслi яны ношу або iшлi лёгка".
  
  "Чароѓна". Холмс ѓсё яшчэ глядзеѓ на малюсенькiя плямкi крывi на каменi. "Вы можаце навучыць мяне чытаць знакi?"
  
  Цёмны Воѓк зноѓ усмiхнуѓся. "Для гэтага патрэбна цэлая жыццё практыкi. Можа быць, мужчына павiнен нарадзiцца для гэтага. Але я магу паказаць табе, як я рэжу для знака".
  
  "I як ты знаходзiш дарогу ѓ гэтым невыразительном месцы?"
  
  "У гэтым месцы праблем няма. Мы павiнны перасекчы гэтыя горы. Пасля дажджу вада лягчэй за ѓсё спускаецца ѓнiз, таму мы пойдзем па плынi ракi". Ён паказаѓ на сухую водмель i жэстам запрасiѓ Холмса iсцi за iм. Холмс з цяжкасцю цягнуѓся за iм. Увесь дзень яны няѓхiльна падымалiся. Нарэшце сонца схавалася за пагоркамi, афарбаваѓшы бязмежнае неба ружовымi плямамi, падобнымi на архiпелаг выспаѓ ѓ сiнiм акiяне.
  
  "Мы разбiваем лагер", - сказаѓ Цёмны Воѓк. "Ты павiнен паесцi i адпачыць".
  
  Ён знайшоѓ ѓчастак мяккага пяску. Холмс з удзячнасцю апусцiѓся на яго. У галаве ѓ яго больш не небяспечна пульсавала, але ногi пакрылiся пухiрамi, а мову так распух, што вусны не маглi паяднацца вакол яго.
  
  "У нас ёсць якая-небудзь ежа?"
  
  "Я знайду для нас ежу". Ён сышоѓ. Холмс быѓ расчараваны, убачыѓшы, што ён вяртаецца з пустымi рукамi. "Я знайшоѓ дарогу сумчатой пацукi", - сказаѓ ён. "Я расставiѓ пасткi. Мы пачакаем. Але да тых часоѓ... " Ён без намаганняѓ ѓскараскаѓся туды, дзе разгалiсты куст кактуса навiсаѓ над скалой, i зрэзаѓ некалькi зялёных верхавiн. "Ваш народ называе гэта опунцией", - сказаѓ ён. "Калi я здымаю шыпы, яе можна ёсць".
  
  Сваiм сякерай ён умела зняѓ верхнi пласт i працягнуѓ дзельку Холмсу, якi з прагнасцю ѓзяѓся за яе. Яна была вiльготнай, амаль як фрукт. Затым iндзеец пачаѓ разводзiць вогнiшча, дастаѓшы з маленькага скуранога мяшочка кавалачак крэменю i ударыѓшы iм аб бок свайго сякеры. Iскры ѓпалi на невялiкую купку сухога моху, на якую ён асцярожна падзьмуѓ, i неѓзабаве ѓ яго разгарэлася полымя. "У гэтых гарах водзяцца ваѓкi, - сказаѓ ён, - i каёты, i нават пума. Яны не прычыняць нам шкоды, калi толькi не будуць вельмi галодныя. Але яны могуць быць вельмi галодныя. Мы павiнны быць гатовыя".
  
  Яны селi па розныя бакi вогнiшча. Твар краснокожего свяцiлася ѓ святле вогнiшча. Павольна над гарызонтам паднялася маладая месяц. Iндзеец ѓстаѓ. " Паглядзiм, прынеслi нам яшчэ вячэру з пастак.
  
  Холмс рушыѓ услед за iм, стараючыся ступаць гэтак жа бясшумна, як iндзеец, але якiм-то чынам прымудраючыся наступаць на сухiя галiнкi i штурхаць россып галькi, да свайго вялiкага збянтэжанасцi. Цёмны Воѓк не азiрнуѓся на яго, але працягваѓ iсцi роѓным крокам, з цiкавасцю разглядаючы нябачны след. Нарэшце ён падняѓ руку, заклiкаючы Холмса спынiцца. Холмс ѓбачыѓ, што памiж двума камянямi была зробленая нейкая пастка - отогнутое таму тонкае дрэѓца, прынада пад iм i камень, гатовы ѓпасцi ѓ патрэбны момант.
  
  Ён яшчэ не спрацаваѓ. Iндзеец пакiваѓ галавой i жэстам загадаѓ Холмсу абыйсцi пастку. Яны пайшлi далей, а затым iндзеец рысцой накiраваѓся да iншай пастцы. Гэтая спрацавала. Маленькае млекакормячых ляжала пад скалой, зусiм мёртвае. Гэтага было ледзь дастаткова, каб пракармiць двух чалавек, але iндзеец здаваѓся задаволеным, калi яны вярталiся ѓ лагер. Ён дастаѓ з сумкi маленькi нож i ѓмела разабраѓ яе маленькую тушку, перш чым кiнуць яе на вогнiшча. Гэта быѓ усяго толькi лёгкi кавалачак, але Холмс змог заснуць, адчуваючы сябе досыць задаволеным.
  
  Прывiдны Воѓк разбудзiѓ iх з першымi прамянямi сонца. Ён агледзеѓ астатнiя свае пасткi i падрыхтаваѓ яшчэ адну пацука ѓ мяшках, а таксама дзiкабраза, якога, па-вiдаць, забiѓ сваiм маленькiм нажом. Ён прадэманстраваѓ Холмсу, як выдалiць калючкi, закапаѓшы жывёла ѓ цьмеюць вуглi вогнiшча. Яны паелi i адправiлiся ѓ шлях. Пакуль яны няѓхiльна ѓзбiралiся, Ценявы Воѓк паказваѓ на драбнюткiя доказы, якiя Холмс мог бы i не заѓважыць- пчалу, якая ляцiць да гнязда ѓ мёртвым пнi паловерде, сляды каёт, якi пераследвае труса. Холмс пашкадаваѓ, што ѓ яго няма з сабой запiсной кнiжкi, i паспрабаваѓ запомнiць усё, што сказаѓ суразмоѓца.
  
  Яны дабралiся да грэбня i спусцiлiся па iншы бок гор. Нарэшце, пасля многiх мiль шляху, яны натыкнулiся на агароджу белага чалавека, затым на першы жывёлу, а да поѓдня ѓбачылi дом ранча, нiзкi i разгалiсты, складзены з саманного цэглы пад колер мясцовасцi. Ценявы Воѓк паказаѓ, што Холмсу варта працягваць.
  
  "Ты не пойдзеш са мной?" спытаѓ ён. "Дазволь мне, па меншай меры, накармiць цябе добрай ежай, i я хацеѓ бы як-небудзь узнагародзiць цябе, калi змагу".
  
  Цёмны Воѓк пакруцiѓ галавой. "Белы чалавек бачыць у краснокожем чалавеку свайго ворага. Часам гэта праѓда. Часам няма. Але белы чалавек чакае горшага. У мяне няма нi найменшага жадання сустрэць кулю белага чалавека. Ён працягнуѓ Холмсу руку. "Iдзiце смела, мой сябар. Куды б вы нi пайшлi, жадаю вам поспеху".
  
  "I вы таксама, мой сябар", - адказаѓ Холмс. У яго ѓ горле захрас камяк, калi высокая бронзавая фiгура хутка пайшла. Холмс накiраваѓся да ранча. Неѓзабаве ён пачуѓ брэх сабак, i работнiкi ранча выйшлi яму насустрач. Яго прывялi ѓ цудоѓную прахалоду ранча, i ён пачаѓ расказваць сваю гiсторыю ѓладальнiка ранча i яго жонцы за кубкам кавы i лустачкай пiрага.
  
  "Такiм чынам, вы бачыце, я ѓ вашай улады, сэр", - сказаѓ Холмс. "У мяне адабралi ѓсё маё маёмасць i грошы. Калi б вы маглi нейкiм чынам дапамагчы мне дабрацца да блiжэйшага горада, тады, магчыма, я змог бы пераканаць кiраѓнiка мясцовым банкам, што я чалавек гонару i што сродкi з майго банка ѓ Лондане будуць пераведзеныя з усёй магчымай хуткасцю ".
  
  "Вы нiкуды не паедзеце якое-то час, малады чалавек", - сказала мiсiс Такер, жонка ѓладальнiка ранча. " Ты выглядаѓ так, нiбы вось-вось испустишь дух, калi, хiстаючыся, падышоѓ да нашай дзверы. Пажывi ѓ нас некалькi дзён, пакуль я згатую табе пажыѓную ежу, а потым зможаш паехаць з мiстэрам Такер, калi ён паедзе ѓ Тусон за поштай у пятнiцу.
  
  " Я вам вельмi абавязаны, мэм.
  
  "А што тычыцца грошай," сказаѓ мiстэр Такер, - я бачу, што вы джэнтльмен, i мяне выхавалi ѓ перакананнi, што слова джэнтльмена - гэта яго заклад. Я выдам вам тое, што вам трэба, каб вярнуцца да цывiлiзацыi.
  
  "Я шчыра ѓдзячны вам, сэр", - адказаѓ Холмс,
  
  "Мы павiнны загладзiць вiну перад тымi нягоднiкамi, якiя абрабавалi сцэну, цi не так?" Такер усмiхнуѓся. "Iнакш ты б не паверыѓ нiчому добраму аб Дзiкiм Захадзе. Магу вас запэѓнiць, што тут больш працавiтых i сумленных людзей, чым бандытаѓ.
  
  "Дакладна так жа, як, я мяркую, добрых i вартых даверу iндзейцаѓ больш, чым варожых", - сказаѓ Холмс i заѓважыѓ iмгненную халоднасць.
  
  "Я б не збiралася гэтага казаць", - сказала мiсiс Такер. "Мы жывем у пастаянным страху тут, так далёка ад горада, i мiстэр Такер скажа вам, што нягоднiкi заѓсёды спрабуюць скрасцi наш быдла".
  
  Холмс палiчыѓ разумным не развiваць гэтую тэму. Таму ён застаѓся ѓ сядзiбе Такеров, дазволiѓшы мiсiс Такер распесцiць сябе багатымi абедамi i пастаяннай клопатам. Такер. Ён таксама праявiѓ значную цiкавасць да кiравання ранча i малiѓ мiстэра Такера навучыць яго як мага большай колькасцi заходнiх навыкаѓ. Мiстэр Такер, апрануты ѓ вялiкi палатняны фартух, большую частку раздзелкi зрабiѓ сам, у той час як Холмс назiраѓ i рабiѓ пазнакi.
  
  "Праклятыя мухi." мiстэр Такер адмахнуѓся ад iх.
  
  "Я здзiѓлены колькасцю мух", - сказаѓ Холмс. "Да гэтага часу мы ледзь цi бачылi адну або дзве".
  
  "Праклятыя пачвары чуюць кроѓ за мiлю", - сказаѓ Такер. "Яны iдуць прама на гэта. Самая малая кропля крывi, i яны гэта ѓбачаць, попомните мае словы".
  
  Ён вярнуѓся да разделке мяса.
  
  У той вечар у гонар Холмса было прыгатавана спякотнае з быка на адкрытым паветры, а на наступную ранiцу яны адправiлiся ѓ павозцы ѓ Тусон. Прайшло пяць гадзiн, пакуль яны трэслiся па изрытой каляiнамi i камянiстай дарозе, перш чым перад iмi паѓстаѓ гарадок, якi раскiнуѓся ѓ зялёнай далiне з звiвiстымi па ёй невялiкiм ручаём. Яны мiнулi драѓляныя халупы i саманныя пабудовы, перш чым спынiцца на адзiнай пыльнай галоѓнай вулiцы. Фасады крам хавалiся ѓ глыбокай ценi за высокiмi верандамi. Драѓляныя тратуары прыбiралi пыл i бруд з чаравiк i жаночых подолов. Як i мiстэр Холмс Такер сышоѓ з падводы, з аднаго з салуноѓ выйшаѓ малады чалавек. У яго былi ярка-рудыя валасы, а перадплечча былi пакрытыя аранжавымi вяснушкамi. Выходзячы, ён павярнуѓся, каб што-небудзь сказаць, затым гучна вымавiѓ "хi-хi-хi".
  
  Холмс замёр. "Гэты чалавек", - прашаптаѓ ён мiстэру Такеру. "Ён быѓ адным з тых, хто абрабаваѓ мяне, я ѓпэѓнены ѓ гэтым".
  
  Такер нахмурыѓся. "Я думаѓ, ты сказаѓ, што яны былi ѓ масках".
  
  "Але я б пазнаѓ яго перадплечча i яго смех дзе заѓгодна".
  
  "Тады на тваiм месцы я б маѓчаѓ пра гэта, калi ты ведаеш, што для цябе лепш", - адказаѓ Такер. "Гэтага хлопца клiчуць ђiлард Дженсен. Яго бацьку належыць палова гэтага горада. Яго татачка наймае шэрыфа.
  
  Холмсу здалося, што малады чалавек на секунду затрымаѓ на iм позiрк, калi праходзiѓ мiма, але ён паспяшаѓся далучыцца да групы мужчын, якiя стаялi ля ѓваходу ѓ турму. З групы данёсся гучны гул размоѓ, а затым гучна прагрымеѓ голас: "Я прапаную задраць яго прама цяпер. Няма сэнсу чакаць. Ён вiнаваты як грэх".
  
  "Ну ж, хлопчыкi". Гаварыѓ быѓ пажылым мужчынам, дородным i добра апранутым на заходнi манер. Праз яго грудзi была перакiнута цяжкая залатая ланцуг, а на галаве была вялiкая белая капялюш. "Усё павiнна быць зроблена належным чынам, у адпаведнасцi з законам. Ты гэта ведаеш. У дадзены момант у нас у горадзе знаходзiцца прадстаѓнiк федэральнага ѓрада, i вы б не хацелi, каб ён вярнуѓся дадому i паведамiѓ, што людзi на мяжы паводзяць сябе як дзiкуны, цi не так?
  
  "Як скажаце, мiстэр Дженсен. Добра, спачатку мы паспрабуем яго, а потым вздернем", - сказаѓ хто-тое, што выклiкала агульны смех.
  
  "Што адбываецца, Хэнк?" - спытаѓ мiстэр Такер крамнiка, якi выйшаѓ з сваёй крамы паназiраць.
  
  " Ну, яны прывезлi iндзейца, якi забiѓ Рональда Флетчара. Вы ведаеце, таго ангельца, якi працаваѓ на Тайлера Дженсен. Адукаваны хлопец.
  
  "Адкуль яны ведаюць, што яго забiѓ iндзеец?" - Спытаѓ Холмс.
  
  Хэнк ацэньвальна агледзеѓ новапрыбыѓшага. " Вы сваяк? - спытаѓ ён. " Ён казаѓ, як ты.
  
  Холмс пакiваѓ галавой.
  
  "У любым выпадку, яны злавiлi гэтага iндзейца, фактычна схiленага над целам. У нас у горадзе ёсць хлопец з Вашынгтона, так што, падобна, будзе суд ".
  
  У гэты момант далей па вулiцы паднялася мiтусьня, натоѓп расступiѓся, i з турмы выйшла працэсiя. Узброеныя памочнiкi шэрыфа iшлi наперадзе, расштурхоѓваючы натоѓп разявак, якiя выйшлi з блiжэйшых крамаѓ. А пасярэдзiне, закуты ѓ кайданкi i груба зацiснуты памiж двума дюжими ахоѓнiкамi, быѓ спадарожнiк Холмса-iндзеец па iменi Шедоу Вульф.
  
  "Вздерните яго, нiкчэмную пацука. Нам не патрэбен нiякi суд. Забiце яго". Словы рэхам пракацiлiся па натоѓпе.
  
  Ценявы Воѓк на секунду падняѓ вочы, i Холмс ѓбачыѓ выблiск пазнавання, перш чым зноѓ апусцiѓ iх.
  
  "Я ведаю гэтага чалавека", - усхвалявана прашаптаѓ Холмс мiстэру Такеру. "Ён выратаваѓ мне жыццё. Я павiнен нешта зрабiць".
  
  "На тваiм месцы, сынок, я б трымаѓся далей ад усяго гэтага", - сказаѓ Такер. "Гэта не тое правасуддзе, да якога ты прывык, i мясцовыя жыхары не вельмi любяць iндзейцаѓ. Ты мала што можаш зрабiць.
  
  "Прабач, але я не магу стаяць у баку i нiчога не рабiць. Гэта можа быць бескарысна, але я павiнен паспрабаваць". Холмс ѓлiѓся ѓ людскi паток, дазволiѓ павесьцi сябе ѓ будынак суда i заняѓ сваё месца на адной з заднiх лавак. Зала гудзеѓ ад узбуджанай чаканнi. Тайлер Дженсен i высокi мужчына ѓ чорным занялi свае месцы наперадзе.
  
  Быѓ абвешчаны старшыня суддзя, жылiсты невысокi мужчына з якiя тырчаць сiвымi валасамi. Ён са стукам апусцiѓ свой малаток. "Суд прыступае да пасяджэння", - сказаѓ ён. "Перад намi iндзеец, якi забiѓ Роберта Флетчара - выдатны, сумленны чалавек, якi кiраваѓ ранча Тайлера Дженсен. Не думаю, што гэта павiнна заняць занадта шмат часу. У нас ёсць сведкi, якiя заспелi яго з доказамi злачынства.
  
  Холмс глыбока ѓздыхнуѓ i ступiѓ наперад. "Магу я спытаць, хто ѓяѓляе падсуднага?" ён спытаѓ.
  
  "Не патрэбен нiякi адвакат. Справа адкрыта i зачынена", - сказаѓ суддзя. "Iндзеец у значнай ступенi прызнаѓ сябе вiнаватым".
  
  "Згодна з заканадаѓствам гэтай краiны, я лiчу, што кожны чалавек мае права на справядлiвае судовае разбiральнiцтва з удзелам прадстаѓнiка, хiба гэта не так?" Спытаѓ Холмс.
  
  Чалавек у чорным падняѓся на ногi. "Я Картэр Клiѓленд, i мяне паслалi агледзець нашу новую тэрыторыю. Паколькi Арызона зараз афiцыйна з'яѓляецца часткай Злучаных Штатаѓ, неабходна выконваць законы Злучаных Штатаѓ. Кожны мужчына мае права на прадстаѓнiцтва ".
  
  "Тады я хацеѓ бы добраахвотна прадстаѓляць гэтага чалавека", - сказаѓ Холмс.
  
  "Ты добрасумленны адвакат, сынок?" - спытаѓ суддзя.
  
  "У Англii, адкуль я родам, мяне лiчаць адукаваным чалавекам", - нацягнута сказаѓ Холмс. "I я падазраю, што ѓ вас няма iншых добраахвотнiкаѓ прадстаѓляць iндзейца ѓ судзе".
  
  Суддзя iмгненне глядзеѓ на яго, затым кiѓнуѓ. "Працягвайце. Не можа прычынiць шкоды. Не прынясе нiякай карысцi".
  
  "Тады я хацеѓ бы параiцца са сваiм клiентам," сказаѓ Холмс.
  
  Выбух смеху, змяшаны з галёканнем, рэхам разнёсся па будынку суда.
  
  "Тады дзесяць хвiлiн," пагадзiѓся суддзя.
  
  Холмс падышоѓ да индейцу. "Не марнуй дарма слоѓ, мой сябар," сказаѓ Цёмны Воѓк. " Для мяне ѓжо падрыхтавалi шыбенiцу.
  
  "Але ты гэтага не рабiѓ".
  
  "Няма. Я не забiваѓ таго чалавека".
  
  "Тады, дзеля бога, скажыце мне, што адбылося," узмалiѓся Холмс.
  
  Прывiдны Воѓк ѓтаропiѓся кудысьцi ѓдалячынь. "Мiнулай ноччу я iшоѓ адзiн у цемры. Я не падыходзiѓ блiзка да яркiм агнёѓ вулiц, таму што не хацеѓ праходзiць мiма салуноѓ. Вядома, што п'яныя мужчыны ѓпадаюць у лютасць, калi бачаць каго-небудзь з маiх людзей. Я пачуѓ шум - гучныя галасы, мужчынскiя крыкi - у завулку перада мной. Я пачуѓ голас, якi сказаѓ: "Хопiць. Гэта працягвалася дастаткова доѓга". Затым яшчэ некалькi слоѓ. Затым крокi, якiя аддалялiся i цiшыня. Я працягваѓ свой шлях, пакуль не ѓбачыѓ што-то, якое ляжыць у ценi. Гэта быѓ мужчына. Я схiлiѓся над iм, каб паглядзець, цi жывы ён яшчэ. Раптам мяне хапаюць за рукi i цягнуць прэч. Яны крычаць, што я забойца. Я кажу iм, што я невiнаваты, але яны мяне не слухаюць".
  
  " У вас ёсць якiя-небудзь здагадкi, хто былi тыя мужчыны, аб сварцы якiх вы чулi? Цi з-за чаго яны пасварылiся?
  
  Iндзеец пакiваѓ галавой. "Што тычыцца iх слоѓ, я чуѓ толькi тое, што расказаѓ табе. У аднаго нiзкi голас, грукатлiвы, як горны гром".
  
  "Яшчэ адзiн з тых, хто абрабаваѓ мяне", - падумаѓ Холмс. Вiдавочна, у горадзе цэлая банда, i гэта магла быць сварка памiж злодзеямi. Чалавек з вытанчаным ангельскай голасам больш не хацеѓ гэтага, таму яны забiлi яго. Але як гэта даказаць?
  
  "Дзе гэта адбылося?" - Спытаѓ Холмс.
  
  "За таверной ёсць стайнi. За гэтымi стайнямi ёсць выхад да дарозе з горада. Я спаѓ у бяспекi удалечынi ад дамоѓ белых людзей".
  
  "Але чаму вы ѓсё яшчэ тут?" Спытаѓ Холмс. "Несумненна, ваша справа было даѓно скончана?"
  
  Iндзеец пакiваѓ галавой. "Чалавек, якi хацеѓ купiць мае камянi, з'ехаѓ. Мне сказалi, што ён вернецца ѓчора. Таму я чакаѓ. Але ён не вярнуѓся".
  
  "А твае камянi?"
  
  "Надзейна схаваны".
  
  "Добра, вы параiлiся", - пачуѓся голас суддзi. "Давайце працягнем".
  
  - I яшчэ адно, " Холмс звярнуѓся да суддзi. " Я хацеѓ бы сам агледзець месца злачынства.
  
  - У гэтым няма неабходнасцi. Там няма на што глядзець.
  
  "Тым не менш, будзе толькi правiльна, калi я сам агледжу гэта месца", - сказаѓ Холмс.
  
  "Хай не прыме ваш яму рот". "Давайце скончым з гэтым". "Давайце скончым з павешаннем". Галасы рэхам аддавалiся ѓ цёмнай задусе залы суда.
  
  Высокi мужчына ѓ чорным падняѓся на ногi. "Як староннi чалавек, я магу толькi параiць, але гэта не здаецца неабгрунтаванай просьбай. Адвакату абароны неабходна агледзець месца злачынства".
  
  "О, вельмi добра. Няхай будзе па-вашаму", - адрэзаѓ суддзя. "Суд аб'яѓляе перапынак на пятнаццаць хвiлiн. Можа быць, калi мы паспяшаемся, у нас будзе час на кароткi вiзiт у карчме" каб падсiлкавацца.
  
  Холмс больш не чакаѓ нi хвiлiны. Ён выбег з залы суда, знайшоѓ стайнi, а затым малаѓжываную дарожку памiж задняй часткай стайнi i плотам прыватнага дома. Ён утаропiѓся ѓ зямлю. Думай, сказаѓ ён сабе. Памятай, чаго ён цябе вучыѓ. Зямля распавядае гiсторыю. Ён паглядзеѓ унiз, на пяшчаную глебу. Першае, што ён заѓважыѓ, былi мухi на чорным, пакрытым смалой участку, якi, як выказаѓ здагадку Холмс, быѓ засохлай крывёю. Ён апусцiѓся на каленi i агледзеѓ зямлю ѓ пошуках адбiткаѓ. Некалькi пар адбiткаѓ чаравiк, а затым ён абраѓ адну пару абутку на мяккай падэшве, якiя былi на индейце. Ён уважлiва агледзеѓ зямлю. Iндзеец прайшоѓ той дарогай, як ён i сказаѓ. Адбiткi не выходзiлi за межы плямы з крывёю. Ён таксама адзначыѓ, што ѓ адной пары чаравiк быѓ цiкавы металiчны наканечнiк у форме сэрца на шкарпэтцы i пятцы. Ён прайшоѓ па завулку раней iндзейца, паколькi адбiтак апошняга быѓ на iм, а затым працягнуѓ рух. Гэта магло быць супадзеннем, цi ён мог глядзець на адбiтак чаравiка аднаго з забойцаѓ. Па шырынi кроку i глыбiнi адбiтка Холмс мог заключыць, што чалавек збег.
  
  Ён неахвотна вярнуѓся ѓ залу суда. Па якi падняѓся шуму ён заѓважыѓ, што многiя з наведвальнiкаѓ сапраѓды падсiлкавалiся ѓ карчме, пакуль яго не было. Iх буянства цяпер межавала з ваяѓнiчасцю.
  
  Пачаѓся судовы працэс. Быѓ выклiканы першы сведка. Ён прадставiѓся як Чак Хокiнс. Ён распавёѓ, як пачуѓ шум мiнулай ноччу, выйшаѓ у завулак i ѓбачыѓ iндзейца, схiленага над целам. Цела было яшчэ цёплым. Ён i яшчэ некалькi чалавек схапiлi iндзейца i пацягнулi яго ѓ турму.
  
  "Падобна на тое, няма неабходнасцi iсцi далей", - сказаѓ суддзя. "Справа адкрыта i зачынена, як я i сказаѓ".
  
  "Адну хвiлiну, калi ласка". Холмс падняѓся на ногi пад стогны i свiст. "Спачатку я хацеѓ бы пагаварыць пра асобу абвiнавачанага. Ён не забойца. Толькi на мiнулым тыднi ён выратаваѓ мне жыццё, калi мяне абрабавалi i пакiнулi памiраць у пустынi ". Ён абвёѓ позiркам залу суда. "Магчыма, сумленныя людзi сярод вас здзiвяцца, даведаѓшыся, што банда рабаѓнiкоѓ дылiжансаѓ на самай справе жыве ѓ гэтым горадзе i сёння знаходзiцца тут, сярод вас".
  
  Па натоѓпе пракацiѓся нараканьнi.
  
  "Але гаворка iдзе не пра гэта. Мы гаворым аб жыццi чалавека, чалавечага iстоты, незалежна ад колеру яго скуры. Як i любы iншы чалавек тут, ён невiнаваты, пакуль яго вiна не даказаная. Спачатку я хацеѓ бы патэлефанаваць лекара, якi аглядаѓ цела. Я мяркую, што лекар сапраѓды аглядаѓ цела."
  
  "Цалкам дакладна", - сказаѓ суддзя. "Гэта быѓ я, сынок. Ён памёр iмгненна, ад удару нажом у сэрца".
  
  "Цiкава," сказаѓ Холмс. " Вы маеце на ѓвазе ѓдар нажом спераду? Я толькi што агледзеѓ той завулак i заѓважыѓ, што сляды iндзейца не iдуць далей таго месца, дзе чалавек упаѓ. Таму я магу толькi зрабiць выснову, што ён, як i сказаѓ, наткнуѓся на цела i нахiлiѓся, каб агледзець яго ззаду. Зараз, калi б ён проста ѓдарыѓ мужчыну нажом, ён бы стаяѓ перад iм, цi не так? Але няма нiякiх слядоѓ яго ног далей таго месца, дзе мужчына ѓпаѓ. Наадварот, я мог бачыць дзве пары даволi характэрных чаравiк, ѓцякаюць прэч, мяркуючы па размаху iх крокаѓ. Боты белага чалавека, заѓважце, а не iндзейскiя макасiны ".
  
  "Сляды нiчога не даказваюць", - крыкнуѓ нехта наперадзе. "Гэтыя адбiткi маглi заставацца там некалькi дзён. А iндзеец мог падкрасцiся ззаду, разгарнуць небараку, а потым ударыць яго нажом.
  
  У адказ на гэта пачулася ворчливое згоду.
  
  Холмс глыбока ѓздыхнуѓ. Ён разумеѓ, што ѓ iх знойдзецца адказ практычна на любыя доказы, якiя ён прадставiць. Яны хацелi, каб iндзеец быѓ вiнаваты, i збiралiся пераканацца ѓ гэтым.
  
  "Доктар," сказаѓ ён. " Вы агледзелi цела. Якога, па-вашаму, памеру была рана?
  
  Суддзя на iмгненне задумаѓся. " Я б сказаѓ, каля двух цаляѓ. Агiдная, заганная рана. Трапiла прама ѓ сэрца.
  
  " А хто адабраѓ у iндзейца зброю, калi яго арыштавалi?
  
  "Я гэта зрабiѓ", - пачуѓся голас ззаду. "Яны цяпер зачыненыя, у турме".
  
  "Не маглi б вы, калi ласка, прад'явiць iх у якасцi доказаѓ?" Запатрабаваѓ Холмс.
  
  Яны чакалi. Некалькi секунд праз задыханы памочнiк шэрыфа паклаѓ сякеру i нож перад суддзёй.
  
  "Гэта дакладна", - сказаѓ Холмс. "У той час, калi я быѓ з гэтым чалавекам, у яго былi пры сабе толькi гэтыя два выгляду зброi. Сякера не мог быць выкарыстаны для нанясення удараѓ. Iм нельга нанесцi досыць глыбокi парэз, каб забiць. Зараз давайце агледзiм нож. Заѓважце, гэта кiдальны нож. Лёгкае, кропляпадобнай формы, прызначанае для хуткага i лёгкага палёту па паветры. Але ѓ самым шырокiм месцы лязо ѓсяго - што б вы сказалi, доктар - шырынёй у адзiн цаля?
  
  Суддзя нахiлiѓся наперад, каб агледзець лязо. "Так. Прыкладна так."
  
  " Значыць, гэта не магло быць тое лязо, якiм забiлi мiстэра Флетчара, цi не так?
  
  Па натоѓпе зноѓ пракацiѓся нараканьнi. "I, больш таго, - працягваѓ Холмс, асмялеѓшы, - я мяркую, што магу даказаць, якiм нажом у гэтым пакоi ён быѓ забiты. Калi вы пройдзеце за мной на вулiцу ... " Яны падпарадкавалiся, штурхаючыся ѓ пошуках месца.
  
  Холмс iшоѓ ззаду iх, правяраючы сляды на мяккiм пяску вулiцы. "Не маглi б вы выйсцi наперад, сэр?" Ён абышоѓ iх, дакранаючыся плячэй, вiдавочна, наѓздагад. " I не маглi б вы пакласцi свае нажы на дно гэтай калёсы?
  
  Ён заклiкаѓ дзесяць чалавек. Дваiх з iх ён даведаѓся.
  
  Нажы былi пакладзены. Холмс чакаѓ.
  
  " Што ты збiраешся рабiць, магiчны трук? Збiраешся прымусiць мерцвяка з'явiцца i паказаць на яго забойцу? - Запатрабаваѓ Тайлер Дженсен i выклiкаѓ агульны смех, хоць i не ѓ мужчын, якiя стаялi ѓ чарзе.
  
  "Пакуль мы чакаем," сказаѓ Холмс, - дазвольце мне ѓвесцi вас у курс справы, каб вы лепш зразумелi. На мiнулым тыднi я быѓ у паштовым дылiжансе, якi абрабавалi ѓ пустынi. Я спрабаваѓ абаранiць маладую жанчыну i страцiѓ прытомнасць. Мяне пакiнулi памiраць. Я б, напэѓна загiнуѓ, калi б гэты iндзеец не знайшоѓ мяне i не даставiѓ у бяспечнае месца. Якое ж было маё здзiѓленне, калi я прыехаѓ у горад i ѓбачыѓ людзей, якiя мяне абрабавалi. Гэта праѓда, што яны былi ѓ масках, але ѓ кожным з iх было што-тое, што выдавала iх - асаблiва глыбокi, зычнай голас, напрыклад, цi ярка-аранжавыя вяснушкi на перадплечча i пранiзлiвы смех. У аднаго з iх быѓ прыемны англiйская акцэнт. Я мяркую, што гэта мiстэр Роберт Флетчар, якi цяпер ляжыць у вашым моргу. Я таксама мяркую, што памiж злодзеямi адбылася спрэчка. Было падслухана, як мiстэр Флетчар сказаѓ: 'Хопiць. Гэта працягвалася дастаткова доѓга'. Я падазраю, што сумленне ѓзяла над iм верх, i ён захацеѓ сысцi. Але яму нельга было дазволiць пакiнуць банду, на выпадак, калi ён здрадзiць сваiх таварышаѓ-бандытаѓ. Таму яны забiлi яго. Тое, што чалавек, выпадкова наткнуѓшыся на цела, быѓ iндзейцам, было чыстай выпадковасцю. Вiдавочны казёл адпушчэння, вы не знаходзiце?
  
  "Поѓная лухта", - сказаѓ адзiн з мужчын, якiя стаялi ѓ чарзе. "Давайце, суддзя. Гэта працягваецца досыць доѓга. Што, на думку хлопца, ён можа даказаць? Ён проста ѓсё выдумляе, каб абаранiць свайго прыяцеля-iндзейца. Я прапаную задраць iх абодвух ".
  
  Холмс падняѓ руку. "Яшчэ толькi адна хвiлiна вашага часу, я абяцаю вам. Доказ прыбыло. Пакуль я гасцяваѓ у мiстэра Такера, ён шмат чаму мяне навучыѓ, у тым лiку таму, што мухi заѓсёды злятаюцца на кроѓ. Забойца думаѓ, што чыста выцер свой нож, але недастаткова чыста. Мухi ѓсё яшчэ адчувалi сляды крывi на iм. Калi вы звернеце сваю ѓвагу на нажы, то зараз ѓбачыце, якiм нажом быѓ забiты Роберт Флетчар."
  
  Натоѓп ахнула. На адным нажы цяпер было пяць цi шэсць мух. На iншых - няма.
  
  "Цi будуць астатнiя мужчыны цяпер даставаць свае нажы?" Праiнструктаваѓ Холмс.
  
  Ён паглядзеѓ на маладога рыжавалосага мужчыну. Яго твар быѓ попельна колеру. "ђiлард Дженсен, цi не так?" Холмс сказаѓ: "I калi я не памыляюся, у вашых чаравiк характэрныя металiчныя набойкi. Я бачыѓ вашыя адбiткi пальцаѓ, калi вы ѓцякалi з месца злачынства.
  
  Калi чые-то рукi пацягнулiся, каб схапiць яго, Дженсен выхапiѓ пiсталет. "Ён прымусiѓ мяне зрабiць гэта", - крыкнуѓ ён, размахваючы пiсталетам перад буйным мужчынам у чырвонай кашулi. "Ён сказаѓ, што мы павiнны пераканацца, што Роберт не прагаварыѓся".
  
  "Што за лухту ты нясеш?" Тайлер Дженсен выступiѓ наперад. "Обвиняешь майго хлопчыка? Гэта вельмi дурны ѓчынак, незнаёмы. Ад цябе адны непрыемнасцi з тых часоѓ, як ты з'явiѓся ѓ горадзе. I калi вы, мужчыны, ведаеце, што для вас добра, вы не будзеце слухаць нi слова з таго, што ён кажа.
  
  "Наадварот". Федэральны агент працiснуѓся наперад натоѓпу. "Я лiчу, што ён выклаѓ сваю справу надзвычай добра. Я, напрыклад, задаволены тым, што ён дакапаѓся да iсцiны. Калi вы хочаце разабрацца з iм, вам прыйдзецца спачатку разабрацца са мной. I я магу запэѓнiць вас, што мае калегi ѓ Вашынгтоне ѓ iмгненне вока перакiнулi б сюды кавалерыю i ѓзялi б на сябе кiраванне гэтым горадам, калi б са мной што-небудзь здарылася ".
  
  Ён падышоѓ i стаѓ побач з Холмсам. "Суддзя," сказаѓ ён. " Я думаю, вам варта вызвалiць гэтага iндзейца.
  
  Суддзя кiнуѓ трывожны погляд на Тайлера Дженсен. "О, вельмi добра. Выведзiце iндзейца. Але вам, хлопцы, лепш як мага хутчэй вывезцi яго з горада, iнакш я не буду несцi адказнасцi за тое, што здарыцца нi з iм, нi з кiм-небудзь з вас.
  
  "Так атрымалася, што я ѓсё роѓна планаваѓ з'ехаць сёння", - сказаѓ чалавек у чорным. "Не маглi б вы далучыцца да мяне, мiстэр Холмс? Я накiроѓваюся ѓ Фiнiкс, а затым на Заходняе ѓзбярэжжа".
  
  "Мой дарагi сэр, я быѓ бы рады," сказаѓ Холмс, "калi б мы маглi адвезцi майго добрага сябра Шедоу Вульфа ѓ бяспечнае месца".
  
  "Мы, безумоѓна, можам", - адказаѓ мiстэр Клiѓленд.
  
  "Перш чым я пайду," сказаѓ Холмс, паварочваючыся да натоѓпе. " Я хацеѓ бы забраць свае кiшэнныя гадзiны. Я не ведаю, што здарылася з астатнiмi маiмi рэчамi, але гэтыя гадзiны былi мне дарогi. "Ён падышоѓ да вялiкага мужчыны ѓ чырвоным i працягнуѓ руку. "Я заѓважыѓ гэта ѓ судзе", - сказаѓ ён.
  
  "Гэй, я шчыра купiѓ гэтыя гадзiны ѓ гандляра", - адрэзаѓ мужчына. "Ты нiяк не зможаш даказаць, што яны твае".
  
  "Я думаю, што надпiс на задняй боку вокладкi магла б пераканаць некаторых людзей у тым, што гэта маё", - сказаѓ Холмс. "Майму дарагому брату Шэрлаку у яго дваццаць першы дзень нараджэння. Падпiсана "Майкрофт".
  
  Хендс зняѓ гадзiннiк i адчынiѓ iх, i па натоѓпе прабег адабральны шэпт. Гадзiны былi ѓручаны Холмсу.
  
  "А цяпер забiрай гэта i прэч, пакуль ты яшчэ жывы", - раѓнуѓ мiстэр Дженсен.
  
  Ценявога Ваѓка вывелi i пасадзiлi ѓ павозку. Холмс i федэральны агент забралiся побач з iм.
  
  "Я баюся, што правасуддзе ѓ гэтым месцы не пераможа", - сказаѓ Холмс.
  
  "Мы зрабiлi ѓсё, што маглi, без падмацавання", - сказаѓ мiстэр Клiѓленд. "Вы павiнны радавацца, што вынiк быѓ такiм станоѓчым. Калi б мяне там не было, баюся, што ѓ гэты момант вы абодва боѓталiся б у пятлi. Я паведамлю аб гэтым выпадку свайму начальству ѓ Вашынгтоне, але сумняваюся, што многае можна зрабiць. Нам давядзецца пачакаць, пакуль на захад прыедзе больш жанчын. Яны заѓсёды аказваюць цивилизующее ѓплыѓ ".
  
  Фурманка кранулася з месца. Калi яны разгарнулiся, каб выехаць з горада, Тайлер Дженсен выбег наперад i выхапiѓ пiсталет. "Атрымлiвай, ты, пракляты зануда", - закрычаѓ ён. У чыстым паветры грымнуѓ стрэл.
  
  Затым на яго твары з'явiлася здзiѓлены выраз, i ён павалiѓся на зямлю. Не менш здзiѓленая ѓсмешка расплылась па твары Холмса, калi ён прыбiраѓ гарачы пiсталет у кабуру.
  
  "Адна з рэчаѓ, якiм мiстэр Такер навучыѓ мяне падчас майго выздараѓлення, заключалася ѓ тым, як страляць з адной з гэтых штуковiн. Павiнна быць, я асвоiѓ гэта дзiѓна хутка ".
  
  Конi набiралi хуткасць па меры таго, як горад заставаѓся ззаду.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Сакавiка Рэндалл пiша з запалам, агнём i уласцiвым ёй вытанчанасцю аб Мексiцы 150-гадовай даѓнiны i аб тым, што Шэрлак Холмс там знайшоѓ.
  
  Англiйская СЕНЬЁР
  
  Аѓтар:
  
  САКАВIКА РЭНДАЛЛ
  
  Я ѓжо даѓно страцiла цярпенне да маладому чалавеку, якi ехаѓ са мной у экiпажы. Не мела значэння, што мой зяць Теобальдо малiѓ мяне бяспечна вывезцi яго з Мехiка, не мела значэння, што ён быѓ маладзейшы за майго малодшага ѓнука, не мела значэння, што ён быѓ хворы i ледзь падыходзiѓ для падарожжа, i ѓсё менш i менш мела значэння, што, калi яго знойдуць, яго жыцця будзе нанесены ѓдар, як i жыцця Теобальдо, i, цалкам магчыма, маёй уласнай. Калi яны павесiлi гэтага маладога ангельскага сеньёра на ламповом штандарце, то гэта было толькi тое, чаго ён заслугоѓваѓ.
  
  З-за таго, што ён быѓ тут, з яго доѓгiм носам, якi тырчыць з свайго гнязда з коѓдраѓ, як дзюба асаблiва надакучлiвай птушкi, я прапусцiѓ адзiнае выкананне цудоѓнай Дзевятай сiмфонii Людвiга ван Бетховена, кульмiнацыi цыклу пад кiраваннем знакамiтага вугорскага дырыжора Артура Никиша. Гэта быѓ трыумфальны сезон, нашы музыкi з класiчнай падрыхтоѓкай справiлiся з выклiкам уражлiвага вусатага Никиша, так што паѓстала трохбаковае партнёрства: дырыжор, музыкi i хор напоѓнiлi вялiкi канцэртны зала музыкай гэтак жа ѓзнёслай, як ... але я адцягнуѓся ...
  
  Я пагадзiлася адмовiцца ад кароннага тварэння старэйшага Бетховена толькi таму, што Теобальдо лiтаральна ѓпаѓ на каленi, узяѓ мае рукi ѓ свае i заплакаѓ над iмi. Мой зяць быѓ вядомы сваiмi мелодрамами, але як я магла адмовiць яму? Ён быѓ апорай сям'i ѓ барацьбе з палiтычнымi бурамi, якiя працягваюць напады на нашу бедную краiну: рэвалюцыi, дыктатары, ѓварвання, ганебная акупацыя ненавiснымi французамi i манархiя сiмпатычнага хлопчыка Максiмiлiяна i яго беднай, вар'яцкай жонкi Карлота.
  
  Теобальдо змагаѓся на баку Бенiта Хуарэс, сапраѓднага героя, i дапамог выгнаць французаѓ з краiны, але памяць аб уварваннi ѓсё яшчэ раздзiрала яго. Ангельская армiя высадзiлася разам з французскай, i гэты факт не застаѓся незаѓважаным мексiканцамi, i таму перыядычна ангельцаѓ выганялi з краiны. Вiдавочна, ангельская гандлёвая дэлегацыя наступiла на далiкатныя пачуццi мэра Мехiка i яго кiшэннай армii, якую ѓзначальвае генералам эль-мальдито Томасам Пульгоном дэ Колифлором. Мэр пакляѓся, што, калi Инглесесы не сыдуць з Мексiкi на працягу тыдня, любы пакiнуты член сям'i будзе застрэлены цi павешаны, а магчыма, i тое i iншае разам. Ён быѓ магутным чалавекам i вядомы падобнымi выблiскамi гневу, якiя звычайна праходзiлi на працягу года, mas o menos. На жаль, пакуль яны не ацiхлi, генерал Пульгон быѓ рады павесiць або расстраляць, а магчыма, i тое i iншае разам, любых меркаваных злачынцаѓ. Гэты чалавек, якi, несумненна, заслугоѓваѓ гэтага, быѓ занадта хворы, каб падарожнiчаць, i яго брат малiѓ Теобальдо выратаваць хлопчыку жыццё. Хлопчык толькi што скончыѓ школу, суправаджаючы свайго старэйшага брата ѓ пошуках прыгод, каб убачыць Новы Свет, нявiнны ва ѓсiх злых умыслах, проста дзiця, годны выратавання. Што яму заставалася рабiць, спытаѓ мяне мой зяць, орошая мае рукi сваiмi слязьмi. Гэта было пытанне гонару. Гонар! I вось я сядзеѓ тут, пакуль гэты юны шаканапес што-то мармытаѓ ѓ свае коѓдры i выцiраѓ дзюбу маiм лепшым iльняным насоѓкай.
  
  Усё гэта было дастаткова дрэнна, але ён сам узмацнiѓ маю лютасць. Чаму? Я дазволю яму расказаць вам самому, на яго скрипучем англiйскай. Майце на ѓвазе, калi ён сказаѓ усё гэта, мы ледзь выехалi з цэнтра горада, i ён паняцця не меѓ, што я кажу на яго мове.
  
  "Сеньёра, я бязмерна ѓдзячны (шмыгает носам) за тое, што ваш найдабрэйшы сваяк (шмыгает носам) узяѓ на сябе смеласць (чхае) з вялiкай небяспекай для сябе (чмыхае носам) выступiць наперад у гадзiну маёй патрэбы (кашаль) i арганiзаваць для вас транспарцiроѓку мяне (кляп) у бяспечнае месца, ратуючы мяне ад лап (шмыгает носам) гэтага вялiкага варвара (кашаль), якi кiруе гэтай беднай, недасведчанага (чмыхае носам) i няшчаснай краiнай".
  
  Бедная, пагружаная ѓ змрок, няшчасная краiна! Ён мог сказаць гэта толькi таму, што не думаѓ, што яго разумее бедная, пагружаная ѓ змрок, няшчасная жанчына, якая ратавала яму жыццё. Акрамя таго, ён падзякаваѓ Теобальдо, але падзякаваѓ ён мяне, Ану Магдалену Корахе дэ Мантальво Конехо? Ён гэтага не зрабiѓ, i ѓсё ж небяспека для мяне была амаль гэтак жа вялiкая, як для гэтага дзiцяцi, i, верагодна, больш, чым для Теобальдо, якi быѓ непераѓзыдзеным палiтыкам i мог выблытацца з любой колькасцi далiкатных сiтуацый. Але я была ѓсяго толькi ѓдавой хасендадо з поѓначы Халiска, уладальнiцай невялiкага, але багатага ранча знаходзiцца далёка ѓ баку ад свецкага мiтуснi Мехiка. Мае землi былi ѓрадлiвыя, мае статка сытыя i прывабныя для тых у сталiцы, хто быѓ бы рады любому нагоды абвясцiць iх канфiскаванымi. Теобальдо выжыѓ бы, але я, я быѓ бы ѓ лепшым выпадку заключаны ѓ турму, а ѓ горшым - расстраляны, i не мела значэння, што салдаты паклапацiлiся б пра тое, каб стрэлiць мне нiжэй шыi, каб не пашкодзiць твар жанчыны.
  
  Маё раздражненне узмацнiѓся з-за таго, што мы адправiлiся на поѓнач, да маёй гасиенде, а на ѓсход, да Веракрусу, па слядах ѓцякаюць ангельцаѓ. Вы былi ѓ Веракрусе? Гэта напярэдаднi el infierno, гарачага, лiпкага i смуроднага, а паветра настолькi кiшыць надакучлiвымi казуркамi, што немагчыма дыхаць, не з'еѓшы iх кiлаграм. Я б аддаѓ перавагу правесцi месяц у часу-эжемпло, жаласнай вёсачцы Пеньямо, чым правесцi гадзiну ѓ Веракрусе.
  
  Я расказаѓ яму ѓсё гэта ярасным шэптам па-iспанску, у той час як ён кашляѓ, смаркацца i пiльна глядзеѓ на мяне, таму што, калi ён не мог зразумець маiх слоѓ, ён, вядома, зразумеѓ мой тон. Карэта загрохотала па бруку. Эдуарда, мой мажордом, сядзеѓ верхам i кiраваѓ экiпажам, яго сын Хериберто ехаѓ побач, а Марыя, мая пакаёѓка, сядзела побач са мной i, прыкрыѓшы рот рукой, цiха хiхiкала, калi я скончыла сваю тыраду. Усе гэтыя людзi трымалi маё жыццё i жыццё хлопчыка ѓ сваiх руках, але я безумоѓна давярала iм. Мы былi разам доѓгi, вельмi доѓгi час.
  
  Хлопчык нацягнуѓ коѓдру да вушэй, i я адвярнуѓся, спрабуючы супакоiцца, успамiнаючы мелодыю вялiкага харала з апошняй сiмфонii старэйшага Бетховена. Мой настаѓнiк музыкi навучыѓ мяне ёй, калi я была яшчэ дзяѓчынкай, i я нiколi не чула, каб яе ва ѓсе горла выконваѓ прафесiйны хор. Цяпер я нiколi не пачую. Я ѓ лютасьцi напявала мелодыю сабе пад нос.
  
  Раптам хлопчык устрывожана сеѓ. "Наперадзе што-то адбываецца", - сказаѓ ён, душачы чых з такой лютасцю, што яго твар пачырванеѓ. "Наперадзе!" Ён паказваѓ i рабiѓ дзiкiя жэсты рукамi. Эдуарда пастукаѓ па даху карэты i адсунуѓ маленькае акенца ззаду сябе.
  
  " Донна Ана, баюся, дарога перакрытая - наперадзе нас стаяць падводы.
  
  "Чорт!" Я сказала па-ангельску, на што вочы хлопчыка шырока раскрылiся. "Марыя, мая больса!", - сказала я. Марыя схапiла мой сакваяж. Я рыѓком адчынiла яго i схапiла што ляжала ѓ iм вопратку. " I будзь пракляты Теобальдо за тое, што прымусiѓ нас сысцi так паспешлiва. Я сунула хлопчыку ахапак нiжнiх спаднiц. "Хутка распранайся i надзень гэта".
  
  "Ты, ты гаворыш па-ангельску", - сказаѓ ён. Яго нос быѓ яшчэ больш чырвоным, чым твар.
  
  "I ты не будзеш казаць гэта зноѓ, калi ведаеш, што так будзе лепш", - парыраваѓ я. "Працягвай, у цябе няма нiчога такога, чаго мы з Марыяй не бачылi раней. Яны абшукваюць фургоны наперадзе, у цябе мала часу. Я сунула вопратку яму ѓ рукi. " Цяпер, калi ты не хочаш памерцi!
  
  Пры гэтых словах ён моцна ажывiѓся пад коѓдрай. Марыя зноѓ хiхiкнула, i я моцна паляпаѓ яе па плячы.
  
  "Паслухай, малады чалавек", - прашаптаѓ я. "Ты мая пляменнiца Канделярия, i ты цяжка хворы, i я спрабую даставiць цябе дадому да таго, як ты памрэш. Я думаю, у цябе, эм, што ѓ цябе? Халера? Няма, нi тыф, яны абодва занадта смярдзючыя. А! У цябе пухлiны ѓ падпахах. Ты павiнен трымаць рукi вось так ". Я праiлюстраваѓ гэта, падняѓшы локцi ѓверх i адвядучы iх ад цела. "Maria, una мантылью. Вам варта хаваць рукi пад коѓдрамi, яны выглядаюць вельмi неэлегантно, вы обкусали пазногцi да костак. Я дастала з сакваяжа свае парашкi. "Заплюшчы вочы", - загадала я i припудривала яго да тых часоѓ, пакуль яго твар не набыла жудасны выгляд.
  
  Марыя склала яго абалонку, якую скiнула вопратку i засунула яе пад падушкi. Мы селi на iх, а ён ляжаѓ на процiлеглым сядзенне, яго недарэчна доѓгiя ногi былi подогнуты пад коѓдрамi, сукенкай i нiжнiмi спаднiцамi, галава накрытая тоѓстай фланэллю, а па-над ѓсяго гэтага накiнутая мантилья. Я сам быѓ перакананы, што гэта не спрацуе, i мог уявiць, як ён разгойдваецца на дрэве, з яго доѓгага чырвонага носа ѓсё яшчэ капае, у той час як камандантэ ласкава iнструктуе сваiх людзей не страляць мне ѓ твар. Я пастукаѓ па даху карэты, i калi Я адкрыѓ акно, я сказаѓ: "Чума". Ён кiѓнуѓ i зноѓ зачынiѓ акно, i карэта, падскочыѓшы, спынiлася.
  
  "I ты нямы!" Дадала я з шыпеннем. Фланель i мантилья затрэслiся, калi хлопчык кiѓнуѓ. Iмгненне праз дзверцы экiпажа адкрылася. Малады лейтэнант прасунуѓ галаву ѓнутр i наважыѓ самы зарисованный паклон.
  
  "Што гэта значыць?" Запатрабавала я адказу, перш чым ён паспеѓ загаварыць. "У мяне няма часу гуляць у гэтыя маленькiя гульнi, у гэтым вагоне хворая жанчына, i я павiнна неадкладна адвезцi яе дадому!"
  
  Лейтэнант прыѓзняѓ брыво. "Сеньёра, мы адшукваем небяспечнага злачынца, нейкага Инглеса, вядомага як агент свайго ѓрада, мае намер раскрыць сакрэты найвышэйшага ѓзроѓню i выкарыстоѓваць iх супраць нашай любiмай краiны. Невялiкая хвароба не можа стаяць на шляху нашай нацыянальнай бяспекi ".
  
  Англiйская сеньёр выдаѓ патройны стогн i пад коѓдрамi прыѓзняѓ локцi ад цела. Лейтэнант адкiнуѓся назад, выглядаючы здзiѓленым.
  
  - Бубоны чума, " прашаптаѓ я. " Не кажы ёй гэтага - яна не ведае, што памiрае. Я пусцiѓ слязу. "Такая трагедыя, яна так маладая".
  
  Але я сказаѓ гэта ѓ пустэчу. Дзверы зачынiлiся, i пасля кароткай паѓзы ѓ крыках мы зноѓ рушылi ѓ шлях. Эдуарда правёѓ экiпаж скрозь якiя чакалi падводы. Вестка аб нашым заразном грузе, павiнна быць, прыйшоѓ раней за нас; за акном, я ѓбачыѓ, як возчыкi паспяшалiся прыбрацца з нашага шляху, прыцiскаючыся адзiн да аднаго i прыцiскаючы вопратку да ротамi i носам. Малады сеньёр выпрастаѓся.
  
  "Канделярия, кладзiся," сказаѓ я па-iспанску. " Ты сур'ёзна хворая.
  
  "Хто-то дакрануѓся да экiпажа", - сказаѓ ён, яго вочы былi дзiкiмi. "На задняй сценцы экiпажа што-то ёсць".
  
  "Зноѓ жар", - вырашыла я i дакранулася да яго iлба. Ён адхiснуѓся, але я адчула жар на кончыках пальцаѓ.
  
  "Кладзiся," зноѓ сказаѓ я па-iспанску, штурхаючы яго ѓ плячо. " Ты небяспечна хворы.
  
  Калi ён i не зразумеѓ з маiх слоѓ, то, па меншай меры, зразумеѓ мае жэсты i адкiнуѓся на спiнку крэсла. Праз, здавалася, цэлую вечнасць, мы выехалi з горада на адкрытую дарогу. Я ѓздыхнуѓ з палёгкай, але не дазволiѓ яму сесцi, пакуль горад не застаѓся ззаду i сельскагаспадарчыя ѓгоддзi паступова не змянiлiся пашамi, а затым няроѓнымi схiламi гор. Да таго часу, калi я падумаѓ, што мы, магчыма, пазбавiмся ад праблем, па меншай меры на дадзены момант, хлопчык моцна спаѓ, i я пакiнуѓ яго ѓ такiм стане.
  
  Я, як я ѓжо сказала, Ана Магдалена Корахе дэ Мантальво Конехо. Я выйшла замуж, калi была вельмi маладая, як дамовiлiся мае бацькi i яго. Калi Арманда Реджиберто Конехо дэ Платас-i-Занахория ѓпершыню павёз мяне так далёка на поѓнач, я быѓ перакананы, што памру ѓдалечынi ад касмапалiтычнай атмасферы сталiцы. Я вырас сярод дзяржаѓных дзеячаѓ i мастакоѓ i наведваѓ школы ѓ Мадрыдзе i Лондане, так якi ж магло прадстаѓляць цiкавасць для мяне ранча? I сапраѓды, у першыя гады я шмат пакутавала, хаваючы гэта, як магла, ад Арманда. Гэта не быѓ шчаслiвы шлюб. Я ѓвесь час адчувала сябе не ѓ сваёй талерцы, па-за часу i па-за жыцця. Ён памёр незадоѓга да вяселля нашай старэйшай дачкi, звалiѓшыся з каня, калi пас статка удалечынi ад нашай гасиенды. Тады я не мог вярнуцца ѓ сталiцу, таму што ѓварвалася армiя Злучаных Штатаѓ, i мая сям'я думала, што мне i маiм дзецям будзе бяспечней схавацца на поѓначы.
  
  Да таго часу, калi падарожнiчаць стала бяспечна, я закахаѓся ѓ свой дом, у дзiкiя барранкас i далёкiя вiды, у яркае гарачае чыстае неба i галасы маiх iндзейцаѓ, возделывающих зямлю. Гэтыя чыстыя, свабодныя прасторы вiталi мяне, цяпер, калi я таксама быѓ вольны. Больш таго, я ѓступiѓ у грандыёзны эксперымент i не мог кiнуць яго, як не мог адрэзаць сабе руку.
  
  Я чытаѓ кнiгi эль обиспо Васка дэ Кироги, бiскупа Мичоакана трыста гадоѓ таму, якi верыѓ у ѓтопiю сэра Томаса Мора i стварыѓ вакол возера Пацкуаро шэраг самакiравальнай вёсак, заснаваных на розных рамёствах, якiя забяспечвалi гэты раён неабходнымi таварамi, а вёскi - прыбыткам. Арманда лiчыѓ усё гэта глупствам i называѓ мяне маленькай дурнiцай, але я хавала кнiгi ѓ сваёй пакоi i не забывала пра iх.
  
  Пасля смерцi Арманда, якому забаранiлi вяртацца ѓ сталiцу i надакучылi доѓгiя спакойныя днi, я сустрэѓся з вясковымi лiдэрамi i пачаѓ прымяняць вучэнне Таты Васка на нашай гасиенде. Нам пашанцавала, што ѓ нас былi добрыя паклады глiны i многiх мiнералаѓ, неабходных для глазуры; на берагах рэк у багаццi раслi тулес i вярба для вырабу кошыкаѓ i плеценых вырабаѓ; першыя некалькi гадоѓ я аплачваѓ iмпарт медзi з вогненнай зямлi кальенте, пакуль мая вёска, дзе працавалi меднiкi, не змагла дазволiць сабе закупляць ѓласнае сыравiну. Экспедыцыi ѓ Сьера-Мадре прывозiлi драѓнiну, неабходную для вырабу мэблi. У кожным выпадку я сыходзiѓ як мага хутчэй, каб людзi самi развiвалi свой бiзнэс, атрымлiвалi прыбытак i кiравалi сваiмi пуэбло. Я утрымлiваѓ бальнiцу на тэрыторыi сваёй гасиенды, як Тата Васка утрымлiваѓ бальнiцы побач са сваiм саборам у Пацкуаро. Я казаѓ, што безумоѓна давяраю сваiм таварышам-iндзейцам? Гэта таму, што я, у сваю чаргу, заслужыѓ iх давер.
  
  Любая удава, з добрым станам - крынiца пастаяннага цiкавасцi, i ѓ мяне была свая доля прыхiльнiкаѓ i прапаноѓ. Я ѓсiм iм адмовiла. Чаму я павiнна прамяняць сваю свабоду на сьпешчаную жыццё маленькай дурнiчкi iншага мужчыны? Але, тым не менш, я была аб'ектам некаторага цiкавасцi, нават цяпер, калi я была поѓнай i сiвы, нават будучы прабабуляй, i таму павiнна была дзейнiчаць з некаторай асцярожнасцю. Сапраѓды, я прыехаѓ у Мехiка абачлiва, на сезон музыкi i святаѓ, але, што значна важней, каб замовiць матэрыялы для паравога млына, якую мы будавалi. Шасцярэнькi i колы былi на шляху на поѓнач, што дастаѓляла велiзарнае задавальненне гэтаму маленькаму дурачку. Сапраѓды, варты жалю i невуцкi!
  
  Англiйская сеньёр што-то мармытаѓ i бiѓся, i я прыбраѓ фланель з яго твару. Яго лоб гарэѓ. Нам трэба было абкласцi яго ѓ ложак, i хутчэй. Я пастукаѓ па даху.
  
  Эдуарда знайшоѓ пуэблито з зацененых калодзежам, дзе мы напоѓнiлi нашы сумкi вадой. Мы з Марыяй распранулi маладога чалавека да дробязяѓ, але нiжнiя спаднiцы i сукенкi я пакiнула пры сабе - мы ледзь заехалi ѓ горы вакол сталiчнай катлавiны, усё яшчэ занадта блiзка да генералу Пульгону для майго душэѓнага спакою. Эдуарда працягнуѓ мне пакеты з вадой, затым закрануѓ маёй рукi.
  
  - Свету, донна Ана, " прамармытаѓ ён i падняѓ кулак, паказваючы мне чырвоную анучу. " Ён затрымаѓся за адным з цвiкоѓ у задняй частцы карэты.
  
  Я ѓзяѓ яе, успомнiѓшы нядаѓнюю панiку хлопчыка. Гэта была бандана кавалерыста, выглаженная i накрахмаленная, вiдавочна, ѓласнасць афiцэра. Малады лейтэнант, падумала я, пазначыѓ наш экiпаж, каб было лягчэй iсцi за iм. Я падзякавала Эдуарда i схавала бандану, злуючыся на сябе за тое, што не надала больш увагi.
  
  Мы з Марыяй абцiралi хлопчыка губкай, пакуль ён мармытаѓ i крычаѓ па-ангельску, яго канечнасцi тузалiся, пакуль Марыя не звязала яго нiжнiмi спаднiцамi. Хериберто некаторы час назiраѓ за тым, што адбываецца, затым з агiдай фыркнуѓ i ѓскочыѓ на каня. Ён быѓ усё яшчэ малады i, як усе маладыя людзi, не цярпеѓ нiчога, што, на яго думку, грешило мужнасцю. Мы iшлi за iм у гару па дарогах, якiя, нягледзячы на ѓсё тое рух, якое яны неслi на працягу стагоддзяѓ, былi вартым жалю, перакапаных каляiнамi пакараннем, больш прыдатным чистилищу, чым такi богобоязненной i прагрэсiѓнай краiне, як Мексiка.
  
  Прайшоѓ гадзiну, пакуль хлопчык неспакойна спаѓ; прайшоѓ яшчэ гадзiну, але нельга было сказаць, што ён прачнуѓся. У сярэдзiне дня я патэлефанаваѓ Эдуарда, i мы зноѓ пагаварылi. Мы пачакалi ѓ ценi некалькiх соснаѓ, пакуль яго сын пайшоѓ, i вярнулiся са словам, што наперадзе ѓ баку ад дарогi знаходзiцца манастыр i што яны прытулiць нас дзеля дабрачыннасцi. Эдуарда збочыѓ з дарогi на Веракрус i павёѓ нас па вузкай камянiстай сцежцы, у той час як сонца апускалася ѓсё нiжэй i нiжэй у небе ззаду нас.
  
  Мы ѓжо ѓступiлi ѓ вячэрнiя ценi, калi завярнулi за апошнi паварот i ѓбачылi прама над сабой манастыр з запаленымi лiхтарамi, якiя паказваюць нам шлях ѓнутр. Калi мы пад'ехалi блiжэй, я ѓбачыѓ, што толькi ѓ некалькiх вокнах гарэла святло; вялiкая частка манастыра была пагружаная ѓ цемру. Манахi, не губляючы часу, паднялi маладога ангельца i беражлiва аднеслi яго ѓ свой лазарэт, i гэтак жа беражлiва накiравалi мяне ѓ гасцявыя пакоi, дзе я мог памыцца i прывесцi сябе ѓ парадак перад вячэрняй трапезай.
  
  Манастыр быѓ старым, верагодна, пабудаваны ѓ часы iспанскага заваёвы. Мы знаходзiлiся высока ѓ гарах, i холад пранiкаѓ унутр скрозь тоѓстыя сцены i падымаѓся ад каменных падлог. Я плюхнула вадой на твар i рукi. Марыя дала мне чыстую шаль i мантилью, i праз хвiлiну прыйшоѓ манах, каб праводзiць мяне да абеду.
  
  Вядома, непрыстойна, каб жанчына далучалася да манахаѓ, таму настаяцель дамовiѓся падзялiць са мной трапезу сам-насам. Ён быѓ высокiм, хударлявым мужчынам, маладзейшы за мяне, але, з iншага боку, большасць людзей, маладзейшых за мяне. Ён прадставiѓся як бацька Бернарда дэль Кальдо. Я ѓспомнiѓ яго бацькоѓ, добрых людзей з эстансией недалёка ад Куэрнаваки, i сказаѓ яму пра гэта. Яго старэйшы брат, вядома, атрымаѓ у спадчыну ѓсё, але Бернарда вырас бы, ведаючы гэта, i ведаючы, што яму наканавана стаць святаром. Гэта быѓ высакародны ѓчынак для малодшага сына, i гэты чалавек добра яго перанёс.
  
  Па традыцыi вячэрняя трапеза лёгкая, але калi пробашч даведаѓся, што я быѓ у дарозе яшчэ да ѓзыходу сонца i не спыняѓся на паѓднёвую трапезу, ён паслаѓ свайго кiраѓнiка за халодным мясам i некалькiмi сырамi. Я засунуѓ рукi ѓ рукавы i ѓтаропiѓся на талерку.
  
  "Мой народ," сказаѓ я, - таксама нiчога не еѓ з свiтання".
  
  Настаяцель усмiхнуѓся, гэта была яго першая шырокая i адкрытая ѓсмешка, якой ён адарыѓ мяне. " Я ѓжо распарадзiѓся, каб iх накармiлi, донна Ана. З вашага ласкавага дазволу.
  
  Я ѓсмiхнулася яму ѓ адказ i пацягнулася за мясам.
  
  Ежа была добрай, але просты i вельмi проста прыгатаванай, а вiно - свежым i даѓкiм на густ. Бацька Бернарда пацiкавiѓся навiнамi з сталiцы. Я цягнуѓ час, варожачы, як шмат я магу яму расказаць. З часоѓ выгнання езуiтаѓ афiцыйныя адносiны Мексiкi з каталiцкай царквой былi няпростымi; часта нашы розныя ѓрада экспрапрыявалi царкоѓныя зямлi. Тое, што забiрае ѓрад, любы ѓрад, наѓрад цi будзе вернута. Такiм чынам, цi быѓ гэты святар за Бенiта Хуарэс або супраць яго? Хуарэс не быѓ ворагам царквы, але ён сабраѓ грошы, прадаѓшы хасендадос канфiскаваныя царкоѓныя зямлi. Гэта ѓскладнiла сiтуацыю як для святароѓ, так i для простых грамадзян.
  
  Такiм чынам, мы пагаварылi аб пытаннях культуры. Размова зайшоѓ пра старэйшага Бетховена, якi напiсаѓ па меншай меры адну iмшу, якую святар ѓхвалiѓ, хоць i сказаѓ, што сам аддае перавагу Баха. Наша гутарка была сардэчнай i асцярожнай з нашага боку. Я сказаѓ яму, што малады сеньёр - i паспрабаваѓ пачырванець, кажучы гэта, - незаконнанароджаны сын майго пляменнiка, якi прыехаѓ з вiзiтам у Злучаныя Штаты, i што я абяцаѓ пасадзiць яго на параход да Новага Арлеана, але па дарозе ён захварэѓ.
  
  Настаяцель усмiхнуѓся мне. " Захварэѓ па дарозе ѓ Дамаск?
  
  " Наѓрад цi, святы айцец, i Веракрус нельга назваць святым горадам.
  
  " Калi б вы прыбылi раней, я б адправiѓ вас на гасиенду ѓ далiне пад намi. Тут значна зручней, i гасцiннасць генерала Пульгона атрымала высокую ацэнку.
  
  Я прыѓзняла брыво. "¿De veras? Кiм?"
  
  Настаяцель усмiхнуѓся, гледзячы ѓ свой келiх з вiном. "Ён вельмi шчодры з намi, i мы, у сваю чаргу, молiмся за яго душу". Ён зрабiѓ глыток. "Генерал згадваѓ пра вас, донна Ана".
  
  Мае плечы напялiся. Гэта не магло быць да дабра.
  
  " Ён распавядаѓ мне аб вашых вёсках на поѓначы, пра дапамогу, якую вы аказваеце iндзейцам. Здаецца, ён згадваѓ школы i бальнiцу?
  
  Я кiѓнула, сцiснуѓшы вусны.
  
  - I якi-небудзь план, якi мае дачыненне да эль обиспо Кироге?
  
  Iмгненне мы моѓчкi глядзелi адзiн на аднаго. Ён нахiлiѓся наперад, каб напоѓнiць мой келiх вiном. " Далiна ѓнiзе, вядома, калi-то была часткай нашых уладанняѓ. Генерал купiѓ яе дзесяць гадоѓ таму. Яго шляху... адрознiваюцца ад нашых.
  
  У мяне былi свае прычыны пагарджаць Пульгона, але манахi, верагодна, харчавалiся толькi за кошт мiласцiны генерала. Мне не хацелася б гадаць, да чаго ляжыць сэрца абата, i я толькi прамармытаѓ, трымаючы свае думкi пры сабе, i ѓзьнёс невялiкую малiтву Найсвяцейшай Панне.
  
  Пасля трапезы я папрасiѓ дазволу наведаць лазарэт, якi знаходзiѓся ѓ асобным невялiкiм будынку, i настаяцель сам прывёѓ мяне туды. У жароѓнi гарэѓ прывiтальны агонь. Я паспяшаѓся туды, таму што замярзаѓ з тых часоѓ, як мы ѓвайшлi ѓ манастыр. Ля агню былi прысунуць дзве койкi. На адной, напаѓлежучы, ляжаѓ вельмi стары манах, грызучы кавалак хлеба. Мой юны ангелец ляжаѓ з другога боку, ерзая на коѓдрах, яго лiхаманка яшчэ не спала. Медработнiк падазрона паглядзеѓ на мяне, калi я дакрануѓся да iлба хлопчыка. Я ѓзяѓ чару з разведзеным вiном i паднёс яе да вуснаѓ хлопчыка. Яму ѓдалося зрабiць некалькi глыткоѓ.
  
  Я спытаѓ аб травах. Неѓзабаве мы з лазаретчиком паглыбiлiся ѓ абмеркаванне суслаѓ, бальзамаѓ i гарачкапанiжальных сродкаѓ. У гэты цывiлiзаваны размову ѓмяшаѓся аглушальны стук у манастырскiя вароты. Мы з настаяцелем у трывозе пераглянулiся: хто б гэта мог быць, так далёка за заходам? Мы пачулi, як са скрыпам адчынiлiся вароты i сокат капытоѓ, i неѓзабаве пасля гэтага ѓ лазарэт амаль бегам увайшоѓ брамнiк.
  
  "Гэта генерал Томас Пульгон, ён шукае англiйскай забойцу, якi ѓцёк са сталiцы!"
  
  Настаяцель паглядзеѓ на мяне. Я пакруцiѓ галавой, але затаiѓ дыханне. У яго руках былi нашы жыцця: ангельца, мяне i майго народа. Лiхтар зашыпеѓ, i брамнiк пераступiѓ з нагi на нагу, переплетя пальцы. Нарэшце настаяцель кiѓнуѓ.
  
  " Фра Пэдра, адвядзi генерала ѓ мой пакой i прасачы, каб у яго быѓ келiх брэндзi. Яго падарожжа, павiнна быць, было вельмi цяжкiм, i я ѓпэѓнены, што ён хоча пiць. Размясцiѓшы яго людзей у старым крыле. Скажы яму, што я хутка буду ѓ яго.
  
  Сандалi брамнiка зашлёпалi па камянях, калi ён паспяшаѓся да выхаду.
  
  "Пульгон будзе шукаць," пачаѓ я.
  
  "I знойдзе двух хворых манахаѓ у лазарэце", - сказаѓ абат. "Фра Гортензио, я мяркую, у вас на палiцах ёсць невялiкi запас арэхавага соку. Прынясiце гэта мне i пабольш коѓдраѓ. Сеньёра, вы ведаеце, што рабiць?
  
  Я кiѓнуѓ, ужо вызваляючы хлопчыка ад адзення. Мы распранулi яго i пафарбавалi твар, рукi i ногi сокам грэцкага арэха, нацягнулi на яго карычневую сутану i загарнулi ѓ коѓдры. Ён прачнуѓся i пачаѓ крычаць па-ангельску, а абат узяѓ анучу i заткнуѓ яму рот.
  
  "Ён блюзьнерыць," сур'ёзна сказаѓ абат. Фра Гортензио кiѓнуѓ. Хлопчык паспрабаваѓ выцягнуць кляп, таму мы тужэй захуталi яго ѓ коѓдры, пакуль ён не змог паварушыцца.
  
  Да таго часу я задыхаѓся, мае валасы былi ѓ беспарадку, а адзенне растрепана. Так не выпадала: я не мог дазволiць генералу даведацца, што я быѓ дзе-то паблiзу ад лазарэта. Мне было непрыемна пакiдаць хлопчыка з манахам, таму я на iмгненне нахмурыѓся i вырашыѓ, што, увогуле, пагрозы, мабыць, лепш за ѓсё. Настаяцель пайшоѓ, каб паклапацiцца пра генерала, а я адвёѓ лазаретчика ѓ бок.
  
  "Вы ведаеце, што ваш настаяцель хоча схаваць асобу гэтага маладога чалавека", - сказаѓ я манаху, якi кiѓнуѓ. "Вы далi зарок маѓчання?" Ён пакiваѓ галавой. "Вельмi добра, тады, я мяркую, што ваш настаяцель наклаѓ на вас адну з iх у якасцi... у якасцi епiтым'i, ды. Вы разумееце?"
  
  Ён адкрыѓ рот. Я перасцерагальна падняла палец, i ён закрыѓ рот i кiваѓ, пакуль яго галава не пахiснулася. Бываюць моманты, калi вельмi добра быць строгай бабуляй. Я прыѓзняла падол i выйшла з лазарэта.
  
  Я ѓвайшла ѓ манастыр i захуталася ѓ шаль, ратуючыся ад халоднага горнага паветра. Было вельмi цёмна, калi не лiчыць бледнай палоскi святла каля маiх пакояѓ. Наблiзiѓшыся, я ѓбачыѓ сiлуэт на фоне святла; постаць у шапцы i са шпагай. Я адхiснуѓся ѓ цень. Як растлумачыць сваю прысутнасць? Туалетаѓ паблiзу не было, таму я не мог выкарыстоѓваць iх як апраѓданне. Што рабiць?
  
  Я адчуѓ руку на сваiм плячы i толькi злёгку падскочыѓ, затым ѓбачыѓ у паѓзмроку, што гэта быѓ яшчэ адзiн манах. Ён пацягнуѓ мяне за руку, i я рушыѓ услед за iм праз цёмныя, пустыя пакоi. Мы ѓвайшлi ѓ царкву, халоднае памяшканне, пропахшее ладанам. Калi мы праходзiлi праз яго, зашамацела фiранка, затым манах павёѓ мяне па вузкiм, цёмным калiдоры. Здавалася, прайшла вечнасць, перш чым ён правёѓ мяне праз дзвярны праём у цёмную пакой i знiк. Я паняцця не меѓ, дзе знаходжуся, пакуль не пачуѓ голас Марыi, бормочущей малiтву ѓ суседнiм пакоi. Перапоѓнены палягчэння, я ѓвайшоѓ i павалiѓся ѓ крэсла.
  
  Больш за ѓсё на свеце мне хацелася легчы спаць; бабуля не павiнна падвяргацца такiм стомным мерапрыемствам. Але гэта было яшчэ не ѓсё, таму што Марыя сказала мне, што генерал паслаѓ чалавека адвесцi мяне ѓ пакоi абата. Яна адцягвала яго так доѓга, як толькi магла, але думала, што яшчэ праз пяць хвiлiн ён уварвецца ѓ пакой. Таму, раздражнёна уздыхнуѓшы, я дапамагла ёй сцягнуць з мяне верхнюю вопратку i апрануцца ѓ iншую, такую ж чорную, але менш як заѓжды, пакамечаны. Яна паклала мне валасы i накiнула на плечы маю самую тоѓстую ваѓняную шаль. Затым, задаволеная тым, што я зноѓ выглядаю як дастойная матрона, яна адчынiла дзверы, i я выскачыла вонкi, злосна паглядзела на салдата i запатрабавала, каб ён паказваѓ дарогу.
  
  Калi я ѓвайшоѓ у пакой, Пульгон падняѓся з абразлiвай марудлiвасцю i наважыѓ размашысты паклон, агалiѓшы ѓсе свае зубы ѓ, вiдавочна, непрыязна ѓсмешцы. Гады не зрабiлi яго лепш: ён па-ранейшаму быѓ падобны на каёт.
  
  "А, донна Ана," сказаѓ ён. " Якое задавальненне зноѓ сустрэцца з вамi пасля такога доѓгага перапынку. Колькi прайшло часу, сеньёра? Пятнаццаць гадоѓ?
  
  Ён ведаѓ, як даѓно гэта было, не горш за мяне: чатырнаццаць гадоѓ таму, калi ён быѓ палкоѓнiкам разнамаснай кансерватыѓнай армii, змагалiся ѓ адной з нашых шматлiкiх рэвалюцый, ён стаѓ прычынай таго, што мая самая прадукцыйная вёска была спалена дашчэнту. Яго заяву аб тым, што мы хавалi ворагаѓ дзяржавы, было адкрытай хлуснёй: ён спалiѓ дашчэнту маю вёску, таму што я адмовiлася аддаць яму сваю руку i сэрца. Да майго вялiкага палягчэння, Бог прыйшоѓ мне на дапамогу, задаволiѓшы кровапралiтную бiтву на поѓднi, у вынiку якой Пульгон галопам памчаѓся ѓ Мiчаакан, каб паглядзець, якiя вымагальнiцтва i пакуты ён можа там учынiць. Яго прыход да ѓлады ѓ лiберальным ѓрадзе Хуарэс, павiнна быць, быѓ вынiкам глыбокай карупцыi, у якой, на жаль, няма нiчога новага ѓ гiсторыi нашай беднай краiны.
  
  "Генерал Пульгон", - сказаѓ я i сцiснуѓ вусны. Па праѓдзе кажучы, ён быѓ нiчым не лепш начальнiка палiцыi, але ён кантраляваѓ Мехiка i, такiм чынам, сэрца нашай краiны. Прусак, але вельмi моцны.
  
  Бацька Бернарда прапанаваѓ мне сесцi далей ад акна. У гэтым пакоi, як i ва ѓсiх памяшканнях манастыра, за выключэннем лазарэта i кухнi, не было камiна. У рэшце рэшт, жыццё манаха прысвечана Богу, а не плоцi. Седзячы, я шчыльней захуталася ѓ шаль, жадаючы, каб добры Бацька быѓ хоць трохi больш свецкiм i крыху менш строгiм.
  
  Пульгон, здавалася, не пярэчыѓ супраць холаду. Ён хадзiѓ узад-наперад па пакоi, заклаѓшы рукi за спiну, кiдаючы на мяне суровыя погляды. Я моѓчкi чакаѓ. Нарэшце ён спынiѓся i разгойдаѓся ѓзад-наперад, усё яшчэ трымаючы рукi за спiной.
  
  " Вы ведаеце, сеньёра, з якой небяспекай сутыкаецца наша краiна з боку знешнiх ворагаѓ. Нават ваш паважаны зяць ѓсведамляе пагрозу замежных шпiёнаѓ i агентаѓ хаосу, накiраваных на звяржэнне нашага рэвалюцыйнага ѓрада i вяртанне агiдных французаѓ i iх ангельскiх кампаньёнаѓ ".
  
  Гэта была лухта, але я, вядома, нiчога не сказаѓ. Ангельцы i французы давяралi адзiн аднаму так, як давяраюць адзiн аднаму каёты, калi iм патрэбен адзiн i той жа ѓчастак пустынi. Калi Пульгон i яго кансерватыѓныя паплечнiкi хацелi выкарыстоѓваць французаѓ для дэманiзацыi ангельцаѓ, то гэта было толькi тое, чаго я ад iх чакаѓ.
  
  "Я мяркую, вам спадабалiся б французы, паколькi вы i iх рэвалюцыянеры падзяляеце аднолькавыя погляды на сялянства. Сапраѓды, роѓнасць i братэрства. Гэта небяспечная лухта, сеньёра, як вам добра вядома. "Ён змоѓк i працягнуѓ хадзiць па пакоi, затым павярнуѓся да мяне. " Нам вядомыя вашы дзеяннi на поѓначы, донна Ана. Мы не маглi дакрануцца да вас у часы ганебнай манархii вядомага лiберала Максiмiлiяна, але тыя днi прайшлi. Вам не шкодзiла б падумаць пра сваю будучыню i пра будучыню вашай сям'i ".
  
  Я ѓнутрана закiпеѓ, але захаваѓ свой спакойны тон, калi сказаѓ: "Пры ѓсёй павазе, генерал, днi сапраѓдных лiбералаѓ усё яшчэ вельмi далёкiя ад нас".
  
  Хто-то пастукаѓ у дзверы. Малады лейтэнант, той, што спынiѓ нас у горадзе, увайшоѓ i аддаѓ гонар. Затым ён зiрнуѓ на мяне i ѓсмiхнуѓся. "Ah, Doña Montalvo." Ён пакланiѓся так нiзка, што абразу было вiдавочным. " Як пажывае ваша бедная хворая пляменнiца Канделярия? Мы ведаем, што яна ѓсё яшчэ з вамi, таму што ваша карэта не спынялася нi ѓ аднаго шляхетнага дома па шляху. I мы, вядома, ведаем, што вы спыняецеся толькi ѓ шляхетных дамоѓ. Цi манастыроѓ.
  
  Я нiчога не сказаѓ. Лейтэнант ѓсмiхнуѓся i адвярнуѓся ад мяне. "Мы знайшлi яго, генерал мi. Ён маскiраваѓся пад манаха ѓ лазарэце. Прыстрэлiм мы яго?"
  
  Пульгон оскалился, як акула. "У рэшце рэшт, але, я думаю, не адразу. Я мяркую, што гэтая лэдзi прыклала руку да таго, каб прывесцi яго сюды, так? Магчыма, замаскiраваѓшыся пад сваю заражаную чумой пляменнiцу?
  
  Я падняѓ падбародак. " Вы вылучаеце небяспечныя абвiнавачваннi, генерал. Бэнiта Хуарэс - стары сябар сям'i. Вам не спадабаецца, калi нам перашкодзяць. Цi прычыняць шкоду.
  
  Ён нецярплiвым жэстам адмахнуѓся ад гэтага. "Хопiць. Сям'i, больш важныя, чым ваша, апынулiся здраднiкамi". Ён павярнуѓся да свайго памочнiка. "Вы арыштавалi яе слуг? Вельмi добра. Вы можаце расказаць мне, сеньёра, якiя менавiта планы ѓ яго i ѓ вас. Цi я загадаю расстраляць вашых людзей. Аднаго за iншым.
  
  Спiна настаяцеля напружылася. "Сын мой, паклапацiцеся аб тым, каб не рабiць гвалту i нават не прапаноѓваць яго ѓ доме Госпада. Бог чуе".
  
  "Тады, магчыма, ён чаму-небудзь навучыцца", - парыраваѓ Пульгон. "Ну, сеньёра? Што ж гэта будзе?"
  
  "Як я магу сказаць вам тое, чаго не iснуе?" Сказаѓ я. "Няма нiякага шпiёна, як вы добра ведаеце. Няма нiякага шырокага англiйскай змовы, як вы добра ведаеце. Я сумняваюся, што вы дзейнiчаеце ад iмя якога-небудзь законнага ѓрада. Я нiчога не скажу вам, Пульгон. Калi вы маюць намер страляць у маiх людзей, можаце пачаць з мяне." Я надарыла яго тым жа поглядам, якi прымусiѓ маiх унукаѓ трапятаць; не тое каб я чакала, што ён здрыганецца, але як яшчэ мне было рэагаваць на гэтую небяспечную, дурную лухта? Лейтэнант ступiѓ наперад, як быццам хацеѓ дакрануцца да мяне. Крэсла бацькi Бернарда заскрыгатаѓ па каменнай падлозе. Я ѓстала, накiдваючы на плечы шаль.
  
  "Томас Пульгон, ты змяя, i твая мацi пралiла б крывавыя слёзы, убачыѓшы, у што ты ператварыѓся. Дзякуй Найсвяцейшую Дзеву, што яна ѓ бяспецы". Бацька Бернарда перахрысцiѓся, але Пульгон усмiхнуѓся. Лейтэнант пацягнуѓся да маёй руцэ. Я строс яго, пакiнуѓшы сваю мантилью ѓ яго руках. Ён выпусцiѓ яе. Настаяцель падняѓ яго, калi я, выпрастаѓшы спiну, выходзiѓ з пакоя. У цэлым, падумаѓ я, калi людзi Пульгона атачылi мяне, я быѓ цалкам задаволены сабой. Я называѓ яго койотом, прусакамi, акулай i змяёй, хай i толькi пра сябе. Вядома, Найсвяцейшая Панна не дапусцiла б, каб мне прычынiлi шкоду рукi такога звярынца шкоднiкаѓ.
  
  
  Яны змясцiлi нас у закiнуты вiнны склеп. Хлопчык-ангелец ляжаѓ, прыхiнуѓшыся да адной з сырых сцен, яго вочы былi ледзь адкрыты. Яго лiхаманка спала, але холад i волкасць, напэѓна, заб'юць яго, калi мы не зможам пакiнуць гэты пакой.
  
  
  ђцёкi здаваѓся немагчымым. Вiнны склеп быѓ выкапаны глыбока ѓ схiле гары, у тым, што, павiнна быць, першапачаткова было пячорай. Столь ѓзвышаѓся над святлом двух бездапаможных свечак, якiя нам дазволiлi. Тры цяжкiя дзверы аддзялялi нас ад астатняй часткi манастыра; я чуѓ, як лязгали засаѓкi ѓ кожнай з iх, калi мяне праводзiлi ѓ склеп, а затым ѓпiхнулi ѓнутр. Я павярнуѓся, патрабуючы ложак i нашы палiто, але лейтэнант толькi ѓхмыльнуѓся мяне i зачынiѓ дзверы ѓ мяне перад носам. Яго крокi сцiхлi, якiя суправаджаюцца ляскам засовы ѓ двух iншых дзвярах.
  
  Палiцы былi зацягнутыя павуцiннем, брудныя i пустыя. Здавалася, гэтай пакоем не карысталiся вельмi даѓно, i я здзiвiѓся, адкуль генерал Пульгон даведаѓся пра гэта. Я адчуѓ лёгкi скразняк. Эдуарда рушыѓ услед за ёй, прыкрываючы свечку далонню, i вярнуѓся, каб паведамiць, што пячора сканчалася гладкай, нахiленай ѓнутр сцяной з малюсенькiм, недаступным адтулiнай на самым версе, праз якое паступала струменьчык паветра. Акрамя гэтага i зачыненых дзвярэй, у пакоi не было нiякiх адтулiн. Я уздыхнуѓ i прысеѓ побач з хлопчыкам-англiчанiнам, якi прыадчынiѓ вочы.
  
  "Мне шкада, што я паставiѓ цябе ѓ такое жудаснае становiшча," прашаптаѓ ён.
  
  Я пацiснуѓ плячыма. "Шчыра кажучы, я больш шкадую аб тым, што прапусцiѓ сiмфонiю старэйшага Бетховена".
  
  Ён зноѓ заплюшчыѓ вочы. " Што з намi будзе?
  
  "О, я падазраю, што генерал Пульгон хацеѓ бы расстраляць нас усiх, але, вiдавочна, я трохi напалохаѓ яго, распавёѓшы аб высокiх сувязях майго зяця з прэзiдэнтам Хуаресом. Яму трэба будзе прыдумаць альтэрнатыѓны план, але ён не вельмi разумны чалавек, так што гэта зойме ѓ яго некаторы час ".
  
  Хлопчык крыху памаѓчаѓ, потым сказаѓ: "Але абат, ён разумны чалавек, цi не так?"
  
  Я ѓздыхнуѓ. "Думаю, так. Хацеѓ бы я ведаць, да чаго ляжыць яго сэрца ва ѓсiм гэтым. Служкi Божыя не заѓсёды паводзiлi сябе добра".
  
  "Гэты манастыр быѓ больш", - сказаѓ ён. "Тут так шмат пустых пакояѓ. Нават лазарэт - манах сказаѓ мне, што мы знаходзiмся ѓ маленькай пакоi, якая раней была сушыльнай аптэкара.
  
  "Так?"
  
  "Хто-то калi-то паменшыѓ манастыр. Думаю, нядаѓна. У аптэцы па кутах да гэтага часу вiсяць сушаныя травы".
  
  "А". Я паглядзеѓ на яго, рысы яго асобы былi амаль нябачныя ѓ цьмяным святле. "I якую выснову вы з гэтага робiце?"
  
  " Што, магчыма, абат ѓсё яшчэ злуе з-за захопу манастырскiх зямель, сеньёра. Гэта прэзiдэнт Хуарэс аддаѓ загад аб захопе?
  
  "Я не ведаю. Адносiны памiж царквой i ѓрадам былi вельмi переменчивыми на працягу многiх гадоѓ. Гэта мог быць хто заѓгодна".
  
  " I таму мы не можам разлiчваць на прыязнасць абата. Ён злёгку здрыгануѓся. Я схавала яго сваёй шалем, нягледзячы на яго пратэсты.
  
  "А твой уласны народ?" - Спытаѓ я.
  
  "Як яны могуць ведаць, дзе я? I калi яны сапраѓды прыйдуць сюды, генерал можа проста сказаць iм, што мы прыйшлi i зноѓ сышлi. Хто будзе яму супярэчыць?" Ён замкнуѓся ѓ сабе.
  
  Холад узмацнiѓся. Мы прыцiснулiся адзiн да аднаго, я, хлопчык i мая сям'я слуг, не размаѓляючы. Я задула адну са свечак, каб наш святло гарэла даѓжэй. Я падумаѓ аб тым, што сказаѓ маладому чалавеку: Пульгон сапраѓды не стаѓ бы страляць у мяне, але гэта не азначала, што маё жыццё была ѓ бяспецы. Якую гiсторыю ён распавёѓ бы аб смерцi дарагi цешчы Теобальдо? Ёсць так шмат спосабаѓ памерцi, асаблiва тут, у высокiх, халодных гарах, дзе паветра разрэджаны, а цяпло - толькi далёкi ѓспамiн. Я адагнаѓ ад сябе гэтыя змрочныя думкi i замест гэтага успомнiѓ доѓгiя гарачыя днi на маёй гасиенде, спевы цыкад пад рытмiчны стук ткацкiх станкоѓ, то, як блiшчыць медзь ѓ маiх руках майстэрскiх майстроѓ, як дзецi чытаюць ѓрокi. Я не хацеѓ памiраць, але калi б я гэта зрабiѓ, то, па меншай меры, быѓ задаволены сваiм спадчынай. Я не ѓяѓляѓ, што Пульгон мог сказаць тое ж самае. Хериберто аблiзнуѓ вусны. Я паспачуваѓ: мы ѓсе былi галодныя i хацелi пiць, нягледзячы на ранейшае гасцiннасць настаяцеля.
  
  Дзверы адчынiлiся, загрымелi засаѓкi i зарыпелi завесы. У пакой лiнуѓ святло ад яркiх лiхтароѓ. Увайшлi два манаха, адзiн трымаѓ два лiхтара, а другi - вялiкi гарачы кацёл. Пакой напоѓнiѓ водар глiнтвейну; у мяне перасохла ѓ роце. Манах паставiѓ гаршчок на падлогу i паклаѓ у яго апалонiкам, другi манах паставiѓ побач з iм адзiн з лiхтароѓ, i яны абодва адышлi, па-ранейшаму моѓчкi, замкнуѓшы за сабой дзверы.
  
  "Што ж," сказаѓ Эдуарда, "па крайняй меры, мы яшчэ крыху не памром ад холаду".
  
  Ён пацягнуѓся за апалонiкам як раз у той момант, калi Инглес ѓскрыкнуѓ, ускочыѓ на ногi i, хiстаючыся, накiраваѓся да рондалi. Думаючы, што ён збiраецца ткнуцца ѓ гаршчок асобай або, па меншай меры, рукамi, я ѓскочыѓ i пацягнуѓся да яго, але ён адвёѓ адну доѓгую нагу i моцна штурхнуѓ гаршчок. Ён перакочваѓся з краю на край, опорожняясь на сухую бруд. Праз некалькi секунд у гарачым вiне не засталося нi кроплi.
  
  "Ты дурны дурань", - сказаѓ Хериберто, падымаючы кулак, але хлопчык павалiѓся.
  
  Я апусцiѓся на каленi побач з iм, лаючыся па-ангельску. Ён закашляѓся з усiх сiл i схапiѓ мяне за руку.
  
  " Мазалi на нагах, - сказаѓ ён па-ангельску i страцiѓ прытомнасць.
  
  Што за неверагодная лухта гэта была? Хлопчык, вiдавочна, сышоѓ з розуму, зусiм сышоѓ з розуму, ад лiхаманкi, або ад жорсткага абыходжання, цi ад таго i iншага. Я пахiтала галавой, i мы зноѓ паклалi яго, i я накрыла яго сваёй шалем. Па крайняй меры, ён не разбiѓ лiхтар. Ад яго зыходзiла невялiкая колькасць цяпла, i мы працягнулi да яго рукi, прыкiдваючыся, што ён цёплы. Затым Эдуарда падштурхнуѓ сына i кiѓнуѓ у бок пустых палiц, i праз iмгненне Хериберто ѓжо ламаѓ каленам сухiя дошкi i складваѓ палiва для вогнiшча. Эдуарда пагалiѓ распалку нажом, якi трымаѓ схаваным у скуры. Ён склаѓ галлё i запалiѓ яго ад лiхтара. Полымя заколебалось, затым занялося. Мы ѓздыхнулi, ѓсмiхнулiся адзiн аднаму i працягнулi рукi.
  
  Мазалi на нагах. Што меѓ на ѓвазе хлопчык? Я некаторы час ламаѓ галаву над гэтым, затым жэстам папрасiѓ Марыю перадаць гаршчок мне. Я апусцiѓ у яго твар, панюхаѓ i пакратаѓ дно, дзе заставалася кропля вiна. Мой мова анямеѓ там, дзе я дакрануѓся да яго вiном. Я выцерла гэта з рота рукавом. Марыя, убачыѓшы мяне, падняла бровы.
  
  "Я думаю, гэта вiно было атручана", - сказаѓ я. "Эдуарда, ты адчуваеш якой-небудзь пах? Твой нос маладзейшы за майго".
  
  Эдуарда панюхаѓ гэта i падняѓ бровы. "Магчыма, донна Ана", - сказаѓ ён. "Але адкуль яму гэта ведаць?"
  
  "Ён у змове з iмi", - сказаѓ Хериберто.
  
  Я на iмгненне задумаѓся i ѓсмiхнуѓся. "Няма. Перад тым, як страцiць прытомнасць, ён сказаѓ "хуанетес", "мазалi" па-ангельску. У каго ёсць мазалi? Людзi, якiя носяць ногi ѓ танных чаравiках. У манахаѓ ёсць боты? Няма, у iх няма, i таму ѓ iх няма мазалёѓ. I паколькi гэты манах гэта зрабiѓ, наш юны сябар зразумеѓ, што на самай справе ён не манах, а адзiн з жаѓнераѓ генерала Пульгона. У Пульгона няма прычын частаваць нас вiном або чым-небудзь яшчэ карысным. I такiм чынам...
  
  "Вiно было атручана", - сказала Марыя. Яна паглядзела на маладых Инглес з павагай. "Ён выратаваѓ нам жыццё".
  
  Мы ѓсе задуменна глядзелi на хлопчыка.
  
  "Так што яшчэ ён ведае?" - Спытаѓ Эдуарда.
  
  "Абудзi яго i прымусь загаварыць", - з задавальненнем сказаѓ Хериберто.
  
  Я на iмгненне задумаѓся пра гэта. Хлопчык усё яшчэ быѓ хворы, але ляжанне ѓ гэтым месцы не зрабiла б яго лепш. Я паляпаѓ яго па шчацэ. Кручкаваты нос зморшчыѓся, i ён адвярнуѓся. Я паляпаѓ яго яшчэ раз, з большай сiлай.
  
  "Врежьте яму добранька, донна," сказаѓ Хериберто.
  
  "Не кажы глупства, гэта толькi высечы яго яшчэ больш".
  
  "Ну, зрабi што-небудзь", - сказаѓ Эдуарда, i я ѓдарыла хлопчыка па вуха. Ён прачнуѓся з выццём.
  
  "Вiно было атручана?" - Спытаѓ я яго.
  
  "Вядома", - адказаѓ ён i зноѓ заплюшчыѓ вочы.
  
  "Не спаць", - цвёрда сказаѓ я. "Паслухай, йовен, што яшчэ ты ведаеш? Мы можам збегчы? Што яшчэ ты можаш заѓважыць, акрамя стану ног?" Я дапамог яму сесцi блiжэй да агню. "Двойчы ты заѓважаѓ рэчы, маленькiя рэчы, якiя былi вельмi важныя. З Божай ласкай, магчыма, ты зноѓ заѓважыш яшчэ адну маленькую рэч".
  
  Праз iмгненне ён кiѓнуѓ, затым адкiнуѓ галаву назад i зачынiѓ вочы. Хериберто шэптам заклiкаѓ да гвалту, i я засiпела на яго, каб ён змоѓк.
  
  Нос хлопчыка задрыжаѓ. Праз iмгненне ён зноѓ задрыжаѓ. Мы затаiлi дыханне. Ён адкрыѓ вочы i паглядзеѓ на нас, затым паказаѓ на Хериберто.
  
  "Скажы яму, каб падняѓ гэтую дошку", - сказаѓ ён, кiѓнуѓшы ѓ бок вогнiшча. Адна з зламаных дошак тырчала з агню, iншы яе канец тлеѓ. " А скажы яму, каб дапамог мне падняцца.
  
  Я перавёѓ. Праз iмгненне ангелец быѓ на нагах. Яны ѓтрох абышлi сцяны, трымаючыся прыкладна ѓ метры ад iх, i ѓсе гэта час Инглес глядзеѓ не на сцяну, а на якi цьмее дошку.
  
  "Спынiся", - рэзка сказаѓ ён. Ён доѓга глядзеѓ на дошку. Я таксама, але не ѓбачыѓ нiчога цiкавага. Хериберто трымаѓ халодны канец. Iншы канец свяцiѓся, у той час як струменьчыкi дыму цягнулiся да сцяны.
  
  Хлопчык апусцiѓ вочы i жэстам паклiкаѓ маiх людзей наперад, што-то пробормотав сабе пад нос. Хериберто азiрнуѓся на мяне i закацiѓ вочы. Хлопчык-ангелец нахiлiѓся наперад, абапiраючыся на рукi Эдуарда, i правёѓ рукой па сцяне, выцiраючы пыл i павуцiнне.
  
  "Сюды," сказаѓ ён. " Дзверы.
  
  Мы зноѓ пасадзiлi яго каля агню, перш чым усе разам пацерцi сцяну далонямi. На камянях праступiѓ прастакутны контур, падобны на маленькую дзверы, але без ручкi або завес.
  
  Хериберто прамармытаѓ праклён, i бацька ѓдарыѓ яго. "Гэта бескарысна", - сказаѓ ён. "Магчыма, табе варта стукнуць яго яшчэ раз".
  
  "Не, пачакай". Ценi заскакалi па камянях, але неѓзабаве мае пальцы закранулi таго, што мае вочы ледзь бачылi - малюсенькага круглага паглыблення, якое трохi прагнулася пад маiмi пальцамi. Я нацiснуѓ, каменная корак нахiлiлася i знiкла. Я пачуѓ, як камень стукнуѓся аб камень, калi ён падаѓ. Я прасунуѓ палец у адтулiну. Яно ледзь змясцiлася, але я намацаѓ нешта халоднае i плоскае, падобнае на зашчапку. Мой палец быѓ недастаткова доѓгiм, каб паварушыць iм.
  
  "Эдуарда, дай мне свой нож", - сказала я. Лязо было занадта шырокiм, каб пралезцi ѓ адтулiну, але я i не чакала гэтага. Я перадала нож Марыi i павярнулася да яе спiной. " Мары, адрэж завязкi ад майго гарсэта.
  
  "Донна Ана!" усклiкнула яна абурана.
  
  "Хутка! Яны не будуць чакаць занадта доѓга, каб пераканацца, што iх яд падзейнiчаѓ".
  
  Мацаванне з кiтоѓ вуса неѓзабаве было свабодна. Я прасунула яго ѓ адтулiну, молячыся Найсвяцейшай Панне, калi прасунула яго пад зашчапку. Калi я нацiснуѓ на блiзкi канец мацавання, яно согнулось, i зашчапка саслiзнула. Я глыбока ѓдыхнуѓ i паспрабаваѓ зноѓ. На трэцi раз зашчапка трохi зрушылася. Я затрымала дыханне i дазволiла ёй падымацца на цалю, i вышэй, i вышэй, перш чым яна рэзка вярнулася на месца. Я паспрабавала зноѓ, i на гэты раз Найсвяцейшая Дзева пачула мае малiтвы. Клямка задрыжала, затым падскочыла i ад'ехала ѓ бок. Я адхiснуѓся ѓ абдымкi Марыi, у мяне кружылася галава з-за таго, што я затрымаѓ дыханне.
  
  "Штурхай!" Я сказаѓ. Эдуарда i яго сын навалiлiся на яе спiной, i дзверы са скрыпам адчынiлiся.
  
  Мы не сталi чакаць, пакуль яна адкрыецца да канца. Мы ѓзялi шампанскае i свечкi, але пакiнулi лiхтар. "Гэта iх збянтэжыць", - сказаѓ я, i мы зачынiлi за сабой дзверы. Я знайшоѓ каменную корак i ѓставiѓ яе назад у адтулiну, затым Эдуарда вярнуѓ зашчапку на месца i для мацнейшай пераканаѓчасцi шчыльна заклинил яе каменем. Мы кралiся па чернильному тунэлi, нашы маленькiя свечкi былi амаль бескарысныя ѓ цемры.
  
  Я б пакляѓся душой маёй святой мацi, што прайшло па меншай меры дванаццаць гадзiн з тых часоѓ, як мяне кiнулi ѓ вiнны склеп, але калi мы нарэшце выйшлi, гэта было ѓ халодным, бледным святле свiтання. Мы апынулiся ѓ невялiкiм сасновым лесе. Непадалёк былi прывязаныя тры конi, дзве нашы асвойваць коней i яшчэ адна. Iх седлавыя сумкi набухали. З аднаго звiсаѓ абрывак чорнага карункi - мая мантилья, якую ѓ апошнi раз бачылi ѓ руках абата. Я нiколi не даведаюся, адкуль абат ведаѓ, што можа адбыцца, i пакiнуѓ ён коней i харчы ѓ надзеi на цуд, але гэта не мела нiякага значэння. Праз пяць хвiлiн мы былi верхам i накiравалiся ѓнiз з гары. Марыя ехала ззаду мяне, а Эриберто баюкал Инглеса, як быццам хлопчык быѓ яго уласным сынам.
  
  
  Некалькi дзён праз, дзякуючы дабрынi дона Алехандра Хормигаса дэль Санта, мы былi ѓ бяспецы ѓ яго доме ѓ Пуэбле, па дарозе ѓ Веракрус. Теобальдо паслаѓ папрасiць яго чакаць нас, а калi мы не прыбылi, ён сам адправiѓся ѓ шлях, каб знайсцi нас, i знайшоѓ. Павiнна быць, мы ѓяѓлялi сабой цудоѓнае вiдовiшча, стомленыя i брудныя, у падранай вопратцы пасля падарожжа па цёмным тунэлi. Пазнаѓшы яго, я заплакала ад захаплення. Дон Алехандра тэлеграфаваѓ у Веракрус, так што праз некалькi дзён пасля нашага прыезду чацвёра мужчын прыбылi ѓ закрытым экiпажы i былi тэрмiнова дастаѓлены ѓ дом. Здароѓе майго юнага Инглеса палепшылася, але калi ён убачыѓ самога пухлай з мужчын, ён закрычаѓ: "Майкрофт!" - i звалiѓся ѓ абдымкi гэтага чалавека.
  
  
  Ён прыйшоѓ у сябе як раз своечасова, каб падзялiць з намi паспешлiвы вячэру, якi быѓ перапынены нашым гаспадаром. Дон Алехандра увайшоѓ у сталовую, кiваючы галавой.
  
  "Гэта вялiкая таямнiца", - сказаѓ ён. "Вiдавочна, генерал Томас Пульгон пераследваѓ шпiёна да манастыра ѓ гарах, але генерал цалкам знiк! Яго людзi кажуць, што ён i яго лейтэнант высачылi шпiёна да вiннага склепа. Двое адважных рушылi ѓслед за iм, але прайшоѓ тыдзень, i з таго часу нiкога з iх не бачылi. Алехандра зрабiѓ паѓзу. " Донна Ана, вам што-небудзь вядома пра гэта?
  
  Я адарвала погляд ад сваёй талеркi. " Дон Алехандра, я старая бабуля, i мяне не цiкавяць гэтыя палiтычныя пытаннi. Мяркую, вашы госцi гатовыя разыходзiцца.
  
  Алехандра яшчэ iмгненне глядзеѓ на мяне блiскучымi вачыма, перш чым адвярнуцца.
  
  Я праводзiѓ маладога ангельца да экiпажа. Да гэтага я бачыѓ, як ён сядзеѓ, ляжаѓ або яго неслi, i да канца не разумеѓ, якiм высокiм i нескладным маладым чалавекам ён быѓ. Мне быѓ выдатна бачны яго кадык, якi моцна вылучаѓся на яго худой шыi.
  
  "Перш чым ты пойдзеш, ты павiнен мне сее-што сказаць", - сказала я, паклаѓшы руку яму на плячо, каб спынiць яго. "Як ты даведаѓся, што ѓ вiнным склепе ёсць патайная дзверы?"
  
  Ён усмiхнуѓся. Сапраѓды, калi ѓ яго перастала капаць з носа, ён стаѓ сiмпатычным маладым чалавекам. "Я глядзеѓ на дым. Калi б не было iншага адтулiны, дым вырываѓся б з гэтай маленькай шчылiны ѓ сцяне, але, на шчасце, большая вентыляцыйная адтулiна на знешняй сцяне прапускае паветра ѓнутр, так што дым всасывался ѓ маленькае адтулiну для зашчапкi, а не ад яе. Я бачыѓ там сляды на пыльнай падлозе. Калi быць дакладным, адбiткi сандаляѓ, i таму я ведаѓ, што настаяцель чакаѓ, што каму-то спатрэбiцца бегчы - магчыма, яму самому. Хлопчык выглядаѓ надзвычай самаздаволеным.
  
  "Вось тут ты памыляешся, мой пагардлiвы юны сябар", - сказаѓ я. Ён падняѓ бровы. "Вы бачылi клопат, з якой абат ставiѓся да вас, i я бачыѓ клопат, з якой ён ставiѓся да сваiх манахам, i клопат, з якой ён дакранаѓся да сцен сваiх уладанняѓ. Ён кiнуѓ бы свой народ не больш, чым я кiнуѓ бы свой.
  
  Мы падышлi да яго карэце. Я працягнуѓ руку, каб спынiць яго. - Засталося зрабiць яшчэ сёе-тое, джовен.
  
  Пачуѓшы гэта, ён нахмурыѓся. " Я... я так не думаю, сеньёра.
  
  "Падумай яшчэ раз. Выйдзi за межы сябе, калi зможаш, i падумай яшчэ раз".
  
  Ён быѓ да болю збiты з панталыку, i, нарэшце, я адчуѓ да яго хоць кроплю жалю. "Ты яшчэ не падзякаваѓ мяне цi маiх людзей за выратаванне тваёй жаласнай ангельскай жыцця". Я адкiнула галаву назад i, думаю, зрабiла годную працу, паглядзеѓшы на яго пагардлiва. "I таму я пакiну цябе з гэтым апошнiм саветам, Инглес. Магчыма, у цябе ёсць дар да дэталяѓ, мой сябар, але ты нiколi нiчога не даб'ешся, пакуль не здабудзеш аналагiчны дар заѓважаць дэталi чалавечага сэрца ".
  
  Ён адкрыѓ рот, цi то ѓ знак пратэсту, то каб падзякаваць мяне, але я перасцерагальна падняла да яго палец, павярнулася i панеслася ѓ сваю ѓласную жыццё.
  
  Так, часам вельмi добра быць строгай бабуляй.
  
  OceanofPDF.com
  
  
  Мiс Робертсан распавядае нам гiсторыю бандытызму дылiжансаѓ i публiчных дамоѓ, убачаную вачыма пранiклiвага назiральнiка звычаяѓ i характараѓ старога Захаду.
  
  ДЭТЭКТЫђ З " ДЫЛIЖАНСА "
  :
  
  Казка аб Залатым Захадзе
  Аѓтар:
  
  ЛIНДА РОБЕРТСАН
  
  ... мы тут, у краiне рамiзнiкаѓ i разбойнiкаѓ з вялiкай дарогi: у гэтым сэнсе краiна падобная на Англiю сто гадоѓ таму.
  
  Роберт Луiс Стывенсан,
  Скваттеры з Сильверадо
  
  Каралеѓская сям'я Сильверадо, як я назваѓ нас тым летам, была самай зухаватай дынастыяй, якая калi-небудзь ганьбiла самае сумнiѓнае балканская княства - iнвалiд лiтаратуры (я), Фанi, мая чарнявая амерыканская нявеста, i мой пасерб Сэм, тады адзiнаццаць-гадовы наследны прынц.
  
  Ясным днём у канцы лiпеня мы рабiлi наш штодзённы пераход ад нашага лагера на схiле гары да маленькага гатэлю на платнай дарозе, дзе спынялiся паштовыя карэты. Абмiнуѓшы апошнi паварот на нашым шляху, мы ѓбачылi, што лейкпортский дылiжанс спынiѓся перад гатэлем раней звычайнага i без пасажыраѓ. Пыл ад праезду дылiжанса стаяла над дарогай меловым воблакам.
  
  У двары стаяла група мужчын, якiя ажыѓлена переговаривавшихся памiж сабой. Я ѓбачыѓ Корвiна, гаспадара гасцiнiцы, асмуглага i з запалымi грудзьмi, i Макконнелл, фурмана дылiжанса, самага высокага i широкоплечего з iх, злосна смотревшего на мяне i поворачивавшего сваю вялiкую бялявую галаву з боку ѓ бок, як мядзведзь у клетцы. Жонка гаспадара вяла пару пасажырак па верандзе да дзвярэй гатэля. " Мiстэр Макконнелл, - паклiкала яна, - не маглi б вы крыху пачакаць, перш чым ехаць далей? Я думаю, дамам не перашкодзiѓ бы невялiкi адпачынак i магчымасць супакоiцца.
  
  Макконнелл павярнуѓся i ѓтаропiѓся на яе сваiм мядзведжым позiркам. "Я нiкуды не пайду, мiсiс. К.", - пакрыѓджана адказаѓ ён. "Трэба дачакацца шэрыфа". Ён адвярнуѓся i плюнуѓ на зямлю. "Думаю, нам прыйдзецца правесцi ноч тут. У Лейкпорте па-чартоѓску дорага плацяць", - дадаѓ ён, кiваючы галавой.
  
  Iдучы за Сэмам, я падышоѓ да краю групы, каб пачуць больш, у той час як Фанi далучылася да мiсiс Корвiн ѓ гатэлi.
  
  "Хто паедзе ѓ Калистогу i раскажа шэрыфу?" - запытаѓся адзiн з мужчын.
  
  "Мой хлопчык Тым," сказаѓ Корвiн. " Я адправiѓ Хасэ асядлаць аднаго з нашых понi.
  
  "Нам трэба сабраць атрад - адправiцца на паляванне за iм", - сказаѓ другi мужчына. "Мiстэр Корвiн, колькi ѓ вас коней?"
  
  "Недастаткова", - сказаѓ карчмар. "Акрамя таго, у хлопца яшчэ цэлы гадзiну шляху. Нам спатрэбяцца сышчык i шпегi, а яны ѓ Калистоге". Ён злавiѓ погляд Тома i паказаѓ праз плячо туды, дзе Хасэ, конюх, падыходзiѓ з оседланной канём. Тым падбег, узяѓ павады, лёгка ѓскочыѓ у сядло ѓ праѓду заходнiм стылi i кiнуѓся галопам па платнай дарозе.
  
  "Божа Лiтасцiвы, Томi, не забiвай понi!" Корвiн крыкнуѓ яму ѓслед, калi конь i хлопчык схавалiся ѓ лесе. Ён агледзеѓ голы, пыльны двор, невялiкую натоѓп пасажыраѓ, пастаяльцаѓ гатэля, рабочых i гультаёѓ i абвясцiѓ: "Заходзьце ѓнутр i выпiце пiва - гэта за кошт установы. Ранiца выдалася цяжкiм.
  
  Калi мы праходзiлi па верандзе, я ѓбачыѓ аднаго з жыхароѓ гатэля, откинувшегося на спiнку крэсла-пампавалкi з газетай на каленях i полузакрыв вочы назiрае за тым, што адбываецца ѓ двары. Ён глядзеѓ на нас знiзу ѓверх, калi мы iшлi па скрыпучым дошках.
  
  " Ваша вялiкасць. Ваша высокасць, " сказаѓ ён, выпростваючыся i прыѓздымаючы сваю патрапаную саламяны капялюш.
  
  "Цiкавае ранiцу, Джо", - сказаѓ я. "Што там адбываецца?"
  
  " Дылiжанс зноѓ абрабавалi.
  
  "Вау!" - Сказаѓ Сэм побач са мной.
  
  "Зноѓ?" - Спытаѓ я.
  
  " Двойчы за апошнiя два месяцы.
  
  Апошнiя некалькi чалавек протопали па истертым дошках веранды да дзвярэй салуне. " Бясплатнае пiва, - сказаѓ я Джо, калi мы павярнулiся, каб рушыць услед за iмi. I склаѓ газету напалам, ён нядбайна падняѓся на аистоподобные ногi i паплыѓ за намi.
  
  У бары было халадней, чым на вулiцы. Праз пару адкрытых вокнаѓ у задняй частцы было трохi паветра i чулася цурчанне вады ѓ ручаi за гатэлем. Смурод старога вiскi i нясвежага пiва падымалася, як туман над балотам, ад нацерты пяском маснiц i лакiраванай стойкi бара, испещренной абадкамi незлiчоных шклянак. Некалькi мух лянiва пырхалi ѓ цёплым паветры, нiбы чакаючы абеду. Корвiн i Ходди, бармэн, налiлi па пiнце пiва i паставiлi iх на стойку.
  
  "Гэта дрэнны бiзнэс", - сказаѓ Ходди. "Другi раз у гэтым годзе. Макконнелл думае, што гэты здзейснiѓ той жа самы хлопец, што i папярэднi. Не так лi, Макконнелл?"
  
  "Ён сапраѓды выглядаѓ так жа".
  
  "Як ён выглядаѓ?"
  
  "Цяжка сказаць шмат", - умяшаѓся вусаты мужчына ѓ новай вопратцы шахцёра. "На iм была бандана, сiняя, павязаная на твары".
  
  "Я думаѓ, яно чырвонае", - сказаѓ чырванатвары лысаваты мужчына ѓ пакамечаным шэрым касцюме.
  
  "I шыракаполы капялюш," дадаѓ першы мужчына.
  
  " Якi-то серапе па-над яго адзення.
  
  " Мне здалося, што гэта адно з тых зялёных вайсковых коѓдраѓ.
  
  " Якога ён быѓ росту? - Спытаѓ Корвiн.
  
  "Высокi - буйны хлопец", - сказаѓ поѓны мужчына ѓ iльняным пiнжаку.
  
  Макконнелл з гэтым не пагадзiѓся. "Ён быѓ не такiм ужо вялiкiм - мне здалося, што ён крыху худы. Хоць пад гэтай коѓдрай мала што можна было разабраць".
  
  Усе яны памяталi, што ѓ яго быѓ буйнакалiберны пiсталет. "Серабрыстага колеру", - сказаѓ поѓны мужчына, i iншы пагадзiѓся.
  
  "Без зброевага металу, з драѓлянымi дзяржальнямi", - пераканана сказаѓ Макконнелл.
  
  Побач са мной загаварыѓ iншы мужчына са знаёмым ангельскай акцэнтам. "Ён быѓ прыкладна пяцi футаѓ шэсць цаляѓ ростам, з цёмнымi вачыма, рудаватымi валасамi, вельмi нервовы. Карычневая шыракаполы капялюш, сiняя бандана, сiняя рабочая кашуля пад шапачкай, зробленай з армейскага коѓдры, джынсавыя штаны, чорныя чаравiкi. На iм былi чорныя пальчаткi для верхавой язды, а пiсталет быѓ кавалерыйскай мадэлi Colt Firearms Manufacturing Company 45-га калiбра, з сiняга металу з цёмным драѓлянай дзяржальняй - выдатнае назiранне, мiстэр Макконнелл.
  
  Мы ѓсе няѓцямна ѓтаропiлiся на яго.
  
  "I адкуль ты ѓсё гэта ведаеш?" - спытаѓ шахцёр з перабольшанай падазронасцю дурня. "Ты яго сябар цi што-то у гэтым родзе?"
  
  Ангелец павярнуѓся i зьмерыѓ яго позiркам, поѓным ветлiвага пагарды. " Я глядзеѓ.
  
  Шахцёр быѓ неустрашен. "Ну, шы-iт", - выпалiѓ ён у адказ з тым, што, як я выказаѓ здагадку, ён лiчыѓ досцiпам, затым павярнуѓся i плюнуѓ на падлогу. Двое iншых мужчын няёмка заерзали. Корвiн разрадзiѓ абстаноѓку. " Давайце ѓсе, бярыце сваё пiва i размяшчайцеся.
  
  Калi мужчыны накiравалiся да бару, ангелец застаѓся на месцы, назiраючы за iмi. Я павярнуѓся да яго, прадставiѓся i зрабiѓ некалькi заѓваг аб тым, што знаходжуся далёка ад дома. Ён пацiснуѓ маю працягнутую руку. "Шэрлак Холмс," сказаѓ ён. " Я так разумею, вы з Эдынбурга?
  
  "Мяркую, гэта няцяжка сказаць", - адказаѓ я.
  
  Ён быѓ малады - я б сказаѓ, маладзей трыццацi, - высокi i цыбаты, як жыхар Кентукi, з тонкiм тварам, доѓгай вострай скiвiцай, даволi вузка пасаджанымi вачыма i арлiным носам з высокай пераноссем, придававшим яго твару выраз адчужанай дапытлiвасцi драпежнай птушкi. Яго валасы, неапiсальнага каштанавага колеру, былi зачасаны назад з высокага iлба i падзеленыя з аднаго боку высокiм праборам. На iм быѓ гарнiтур з лёгкай воѓны, а гальштук старанна завязаны. Ва ѓсёй яго постацi было што-то неапiсальна ангельская - што-то ѓ кроi i тканiны яго пiнжака, у пасадцы плячэй i ѓ тым, як напышлiва ён глядзеѓ пагардлiва на натоѓп мужчын у бара сваiм доѓгiм ангельскай носам.
  
  Я спытаѓ у яго, што прывяло яго так далёка ад дома, i ён сказаѓ, што працаваѓ i падарожнiчаѓ па Амерыцы. Ён зрабiѓ паѓзу i некалькi секунд вывучаѓ мяне, затым сказаѓ: "Я мог бы спытаць тое ж самае ѓ вас. Я бачу, што вы шмат пiшаце, але, падобна, у вас няма працы, i вам не хапае грошай. Я б выказаѓ здагадку, што вы лiтаратар, але на дадзены момант не асаблiва паспяховы."
  
  Заѓвага было настолькi нечаканым i дзёрзкiм, якое зыходзiць ад чалавека, якому я прадставiѓся ѓсяго хвiлiну назад, што я на iмгненне застаѓся без адказу. "Што прымушае вас так думаць?" - Спытаѓ я крыху горача.
  
  Ён слаба ѓсмiхнуѓся мне. "Ваша правая рука i абшэѓкi кашулi выпацканыя чарнiламi," адказаѓ ён, кiнуѓшы погляд на абразлiвы прадмет, - а абшэѓка потерта ѓ тым месцы, дзе яна абапiралася б на пiсьмовы стол. Ваша адзенне поношена, рэмень стары i занадта вялiкi для вас, а куртку i штаны тыднямi не гладзiлi i не чысцiлi. Вашыя чаравiкi сведчаць аб тым, што вы не спынялiся ѓ гатэлi. Нi адзiн пастаялец гатэля, якi мог бы пачысцiць свае чаравiкi, пакуль спаѓ, не дазволiѓ бы iм прыйсцi ѓ такi стан. Ваш твар i рукi карычневыя, але вы не адрознiваецеся добрым здароѓем, так што ваш колер наѓрад цi выклiканы працай на сонца, што наводзiць мяне на здагадка, што вы жылi на адкрытым паветры. I, "сказаѓ ён нарэшце," у цябе ѓ валасах саламяныя пасмы".
  
  Яго крытыка маёй знешнасцi i фiнансаѓ прымусiла мяне пачырванець ад сораму i раздражнення. "Я прашу прабачэньня, калi пакрыѓдзiѓ вас, сэр", - сказаѓ ён тонам, якi меркаваѓ, што я быѓ не першым чалавекам, якога ён абразiѓ сваiмi заѓвагамi. "Я проста адказваѓ на ваш пытанне".
  
  З некаторым працай я вырашыѓ непрадузята паставiцца да свайму новаму знаёмаму, хоць бы таму, што ён быѓ маiм суайчыннiкам. " Усё ѓ парадку, праѓда, - сказаѓ я з большай лёгкасцю, чым адчуваѓ. "Мяне i раней прымалi за валацугу або разносчыка, але вы прыцягнулi мяне да жыцця беднага лiтаратара, якi адпачывае тут, у гарах, дзеля свайго здароѓя, хоць, прызнаюся, я не ведаѓ пра соломинке".
  
  "А," сказаѓ Холмс, яѓна задаволены сабой. Ён памаѓчаѓ, прыслухоѓваючыся, папрасiѓ прабачэння i накiраваѓся да бара. Корвiн казаѓ Макконнеллу: "Чаму б нам цяпер не ѓзяць пару чалавек i не з'ездзiць туды, дзе гэта адбылося? Сустрэнемся па шляху з шэрыфам i, магчыма, дапаможам высачыць хлопца. У мяне ёсць свежыя конi для нас чацвярых. - Корвiн паклiкаѓ свайго малодшага сына. " Джэйк, iдзi, дапамажы Хасэ асядлаць Эдзi, Дзюка, Панча i Рэда.
  
  Холмс падышоѓ да стойцы, дзе Корвiн стаяѓ, збiраючы пiѓныя шклянкi. "Цi магу я пракацiцца туды з вамi?" - спытаѓ ён.
  
  Корвiн на секунду задумаѓся. "Думаю, так - падобна на тое, вы маглi б распавесцi шэрыфу значна больш, чым некаторыя з гэтых мужыкоѓ. Можаце ѓзяць Дзюка". Холмс падзякаваѓ яго i знiк за дзвярыма.
  
  Корвiн павярнуѓся да мяне. " Не хацелi б вы прыйсцi i паглядзець, як мы спраѓляемся з гэтымi справамi, мiстэр Стывенсан?
  
  " Але хiба ѓ вас не скончылiся конi?
  
  "Дакладна", - сказаѓ ён i задумаѓся на секунду або дзве. "Ты ж не супраць пракацiцца на муле, цi не так? Гэта будзе не так хутка, але ты дабярэшся туды своечасова, каб убачыць самае цiкавае. Я ѓсё роѓна не думаю, што ты захочаш далучыцца да атрада.
  
  "Я не думаю, што мая жонка пацярпела б гэта", - сказаѓ я.
  
  Корвiн, кiѓнуѓ. "Жанчыны," сказаѓ ён.
  
  Ходди i Корвiн толькi што спустошылi апошнiя пiѓныя гурткi з бара, калi Джэйк уварваѓся ѓ салун, крычучы, што конi ѓ двары. Корвiн адклаѓ ручнiк, якiм выцiраѓ стойку, i накiраваѓся да дзвярэй. Макконнелл адным вялiкiм глытком дапiѓ рэшткi пiва i рушыѓ услед за iм. З парога Корвiн крыкнуѓ у адказ: "Перадай Хасэ, што я папрасiѓ асядлаць для цябе аднаго з мулаѓ, i мы ѓбачымся там".
  
  Мула, якога мне далi, звалi Джаспер. Ростам ён быѓ з каня, у гняды шкуры, але з галавой, падобнай на кавадла, i цалкам не ѓласцiвым конi самавалоданнем i упэѓненасцю ва ѓласных рашэннях. Хасэ патлумачыѓ, магчыма, каб супакоiць мяне, што яго трымалi ѓ гатэлi для перавозкi дам i iнвалiдаѓ.
  
  Я быѓ так жа рады пабыць адзiн, як i праехацца па платнай дарозе, таму што я наѓрад цi вылучаѓся лихостью на сваiм скакуне. Самы хуткi алюр Джаспера, падобна, быѓ звычайнай хадой. Калi я спрабаваѓ падштурхнуць яго ѓдарамi абцасаѓ ѓ бакi, ён злёгку па-бацькоѓску круцiѓ галавой, адхiляючы мае маленнi ѓцягнуць яго ѓ такое вар'яцтва. Падчас нашага кароткага падарожжа дылiжанс ѓ Калистогу прамчаѓся мiма нас у хаосе пылу, грукату капытоѓ, грукату колаѓ i крыкаѓ. Джаспер асцярожна з'ехаѓ на абочыну i з дакорам паглядзеѓ на аддалялася карэту, перш чым працягнуць свой паслухмяны шлях.
  
  Месцам рабавання быѓ брод, дзе дарогу перасякала невялiкi ручай. Частка схiлу пагорка размыла, i экiпажу прыйшлося б зменшыць хуткасць, каб перасекчы яго. Высокiя хвоi i дубы навiсалi над дарогай, а вiнаградныя лозы, кусты i маладыя дрэѓцы раслi пад iмi спутанной масай. Яго пышнасць i цень былi злавеснымi, нiбы створанымi для засады - месцы, праз якiя самотны падарожнiк мог прайсцi з пачашчаным сэрцабiццем i хуткiм крокам, кiнуѓшы пару поглядаѓ праз плячо.
  
  Корвiн, Макконнелл i адзiн з мужчын з гатэля стаялi з коньмi на блiзкай баку броду. Побач з iмi ляжаѓ паштовую скрыню са сцэны з адкрытай вечкам. Сярод дрэѓ справа ад дарогi я заѓважыѓ нейкi рух. Паглядзеѓшы туды, я ѓбачыѓ Холмса.
  
  Застаѓшыся адзiн на невялiкай паляне, дзе ручай ѓтвараѓ затока, перш чым працягнуць сваё працягу праз дарогу, ён павольна перасёк яе ѓзад-наперад, як следапыт, якi шукае знакi, якiя паказваюць на праходжанне яго здабычы. Час ад часу ён апускаѓся на каленi i вывучаѓ зямлю, нiбы запамiнаючы яе, а затым што-то запiсваѓ ѓ маленькi нататнiк, якi насiѓ з сабой. Некалькi разоѓ ён рабiѓ вымярэння з дапамогай вымяральнай стужкi i запiсваѓ лiчбы ѓ свой нататнiк. Па шляху ён падбiраѓ пару дробных прадметаѓ i клаѓ iх у скураны кашалек, якi даставаѓ з кiшэнi сваёй курткi, або асцярожна здымаѓ што-небудзь з галiнкi i заварочвалi ѓ кавалачак паперы, перш чым пакласцi ѓ кашалёк. Часам пытальная грымаса азмрочвалi яго худы твар, але большую частку часу яго пастава i выраз твару выказвалi сканцэнтраванае энергiю чалавека, засяроджанага на аналiзе асаблiва цiкавай i складанай праблемы. Крыху пазней ён перайшоѓ на бок спуску, дзе некаторы час караскаѓся ѓнiз па беразе ручая, пакуль не схаваѓся з выгляду. Ён з'явiѓся зноѓ праз некалькi хвiлiн, накiроѓваючыся назад да нас па платнай дарозе. Калi ён наблiзiѓся, я пачуѓ стук капытоѓ i грукат колаѓ фургона удалечынi, за якiм рушыѓ услед сабачы брэх. Корвiн падняѓ галаву. "Шэрыф i Соренсен з ищейками," сказаѓ ён.
  
  Праз хвiлiну мы ѓбачылi, як з-за павароту выяжджае з паѓтузiна коннiкаѓ, за якiмi варта фермерскi фургон, якiм кiруе каржакаваты стары ѓ саламянай капелюшы. Дзве чырвона-карычневыя шныпары стаялi ля поручня фургона, выгiнаючыся ад ѓзбуджэння i выдаючы свой асаблiвы брэх, нешта сярэдняе памiж брэхам i выццём, адкуль-то з-пад сваiх апушчаных падбародкаѓ.
  
  Холмс падышоѓ да фургона i сказаѓ фурману, калi той спынiѓся: "Вы можаце паспрабаваць выклiкаць сабак-сышчыкаѓ, але яны, магчыма, не змогуць узяць след".
  
  Соренсен паглядзеѓ з сумневам. " I з чаго б гэта?
  
  "Рабаѓнiк пасыпаѓ гэта месца кайенского перцам".
  
  Соренсен нахiлiѓся наперад на сядзенне свайго фургона i паглядзеѓ на Холмса з-пад палёѓ капелюша. "Вы мяне разыгрывае", - сказаѓ ён.
  
  "Не, я не збiраюся. Ты можаш паспрабаваць "ганчакоѓ", але я не маю асаблiвай надзеi ".
  
  "З Мэй усё ѓ парадку, раз ужо мы зайшлi так далёка", - сказаѓ Соренсен. Ён саскочыѓ з сядзення, абышоѓ фургон ззаду i апусцiѓ вароты. Сабакi саскочылi на зямлю i атрэслiся ѓ вадкiм патоку злямчанаю скуры. Соренсен прывязаѓ да скуранога аброжка кожнай сабакi па доѓгай вяроѓцы. "Герой, Рэкс. Наперад, хлопцы".
  
  Холмс вывеѓ iх на паляну. "Рабаѓнiк, па-вiдаць, схаваѓся тут загадзя, а затым паехаѓ па дарозе ѓ бок Калистоги", - сказаѓ ён Соренсену.
  
  "Гэта было даволi нахабна", - сказаѓ адзiн з людзей шэрыфа.
  
  "Уся гэтая чортава задума была нахабнай", - фыркнуѓ Макконнелл. "Мы не былi нават у пяцi мiлях ад горада".
  
  Соренсен вывеѓ сабак на паляну i аддаѓ iм каманду. Яны пачалi прагна абнюхваць зямлю, але праз хвiлiну або дзве спынiлiся i стаялi, кiваючы галовамi i вырабляючы серыю фырканий i чиханий, ад якiх па адрузлай скуры уверх i ѓнiз па iх целаѓ прабегла рабiзна. Соренсен прыцягнуѓ iх да сябе. "О, божа," сказаѓ ён. " Iдзiце сюды, вы двое. Ён падвёѓ сабак, або, правiльней сказаць, быѓ iмi оттащен, на беразе ручая, дзе дастаѓ з кiшэнi штаноѓ насоѓку i пачаѓ абцiраць iх морды вадой, бягучай памiж камянямi. Сабакi напiлiся, яшчэ трохi ѓзрушылi подвздошьями i лiзнулi яму рукi i твар. "Кайенского перац". Ён пакiваѓ галавой. "Хто б мог падумаць пра такое?"
  
  "Я чуѓ пра гэта", - сказаѓ Холмс. "Тым не менш, гэта хiтры трук".
  
  - Значыць, няма нiякага спосабу, каб высачыць яго? - спытаѓся адзiн з мужчын у атрадзе.
  
  "Па крайняй меры, не з коньмi i ганчакамi," сказаѓ Холмс. " I, верагодна, не са следапытамi. Яго сляды на платнай дарозе да цяперашняга часу замяло дылiжанс з Калистоги i, на жаль, "сказаѓ ён, кiнуѓшы погляд на атрад," iншыя. Ён павярнуѓся да Корвину. " Магчыма, нам варта вярнуцца ѓ гатэль, каб шэрыф мог пагаварыць з пасажырамi.
  
  Джаспера, нават воодушевленного перспектывай дома i ежы, неѓзабаве абагналi людзi на конях, i я застаѓся разважаць пра эксцентричном Холмса. Нягледзячы на яго раздражняльную шчырасць, я адчуѓ сiмпатыю да яго як да суайчыннiку, якi знаходзiцца ѓдалечынi ад дома. Акрамя таго, я нiколi не бачыѓ нiчога падобнага да таго, як ён уважлiва аглядаѓ месца рабавання, i мне было цiкава даведацца, што ён знайшоѓ.
  
  У гатэлi я згадаѓ Фанi аб сустрэчы з Холмсам (апусцiѓшы яго намёкi на маю вопратку i беднасць). "Я падумваю запрасiць яго наведаць наш лагер", - сказаѓ я. "Вы не пярэчыце?"
  
  Яна кiнула на мяне занепакоены погляд. "Ты ѓпэѓнены? Нам прыйдзецца накармiць яго падсмажаным хлебам з беконам на вячэру. Я была тут увесь дзень, замест таго каб рыхтаваць".
  
  "Я не думаю, што табе варта турбавацца", - сказаѓ я. "Ён не падобны на чалавека, якi моцна клапоцiцца пра ежу".
  
  Я знайшоѓ Холмса за столiкам у салуне, ён гутарыѓ з шэрыфам i Корвином. Большасць мужчын з "дылiжанса" бавiлi дзень за выпiѓкай i сядзелi ѓ бары, бурчаѓ i праклiнаючы шэрыфа, якога яны, здавалася, вiнавацiлi ѓ сваiм цяжкiм становiшчы нават больш, чым рабаѓнiка. Я злавiѓ погляд Холмса, ён папрасiѓ прабачэння i падышоѓ да мяне. Кiнуѓшы погляд праз плячо на сцэну незадаволенасцi, я сказаѓ: "Наш лагер знаходзiцца на ѓзгорку ѓ старым шахцёрскiм гарадку Сильверадо - цi ѓ тым, што ад яго засталося. Калi вы не пярэчыце прагуляцца па сцежцы, мы запрашаем вас вярнуцца з намi i паглядзець старую шахту. У мяне ёсць трохi добрага мясцовага вiна, якое астуджаецца ѓ шахце." Холмс спытаѓ, цi можам мы пачакаць, пакуль ён скончыць свае справы з шэрыфам. Чвэрць гадзiны праз ён далучыѓся да нас на верандзе.
  
  Ён здаваѓся ѓ добрым настроi, калi мы падымалiся па сцежцы. Аддыхаѓшыся пасля апошняга ѓздыму на ѓзгорак з хвостохранилищ, ён ацанiѓ платформу з яе ржавеюць абсталяваннем i навiсае руiнамi барака, з якiх складалася наша каралеѓства. Горнае абсталяванне, напаѓразбураныя будаѓнiчыя лясы i фiзiчны план аперацыi, здавалася, зацiкавiлi яго, i я падумаѓ, што, магчыма, ён iнжынер.
  
  Мы паднялiся ѓ шахту, дзе я напоѓнiѓ некалькi бутэлек з вiном нашага iмправiзаванага склепа ѓ гора. Потым я падтрымаѓ агонь у разбуранай кузнi, i мы ѓчатырох - Холмс, Фанi, Сэм i я - на пленэры з'елi наш няхiтры абед, калi сонца схавалася за гарою. У густым змроку Холмс запалiѓ трубку, а мы з Фанi - цыгарэты, i мы выпiлi мясцовага Шассела, а затым бардо. Холмс, якi, здавалася, нядрэнна разбiраѓся ѓ вiнах, выказаѓ сваё адабрэнне абодвум.
  
  Фанi была незвычайна падаѓленая. Я i раней бачыѓ яе такой сярод незнаёмых людзей; у якой-то кампанii яна хваравiта ѓспамiнала наш танны лад жыцця ѓ нашым горным лагеры i зусiм нядаѓнi скандал з яе разводам ѓ Сан-Францыска. Што тычыцца мяне, то ѓ парыве пачуццяѓ, падхарчаванае вiном i цеплынёй новага знаёмства, я неѓзабаве распавёѓ Холмсу гiсторыю пра тое, як мы дабралiся да нашага дома ѓ гарах. "Гэта курорт для бедных," заключыѓ я, - дзе я правёѓ лета, нежась на горным паветры i спрабуючы аднавiць сваё здароѓе. Мая жонка - жанчына з мяжы, з якой жарты дрэнныя, - (я краем вока зiрнуѓ на Фанi i ѓбачыѓ, што яна пiльна глядзiць на свае рукi, складзеныя на каленях), " сустрэла Смерць праз маю бальнiчны ложак - i пасля гэтага зрабiла мне гонар выйсцi замуж за тое нямногае, што ад мяне засталося. Калi б не яна - Фанi, любоѓ мая, ты ведаеш, што ѓсё гэта праѓда, - я быѓ бы пахаваны тут, у выгнаннi.
  
  Фанi паглядзела на мяне так, нiбы сумнявалася, стаю я такiх клопатаѓ. Холмс, да майго аблягчэннi, павярнуѓся да яе з сур'ёзным кiѓком павагi, у якiм я не ѓбачыѓ нi ценю iронii. "Ваш муж - шчаслiвы чалавек", - сказаѓ ён.
  
  Вечар прайшоѓ лягчэй, чым я баяѓся, у вiне i размовах. Нават крануты змякчальным уздзеяннем вiнаграду, Холмс заставаѓся маладым чалавекам амаль рептильно стрыманым. Але тое, чаго яму не хапала ѓ лёгкасцi i гумары, ён восполнял шырынёй сваiх ведаѓ i мыслення. Ён здаваѓся свабодным ад сацыяльных забабонаѓ, гэтак распаѓсюджаных сярод ангельцаѓ, i гаварыѓ з рэдкай шчырасцю назiрання, сумленнай гатоѓнасцю прызнаваць тое, што ён бачыѓ у рэчах, а не тое, што ад яго чакалi ѓмоѓнасцi. Нават Фанi неѓзабаве пацяплела да яго i далучылася да размовы.
  
  Нашы дыскусii былi самымi разнастайнымi, закранаючы еѓрапейскую i амерыканскую палiтыку, гiсторыю, лiтаратуру, архiтэктуру, iнжынернае справа i натуральныя навукi. Апошняе асаблiва зацiкавiла Холмса: ён нахiлiѓся да нас, i яго вочы заззялi ѓ святле камiна, калi ён выкладаѓ свае iдэi аб тым, як метады i адкрыцця сучаснай навукi могуць быць адаптаваны для раскрыцця злачынстваѓ i грамадзянскiх спрэчак. "У нейкi момант я падумваѓ аб чытаннi закона, - сказаѓ ён, - але прымяненне навуковых метадаѓ можа зрабiць значна больш для паляпшэння метадаѓ працы палiцыi i судоѓ. Я мяркую, што для трэнiраванага розуму, якi разбiраецца ѓ хiмii, фiзiцы i навуцы аб чалавечых матывацыях, месца злачынства можа быць кнiгай, у якой можна прачытаць усё, што там адбылося, i праверыць, цi самога злачынца ".
  
  Я вывучаѓ юрыспрудэнцыю i практыкаваѓ, хоць i нядоѓга, у якасцi адваката, i я пагадзiѓся з iм у неабходнасцi больш дасканалых метадаѓ. Палiцэйская дубiнка, платныя агенты, здагадкi i капрызы прысяжных - дрэнны набор iнструментаѓ для аддзялення невiнаватых ад вiнаватых. Я спытаѓ у яго, цi шмат у яго было магчымасцяѓ праверыць свае тэорыi.
  
  "Некалькi", - сказаѓ ён. "Я некаторы час працаваѓ з коронером ѓ Чыкага, ад якога я шмат даведаѓся аб механiзмах расследавання забойстваѓ. Знаходзячыся там, я дапамог калегу злавiць шантажыста ѓ пастку з дапамогай паперы i чарнiлаѓ у яго лiстах i такiм чынам атрымаѓ спасылку на банкiра, якi спрабаваѓ злавiць фальшываманетчыкаѓ. А гэта, у сваю чаргу, прывяло да iншай працы, зусiм нядаѓна тут, у Калiфорнii. Акрамя таго, "працягнуѓ ён," я навучыѓся назiраць за людзьмi навукова, то ёсць метадычна i як мага больш аб'ектыѓна, выводзячы факты пра iх з фiзiчных метак, пакiнутых iх жыццём i заняткамi ".
  
  Я прызнаѓ, што ѓ той дзень ён даволi добра мяне зразумеѓ. Фанi спытала, што я маю на ѓвазе, i я распавёѓ ёй, што Холмс ѓлавiѓ, ледзь зiрнуѓшы на мяне, падобна штукару, извлекающему шалiкi з капелюша.
  
  Холмс выцiснуѓ усмешку. "Павiнен прызнацца," сказаѓ ён, " што я ѓжо чуѓ ваша iмя раней. Ваш акцэнт i прыкметны рукаѓ вашай кашулi навялi мяне на думку аб магчымасцi таго, што вы маглi быць аѓтарам эсэ, хоць я не мог растлумачыць, чаму вы апынулiся так далёка ад дома. Астатняе было проста высновай з вашай знешнасцi.
  
  Я амаль забыѓся аб сваiм цiкаѓнасцi па нагоды падарожжаѓ Холмса на месцы рабавання, але Сэм, якi засынаѓ на каленях у мацi, сеѓ i спытаѓ: "Што вы ѓбачылi, калi агледзелiся сёння днём? Вы высветлiлi, хто быѓ рабаѓнiком?
  
  "Пакуль няма".
  
  "Ты збiраешся працягваць яго шукаць?" Спытаѓ Сэм.
  
  "Я думаю, што так i зраблю", - сказаѓ Холмс.
  
  "Што ты будзеш рабiць далей?" - Спытаѓ я.
  
  "Верагодна, наведайце мэнэджара банка, якi дасылаѓ грошы з заработнай платы".
  
  "Бэн Ингрэм," прадставiѓся я. " Я ведаю яго даволi добра, калi вам трэба ѓяѓленне.
  
  Холмс выглядаѓ зацiкаѓленым. "Дзякуй. Не маглi б вы паехаць туды са мной ранiцай?"
  
  Я павярнуѓся да Фанi. " Ты можаш абысцiся без мяне?
  
  Яна сур'ёзна паглядзела на мяне. " Мы справiмся, але паабяцай мне, што не дазволiш сабе занадта стамляцца.
  
  "Я добра аб сабе паклапачуся", - сказаѓ я.
  
  Яна паглядзела з сумневам, але пратэставаць не стала. "Тады iдзi. Мы з Сэмам можам папрацаваць над упакоѓкай".
  
  Я патлумачыѓ Холмсу, што мы згортваем наш лагер i неѓзабаве вяртаемся ѓ Сан-Францыска, а адтуль у Эдынбург - такая сапсаванасць самотны па хаце шатландца, якi з радасцю адмаѓляецца ад зямнога раю дзеля халодных шэрых узгоркаѓ радзiмы.
  
  Рана ранiцай наступнага дня я зноѓ адправiѓся ѓ гатэль. Збянтэжаныя каментарамi Холмса па нагоды майго ѓбору, мы з Фанi пачысцiлi мае чаравiкi i расчасаѓ салому з маiх валасоѓ, i я была апранутая, як джыл на яго вяселлi, у мой адзiны прыстойны пiнжак i найменш насiць па кашулю. Холмс чакаѓ з двума ѓжо оседланными коньмi, i мы паехалi па платнай дарозе ѓнiз па схiле гары да раѓнiне, дзе сярод серных крынiц дымiлася Калистога.
  
  Пасля горнай цiшынi горад здаваѓся грукатам колаѓ калёс i гучнымi галасамi. Холмс спынiѓся ѓ абодвух унiверсальных магазiнаѓ i спытаѓ, цi купляѓ хто-небудзь у апошнi час вялiкая колькасць кайенского перцу, але нiхто не ѓспомнiѓ нi аб якой такой куплi. Сярод прагулачных экiпажаѓ i вазоѓ з галантерейными таварамi мы дабралiся да банка, i, апынуѓшыся там, нас накiравалi ѓ офiс Бэна Ингрэма.
  
  Ингрэм вiтаѓ нас, упрыгожаны усмешкай бiзнэсмэна. Мужчына выглядаѓ так, нiбы створаны для ролi банкiра - выпешчаны, ружовашчокi i свежевыбритый. Яго светла-каштанавыя валасы спадалi з гладкага iлба, а пышныя вусы былi акуратна расчесать i падстрыжаныя. Яго накрахмаленная i блiскучая манiшка яшчэ не пачала вылiньваць на спякоце, а штаны ѓсе яшчэ захоѓвалi свой выгляд. Цяжкая залатая ланцужок, тянувшаяся ад кiшэнi для гадзiн да пятлiцы шэрага пiнжака, падбадзёрваючы казала аб поспеху i росквiце.
  
  Ён пацiснуѓ мне руку. "Мiстэр Стывенсан, рады зноѓ вас бачыць. Як прасоѓваюцца планы вашай паездкi ѓ Шатландыю?" - спытаѓ ён сардэчна - сяброѓства з банкiрамi была адным з пераваг, якiя аѓтару, адчуваюць цяжкасцi, даваѓ чэк на буйную суму з хаты.
  
  " Думаю, дастаткова добра. Праз некалькi дзён мы выязджаем у Сан-Францыска. Я буду сумаваць па горным паветры.
  
  "Я б сказаѓ, што вы выглядаеце лепш ад гэтага. Тут здаровы клiмат", - горда сказаѓ Ингрэм, паварочваючыся да Холмсу. "Ён ѓмацуе вас, як нiдзе ѓ iншым месцы, якое я ведаю".
  
  Я прадставiѓ яму Холмса. "Мiстэр Холмс быѓ пасажырам дылiжанса, якi ѓчора затрымалi".
  
  ђсмешка Ингрэма пацьмянела, i ён паглядзеѓ на Холмса з некаторым падазрэннем. " Спадзяюся, вы нiчога не страцiлi?
  
  "Няма", - сказаѓ Холмс. "Джэнтльмен узяѓ толькi скрынку "Экспрэс". Я папрасiѓ мiстэра Стывенсана прадставiць мяне да вас, таму што мяркую, што змагу дапамагчы вам злавiць рабаѓнiка".
  
  Вочы Ингрэма звузiлiся. " Чаму вы кажаце са мной? Чаму не з шэрыфам?
  
  " Таму што мне спатрэбiцца ад вас пэѓная iнфармацыя, каб выкарыстоѓваць знойдзеныя мной доказы.
  
  "Вы ведаеце, што я не магу даць вам нiякай iнфармацыi аб клiентах банка", - папярэдзiѓ Ингрэм.
  
  "Я ведаю; я не шукаю нiчога падобнага".
  
  Ингрэм пацiснуѓ плячыма i сказаѓ: "Добра. Зайдзi ѓ мой кабiнет".
  
  Ён паказаѓ нам на два крэсла перад сваiм сталом i зачынiѓ за сабой дзверы, затым высунуѓ свой уласны крэсла i цяжка апусцiѓся ѓ яго. Ён адкiнуѓся назад, склаѓ рукi на камiзэльцы прыкладна на ѓзроѓнi гадзiнны ланцужкi i, прыжмурыѓшыся, змераѓ Холмса ацэньваючым позiркам. " Такiм чынам, чаму вы думаеце, што зможаце нам дапамагчы?
  
  Холмс пачаѓ са сваёй звычайнай абыякавасцю: "Шэрыф сказаѓ мне, што два апошнiх рабавання дылiжанса ѓ Лейкпорте адбылiся, калi ён перавозiѓ аплатную ведамасць з руднiка Цынобра-Флэтс".
  
  "Так", - адказаѓ Ингрэм. "Я ѓ курсе гэтага".
  
  "Я мяркую, вы разглядалi магчымасць таго, што гэта было тое, што палiцыя назвала б унутранай працай".
  
  Ингрэм выглядаѓ менш чым здзiѓленым. "Другi выпадак адбыѓся толькi ѓчора, так што ѓ мяне не было шмат часу падумаць аб гэтым, але так, гэтая думка прыходзiла мне ѓ галаву".
  
  " Вы каго-небудзь падазраяце?
  
  Ингрэм на iмгненне задумаѓся. " Пакуль няма. Думаю, я даволi добра ведаю сваiх клеркаѓ.
  
  "Хто ведае, калi будзе адпраѓлена плацежная ведамасць?"
  
  "Я думаю, усе мы".
  
  "Хто-небудзь нядаѓна звальняѓся?"
  
  " Няма. "Ён на секунду задумаѓся i дадаѓ. - I ѓсе мы былi тут учора.
  
  "А", - сказаѓ Холмс. "Цi Мог хто-небудзь распавесцi старонняму чалавеку аб пастаѓках?"
  
  "Вы маеце на ѓвазе, што хто-то тут мог быць у змове з рабаѓнiком? Я мяркую, гэта магчыма, але я быѓ бы здзiѓлены. Усе мае людзi сумленныя, прамалiнейныя хлопцы. Яшчэ адна паѓза. "Што тычыцца выпадковага паведамленнi каму-небудзь, то ѓсе тут ведаюць, што мы не абмяркоѓваем банкаѓскiя справы з староннiмi - i гэта было б ѓдвая лепш, калi б гаворка iшла аб чым-то накшталт выплаты заработнай платы. Але чаму вы пытаецеся ѓ мяне, у любым выпадку?"
  
  Холмс патлумачыѓ. "У мяне ёсць некаторы прафесiйны вопыт расследавання злачынстваѓ. Гэта адбылося прама ѓ мяне на вачах, i- " ён на секунду змоѓк, нiбы падбiраючы словы, - у гэтым ёсць некаторыя падрабязнасцi, якiя мяне цiкавяць.
  
  "Такiм чынам," спытаѓ Ингрэм, " вы спрабуеце прымусiць мяне наняць вас?"
  
  "Не", - адказаѓ Холмс. "Я мяркую, што будзе прапанавана стандартнае ѓзнагароджанне. Я не прашу вас плацiць мне, проста дайце мне некаторую iнфармацыю".
  
  "Магчыма", - сказаѓ Ингрэм. "Гэта залежыць ад таго, аб чым вы просiце".
  
  "Я б хацеѓ пагаварыць з супрацоѓнiкамi банка iндывiдуальна, калi вы не пярэчыце".
  
  "У iх ёсць праца, якую трэба зрабiць", - пачаѓ было Ингрэм, але перадумаѓ, магчыма, вырашыѓшы, што прапанова бясплатнай дапамогi ѓ раскрыццi рабавання каштавала таго, каб ахвяраваць некалькiмi хвiлiнамi працоѓнага часу. "Але я думаю, мы маглi б ненадоѓга пакiнуць iх у спакоi".
  
  Ингрэм папрасiѓ свайго сакратара паказаць нам маленькую пакой побач з сховiшчам. "Заставайцеся тут, са мной", - сказаѓ мне Холмс. "Карысна мець сведкi, i, калi вы не пярэчыце, вы можаце рабiць нататкi".
  
  Мы выклiкалi людзей аднаго за адным, i Холмс дапытваѓ iх. Усе яны здавалiся сумленнымi, настойваючы на тым, што нiкому нiчога не казалi аб адпраѓцы заработнай платы.
  
  Апошнiм банкаѓскiм работнiкам, якога дапытвалi, быѓ сакратар Ингрэма Фрэнк Лейдэн. Мы пачакалi некалькi хвiлiн, i калi ён не з'явiѓся, я пайшоѓ яго шукаць. "О, ён нядаѓна пайшоѓ", - сказаѓ мне адзiн з прадаѓцоѓ. "Сказаѓ, што дрэнна сябе адчувае".
  
  Холмс падышоѓ да кабiнету Ингрэма i пастукаѓ у дзверы. Ингрэм быѓ здзiѓлены, убачыѓшы нас. "Дзе Фрэнк?" - спытаѓ ён.
  
  "Ён сышоѓ да таго, як мы змаглi яго дапытаць", - адказаѓ Холмс. "Вы можаце сказаць нам, дзе ён жыве?" Ингрэм накiраваѓ нас да клерку, якi знайшоѓ адрас Лейдена - пансiёну у горадзе - ѓ бухгалтарскай кнiзе.
  
  Дом знаходзiѓся ѓ некалькiх кварталах на поѓдзень ад галоѓнай вулiцы. Бабуля Лейдена сказала нам, што не бачыла яго з тых часоѓ, як ён пайшоѓ ранiцай на працу, а яго ключ ѓсё яшчэ вiсеѓ на кручку ѓ пярэднiм пакоi. "Калi вы не пярэчыце, мы пачакаем яго", - сказаѓ Холмс.
  
  Мы сядзелi ѓ гасцiнай, Холмс адкiнуѓся на спiнку крэсла з зачыненымi вачыма, але адкрываѓ iх кожны раз, калi хто-небудзь уваходзiѓ або сыходзiѓ, як кошка, якая сядзiць каля мышынай нары. Выпрабоѓваючы недахоп у яго цярплiвасцi, я кожныя пару гадзiн выходзiѓ пагуляць па горадзе ѓ пошуках Лейдена.
  
  Я знайшоѓ яго неѓзабаве пасля заходу сонца, у паѓцёмным, старым непагаддзю салуне побач з чыгуначным дэпо. Ён сядзеѓ у далёкiм канцы бара, утаропiѓшыся прама перад сабой, з пустым шклянкай з-пад вiскi перад сабой. Ён здрыгануѓся, калi я паклала руку яму на плячо, i павярнуѓся да мяне з выразам змардаванага адчаю. Я сказаѓ яму, што мiстэр Холмс чакае яго ѓ пансiёне, i ён уздыхнуѓ i, злёгку хiстаючыся, падняѓся на ногi.
  
  Лейдэн быѓ прыкладна майго росту, неблагi мужчына, але трохi мягковат i пачынаѓ паѓнець. Яго валасы, цёмна-каштанавыя i прамыя, былi зачасаны назад i падзеленыя праборам пасярэдзiне, але цяпер падалi наперад, на лоб; час ад часу ён амаль несвядомым жэстам адкiдваѓ iх назад. У яго былi густыя цёмныя вусы, але барады не было; твар у яго было жаѓтаватае, з чорнымi вачыма пад цяжкiмi павекамi, пачуццёвым ротам i значным падвойным падбародкам. Па дарозе назад у пансiён ён хiстаѓся i час ад часу натыкаѓся на мяне, мармычучы прабачэннi. Калi мы пераступiлi парог, ён паглядзеѓ на Холмса i, застонав i цяжка пакiваѓшы галавой, узяѓ свой ключ i павёѓ нас наверх, у сваю пакой.
  
  Лейдэн прапанаваѓ нам адзiныя два крэсла i цяжка апусцiѓся на ложак, апусцiѓшы галаву на каленi. "Аб Божа, у мяне непрыемнасцi", - сказаѓ ён, нi да каго канкрэтна не звяртаючыся.
  
  "Чаму гэта?" - Спытаѓ Холмс роѓным тонам, у якiм не чулася абвiнавачваннi.
  
  Лейдэн у роспачы паглядзеѓ на нас. "Вы ведаеце, вось чаму вы тут. Я той, хто распавёѓ аб зарплаце на шахце. Я з-за гэтага страчу працу, можа быць, сяду ѓ турму ".
  
  "Чаму вы гэта зрабiлi?" - Спытаѓ Холмс.
  
  Лейдэн устрывожана паглядзеѓ на яго. "Паслухай, я не маю нiякага дачынення да крадзяжам", - сказаѓ ён. "Я размаѓляѓ з чортавай шлюхай, вось i ѓсё. Гэта была чыстая глупства, я быѓ п'яны i распускаѓ язык. Павiнна быць, у яе быѓ кавалер. Я не магу паверыць, што яна магла так паступiць са мной. "Ён нахiлiѓся наперад, пакiваѓ галавой i выпусьцiѓ доѓгi, дрыготкi ѓздых.
  
  " Каму вы распавялi? - Спытаѓ Холмс.
  
  Секунду або дзве Лейдэн змрочна глядзеѓ у iншы канец пакоя, нi на што канкрэтна, затым зноѓ на Холмса. " Яе клiчуць руская Энi-Антонiя. Яна адна з дзяѓчат у доме мiсiс Баннерман на востраве Святой Алены. Ён нязграбна ѓзняѓся на ногi i накiраваѓся да маленькага пiсьмовага стала, дзе што-то дастаѓ з скрынi. Перадаѓшы фатаграфiю Холмсу, ён зноѓ плюхнуѓся на ложак. " Гэта яе фотаздымак.
  
  Гэта была кардонная фотаздымак прыгожай маладой жанчыны з падоѓжанымi рамантычнымi вачыма. Яна глядзела праз плячо ѓ какетлiвай позе i была апранута ѓ сукенку, якое адкрывала крыху больш белага пляча i вытанчанай маленькай лодыжкi, чым дазвалялi прыстойнасцi.
  
  "Калi вы бачылi яе ѓ апошнi раз?' - Спытаѓ Холмс.
  
  - У мiнулую суботу ѓвечары.
  
  " Часта Вы з iм бачыцеся?
  
  "Пару разоѓ у месяц - прыкладна столькi, колькi я магу сабе дазволiць. Яна мне накшталт як спадабалася, i я падумаѓ, што яна што-то адчувае да мяне. У мяне праблемы з законам з-за гэтага?"
  
  "Не, калi вы кажаце праѓду", - сказаѓ Холмс. "I я мяркую, мы даведаемся гэта, калi пагаворым з ёй".
  
  "Што б нi здарылася, я ѓ жахлiвым становiшчы", - з горыччу сказаѓ Лейдэн. "Чортава дурная дзяѓчынка. Я спадзяюся, ты знойдзеш сукiн сына, якi гэта зрабiѓ. - Ён зноѓ нахiлiѓся наперад, мармычучы праклёны ѓ адрас сваiх чаравiк.
  
  Пакiнуѓшы Лейдена сам-насам з яго сумленнем, мы знайшлi нумары ѓ гатэлi "Чизборо". Перад тым як легчы спаць, Холмс спытаѓ мяне, цi магу я паехаць з iм на востраѓ Святой Алены. Я быѓ занадта захоплены пагоняй, каб адмовiць яму, таму на наступную ранiцу я пакiнуѓ Фанi запiску з дылiжансам ѓ Лейкпорте, каб паведамiць ёй, што я перажыѓ ноч i правяду дзень у далiне.
  
  На востраве Святой Алены мы знайшлi дом мiсiс Баннерман, спытаѓшы бармэна ѓ першым жа салуне, якi ѓбачылi ѓ горадзе. "Баюся, джэнтльмены, вы будзеце расчараваныя", - сказаѓ ён. "Мiсiс Бэннерман". "Баннерманз" не працуе ѓ такую рань." Мы адхiлiлi яго ветлiвую прапанову накiраваць нас да даме, гадзiны працы якой маглi б больш адпавядаць нашым, i ён пажадаѓ нам ѓдалай палявання. "Ты проста вернешся сюды, калi яна не дасць табе тое, што ты хочаш".
  
  Дом мiсiс Бэннерман ѓяѓляѓ сабой рэспектабельнага выгляду асабняк з востраканцовай страхой у завулку на ѓскраiне горада. Цемнаскурая пакаёѓка адчынiла дзверы i правяла нас у гасцiную, упрыгожаную чырвонымi аксамiтнымi парцьера, тоѓстым дываном ѓ кветачку i пiянiна, цёмны дрэва якога было отполировано да бляску.
  
  Я чакаѓ, што лэдзi, да якой мы прыйшлi, будзе сярэднiх гадоѓ, але мiсiс Бэннерман выглядала крыху старэй трыццацi. Яе каштанавыя валасы былi старанна выкладзеныя, на ёй было жоѓтае шаѓковую сукенка, аблiпальную фiгуру, але твар было напудрено i нарумянено, а за вытанчанымi манерамi i прыемнай усмешкай хавалiся насцярожаныя i разважлiвыя шэрыя вочы. Калi яна працягнула руку ѓ лайковой пальчатцы i сказала: "Чым я магу вам дапамагчы, джэнтльмены?" яе вочы ацэньвалi, чаго мы можам хацець i што яна можа ад нас дабiцца. Фанi назвала б яе "стромкiм клiентам".
  
  Холмс вёѓ гутарку, а я стараѓся ѓнесцi сваю лепту, прымаючы сур'ёзны выгляд i кiваючы ѓ адпаведных месцах. Ён выказаѓ здагадку, не ѓдаючыся ѓ падрабязнасцi, што мы банкаѓскiя дэтэктывы, разыскивающие мiс Антонiю, каб задаць ёй некалькi пытанняѓ аб адным з яе наведвальнiкаѓ-джэнтльменаѓ. Калi мiсiс Баннерман спытала, у чым справа, ён елейно хмыкнуѓ аб неабходнасцi выконваць асцярожнасць i абараняць канфiдэнцыяльнасць банкаѓскiх клiентаѓ. "Вядома, мiсiс Баннерман, як дзелавая жанчына, вы ведаеце, якое гэта, калi вам давяраюць, э-э, канфiдэнцыйную iнфармацыю аб сваiх клiентах", - нараспеѓ прамовiѓ ён.
  
  Мiсiс Баннерман ласкава ѓсмiхнулася i сказала, што гатовая дапамагчы, калi зможа. "У нас тут добрае ѓстанова, i я б не хацела непрыемнасцяѓ. Баюся, я не змагу прадставiць вас Энi. Яна раптам з'ехала два днi таму. Яна сказала, што едзе ѓ Сан-Францыска. Яна i яшчэ адна дзяѓчына, якая раней тут працавала, Джозетт.
  
  " Яна сказала вам, дзе спынiцца? - Спытаѓ Холмс.
  
  "Баюся, што няма", - адказала мiсiс Баннерман.
  
  " Вы ведаеце, навошта яна туды накiроѓвалася?
  
  "Яна не сказала, але я мяркую, што для Жозетт трэба знайсцi лекара".
  
  " Значыць, яе сяброѓка хворая?
  
  "Так".
  
  " Яна проста сышла, не папярэдзiѓшы? Вам, павiнна быць, гэта нялёгка, - спачувальна сказаѓ Холмс.
  
  "О, ты паняцця не маеш", - уздыхнула мiсiс Баннерман. "Усе гэта справа было выпрабаваннем. Энi не можа думаць нi аб чым, акрамя Джо. Яна была занадта рассеянна; мужчыны заѓважылi. Яна працягвала казаць аб тым, каб адправiць Джо ѓ якi-небудзь санаторый, доктар Джэнкiнс - гэта лекар, да якога я адпраѓляю сваiх дзяѓчынак, - распавёѓ ёй пра Каларада. Яна збiрала на гэта грошы; аднойчы яна папрасiла мяне пазычыць ёй астатнiя, але я сказаѓ "не". Я небагатая жанчына, а гэтыя дзяѓчыны такiя шалапутны - хто ведае, вярну я iх калi-небудзь?" Яна разгарнула карункавы веер, некалькi разоѓ узмахнула iм i адарыла Холмса поглядам, меркавалi, што ён, вядома, зразумее. Затым выраз яе твару змянiлася, як быццам ёй што-то прыйшло ѓ галаву, i яна спытала Холмса: "Вы думаеце, яны збеглi з чалавекам, якога вы шукаеце?"
  
  "На дадзены момант мы не ведаем", - сказаѓ Холмс. "Цi быѓ у яе - э-э... адзiн-джэнтльмен?"
  
  " Ты маеш на ѓвазе моднага мужчыну? Не, не Энi. Яна нiколi нi з кiм не сустракалася, наколькi я ведаю.
  
  "Вы ведаеце, як яны падарожнiчалi?" - Спытаѓ Холмс.
  
  "У нашы днi ѓсе ездзяць на цягнiку. Але я чуѓ, што Джо пры смерцi, i калi гэта так, я нават не ведаю, як яны збiраюцца, каб дабрацца да Сан-Францыска ".
  
  Мы спыталi, чым хворая Джо, i мiсiс Баннерман адказала: "на сухоты". На яе твары з'явiлася выраз спагады. "Бедная дзяѓчынка".
  
  "У самой справе," сказаѓ Холмс з належнай сур'ёзнасцю. " Шкада. Ён на секунду змоѓк, а затым, нiбы неахвотна, вярнуѓся да бягучаму справе. "Вы можаце сказаць нам, як яны выглядаюць?"
  
  "Ну," адказала мiсiс Бэннерман, " Энi крыху вышэй за мяне, а мой рост пяць футаѓ пяць цаляѓ. У яе каштанавыя валасы, густыя i прамыя, светлая скура, шэрыя вочы, лёгкi замежны акцэнт - некаторыя мужчыны называюць яе рускай Энi. Джо - креолка з Новага Арлеана, прыгожая, як лялечка, з хвалiстымi каштанавымi валасамi i вялiкiмi цёмнымi вачыма. Да таго, як яна моцна захварэла, яна была такой прыгожай, што мужчыны проста любiлi яе ".
  
  " Назавiце iх поѓныя iмёны? - Спытаѓ Холмс.
  
  Мiсiс Баннерман нацягнута засмяялася i паглядзела на нас з-пад павек. "Я магу расказаць вам тое, што яны сказалi мне, але, ведаеце, гэтыя дзяѓчаты амаль нiколi не кажуць праѓду аб сваiм мiнулым. О, божа- Дай падумаць- Энi вядомая пад iмем Антонiя Грынвуд. Аднойчы яна сказала мне, як яе сапраѓднае iмя - нешта замежнае, я не памятаю што. Джо называла сябе Жозетт Дзювержэ.
  
  " Ты ведаеш пра iх што-небудзь яшчэ?
  
  "Не зусiм. Яны з'явiлiся тут разам, о, шэсць месяцаѓ таму - Энi сказала, што яны працавалi ѓ доме ѓ Сакрамэнта, але прыехалi сюды з-за здароѓя Джо ".
  
  "Вы сказалi, мiс Дзювержэ тут не працавала?" Спытаѓ Холмс. "Дзе яна спынiлася?"
  
  Яна кiнула на яго яшчэ адзiн падступны погляд. "Вы, джэнтльмены, здаецца, сапраѓды зацiкаѓлены ѓ iх. Наколькi гэта важна? Прадугледжана ѓзнагароджанне?"
  
  Холмс праiгнараваѓ яе пытанне i спытаѓ, цi не пярэчыць яна, калi мы агледзiм пакой Энi. Мiсiс Баннерман, вiдавочна спадзеючыся атрымаць пару драбкоѓ iнфармацыi, прапанавала сама праводзiць нас наверх i павяла уверх па лесвiцы з пакрытымi дываном прыступкамi i палiраванымi парэнчамi.
  
  У пакоi была пакаёѓка, яна прыбiрала. Акно было адкрыта, i сонечныя прамянi, якiя прабiваюцца скрозь белыя фiранкi, надавалi памяшканню пранiзлiвую атмасферу нявiннасцi. У шафе вiсела накiдка з шоѓку i карункаѓ i пара вячэрнiх сукенак. На падлозе пад iмi былi пакiнутыя атласныя туфлiкi. Ад дзяѓчыны, якая iх насiла, мала што засталося, акрамя скрыначкi з пудрай i паношанага расчоскi для валасоѓ на туалетным столiку. Холмс узяѓ шчотку для валасоѓ, агледзеѓ яе, зазiрнуѓ у скрынi стала i камоды. Мiсiс Баннерман рушыла ѓслед за iм, зазiраючы яму праз плячо. Скончыѓшы, ён павярнуѓся да яе i падзякаваѓ падкрэслена ветлiвым паклонам. "Калi вы пачуеце што-небудзь ад мiс Грынвуд або даведаецеся што-небудзь аб тым, дзе яна можа быць, калi ласка, у што бы то нi стала паведамiце мiстэру Ингрэму ѓ банк Калистоги".
  
  Пакуль мы спускалiся па лесвiцы, мiсiс Баннерман патлумачыла Холмсу, як дабрацца да пансiёну, дзе жыла Джо, i да кабiнета доктара Джэнкiнс. Яна сама праводзiла нас да дзвярэй i, калi мы сыходзiлi, зноѓ сказала, што, вядома, дапамагла б, калi б магла. "Я сапраѓды не хачу тут непрыемнасцяѓ. Я проста спадзяюся, што з iмi ѓсё ѓ парадку, " ласкава сказала яна, пiльна гледзячы Холмсу ѓ вочы. " Вы мне распавядзеце, праѓда?
  
  "Ну, вядома", - сказаѓ Холмс з паклонам.
  
  Кабiнет доктара Джэнкiнс знаходзiѓся па дарозе ѓ пансiён. Ён аглядаѓ пацыента ѓ сваёй аперацыйнай, але, скончыѓшы, правёѓ нас у свой кабiнет i прапанаваѓ келiх шэры. Гэта быѓ хударлявы сiвы мужчына ѓ акулярах у сталёвай аправе з стомленым выглядам чалавека, якi пабачыѓ дастаткова хвароб i смерцяѓ, каб страцiць надзею знайсцi ѓ гэтым якi-небудзь чароѓны план. Калi я згадаѓ мiс Дзювержэ, ён пакiваѓ галавой. "Безнадзейны выпадак", - сказаѓ ён. "Для яе больш няма чаго зрабiць".
  
  Холмс пераказаѓ яму словы мiсiс Бэннерман. "О Божа", - уздыхнуѓ ён i заплюшчыѓ вочы. "Гэтая Энi. Я зноѓ i зноѓ спрабаваѓ сказаць ёй, але яна не хацела - не магла - прыняць, што гэта канец. Я бачыѓ такiх мацi з дзецьмi; яны проста не могуць перастаць змагацца ".
  
  Ён успомнiѓ, што згадваѓ санаторый у гарах Каларада. "Iм кiруе мой стары сябар Харвi Макiнана, так што я ведаю, што гэта месца на ѓздыме. Нiхто, акрамя знахароѓ, нiчога не абяцае пры гэтай хваробы, але горны паветра, здаецца, дапамагае ѓ некаторых выпадках. Не Джозетт, яна зайшла занадта далёка. Але Энi не слухала; у яе павiнна была быць хоць нейкая надзея, няхай нават iлжывая. Таму я даѓ ёй iмя. Не тое каб яна магла сабе гэта дазволiць; жанчына ѓ жыццi не зарабляе такiх грошай. Таму я распавёѓ ёй аб спецыялiста, якога я ведаю ѓ Сан-Францыска, Зильбермане. Зрэшты, гэта было даѓно. У гэты момант Джо, верагодна, не змагла б здзейснiць паездку ".
  
  Ён быѓ здзiѓлены i засмучаны, калi Холмс сказаѓ яму, што дзве жанчыны пакiнулi востраѓ Святой Алены. "Шчыра кажучы, яна была занадта хворая, каб падарожнiчаць; я бачыѓ яе лiтаральна на днях. Было б лiтасцiвей дазволiць ёй памерцi ѓ сваёй уласнай ложку.
  
  Падзякаваѓшы доктара, мы паехалi ѓ пансiён, дзе гаспадыня, падобная на шэрага вераб'я жанчына, усхвалявана паведамiла нам, што мiс Дзювержэ i яе сяброѓка з'ехалi сёння ранiцай. "Яна была занадта слабая, каб iсцi; ношчыка давялося несцi яе да экiпажа". Яна была азадачана, калi Холмс сказаѓ, што мы спрабуем знайсцi жанчын, i папрасiѓ зазiрнуць у пакой мiс Дзювержэ. "Я яго яшчэ не пачысцiла", - перапрасiла яна.
  
  "Яшчэ лепш," сказаѓ Холмс.
  
  Пакой была маленькай i просты. У ёй не засталося нiчога ад мiс Дзювержэ, акрамя пары раманаѓ з загнутымi карэньчыкамi, вазы з кветкамi i пустыя бутэлечкi з-пад лекаѓ на столiку побач з ложкам. Холмс агледзеѓ пакой i выцягнуѓ з-пад ложка невялiкi кардонны куфэрак. У iм, загорнутыя ѓ вайсковае коѓдру, былi мужчынскiя штаны, сiняя кашуля, капялюш i сiняя бандана. "Павiнна быць, яна забылася гэта", - сказала гаспадыня. "Але я не магу ѓявiць, навошта ёй гэтая адзенне. Нi адзiн мужчына нiколi не прыходзiѓ да яе, акрамя доктара Джэнкiнс ".
  
  Холмс зачынiѓ багажнiк i папрасiѓ яе патрымаць яго, пакуль ён не дашле за iм чалавека з офiса шэрыфа. Яе вочы пашырылiся ад трывогi. "Шэрыф? Што яны зрабiлi? Яны здавалiся такiмi цiхiмi дзяѓчатамi ". Пакiваѓшы галавой, яна сказала: "Мне варта было паслухаць сваю сястру. Яна сказала мне не падпускаць да сябе такiх жанчын".
  
  Калi мы выходзiлi з хаты на вулiцу, я спытаѓ Холмса, цi была гэтая адзенне на рабаѓнiкоѓ. Ён кiѓнуѓ.
  
  "Значыць, яна сапраѓды перадала каму-небудзь iнфармацыю аб аплатнай ведамасцi. Як ты думаеш, ён усё яшчэ тут цi сустракаецца з iмi ѓ Сан-Францыска?"
  
  "Падазраю, што нi тое, нi iншае", - сказаѓ Холмс, але калi я папрасiѓ яго растлумачыць, што ён мае на ѓвазе, ён пакiваѓ галавой. "Я яшчэ недастаткова ведаю".
  
  Я не здзiвiѓся, калi Холмс сказаѓ мне, што мае намер адправiцца ѓ Сан-Францыска цягнiком наступнага дня. "Я б адправiѓся раней, калi б гэта было магчыма. След ѓжо астывае", - сказаѓ ён. "Калi мiс Дзювержэ памрэ, знайсцi мiс Грынвуд будзе нашмат цяжэй; яна зможа свабодна перасоѓвацца практычна куды заѓгодна i будзе значна менш прыкметная без сваёй кампаньёнкi-iнвалiда".
  
  Я даѓ яму адрас, дзе мы спынiмся ѓ Сан-Францыска, i дом маiх бацькоѓ у Эдынбургу. "Калi ласка, - папрасiѓ я яго, - дайце мне ведаць, цi знойдзеце вы рабаѓнiка. Я адчуваю сябе чытачом, вымушаным адкласцi кнiгу якраз у той момант, калi гiсторыя становiцца захапляльнай ".
  
  Але наступныя днi былi так запоѓненыя згортваннем нашага лагера, перавозкай нашых рэчаѓ у Сан-Францыска i добраѓпарадкаваннем там нашага часовага жылля, што я ѓспомнiѓ аб рабаваннi дылiжанса толькi мiж iншым, лянiва варожачы, пазнаю я калi-небудзь канец гэтай гiсторыi.
  
  Мы прабылi ѓ Сан-Францыска за ѓсё дзень або два, калi Сэм адказаѓ на стук у дзверы, i я пачуѓ знаёмы голас, якi пытаецца пра мяне. Фанi была на кухнi, але сырой паветра разбурыѓ мае лёгкiя, i я ѓвесь дзень кашляѓ, седзячы ѓ камiна ѓ гасцiнай. Сэм, увесь у распачынаннi, прывёѓ Холмса ѓ пакой. Убачыѓшы мяне, Холмс спынiѓся i папрасiѓ прабачэння. "Мiстэр Стывенсан, я бачу, вы хворыя. Прабачце, калi патурбаваѓ вас".
  
  Я ѓстаѓ, каб павiтаць яго. " Я не так ужо хворы, - сказаѓ я з большай адвагай, чым адчуваѓ. " Рады зноѓ цябе бачыць. Праходзь, сядай.
  
  "Баюся, не цяпер," сказаѓ ён. " я прыйшоѓ па тэрмiновым справе.
  
  "У самай справе!" Я адказаѓ, радуючыся, што мяне адцягнулi ад маiх асабiстых праблем. "У чым справа?"
  
  Ён агледзеѓся. " Мiсiс Стывенсан тут?
  
  Трохi здзiѓлены, я адказаѓ: "Так, яна -" Маю ѓвагу прыцягнула нейкi рух, i, паглядзеѓшы туды, я ѓбачыѓ Фанi ѓ дзвярах, разгладжваюць свой фартух. "Фанi," паклiкаѓ я яе, " гэта мiстэр Холмс.
  
  Фанi паспяшалася увайсцi. "Мiстэр Холмс, як прыемна вас бачыць", - цяпло сказала яна i павярнулася да мяне з суровым выглядам. "Луi, вам варта адпачыць".
  
  "Я ведаю, мiстэр Холмс прыйшоѓ пабачыцца з вамi", - сказаѓ я ёй.
  
  Трохi ѓсхваляваная, Фанi павярнулася да Холмсу, якi, здавалася, не ведаѓ, з чаго пачаць. "Гэта з нагоды рабавання дылiжанса", - сказаѓ ён.
  
  Мы абодва ѓтаропiлiся на яго, Фанi, як i мне, было цiкава высветлiць, якое месца яна займае ѓ гэтай справе.
  
  "Мы высачылi рабаѓнiка i блiзкiя да таго, каб вырабiць арышт".
  
  "У самай справе! Гэта добрыя навiны", - сказаѓ я. "Як вы яго знайшлi?"
  
  "Я раскажу вам. Але ѓ дадзены момант сiтуацыя даволi складаная. Вы памятаеце, што адна з жанчын была цяжка хворая".
  
  " Так- мiс Дзювержэ.
  
  " У вас добрая памяць. Наколькi я разумею, яна ѓсё яшчэ жывая, хоць i пры смерцi. Але мы збiраемся, каб арыштаваць яе кампаньёнку, мiс Грынвуд.
  
  Вочы Фанi пашырылiся, i яна паднесла руку да вуснаѓ. Я пачаѓ казаць, каб распытаць далей аб рабаѓнiкоѓ, але Холмс працягнуѓ перш, чым я паспеѓ вымавiць хоць слова.
  
  " Мiс Грынвуд ѓ адчаi з-за сваёй сяброѓкi. Я думаю, усё пройдзе лягчэй, калi з намi будзе хто-небудзь - жанчына, - хто зможа паклапацiцца аб мiс Дзювержэ. Ён павярнуѓся да Фанi. " Я ѓспомнiѓ, што мiстэр Стывенсан хвалiѓ ваша майстэрства медсёстры, хоць, баюся, нават вы мала што зможаце для яе зрабiць. Мэта вашага прысутнасцi - запэѓнiць мiс Грынвуд, што пра яе сяброѓцы паклапоцяцца у яе апошнiя гадзiны. Я прашу шмат чаго, але, як вы думаеце, вы маглi б дапамагчы?
  
  Фанi не вагалася. " Чаму бы i няма? Дзе яна?
  
  "Пачакай", - сказаѓ я з пачуццём сямейнага клопату. "Мая жонка будзе ѓ небяспецы?"
  
  Холмс не вагаѓся. " Няма. Тут толькi дзве жанчыны.
  
  " Дык дзе ж рабаѓнiк? - спытаѓ я.
  
  "Цалкам бяспечна".
  
  " Значыць, вы яго арыштавалi?
  
  "Пакуль няма, але мы хутка гэта зробiм".
  
  Я не адчула асаблiвага палягчэння, але Фанi ѓжо пайшла збiраць свае рэчы. Я зняла куртку i капялюш з вешалкi i надзела iх. Праз iмгненне Фанi вярнулася, у шалi i капялюшыку, з невялiкай сумкай у руках. Яна паглядзела на мяне з трывогай i адкрытым неадабрэннем, i я адказаѓ ёй перш, чым яна паспела загаварыць. "Я не дазволю табе пайсцi туды адной".
  
  Калi б мы былi адны, яна б цалкам справiлася са мной, але ѓ прысутнасцi мiстэра Холмса яна адчувала сябе стрыманай ад сваркi. "Луiс, ты вар'ят", - уздыхнула яна з змрочным выглядам i пахiтала галавой. Яна павярнулася да Холмсу. "Я гатовая", - сказала яна.
  
  Звонку нас чакаѓ чатырохколавы аѓтамабiль, i Холмс накiраваѓ яго па адрасе, якi я не даведаѓся. Па дарозе туды ён быѓ, як звычайна, маѓклiвы. Яго маѓчанне было чапляючым, i мы з Фанi амаль не абмянялiся нi словам, хоць я моцна сцiскаѓ яе маленькую ручку ѓ сваёй. Пакуль таксi взбиралось на пагоркi i сворачивало з адной вулiцы на iншую, я страцiѓ з-пад увагi яго маршрут, i калi яно нарэшце спынiлася, мы апынулiся ѓ незнаёмай мне частцы горада, у квартале высокiх жалобных дамоѓ, якiя стаяць ушчыльную адзiн да аднаго, як чорныя кiпарысы ѓ ветрозащите. Пагоркi i марскi туман зачынялi любы далёкi агляд, а вулiца i хаты здавалiся замкнёнымi ѓ маленькiм прасторы, як каменны замак у акварыуме.
  
  Пакуль Холмс расплачваѓся з кiроѓцам таксi, на тратуары побач з намi, здавалася, з нiадкуль, паѓстаѓ мужчына ѓ тѓiдавага гарнiтуры. Ён коратка кiѓнуѓ у знак прывiтання i цiха загаварыѓ з Холмсам. " Нiчога новага з тых часоѓ, як вы сышлi, сэр. Мне застацца тут?
  
  "Няма", - сказаѓ Холмс. "Праходзьце ѓ дом. Мiсiс Стывенсан тут, i я думаю, прыйшоѓ час пагаварыць з мiс Растоѓ".
  
  " Холмс! - Прашаптаѓ я, захоплены агульнай тэндэнцыяй казаць напаѓголасу. " Што вы маеце на ѓвазе, мiс Растоѓ? Дзе рабаѓнiк? - спытаѓ я.
  
  Холмс паглядзеѓ на мяне амаль з жалем. " Мiс Растоѓ - гэта мiс Грынвуд. Запэѓнiваю вас, мiсiс Стывенсан па-за небяспекi.
  
  Фанi паклала руку мне на плячо. " Луi, супакойся. Ты думаеш, я не магу сама пра сябе паклапацiцца?
  
  " З узброеным дарожным агентам?
  
  "Я б сказала, што вы пераѓзыходзiлi яго колькасцю", - адказала яна, акiнуѓшы позiркам нас траiх.
  
  Анi не супакоiѓшыся, я ѓзяѓ сябе ѓ рукi i рушыѓ услед за Холмсам i астатнiмi ѓверх па прыступках.
  
  Дзверы адкрыла служанка. " Можна нам увайсцi, Мэры, - сказаѓ Холмс, - i не маглi б вы, калi ласка, паклiкаць мiсiс Пакстон?
  
  Мэры адступiла ѓ бок, i мы ѓвайшлi ѓ вестыбюль, з левага боку якога на верхнiя паверхi падымалася пакрытая дываном лесвiца. Холмс накiраваѓ нас, за выключэннем Фанi, у гасцiную справа ад хола. Мужчына ѓ тѓiдавага гарнiтуры заняѓ такое месца, каб яго не было вiдаць з лесвiцы, i пакiнуѓ мяне, каб сядзець на крэсле каля дзвярэй гасцiнай, адкуль мне былi бачныя хол i лесвiца. "Дарэчы," сказаѓ ён, - я Элва Уэстон, з агенцтва Пiнкертон". Я прадставiѓся, i мы вярнулiся да чакання.
  
  Мэры моѓчкi пайшла ѓ заднюю частку дома i праз хвiлiну вярнулася ѓ суправаджэннi мiсiс Пакстон.
  
  Мiсiс Пакстон была поѓнай жанчынай, проста апранутай, з каштанавымi валасамi, сабранымi ззаду ѓ пучок. Яна, вiдавочна, была замяшаная ѓ гэтай гiсторыi, i калi яна прадставiлася Фанi i цiха паразмаѓляла з Холмсам, яна здавалася цалкам упэѓненай у сабе, нягледзячы на тое, што ведала, што палюбоѓнiца бандыта з дылiжанса хаваецца ѓ сваiх пакоях наверсе. Па яе слова Мэры паднялася па пакрытай дываном лесвiцы i знiкла, бясшумна спусцiѓшыся некалькi хвiлiн праз. "Яна кажа, што зараз спусцiцца, мэм", - сказала яна мiсiс Пакстон i падалася назад у канец калiдора, каб шырока расплюшчанымi вачыма назiраць за тым, што можа адбыцца далей.
  
  Нiхто не прамаѓляѓ нi слова, i слабыя гукi дня, здавалася, падалi, як кроплi дажджу, у возера цiшынi. Я чуѓ ѓласнае дыханне i душыѓ кашаль. Мне здалося, што я пачула, як наверсе, i дзверы зачынiлiся, i праз iмгненне на лесвiцы бязгучна з'явiлася маладая жанчына. Гэта была дзяѓчына з фатаграфii, з такiмi ж доѓгiмi цёмнымi вачыма. Яна была высокай, прамой i стройнай, i яе твар мела трохi замежны выгляд, з шырокiмi, высокiмi скуламi i бледнай скурай, якая здавалася святлiвай ѓ паѓзмроку лесвiцы. Яе каштанавыя валасы былi сабраныя ѓ пучок на шыi, а простае цёмны сукенка, якое яна насiла, свабодна вiсела на ёй. Яна павольна спусцiлася i спынiлася на паѓдарозе, убачыѓшы Холмса з Фанi i мiсiс Пакстон.
  
  "Хто вы?" - спытала яна.
  
  " Шэрлак Холмс з банка Калистоги.
  
  "Аб". Яна не здавалася асаблiва здзiѓлена, але яе вочы на iмгненне зачынiлiся, i яна, здавалася, мацней ухапiлася за парэнчы левай рукой.
  
  Уэстон перамясцiѓся з свайго хованкi на месца памiж лесвiцай i ѓваходны дзвярамi. У яго i Холмса былi пiсталеты, схаваныя па баках.
  
  Холмс зноѓ загаварыѓ спакойным голасам. "Мiс Растоѓ, калi ласка, перадайце ваш пiсталет мiстэру Уэстон".
  
  Яна спусцiлася яшчэ на некалькi крокаѓ па лесвiцы да Уэстон, дастала правую руку са складак спаднiцы i працягнула яму рэвальвер. "У любым выпадку, гэта не мае значэння," цiха сказала яна.
  
  Яна зноѓ павярнулася да Холмсу, абапiраючыся на гэты раз абедзвюма рукамi. " Мая сяброѓка наверсе. Хто-то павiнен паклапацiцца пра яе; яна сапраѓды хворая. Вы можаце пайсцi i паглядзець самi. Гэта не выкрут, я абяцаю. Яе словы, хоць i з лёгкiм замежным акцэнтам, былi вымаѓленыя з нястрымнай сур'ёзнасцю юнацтва. Нягледзячы на ѓвесь яе вопыт зносiн з мужчынамi i iх заганамi, падумаѓ я, яна ѓсё яшчэ ѓсяго толькi дзяѓчына.
  
  "Я ведаю", - сказаѓ Холмс. "Я прывёѓ сёе-каго, каб пра яе паклапацiлiся", - сказаѓ ён, кiѓнуѓшы Фанi. Маладая жанчына на секунду спынiлася, гледзячы на iх, затым павярнулася да версе лесвiцы.
  
  З лесвiчнай пляцоѓкi мы рушылi ѓслед за ёй па калiдоры направа, дзе яна адчынiла дзверы, шырока расчынiла яе i ѓвайшла ѓ пакой. Холмс i Уэстон рушылi ѓслед за ёй, а праз iмгненне да iх далучылiся Фанi i я.
  
  На самай справе пакой ѓяѓляла сабой пару пакояѓ: гасцiную з крэсламi, сталом, невялiкай канапай пад эркерам i спальню за iм. Мiс Растоѓ прайшла прама ѓ спальню i схiлiлася над ложкам. Фанi рушыла ѓслед за ёй туды, а я рушыѓ услед за Фанi да дзвярэй.
  
  Маладая жанчына ляжала ѓ ложку, загарнуѓшыся, як дзiця, у коѓдру i крыху падпёршы галаву падушкамi. Яна была такой худзенькай, што покрыва ледзь прыкрывала тое месца, дзе пад iм ляжала яе маленькае цела. Яе твар было бясколерным, змардаванай i дакучлiвым, з тонкiмi абрысамi, з маленькiм бледным ротам i зацененых вачыма. Яе цёмныя валасы былi нядбайна заплеценыя ѓ касу, але некалькi вiльготных ад поту пасмаѓ вiлiся ѓ яе на iлбе. Пакуль я назiраѓ, яе вочы адкрылiся, i яна паглядзела на мiс Растоѓ, як быццам спрабуючы разглядзець, хто яна такая. - Энi? - спытала яна голасам, падобным на ѓздых.
  
  "Так, маленькая", - сказала мiс Растоѓ, пяшчотна паклаѓшы руку на лоб хворы i прыбiраючы вiльготныя валасы з яе iлба. Вусны дзяѓчыны завагалiся ѓ падабенстве ѓсмешкi, i яна закрыла вочы, нiбы змучаная гэтым высiлкам.
  
  Мiс Растоѓ вярнулася да нас, зачынiѓшы за сабой дзверы спальнi. " Вы збiраецеся мяне арыштаваць?
  
  Фанi паглядзела на яе, потым на Холмса. "Спадзяюся, што не," сказала яна. " Мне трэба з вамi пагаварыць. "Фанi придвинула да стала ѓ гасцiнай два крэсла, села на адзiн i жэстам запрасiла мiс Растоѓ сесцi на iншы.
  
  З дазволу Холмса Уэстон выйшаѓ з пакоя, каб пачакаць ѓнiзе. Холмс уладкаваѓся ѓ крэсле ля акна некалькi ѓ баку ад нас. Не жадаючы сыходзiць, я сеѓ на крэсла з прамой спiнкай, з якога мне была бачная дзверы ѓ калiдор.
  
  Фанi звярнулася да мiс Растоѓ. "Я нават не ведаю вашых iмёнаѓ", - пачала яна прабачлiвым тонам. "Нiхто не знайшоѓ час паведамiць мне".
  
  Дзяѓчына паглядзела на яе так, нiбы спрабавала вырашыць, наколькi ёй можна давяраць. "Я Энi-Антонiя Давидовна Растова. Маю сяброѓку, "працягнула яна, крыху павагаѓшыся перад гэтым словам," клiчуць Жозетт-Жазэфiна-Лафреньер.
  
  " Я Фанi Стывенсан, а гэтыя двое мужчын - мой муж Луiс i мiстэр Шэрлак Холмс, з якiм вы ѓжо знаёмыя. А цяпер, Антонiя, - мякка працягвала яна, - наколькi я разумею, Жозетту аглядаѓ лекар.
  
  - Так, - цiха адказала Антонiя.
  
  " А ён сказаѓ табе, што з ёй не так?
  
  "Я ѓжо ведаѓ гэта - сухоты".
  
  Фанi нахiлiлася да яе. " А ён сказаѓ вам, наколькi сур'ёзна яе стан?
  
  Антонiя кiѓнула. "Так", - сказала яна. Яна нахiлiлася наперад у сваiм крэсле, закрыѓшы твар рукамi, i зрабiла доѓгi, перарывiсты ѓдых. "Чорт- о, чорт!" прашаптала яна. " Я не хачу плакаць так гучна, яна можа мяне пачуць. "Яна паглядзела на Фанi, раптам адчуѓшы раскаянне. "Мне вельмi шкада, мэм".
  
  "Усё ѓ парадку", - сказала Фанi. "Нiчога такога, чаго б я раней не чула".
  
  "Я так старалася, разумееш", - сказала Антонiя. "Я зрабiла ѓсё гэта, каб выратаваць яе - проста для таго, каб апынуцца тут". Яна зноѓ сутаргава ѓздыхнула. Яе вочы напоѓнiлiся слязьмi, а рукi, якiя ляжалi цяпер на каленях, ѓчапiлiся адно ѓ аднаго так, што костачкi пальцаѓ збялелi. " Я забiѓ яе, цi не так? Прывёз яе сюды. Я зрабiѓ ёй горш.
  
  Фанi паклала руку на плячо Антонii. "Не, ты гэтага не рабiла." цвёрда сказала яна. " Ты спрабавала дапамагчы, але нiчога не заставалася рабiць.
  
  Дзяѓчына, здавалася, трохi расслабiлася. "Доктар таксама так сказаѓ", - адказала яна, здавалася, амаль супакоеная тым, што Фанi пацвердзiла яго вердыкт.
  
  Глухi кашаль з спальнi прымусiѓ iх абодвух павярнуць галовы ѓ той бок. "Пойдзем," сказала Фанi, i Антонiя рушыла ѓслед за ёй у пакой. Дзверы за iмi зачынiлiся.
  
  Я падышоѓ блiжэй да Холмсу i цiха спытаѓ у яго: "Дык дзе ж рабаѓнiк дылiжанс?"
  
  Холмс кiѓнуѓ у бок дзвярэй спальнi. " Там.
  
  Спатрэбiлася секунда, каб сэнс таго, што ён сказаѓ, дайшоѓ да мяне. " Вы не маеце на ѓвазе мiс Растоѓ?
  
  "Так", - сказаѓ ён.
  
  " Тая дзяѓчына? Ты ѓпэѓнены?
  
  Ён зноѓ павярнуѓся да мяне тварам. "Так. Ты чуѓ яе; яна амаль ва ѓсiм прызналася".
  
  Я ѓсё яшчэ быѓ настроены скептычна. "Холмс, - сказаѓ я, - я гатовы паверыць вам, што яна i яе сябар тут адны. Але адкуль вы ведаеце, што рабаѓнiк проста не кiнуѓ iх?"
  
  "Шляхам назапашвання доказаѓ".
  
  " Якiя доказы?
  
  "Доказы былi практычна з самага пачатку, - сказаѓ ён, - на месцы самага рабавання. Пучок доѓгiх валасоѓ на кусце. Адбiткi маленькiх боцiкаѓ ѓ бруду там, дзе яна вяла сваю конь да ручая напiцца. Доказы - зламаныя галiнкi, шматкi воѓны ад коѓдры, бант з стужкi, вiдавочна адарваны ад сукенкi, - сведчылi аб тым, што яна пераапранулася на паляне.
  
  " Адкуль вы ведаеце, што яна была там не толькi з рабаѓнiком?
  
  "Знакi паказвалi на тое, што ѓ гэтым месцы чакаѓ толькi адзiн чалавек з адной канём", - адказаѓ Холмс. "Я не бачыѓ нiчога, што паказвала б на прысутнасць другога чалавека, як i iншыя пасажыры дылiжанса. Тое, што сказала нам мiсiс Баннерман, таксама наводзiла на думку, што мiс Растоѓ не перадавала iнфармацыю мужчыну. I пад ложкам была адзенне, на якой пры аглядзе я выявiѓ яшчэ пару доѓгiх рыжеватых валасiнак. I, нарэшце, у яе быѓ акцэнт, якi я заѓважыѓ у той час, хоць нiхто iншы гэтага не заѓважыѓ.
  
  "Як толькi я пераканаѓся, што мiс Растоѓ была грабительницей, я быѓ таксама ѓпэѓнены, што ѓ яе не было саѓдзельнiка мужчынскага полу. Якi мужчына адправiѓ жанчыну адну здзейснiць рабаванне на вялiкай дарозе?"
  
  "Тое, што ты кажаш, мае сэнс, але гэта здаецца малаверагодным".
  
  "Магчыма, але гэта праѓда. Мы назiралi за мiс Растоѓ на працягу некалькiх дзён. Яна не ведала, што яе пераследуюць, таму знайсцi яе тут было лёгка. Яна, як i думаѓ доктар Джэнкiнс, параiлася з доктарам Зильберманом, якi прыходзiѓ наведаць мiс Дзювержэ - цi, хутчэй, Лафреньер - i сказаѓ нам, дзе яны спынiлiся. З дапамогай Пiнкертон, нанятых банкам, i мiсiс Пакстон мы назiралi за iмi ѓ любы час сутак, i нi адзiн мужчына, акрамя доктара, не наведваѓ мiс Растоѓ.
  
  " Я таксама папрасiѓ мiстэра Ингрэма паслаць чалавека на востраѓ Святой Алены, каб навесцi сякiя-такiя даведкi. Ён даведаѓся, што маладая жанчына, падобная на мiс Растоѓ, купiла там у бакалейшчыка трохi кайенского перцу i што падобная жанчына, скрывшаяся пад густым вэлюмам, наняла конь у платнай стайнi ѓ ранiцу рабавання. Табе ад гэтага лягчэй?"
  
  Я прызнаѓ, што гэта так, i Холмс змоѓк, падаѓшы мне абдумваць тое, што ён адкрыѓ, i здзiѓляцца адчайнай, безнадзейнай адвагi дзяѓчыны ѓ суседнiм пакоi.
  
  Прайшло некаторы час, перш чым Фанi выйшла з спальнi адна. Шэры дзённай святло за вокнамi пачынаѓ цьмянець, i халодны скразняк, прыносiцца туманам, прасочвалася праз акно i дрыжаѓ, як дакрананне прывiда, у цёмным пакоi. "У яе было крывацёк," сказала яна Холмсу i мне, " але крызiс пакуль мiнуѓ. Энi таксама спiць. Яна змучана; не думаю, што яна спала некалькi дзён".
  
  Холмс, якi чытаѓ кнiгу, падняѓ вочы. - А якi стан мiс Лафреньер у астатнiм?
  
  Фанi панiзiла голас. " Я падазраю, што гэта ненадоѓга. Я буду здзiѓленая, калi яна пратрымаецца ноч. Ты не можаш дазволiць Энi застацца з ёй да канца? Здаецца такiм жорсткiм пакiдаць гэта беднае дзiця памiраць сярод незнаёмых людзей.
  
  Холмс нiчога не сказаѓ, але кiѓком выказаѓ сваю згоду i вярнуѓся да чытання.
  
  Час, здавалася, застыѓ у пакоi, як сам туман. Я рассеяна чытала жаночы раман, якi ляжаѓ на стале. Пакаёѓка прынесла кавы, сэндвiчы i вiно, запалiла лямпы i распалiла камiн у гасцiнай, i неѓзабаве пасля гэтага прыбыѓ доктар Зильберман, каб агледзець мiс Лафреньер. Ён выйшаѓ з спальнi, якi суправаджаецца Фанi i Антонiяй, i выглядаѓ цвярозым. "Гэта канец", - сказаѓ ён iм. "Калi пашанцуе, яна не прачнецца, але калi яна прачнецца i адчуе боль, дайце ёй трохi настойкi опiю. Блаславi вас абодвух Гасподзь, - сказаѓ ён i сышоѓ - магчыма, дадому да жонкi i дзецям цi да вячэры i добраму вiну са сваiмi сябрамi.
  
  Па патрабаваннi Фанi Антонiя отхлебнула кавы i хутчэй адкусiла, чым з'ела, бутэрброд, а затым вярнулася ѓ сваё крэсла ѓ спальнi. Фанi засталася ѓ гасцiнай, але досыць блiзка да дзвярэй спальнi, каб пачуць найменшыя змены ѓ дыханнi Джо. Прыйшоѓшы ѓ сябе ад мяса, пiтва i цяпла ачага, я вырашыѓ вырвацца з ѓцiскальнага атмасферы пакоя хворага i, шепнув што-то Фанi, сышоѓ чакаць ѓнiзе.
  
  Амаль непрыкметна вечар ператварыѓся ѓ ноч. Мiсiс Пакстон ѓвайшла ѓ гасцiную, пажадала добрай ночы, паправiла лямпу i пайшла ѓ свой пакой у задняй частцы дома. Вуголле ѓ камiне датлявалi. Я стамiѓся, але не мог заснуць з-за кашлю i думак аб сцэне наверсе. Я адчуваѓ, што калi выйду на вулiцу, то ѓбачу Смерць пад нiзкiмi аблокамi, якая навiсла над домам i окутавшую яго i ѓсiх нас сваiмi цёмнымi, хаваюцца крыламi.
  
  Прыкладна кожны гадзiну, не знаходзячы сабе месца, я запальваѓ свечку i падымаѓся па лесвiцы, каб зiрнуць на Фанi i Холмса. Я чула хрыплае дыханне небаракi Жозетт i бачыла Антонiю, якая сядзела побач з ложкам, яе склоненная галава вымалёѓвалася ѓ святле прыложкавыя лямпы. Фанi выглядала непахiснай i стомленай, а Холмс - непранiкальным.
  
  Ранiшнiя прыцемкi пачыналi напаѓняць пакоi дома цьмяным падводным святлом, калi Фанi цiхенька спусцiлася па лесвiцы i прашаптала, што выпрабаванне нарэшце скончылася. Мы абудзiлi Уэстон, якi заснуѓ на канапе ѓ гасцiнай, i Фанi сказала яму: "Мiстэр Холмс сказаѓ паслаць за палiцэйскай машынай".
  
  Я рушыѓ услед за Фанi наверх, у пакоi. Праз дзверы спальнi я мог бачыць цела Джозетт, нерухомае, як скульптура на магiле. На ёй было свежае сукенка нейкага светлага колеру, старанна выкладзеныя валасы. Антонiя, бледная, з пачырванелымi вачыма, сядзела ѓ суседнiм пакоi за сталом з Холмсам. "Больш нiкога не было," я пачуѓ, як яна сказала яму, " толькi я. Нават Джо не ведала, адкуль у мяне грошы".
  
  "Дзе гэтыя грошы?" - спытаѓ я.
  
  " У сакваяжы ѓ спальнi. "Яе твар нiчога не выказваѓ, голас быѓ знежывелым. " Там усё, акрамя таго, што я выдаткавала. Цяпер гэта не мае значэння. Яна паглядзела на нас з Фанi, потым зноѓ на Холмса i спытала: "цi Не пара iсцi?"
  
  "Калi прыедзе фургон, так", - сказаѓ Холмс.
  
  "Мы патэлефануем у пахавальнае бюро", - сказала Фанi. "Пра ѓсё паклапоцяцца".
  
  Антонiя кiѓнула. "Дзякуй", - сказала яна. "Я магу пасядзець з ёй, пакуль нам не трэба будзе сыходзiць?"
  
  Холмс кiѓнуѓ, i Антонiя ѓвайшла ѓ спальню, нахiлiлася, пацалавала Джо ѓ лоб i села на крэсла побач з ложкам.
  
  Прыкладна праз паѓгадзiны Мэры пастукала ѓ дзверы i сказала Холмсу, што фургон чакае. Антонiя з'явiлася ѓ дзвярах спальнi ѓ капелюшы i шалi. Яна выпрасталася i расправiла плечы. " Добра, я гатовая.
  
  Яна выйшла з пакоя разам з Холмсам, i праз хвiлiну ѓвайшоѓ Уэстон i узяѓ сакваяж. Мы з Фанi спусцiлiся ѓнiз i папрасiлi мiсiс Пакстон паслаць за гробовщиками i таксi, а самi вярнулiся ѓ гасцiную чакаць. Ранiшняе сонца, хоць i ярка свяцiла звонку, яшчэ не прагнала прахалоду з пакоя. Фанi прыцiснулася да мяне i злёгку дрыжала. "З табой усё ѓ парадку?" Я спытаѓся ѓ яе.
  
  "Так, проста стамiѓся".
  
  Я абняѓ яе i прытулiѓ да сябе, i пры гэтым зноѓ успомнiѓ доѓгiя халодныя тыдня так далёка ад дома, калi Фанi абдымала мяне, калi я кашляѓ крывёю, або спяшалася да маёй пасцелi, калi я прачынаѓся ад лiхаманкавага сну, i яе ѓстрывожаныя вочы глядзелi ѓ мае. Я падумаѓ, якой стомленай i якая была ѓ адчаi яна, павiнна быць, адчувала сябе тады, калi мне здавалася, што я наогул не ѓ сiлах працягваць жыць далей.
  
  Газеты хутка пранюхалi аб гэтай справе, i на працягу наступных некалькiх дзён "Званок" i "Бюлетэнь" змяшчалi на першых палосах артыкула "Руская Энi, выдатная адчайная" i "Дарожны агент Парлор Хаѓс" з лапезна гравюрамi, якiя паказваюць рабаванне дылiжанса i арышт Антонii. Холмс згадваѓся як прыватны дэтэктыѓ, чыё выпадковае прысутнасць у дылiжансе прывяло яго да расследавання i прывяло да затрымання "выдатнай бандыты".
  
  З дапамогай мiсiс Пакстон Фанi дамовiлася аб тым, каб Джо пахавалi на адным з могiлак на ѓскраiне горада. У дзень яе пахавання я быѓ занадта хворы, каб выходзiць, але Фанi i мiсiс Пакстон ехалi ззаду катафалка i аддавалi апошнiя ѓшанаваннi ѓ невялiкi натоѓпе разявак, калi дзяѓчыну здраджвалi зямлi.
  
  Калi я досыць акрыяѓ, каб зноѓ прымаць наведвальнiкаѓ, мiстэр Холмс зайшоѓ развiтацца з намi. Фанi была раздражняльнай у той ранiцу, турбуючыся аб маiм здароѓе, вандроѓкi i лёсавызначальнай сустрэчы з маiмi бацькамi. Я развеяѓ яе боязь. Яна назвала мяне бессардэчна; мы пасварылiся; i калi Холмс прыехаѓ, мы перабiралi кнiгi ѓ оскорбленном маѓчаннi. Зрабiѓшы над сабой высiлак, мы напусцiлi на сябе сяброѓскi выгляд, прапанавалi яму канапа, а самi селi на пару крэслаѓ.
  
  Ён сказаѓ нам, што Антонiя прызнала сябе вiнаватай у рабаваннях i, верагодна, будзе прысуджаная да некалькiх гадоѓ зняволення ѓ жаночай турме. "Вялiкая частка скрадзеных грошай была ѓлiчаная," сказаѓ ён, - хоць, наколькi я разумею, пахаванне мiс Лафреньер былi даволi элегантнымi". Ён павярнуѓся да Фанi, якая стойка вытрымала яго погляд.
  
  Калi ён пайшоѓ, я спытаѓ Фанi, што Холмс меѓ на ѓвазе сваiм заѓвагай. " Яна дала вам грошай?
  
  Яна затрымалася над скрынкай з кнiгамi, якую пакавала. " Так. Яна заплацiла за пахаванне, за ѓчастак на могiльнiк i надмагiльны камень, каб Джо не давялося хаваць на поле ганчара.
  
  " На грошы, атрыманыя ад рабаванняѓ? - Спытаѓ я, ведаючы, якiм будзе адказ.
  
  Яна зiрнула на мяне погляд, падобны на рулю пiсталета. "Табе не ѓсё роѓна?" - спытала яна. Яе гнеѓ ацiх так жа хутка, як i ѓзнiк, i цень смутку азмрочыла яе твар. Яна паглядзела на кнiгу ѓ сваёй руцэ, нiбы спрабуючы нешта ѓспомнiць, а затым цiха сказала: "Яны былi зусiм адны, так далёка ад дома - хто-то павiнен быѓ што-то зрабiць".
  
  OceanofPDF.com
  
  ПРА АђТАРАђ
  
  
  
  
  
  ("РЫС БОУЭНвыразае для шыльды")
  
  Стваральнiца у вышэйшай ступенi прыемных раманаѓ пра констебле Эвансе i Молi Мэрфi, Боуэн паставiла сваю першую п'есу "Гадзiны дзьмухаѓца", пастаѓленую BBC ѓ Лондане. З тых часоѓ яна з'яѓляецца аѓтарам адзначаных ѓзнагародамi дзiцячых кнiг, кнiг для моладзi, гiстарычных раманаѓ i дэтэктываѓ.
  
  
  
  КЭРАЛ Кiмсьцi ("Праклён Эдвiна Бута")
  Аѓтар пяцi раманаѓ i мноства апавяданняѓ, Кiмсьцi атрымала ѓзнагароды i захопленыя водгукi за свае вершы, п'есы i мастацкую лiтаратуру. Яна атрымала стыпендыю для праходжання стажыроѓкi ѓ Мiжнародным цэнтры пiсьменнiкаѓ у Хоторндене, недалёка ад Эдынбурга, Шатландыя, а яе наступны раман будзе апублiкаваны выдавецтвам Kensington Press пазней у гэтым годзе.
  
  
  
  ДЭРЫЛ БРОК ("Мой шаѓковы парасон")
  Аѓтар бэстсэлера "Калi я нiколi не вярнуся", Брок рэгулярна пiша на тэмы, звязаныя з бейсболам, Маркам Твэнам i мiнулым Амерыкi.
  
  
  
  СТЫђ ХОКЕНСМИТ ("Стары сенатар")
  Хокенсмит - аѓтар Холмса на прыцэле, намiнаванага на прэмiю Эдгара, i, пакуль, двух працягаѓ з удзелам "дэдуктыѓны" братоѓ Амлингмейер. Ён рэгулярна пiша для часопiса Ellery's Mystery Magazine.
  
  
  
  (ЛЕСЛI С. КЛIНГЕРПрадмова)
  Рэдактар атрымалi прэмiю Эдгара "Новы Шэрлак Холмс з каментарамi: поѓны збор апавяданняѓ", "Новы Шэрлак Холмс з каментарамi: раманы" i "Новы Дракула з каментарамi", Клiнгер з'яѓляецца адным з вядучых сусветных аѓтарытэтаѓ у галiне Шэрлака Холмса.
  
  
  
  МАЙКЛ КУРЛАНД (рэдактар)
  Курланд рэдагаваѓ дзве папярэднiя анталогii пра Шэрлака Холмса. Яго пяты раман з удзелам прафесара Марыярцi, Якi думае зло, будзе апублiкаваны ѓ блiжэйшы час. Папярэднiя кнiгi серыi былi намiнаваныя на прэмiю Эдгара, так i на Амерыканскую кнiжную прэмiю.
  
  
  
  ГЭРЫ ЛОВИСИ ("Амерыканскае прыгода")
  Пародыя Ловиси на Холмса "Прыгоды знiклага дэтэктыва" была намiнаваная the Mystery Writers of America як адзiн з лепшых апавяданняѓ 2005 года. Сярод яго апошнiх кнiг - "Таемныя прыгоды Шэрлака Холмса" i "Шэрлак Холмс: вялiкi дэтэктыѓ" ѓ мяккай вокладцы i стылiзацыi.
  
  
  
  РЫЧАРД А. ЛУПОФФ ("Вяселле Iнгi Сигерсон")
  Лупофф - аѓтар шматлiкiх навукова-фантастычных, хорар - i дэтэктыѓных раманаѓ i апавяданняѓ, а таксама навукова-папулярных кнiг на самыя розныя тэмы, ад Эдгара Райса Берроуза да працы чалавечага розуму. Яго апавяданне "Выпадак з безграшовы шевалье", упершыню апублiкаваны ѓ "Маiм Шэрлака Холмсе", быѓ абраны ѓ намiнацыi "Лепшыя дэтэктыѓныя апавяданнi года".
  
  
  
  ("МАЙКЛ МЭЛЛОРИСвяты белы слон Мандалая")
  
  Мэллори з'яѓляецца аѓтарам серыi дэтэктываѓ пра Амелii Уотсан, у тым лiку зборнiк "Подзвiгi другой мiсiс Уотсан" i раман "Забойства ѓ ванне", а таксама амаль 100 кароткiх апавяданняѓ. Яго апавяданне "Звер з пiка Гуанмин" (з "Шэрлак Холмс: Скрытыя гады") быѓ названы выбiтным дэтэктыѓным апавяданнем 2004 года ѓ выданнi 2005 года "Лепшыя амерыканскiя дэтэктыѓныя гiсторыi".
  
  
  
  САКАВIКА РЭНДАЛЛ ("сеньёр Англiйская")
  Аѓтар сямi раманаѓ, сярод якiх "Таямнiца расце святла" (у ролi Марты Конли), Рэндалл напiсала мноства апавяданняѓ, рэдагавала арыгiнальныя анталогii i выкладае пiсьменнiцкае майстэрства ѓ розных месцах.
  
  
  
  ЛIНДА РОБЕРТСАН ("Дэтэктыѓ дылiжанса")
  Адвакат некамерцыйнай калiфарнiйскай юрыдычнай фiрмы, Робертсан друкавалася ѓ онлайн-часопiса Salon, а таксама публiкавала як мастацкую, так i навукова-папулярную лiтаратуру ѓ газетах i часопiсах. Дзве папярэднiя стылiзацыi Шэрлака Холмса былi апублiкаваныя ѓ анталогii "Мой Шэрлак Холмс" i "Шэрлак Холмс: Скрытыя гады".
  
  ("Пiтэр Тремейнвыпадку здаецца")
  найбольш вядомы яго бэстсэлер сястра Фидельма таямнiцы, паказваючы, як яго шпiк VII стагоддзя iрландскiх манашку, Тремейн таксама апублiкаваѓ шмат фантазii, выкарыстоѓваючы кельцкiя мiфы i легенды ѓ якасцi фону. У 1981 годзе ён апублiкаваѓ "Вяртанне Раффлза", вершык пра "джентльмене-злодзею".
  
 Ваша оценка:
Связаться с программистом сайта.

Новые книги авторов СИ, вышедшие из печати:
О.Болдырева "Крадуш. Чужие души" М.Николаев "Вторжение на Землю"

Как попасть в этoт список

Кожевенное мастерство | Сайт "Художники" | Доска об'явлений "Книги"